Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011

R.I.P. LENA NYMAN (1944 - 2011)

Η Lena Nyman ήταν μία από τις σημαντικότερες ηθοποιούς του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης στην πατρίδα της, τη Σουηδία. Παγκοσμίως γνωστή έγινε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν πρωταγωνίστησε σε δύο αντεργκράουντ ταινίες του Vilgot Sioman, το Είμαι περίεργη κίτρινη (1967) και το Είμαι περίεργη μπλε (1968). Αν το Monterey International Pop Festival σηματοδότησε το Καλοκαίρι της Αγάπης του ΄67 στη μουσική, η διλογία του Sioman αποτέλεσε αναμφίβολα την απόλυτη μεταφορά του χιπισμού στο χώρο της 7ης Τέχνης την ίδια περίοδο. Κατά τη διάρκεια των δύο αυτών ταινιών, η Nyman τριγυρνούσε γυμνή, έκανε σεξ δημόσια με τον φίλο της, τον σκηνοθέτη δηλαδή, ρωτούσε στο δρόμο τους περαστικούς για την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας της, ενώ ενδιάμεσα υπήρχαν και συνεντεύξεις του Ρώσου ποιητή Γεφτουσένκο, του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, όπως και του σοσιαλιστή Ούλοφ Πάλμε, δύο μόλις χρόνια πριν πάρει το τιμόνι της εξουσίας. Εννοείται πως τα χρώματα του κίτρινου και του μπλε, που ο Sioman έδωσε ως τίτλο στις ταινίες του, ήταν παρμένα από τη σουηδική σημαία. Η τολμηρότητα, μάλιστα, των σκηνών, ειδικά της πρώτης ταινίας, την οδήγησε και σε τεράστια εισπρακτική επιτυχία, παρ' όλο που οι προβολές της αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα, όπως ήταν αναμενόμενο. Κάτι, όμως, που δεν είδα να γράφτηκε πουθενά, με αφορμή τον θάνατο της Nyman, και μου έκανε εντύπωση, είναι το γεγονός πως πίσω από την κάμερα της διλογίας του Sioman βρισκόταν ένας από τους καλύτερους Έλληνες διευθυντές φωτογραφίας, ο Ανδρέας Μπέλλης, υπεύθυνος μεταξύ άλλων για τη φωτογραφία στους Τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Για την ακρίβεια, στο Είμαι περίεργη κίτρινη ο Μπέλλης εργάστηκε ως camera operator, ενώ στο Είμαι περίεργη μπλε ήταν ο διευθυντής φωτογραφίας! Την πληροφορία την εξασφάλισα από τον δικό μου συνεργάτη, οπερατέρ Δημήτρη Θεοδωρόπουλο, ο οποίος διατέλεσε βοηθός του Μπέλλη για μία πενταετία. Ο Δημήτρης μου μετέφερε και κάποιες σκηνές...σεξουαλικών οργίων που τού 'χε μεταφέρει ο Μπέλλης από τα γυρίσματα του Είμαι περίεργη μπλε, στο πλαίσιο πάντα του χιπισμού της εποχής και του rock χαρακτήρα της ταινίας. Τέλος πάντων, μπορεί η Lena Nyman να έπαιξε μια δεκαετία μετά και στη Φθινοπωρινή σονάτα (1978) του Ingmar Bergman, όλοι οι σινεφίλ όμως θα τη θυμόμαστε ως την κίτρινη και μπλε αναρχική ηρωίδα του Vilgot Sioman. Έφυγε σε ηλικία 66 ετών, χτυπημένη από ανίατη ασθένεια.

4 σχόλια:

  1. ευχαριστούμε για την ενημέρωση Αντώνη..δυστυχώς αυτές οι ειδήσεις χάνονται μέσα στον ορυμαγδό της καθημερινότητας..πάντως είναι εποχές και χρόνια που μοιάζουν τόσο μακρινά και ξένα..αντίστοιχα εδώ στην ελλάδα, ποιους είχαμε να εξυμνούν και να πράττουν ελεύθερα τον έρωτα...τολμηρές ταινίες, ηθοποιοί που ποιούσαν ήθος με τις πράξεις τους, τραβάγαν στα άκρα τις φαντασιακές μαλακίες που μας σερβίρανε..αντίθετα οι πιο πολλοί κοκορεύονταν στις ταβέρνες και περιμένανε να πέσει η χούντα μόνη της..κορίτσαρος πάντως η Λένα στα νιάτα της..thnx για το ποστ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Yannis...
    εδώ στην Ελλάδα το ΄67 και το ΄68 δεν είχαμε κανέναν που να εξυμνεί τον έρωτα με έναν τέτοιο ακραίο, για την εγχώρια κινηματογραφία, τρόπο. Λίγο αργότερα ήρθαν τα σοφτ-πορνό του Όμηρου Ευστρατιάδη που πήγαν να τσιμπήσουν κάτι απ' τη γκλαμουριά του ελευθεριάζοντος σεξ- απίλ του χίπικου κινήματος. Πάντως, ο Vilgot Sioman έκανε στην ουσία πολιτικό-ποιητικό-υπερρεαλιστικό σινεμά, δηλαδή καμία σχέση με τα προαναφερθέντα πονήματα του Ευστρατιάδη και του κάθε Ευστρατιάδη. Ποιους εννοείς όταν λες ότι "κοκορεύονταν στις ταβέρνες και περιμένανε να πέσει η χούντα μόνη της"; Όσο για τη Lena Nyman, πράγματι, και κορίτσαρος, και κορίτσι-σύμβολο των αντεργκράουντ ευρωπαϊκών 60s!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. όπως ακριβώς το γράφεις:πολιτικό-ποιητικό-υπερρεαλιστικό σινεμά..με αντίστοιχη στάση ζωής, ακολουθώντας τις ιδέες που βγάζανε στο σελιλόιντ..γιατί στην ελλάδα εκείνη την περίοδο δεν υπήρξε ο πολιτικός κιν/φος ενάντια στην πολιτική/κοινωνική καταπίεση όπως σε άλλες χώρες..όπως πχ τώρα στο ιράν που συνδυάζει πολιτικά-ποιητικά-υπερρεαλιστικά στοιχεία..όπως έχουν πει πολλοί καλλιτέχνες, όλοι γίνανε αντιστασιακοί μετά την χούντα..ενώ ο κόσμος γύρω τους ήταν απαθής..ποιες ήταν οι ταινίες που προσπάθησαν να αφυπνίσουν συνειδήσεις;πώς έπεσε η χούντα; ποιο ήταν το πολιτιστικό γεγονός που ξεσήκωσε την νεολαία τότε; λίγες προσπάθειες και νομίζω ότι την απάθεια και την ευκολία της ελευθερίας που μας δόθηκε την βιώνουμε τώρα..μια πικρή ελευθερία..ίσως ο τωρινός ελληνικός κιν/φος να αποτελεί ένα κίνημα αντίστασης και αντίδρασης σ΄όλα αυτά που μας καταπιέζουν..σ'αυτά ελπίζουμε και στους τρελλούς μουσικάντηδες που δεν σταματάνε να μας εκπλήσσουν ακόμα..πλατίασα, ρε γαμώ το..!Καλό βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Yannis...
    να σου πω, μεσ' στη χούντα αντιστασιακά έργα τέχνης ήταν τα κινηματογραφικά έργα "Το κανόνι και τ' αηδόνι" των αδερφών Καμπανέλλη, η "Αναπαράσταση" του Θόδωρου Αγγελόπουλου, το "Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση" του Ντίνου Κατσουρίδη. Επίσης, το θεατρικό "Μεγάλο μας Τσίρκο" των Καμπανέλλη-Ξαρχάκου-Καζάκου-Καρέζη, υπέρ πάντων, όμως, κατά προσωπική τραβηγμένη (το ομολογώ) άποψη, "Ο Μεγάλος Ερωτικός" του Μάνου Χατζιδάκι. Αλλά τι περίμενες, αγαπητέ, παρτούζες νά 'δειχναν οι σκηνοθέτες μας εκείνων των χρόνων, που τρόμαζαν να μαζέψουν το κοινό του Απόστολου Τεγόπουλου στην καλύτερη και του Τζέιμς Πάρις στη χειρότερη; Διά της αλληγορίας προσπάθησαν να κάνουν ότι μπορούσαν, χρησιμοποιώντας τουλάχιστον πολλοί απ' αυτούς κώδικες ποιητικούς. Και ο "Δράκος" του Κούνδουρου, ας πούμε, για να πάμε λίγο πίσω, πολιτικό σινεμά ήτανε μέσα στην εποχή της παντοδυναμίας ή μάλλον την αρχή της παντοδυναμίας του Φίνου.
    θα μου πεις τώρα, όμως, τι κάνεις εκεί πέρα στο Hajravic;
    :-))

    ΑπάντησηΔιαγραφή