ντοκιμαντέρ-κατερίνα-γώγου-γύρισμα-Ι

Ανήμερα, λοιπόν, της Αγίας Αικατερίνης, της ονομαστικής εορτής της - όπως μου σχολίασαν φίλοι bloggers - ξεκίνησαν και τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ για την Κατερίνα Γώγου. Συγκεκριμένα, από την Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι και την οικία του ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη, ο οποίος αισίως πριν λίγο καιρό έκλεισε τα 90 του χρόνια! Κι όχι μόνο απλά τα έκλεισε, ακολουθώντας τη ροή του νήματος μιας πλούσιας πνευματικής ζωής, αλλά στις 5 Δεκεμβρίου επίκειται και η παρουσίαση ενός νέου βιβλίου του με τον ίδιο ομιλητή.

Ο άνθρωπος αυτός έζησε στο Λονδίνο από το 1944 έως το ΄53, όντας ο πρώτος που μετέφρασε στα αγγλικά τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Γκάτσο, τον Εμπειρίκο και τον Εγγονόπουλο. Στο Παρίσι, επίσης, που έζησε από το ΄54 έως το ΄60 εντάχθηκε στον φιλικό και λογοτεχνικό κύκλο του σουρεαλιστή Αντρέ Μπρετόν, ενώ από το ΄63 έως το ΄67, με τον ερχομό του στην Ελλάδα, οργάνωσε και διηύθυνε το περιοδικό Πάλι.

Στο περιθώριο όσων θα έλεγε για την ποιήτρια Κατερίνα Γώγου και, για την ακρίβεια, μέχρι να στηθεί το πλάνο, πιάσαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Βαλαωρίτη. Μου μετέφερε, ας πούμε, το σχόλιο που είχε κάνει ο αστός Ελύτης για το Πάλι: Αυτό μας έφερε ο Βαλαωρίτης από τη Γαλλία; Το έβρισκε δηλαδή μποέμ έντυπο σε αντίθεση με τον Εγγονόπουλο, ο οποίος το χαρακτήριζε το σημαντικότερο λογοτεχνικό περιοδικό. Όσο για τους συνεργάτες του, από τον Μίνωα Αργυράκη μέχρι τον Δημήτρη Πουλικάκο κι από τη Μαντώ Αραβαντινού μέχρι τον Κώστα Ταχτσή, ο Βαλαωρίτης χαμογέλασε όταν αναφερθήκαμε στις περιπτώσεις τους, θυμίζοντας μου πόσο πολύ συμπορεύθηκε στη ζωή και στην τέχνη με ιδιοσυγκρασιακές και εξαιρέσιμες προσωπικότητες.

Εδώ, ο ποιητής με το συνεργείο κατά το ήμισυ: από αριστερά ο ηχολήπτης Γιώργος Πόταγας, ο bosko και ο δ/ντής φωτογραφίας Δημήτρης Θεοδωρόπουλος. Με εντυπωσίασε η γενναιοδωρία του Βαλαωρίτη στην Κατερίνα Γώγου! Μπορεί να θεωρείται εκπρόσωπος της ποίησης της παρακμής - είπε μεταξύ άλλων στην κάμερα -, αλλά ποιητής της παρακμής θεωρείτο και ο Καβάφης, του οποίου τη συμβολή στην παγκόσμια ποίηση όλοι γνωρίζουμε! Φυσικά, ο Βαλαωρίτης δεν παρέλειψε ν' αναφερθεί και στη μοναδική επεισοδιακή συνάντηση που είχε με τη Γώγου, τότε που της παρέδωσε ένα αντίτυπο του, μεταφρασμένου στα αγγλικά, βιβλίου της Τρία κλικ αριστερά (ιστορία που μου είχε αφηγηθεί και ο αδικοχαμένος κοινός μας φίλος Αντρέας Παγουλάτος).

Η καταγραφή της μαρτυρίας του Νάνου Βαλαωρίτη διήρκησε γύρω στα είκοσι λεπτά. Είναι η πρώτη ταινία που γυρίζω σε βίντεο high definition και προτιμάω ν' αντιμετωπίζεται το έμψυχο υλικό μου σα να είναι σε φιλμ. Εννοώ πως δεν προτίθεμαι ν' αφήνω τους ανθρώπους να μιλάνε για δυο και τρεις ώρες στο φακό, αφενός γιατί θα κουραστούν ή θα φύγουν απ' το κυρίως θέμα της κιν/φησης και αφετέρου δε θα ήθελα με τίποτα να...γονατίσω στο μοντάζ μεθαύριο. Τέλος, στο ντοκιμαντέρ αυτό που θα φέρει τον τίτλο Κατερίνα Γώγου - Για την Αποκατάσταση του Μαύρου, είναι η πρώτη φορά επίσης που οι συνεντεύξεις θα κινηματογραφηθούν πατενταρισμένες, δηλαδή δε θα υπάρχει διαφορετικό ντεκόρ για κανένα πρόσωπο, παρά μόνο ένα μαύρο φόντο. Δεδομένου του ότι ξημερώνει μία μέρα με βαρυφορτωμένο όρντινο, σας καληνυχτίζω με μερικούς στίχους του Νάνου Βαλαωρίτη από την ποιητική του συλλογή Ουρανός χρώμα βανίλιας: Από αυτό το άκρον άωτον του ποιητικού μας λόγου εξέχει από μνήμα πρόσφατο ρηχό ένα χέρι που κρατάει ένα μολύβι κι από νεκρούς και ζωντανούς εξίσου το μισθό του διεκδικεί.