Μελίνα Κανά: «Πω, πω, τι σου είπα, μη νομίζεις ότι μιλάω παντού γι' αυτά»

Η συνέντευξη με τη Μελίνα Κανά πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2014 στον Χολαργό και δημοσιεύθηκε στο blog μου στο LIFO.gr - ήταν η δεύτερη από τις συνολικά τρεις συνεντεύξεις που μου έχει παραχωρήσει η ερμηνεύτρια μέσα σε μία εικοσαετία. Η πρώτη ήταν για το περιοδικό ΗΧΟΣ όταν είχε συνεργαστεί δισκογραφικά με τον Χρήστο Νικολόπουλο και η τρίτη για το koutipandoras.gr - ίσως αναδημοσιευθούν μια άλλη στιγμή εδώ και οι άλλες δημόσιες συζητήσεις μας. Θυμάμαι την Κανά πόσο όμορφα ντυμένη, μέσα στα χρώματα, είχε έρθει στο ραντεβού μας. Καθίσαμε σ' ένα καφέ εκατό μέτρα από το σπίτι της Λένας Πλάτωνος και κάναμε μία μεγάλη κουβέντα, η καταγραφή της οποίας ακολουθεί ευθύς αμέσως. Ακόμη βρίσκω τρομερά ενδιαφέρουσα τη συγκεκριμένη εξομολόγηση της Κανά που έδωσε και σε μένα την ευκαιρία να τη γνωρίσω καλύτερα. Απολαύστε την! 

Με τη Μελίνα Κανά, Ιανουάριος 2014, Χολαργός

Μου έλεγες πριν ανοίξει το μαγνητοφωνάκι ότι δεν μπορείς τις ψηφιακές φωτογραφίες πια. Θες να επεκταθείς;

Δεν την αποκηρύσσω την ψηφιακή φωτογραφία, δεν έχω κάτι μαζί της, απλά δεν είμαι άνθρωπος εξοικειωμένος μ' αυτό το είδος τεχνολογίας. Πέρα απ' αυτό, μου λείπει η τυπωμένη φωτογραφία, γιατί την ψηφιακή την αποθηκεύεις, την ''κατεβάζεις'' ή την τυπώνεις στην καλύτερη περίπτωση. Παλιά, άνοιγα να πάρω κάτι από ένα συρτάρι και έπεφταν οι φωτογραφίες χύμα, ξέρεις, αυτές που δε χωρούσανε στο άλμπουμ, και σταματούσε ο χρόνος. Έμπαινα κι εγώ μεσ' στις φωτογραφίες κι έλεγα ''Αχ, που είναι αυτή τώρα;'', θυμόμουν μια κατάσταση, έναν φίλο...

Που δεν είναι πια εν ζωή...

Ίσως, ναι, αλλά μπορεί και να ζει και να πούμε να τον πάρουμε ένα τηλέφωνο για να δούμε τι κάνει ο άνθρωπος. Έτσι έρχεται κι η επαφή! Αυτό μού'χει λείψει, το ομολογώ!

Θα έλεγες ότι το ίδιο ισχύει και στη μουσική; Εννοώ τη μετάβαση από το cd στο downloading πλέον.

Κοίτα, αυτός ο εφιάλτης με τα cd είχε παραγίνει. Είχε γεμίσει το σπίτι cd και δεν ξέραμε τι να τα κάνουμε, οπότε η ηλεκτρονική μορφή καταχώρησης το έσωσε όλο αυτό. Υπάρχει και η αρνητική πλευρά: Επειδή τά'χεις όλα σπανίως ψάχνεις να βρεις κάτι συγκεκριμένο. Εγώ όταν θελήσω ν'ακούσω μουσική, αποζητώ μιαν άλλη διάθεση. Η διάθεση με οδηγεί, ούτε το είδος, ούτε το ύφος της μουσικής.

Χρησιμοποιείς email, ασχολείσαι με τα κοινωνικά δίκτυα;

Λίγο, όχι πολύ, είμαι παλαιών αρχών.

Δεν είσαι όμως τεχνοφοβική.

Όχι βέβαια, ίσα – ίσα που χαίρομαι να βλέπω ανθρώπους εξοικειωμένους με την τεχνολογία, τους καμαρώνω.

Μελίνα, πόσα χρόνια τραγουδάς επαγγελματικά;

Τραγουδάω από 22 ετών, τώρα είμαι 47, άρα 25 χρόνια αισίως.

Και όπως όλες οι τραγουδίστριες, από μικρή που ήσουν, έτσι;

Τραγουδούσα συνέχεια, σε βαθμό εκνευριστικό! Μέχρι που η γιαγιά μου, με την οποία περνούσα πολλές ώρες, μού'λεγε ''φτάνει, παιδί μου, πόνεσε το κεφάλι μου'' (γέλια). Κι έτσι, έμαθα να παίζω μουσική μεσ' στο δικό μου κεφάλι για να μην τραγουδάω, δηλαδή έπαιζα κρουστά με τα δόντια και έκανα ήχο με τη μύτη για ν' ακούω μόνο εγώ.

Τραγουδάς ακόμη κι όταν είσαι μόνη μου;

Ναι. Η σχέση μου με το τραγούδι δεν είναι πολλή, αλλά είναι ουσιαστική. Έχω ερωτική και όχι συζυγική σχέση με το τραγούδι. Δε μπορώ να τραγουδώ κάθε μέρα, το παραδέχομαι, με κουράζει.

Μπροστά στο κοινό;

Και χωρίς κόσμο! Για να τραγουδώ θέλω να το αναζητώ ή να μου το προξενεί κάτι, όπως ένας ξαφνικός έρωτας, ένα βλέμμα.

Αδερφή σου είναι η Λιζέτα Καλημέρη, επίσης τραγουδίστρια. Ο μπαμπάς, η μαμά, είχαν έφεση στη μουσική;

Και οι δύο γονείς μου ήταν από οικογένειες καλλίφωνες και με μουσικό αισθητήριο. Ο μπαμπάς μας από Χαλκιδική, οπότε κουβαλούσε το στοιχείο της μακεδονίτικης παράδοσης, αλλά και της βυζαντινής, λόγω του Αγίου Όρους που πήγαιναν ως παιδιά. Η οικογένεια της μάνας μας ήταν από την Ήπειρο με τη γνωστή μουσική παράδοση, οπότε στις οικογενειακές συνευρέσεις τραγουδούσαν σχεδόν όλοι.

Ως κορίτσι κι εσύ, όμως, θα μεγάλωσες και με ροκ μουσική.

Και με το ροκ, βέβαια, αλίμονο. Με τους Smiths, με τους Cure, αυτή τη σκηνή. Υπήρχαν οι παρέες της εφηβείας, οι γειτονιές της Θεσσαλονίκης και γενικά εφηβεία χωρίς ροκ δε μπορούσαμε να τη διανοηθούμε.

Ανυπομονώ ν'ακούσω πως μπήκες στη δισκογραφία με τον Νίκο Μαμαγκάκη.

Ξεκίνησα από το ''Πλατό'' της Θεσσαλονίκης. Εκεί μ' άκουσε ο Νίκος ο Παπάζογλου – τον χάσαμε κι αυτόν -, ο οποίος ήξερε μέσω της Lyra πως ο Μαμαγκάκης έψαχνε μια νέα τραγουδίστρια για τα καινούργια τραγούδια του. Έτσι έγινε και κάναμε με τον Μαμαγκάκη τα ''Μυστικά τραγούδια''. Αγαπημένος! Έφυγε κι αυτός...

Ωστόσο, το μπαμ το έκανες με ένα από τα ωραιότερα ελληνικά τραγούδια, το ''Να βάλω τα μεταξωτά'' του Σωκράτη Μάλαμα και του Γιάννη Τσατσόπουλου.

Είχα την τύχη να με πάρει μαζί του ο Νίκος Παπάζογλου σε μια καλοκαιρινή περιοδεία, όπου στο team των μουσικών του γνώρισα τον Μάλαμα. Εγώ τότε ήμουν εντελώς άπειρη και άγνωστη, αλλά είχα τρομερή όρεξη και ενθουσιασμό να μπω μέσα σ' όλο αυτό το πράγμα. Με έπλασε η επαφή μ'αυτούς τους ανθρώπους που είχαν καθαρή ματιά και ήξεραν να πουν τα όχι τους. Μου έστρωσαν όχι μόνο ένα μουσικό, αλλά και ένα κοινωνικό μονοπάτι, αν θέλεις.

Όταν έγραφες τα ''Μεταξωτά'' στο στούντιο, διέβλεπες το πόσο πολύ θα το αγαπούσε ο κόσμος;

Όχι, γιατί δεν είχα καμιά σχέση με το πάρε – δώσε της αγοράς και δεν ήξερα ποιο τραγούδι μπορεί ν' αρέσει ή να μην αρέσει στον κόσμο. Αυτό βεβαια που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι κέρδισε εμένα μόλις το πρωτοάκουσα, μου άρεσε πάρα πολύ και μάλιστα είπα στον Σωκράτη ''Θα μου δώσεις εμένα τέτοιο τραγούδι; Πως δεν το κρατάς για σένα που το λες τόσο ωραία;'', γιατί απ' αυτόν το πρωτοάκουσα. Και μου είπε ''Το έφτιαξα για σένα αυτό το τραγούδι, τη φωνή σου άκουγα''.

Πες μου την ιστορία με τους στίχους του εν λόγω τραγουδιού. Δεν ήταν αλλιώς μελοποιημένοι αρχικώς;

Έτσι είναι! Η Ντόρα Ρίζου της τότε Lyra μας έφερε τον Γιάννη Τσατσόπουλο, ο οποίος είχε δώσει αυτούς τους στίχους σε άλλον συνθέτη της Θεσσαλονίκης που τους είχε μελοποιήσει φυσικά αλλιώς. Εμένα δεν μου πολυπήγαινε εκείνη η μουσική και η Ντόρα πρότεινε να δώσει τα λόγια στον Σωκράτη, ξέροντας πως θα μου έφτιαχνε ωραία τραγούδια. Με εκτιμούσε ως τραγουδίστρια ο Σωκράτης, όπως κι εγώ είχα πάθει πλάκα με τις ''Ασπρόμαυρες ιστορίες'' του!

Να ένας υπέροχος ελληνικός ροκ δίσκος!

Βέβαια, ένας πολύ ωραίος ελληνικός ροκ δίσκος, όπως το λες, χωρίς να αμερικανίζει ή να δανείζετα εκφραστικά στοιχεία απ' άλλους πολιτισμούς. Και στην παραγωγή πάλι ο Παπάζογλου.

Από κει και πέρα, ξεκινά το μεγάλο ταξίδι σου και οι συνεργασίες σου με σπουδαίους τραγουδοποιούς και συνθέτες: Νίκος Ξυδάκης, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Λουδοβίκος των Ανωγείων...

Νίκος Κυπουργός, Κώστας Παρίσης, Θοδωρής Παπαδόπουλος, Ηλίας Λιούγκος, Παντελής Θαλασσινός, Νικολόπουλος και πολλοί άλλοι.

Εκεί πια θά'χες μπει καλά στο πάρε – δώσε της αγοράς και θα επέλεγες που θα έλεγες ναι ή όχι, υποθέτω.

Κοίτα, άρχισα να περνάω ένα σοκ με ότι συνέβαινε, όχι απ' τα ''Μεταξωτά'' και μετά, αλλά κι απ' τον Μαμαγκάκη, που τον λάτρευα από τη μουσική του στην ''Εκδρομή'' του Κανελλόπουλου κι ήταν σα νά'βρισκα το παραμύθι μου όταν τον συνάντησα. Ήταν ένα σοκ όλη η αγάπη του κόσμου και να φτάσω στο σημείο να λέω ''η Μελίνα είμαι που τραγουδώ και με αποδέχονται''. Αφού είχα ξεκινήσει για φιλόλογος, καμιά σχέση μ' αυτό που λένε επαγγελματισμός και τραγούδι.

Έφτασες σε σημεία πνευματικής ανισορροπίας στο πλαίσιο μιας εσωτερικής διαδρομής;

Βέβαια, βέβαια. Πάρα πολλές φορές ήρθα σε κόντρα με το εξωτερικό περιβάλλον. Άκουγα μία φωνή μέσα μου και όχι αυτό που μού'λεγε ο περίγυρος όσο αγαθά και να ήταν διακείμμενος. Σέβομαι και αγαπώ το τραγούδι, πιστεύω ότι και επαγγελματίας τραγουδίστρια να μην ήμουν πάλι θα τραγουδούσα, αλλά υπάρχουν κι άλλα πράγματα που θέλω να προσέχω στη ζωή μου. Αυτό που είπες πριν, η εσωτερική διαδρομή, αυτό το χωράφι που είτε το σκάβουμε και το καλλιεργούμε, είτε το παραμελούμε.

Την ψυχή, ε;

Την ψυχή, τον πυρήνα μας, ψυχή θες να το πεις; Εγώ και κατάθλιψη έπαθα, και στον εαυτό μου κλείστηκα και δεν ήθελα να δω κανέναν. Η δική μου ανισορροπία έχει δύο πόλους, δηλαδή έχω και μια πλευρά που μπορεί να κάνω πράγματα τρελά, έντονα, ακαταλαβίστικα για τους άλλους. Ακραία!

Ωραία ειν' αυτά, μ' αρέσει!

Και μένα μ' αρέσει!

Ίδιον του ορίτζιναλ καλλιτέχνη, λες;

Κοίταξε, οι καλλιτέχνες ανέκαθεν ήταν άνθρωποι με πιο ιδιαίτερες κεραίες. Αυτό όμως τους κάνει πιο ευάλωτους απέναντι σε καταστάσεις δραματικές και δύσκολες για όλους, όχι μόνο για τους καλλιτέχνες. Η ζωή η ίδια έχει τον τρόπο να σε φέρει σε αδιέξοδα. Και μπορει να συμβαίνει σ' έναν άνθρωπο στην απέναντι πολυκατοικία και να μην παίρνουμε χαμπάρι, σ' έναν άνθρωπο που δεν έχει καμιά σχέση με το ίματζ, με την τηλεόραση, με το χειροκρότημα, με όλα τα αποπροσανατολιστικά στοιχεία. Δυστυχώς ο τρόπος που ζούμε και η εποχή ευνοεί τις ψυχασθένειες. Όλες όμως οι εποχές είχαν δυσκολίες για τους ανθρώπους τους. Δε λέω όχι στις ψυχικές διαδρομές, ο καθένας χαράζει την πορεία του, αλλά η επέμβαση της κοινωνίας στον ψυχισμό του ανθρώπου είναι ένα θέμα προς συζήτηση. Πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι ήταν ''φεύγα'' και που ταυτόχρονα είχαν ένα δημιουργικό κομμάτι, έτυχε να ζήσουν σε κοινωνίες που με ευγένεια και υπομονή είδαν τη θετική πλευρά τους. Που προσπάθησαν να τους κάνουν να φέρουν τα δώρα τους, γιατί οι άνθρωποι αυτοί σίγουρα φέρουν κάτι. Αν έχεις βέβαια τα αυτιά να τους ακούσεις και τον κώδικα να επικοινωνήσεις και όχι να τους πλακώσεις στα φάρμακα για να τους εξισώσεις με κάτι, το οποίο τι είναι; Τι θες να τους κάνεις; Ίδιο με τι;

Με τη Μελίνα Κανά στον «Μπλε Παπαγάλο» του Μεταξουργείου, Ιούνιος 2022

Εγώ μαζί σου είμαι αν και θα μας ξεφώνιζε άνετα ένας κλασικός ψυχίατρος...

Πέρα απ' τις παθογόνες περιπτώσεις, απ' τη μήτρα τους, που λένε, που το άτομο θα νοσήσει γιατί είναι έτσι δυστυχώς κι όταν λέω θα νοσήσει, εννοώ δε θα χωρέσει στα κοινωνικά πλαίσια που ζει, υπάρχουν κι άλλοι που τους χαστουκίζει η ζωή: θες χρεοκοπία, θες ερωτικός χωρισμός, θες ατύχημα, θες ξαφνικός θάνατος, θες αναπηρία, χίλια δυο μπορώ να σου βρω, που οι άνθρωποι χάνουν τη γη κάτω απ' τα πόδια τους και τρελαίνονται. Γιατί δηλαδή μας πλακώνουν στα χάπια και δε μπορούμε να σηκώσουμε κεφάλι; Κάτι άλλο θέλει...(σκύβει το κεφάλι)

Στα 90s φάνηκε σα να πήρες τη σκυτάλη απ' τις μεγάλες τραγουδίστριες της Μεταπολίτευσης, υπηρετώντας ένα λαϊκό έντεχνο τραγούδι. Ούσα παραγωγική ακόμη, πως βλέπεις σήμερα εκείνη την εποχή εξ αποστάσεως πλέον;

Χαίρομαι γιατί δεν είχα πλήρη συνείδηση του τι είναι να βυθίζομαι μεσ' στα τραγούδια και στον εαυτό μου. Υπήρξα τυχερή γιατί μου έπεσαν ωραία τραγούδια του Θανάση, του Σωκράτη, του Σέμση, του Ξυδάκη.

Θα χτύπαγε κάθε λίγο και λιγάκι το τηλέφωνο σου για συνεργασίες, έτσι;

Όντως, ήμουν αρκετά επιθυμητή στους τραγουδοποιούς. Νιώθω πολύ ευχαριστημένη με ότι έκανα. Και είμαι και χορτάτη! Περιέργως, πώς; Δεν έχω πρεμούρα να βρω το καινούργιο, γιατί το υλικό πού'χω τραγουδήσει δεν παλιώνει με τίποτα. All time classic, αλλά και σημερινό θα έλεγα.

Δεν έχεις άδικο. Απ' τα χρόνια του ΄60 ακούμε ακόμη τη ''Δραπετσώνα'' του Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι κ.α. Απ' τα 90s, όμως, έμειναν τα ''Έρημα κορμιά'', το ''Αερικό'', η ''Φεϊρούζ''.

Άφησε τραγούδια αυτή η εποχή: Παντελής Θαλασσινός, Γιώργος Ανδρέου, ο Αλκίνοος, ο Γιώργος Καζαντζής, ο Περίδης, ήταν η χρυσή 15ετία που έγιναν όμορφα πράγματα. Κι εγώ θα πάω λίγο πιο πίσω ακόμη, στον Παπάζογλου, στους Χειμερινούς Κολυμβητές, στον Γιάννη Αγγελάκα με τις Τρύπες λίγο...

Γιατί λίγο; Πολύ πες!

Γιατί ο Γιάννης ήταν πιο ροκ...

Και διαχώρησε τη θέση του από το έντεχνο;

Καλά έκανε! Αυτές οι ταμπέλες ας φύγουν, για μένα υπάρχουν μόνο το παλιό και το καινούργιο. Και ξέρεις, το παλιό ακόμη γεννιέται. Υπάρχουν παραγωγές που γίνονται σαν παλιές.

Τι εννοείς ακριβώς;

Η φιλοσοφία τους. Η νοοτροπία τους. Θυμήσου τις ''Μέλισσες'' του Καζαντζή και της Φωτάκη με τη Βελεσιώτου, ένα υπέροχο λαϊκό τραγούδι δυο-τρία χρόνια πριν. Το ότι θυμίζει παλιό τραγούδι δεν το φτωχαίνει, αλλά του δίνει κληρονομιά, ρίζες.

Θα έθετες εαυτόν εντός της λεγόμενης εντεχνίλας που πολλοί σνομπάρουν σήμερα;

Υπήρχε εντεχνίλα, ναι. Εφόσον υπήρξα ένας άνθρωπος που ασχολήθηκε με το είδος, έχω κι εγώ την ευθύνη μου μάλλον, αλλά κάποιοι το πήραν είδηση και κουνήθηκαν. Εγώ δεν ξέρω κανέναν από μας που να λέει τον εαυτό του έντεχνο. Απ' έξω το ακούμε. Θέλει προσοχή και ανοιχτό μυαλό ν'ακούσεις τον άλλον που θα σου πει ''επ, μην κολλάς, πήγαινε παραπέρα'', διότι κάποιοι κάθονται σ' ένα είδος που έκαναν και πριν 20 χρόνια και το λιβανίζουν.

Είναι φοβερό πάντως που όταν ''χώρισες'' με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, οι φαν σας είχαν σκάσει...

Μα με τον Θανάση δεν κάναμε καθόλου live μαζί. Σμίξαμε στις αρχές λίγες μέρες Θεσσαλονίκη και λίγες Αθήνα. Αυτό ήταν όλο! Και πέρσι που παίξαμε μία στη Θέρμη στη Θεσσαλονίκη και μία στο Βράχων στην Αθήνα. Εξαιρετικές βραδιές!

Άρα σας ταύτισε τόσο πολύ το κοινό δια της δισκογραφίας.

Τό'χω εισπράξει αυτό. Και με τον Σωκράτη συνέβη το ίδιο. Τα τραγούδια το έκαναν αυτό και το πως εγώ εκφράστηκα μέσα από τη δημιουργία τους. Η σχέση αυτή ανήκει στον κόσμο. Κι εδώ συνέβη κάτι πρωτοφανές: Ο καλλιτέχνης συνήθως κάνει πολλά κι ο κόσμος εισπράττει λίγα. Εμείς κάναμε ένα κι ο κόσμος πήρε πολλά. Χαλάλι τους!

Ωστόσο, έχεις τραγουδήσει και Μίκη Θεοδωράκη.

Ναι, το ''Αστέρι μου – φεγγάρι μου'' και ''Στα περβόλια''. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω μ' αυτή την αφορμή. Εκθαμβωτικός! Σεβάσμιος, Ιερός!

Και Χατζιδάκι, όμως, τραγουδάς στα live σου, το ''Περί πάθους'' απ' τον ''Κοινό Βίο'' σε ποίηση Χρονά.

Απ' τα αγαπημένα μου!

Πάντα ήθελα να ρωτήσω μια τραγουδίστρια με τόσο έντονη θηλυκότητα σαν εσένα πως είναι να τραγουδάς ένα τραγούδι σε gay ποίηση.

Μα ένας gay συνήθως έχει έντονη θηλυκότητα. Εγώ είμαι γυναίκα. Ένας gay υπηρετεί το κομμάτι της γυναικείας υπόστασης. Κι εγώ υπηρετώ την ερωτική του επιθυμία, τραγουδώντας. Ως στρέιτ γυναίκα, μου είναι πολύ οικεία η γυναικεία φύση, αλλά ερωτικά – σεξουλικά ξέρω την ανδρική φύση καλύτερα.

Σε βλέπω σήμερα πολύ κομψά ντυμένη, μια κούκλα. Σ' απασχολεί η θηλυκότητα σου;

Σ' ευχαριστώ (χαμογελάει) Δε με απασχολεί, μ' αρέσει να είμαι όμορφη. Είμαι προικισμένη σ' αυτό, δεν έχω παράπονο απ' την εμφάνιση μου. Αυτό όμως έχει και ένα βάρος, γιατί οι άνθρωποι αντιδρούν απέναντι του.

Θες να πεις ότι η ωραιότητα σνομπάρεται ως υποδεέστερη;

Οι άνθρωποι είναι έτοιμοι συχνά να την σνομπάρουν, να την πατήσουν χάμω. Υπάρχει ένας φασισμός του μέτριου.

Είσαι και μητέρα μέσα σ' όλα τ'άλλα.

Ναι, η κόρη μου είναι στα 20, σπουδάζει νηπιαγωγός στο δεύτερο έτος.

Το ήθελες ένα παιδί ή σου προέκυψε;

Ήθελα πάντα να κάνω οικογένεια, από μικρή.

Ολοκλήρωση είναι η οικογένεια ή η μητρότητα;

Η μητρότητα. Όταν βέβαια μπορεί να λειτουργήσει σ' ένα υγιές οικογενειακό πλαίσιο, τα αποτελέσματα είναι θαυμαστά. Η οικογένεια σήμερα βάλλεται από την κοινωνία την ίδια και το life – style. Απ' την άλλη έχω δει και οικογένειες που τελούν υπό καθεστώς σαρκοβόρας αγάπης και κατασπαράζουν τα παιδιά τους. Οικογένεια δεν είναι να επωμιστείς εσύ τις αδυναμίες μου, αλλά να είμαστε κι οι δυο δυνατοί και ανεξάρτητοι.

Σε ένα δίσκο του Λουδοβίκου των Ανωγείων που συμμετείχες κι εσύ, σε ένα τραγούδι παρομοιάζεται η αγάπη της μάνας με φυλακή δίχως πόρτα.

Η μητρική είναι η απόλυτη ανιδιοτελής αγάπη που πλησιάζει την αγάπη του θεού για την πλάση. Όλη αυτή η πρεμούρα του που είναι το παιδί τους και τι κάνει τώρα, δε μου δείχνει αγάπη, αλλά έλεγχο. Νομίζουμε ότι μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο.

Απέναντι στο παιδί;

Απέναντι σε κανέναν, ούτε στον ίδιο τον εαυτό μας.

Πρεσβεύεις δηλαδή την απόλυτη ελευθερία.

Βεβαίως. Μόνο ο δρόμος της ελευθερίας οδηγεί στην αγάπη. Δεν ξέρω άλλον. Και επειδή λόγω δουλειάς έλειψα πολύ από κοντά της, τον πόνο της έλλειψης της κόρης μου τον ένιωσα εδώ, στο διάφραγμα, ανάμεσα στο στήθος μου. Η ενοχή μου έγινε φλόγα που με έκαιγε. Δέχτηκα όμως ότι δεν είναι ανθρωπίνως δυνατό να ξέρω ανά πάσα στιγμή τι κάνει το παιδί μου, όπως δε μπορώ να ξέρω τι σκέφτεται ο δίπλα μου και τι έχει στο μυαλό του. Δεν ήθελα να βλέπω ότι μεγαλώνω το παιδί μου, αλλά έναν καινούργιο άνθρωπο.

Ας πάμε λίγο στο άλμπουμ ''Juke – Box''. Πως αισθάνθηκες την ανάγκη να ηχογραφήσεις τραγούδια της πίστας;

Ξεκίνησε η επιθυμία από ένα πρόγραμμα που έκανα στα ''13 Φεγγάρια'' με τον Γιάννη Χαρούλη μάλιστα στα πρώτα του βήματα. Εγώ λοιπόν, επειδή είμαι καψοκαλυβού – έτσι με φωνάζει η αδερφή μου...

Που θα πει;

Κατηγορία μοναχών που κάποια στιγμή καίνε το καλύβι τους, τα υπάρχοντα τους, για να μη δένονται με την ύλη και ξεκινούν απ' την αρχή. Εγώ έχω μια τάση να ανατρέπω την εικόνα μου. Από μικρή το κάνω αυτό, μεταμφιέζομαι, μ' αρέσουν τα προσωπεία. Ότι και να έλεγα, λοιπόν, για μια περίοδο, όλοι περίμεναν να μ' ακούσουν σε Μάλαμα και Παπακωνσταντίνου. Εκεί είδα και τα όρια της εντεχνίλας που λέγαμε πριν, αφού πολλοί έντεχνοι όταν τέλειωνε το πρόγραμμα τους θέλανε και να πάνε να τα χώσουν σ' ένα σκυλάδικο. Ήμουν και στα δύο. Ήθελα να δω την πιο άμεση επικοινωνία με τον κόσμο. Έτσι έβαλα στο πρόγραμμα μου τραγούδια λίγο πιο λούμπεν λαϊκά, όχι δηλαδή του στυλ ''Το πέλαγος''. Φτάνει! Τότε οι έντεχνες τραγουδίστριες τολμούσαν να πουν μέχρι ''Κι αν κάνω άτακτη ζωή'', να υπαινιχθούν δηλαδή την αλητεία. Ε, εγώ ήμουν λίγο πιο θρασύς, ας πούμε. Υπ' όψιν, ο δίσκος αυτός μού'φερε και ένα άλλο κοινό, όχι έντεχνο. Γιατί έντεχνο είναι και το κοινό, όχι μόνο οι τραγουδιστές.

Καψοκαλυβού σε λέει η Λιζέτα, το Άγιο όρος αναφέρθηκε στη συζήτηση μας, δε μπορώ να μη σε ρωτήσω: θεωρείς τη θρησκεία ανάγκη βαθύτερη ή αποκούμπι του ανθρώπου;

Και τα δύο. Σεβαστά!

Πιστεύεις;

Το ''Πιστεύω'' είναι μεγάλη κουβέντα. Θέλω να πιστεύω κι η πίστη ξεκινάει εκεί που τελειώνει η λογική, το σίγουρο, το διαπιστωμένο.

Θα ήλπιζες σ' ένα θαύμα;

Πιστεύω στα θαύματα.

Από προσωπική εμπειρία;

Ναι...

Θες να μου πεις;

Κοίταξε, αρρώστησα, έκανα μπαλονάκι στην καρδιά και μια πολύ δύσκολη επέμβαση στον αυχένα για να μη μείνω παράλυτη. Από μικρό κορίτσι είχα μια πολύ ιδιαίτερη σχέση με την Παναγία (σταματάει) Θα βάλω τα κλάματα τώρα...Το ομολογώ και δε σηκώνω και αντίρρηση, την έβλεπα τη βοήθεια της. Και όχι μέσα από τον ουρανό, αλλά από ανθρώπους δίπλα μου, από συνθήκες. Στο έμφραγμα, μετά το μπαλονάκι, από ένα λαθάκι μου τρύπησαν και φλέβα μαζί με την αρτηρία στο πόδι και η αιμορραγία ήταν τρομερή. Αφού ο γιατρός φώναξε βοήθεια, δεν άντεχε άλλο να με πιέζει για να σταματήσει το αίμα. Αρχίζω να χάνω τις αισθήσεις μου, ζαλισμένη, εξαντλημένη, κι ο γιατρός να με εκλιπαρεί ''Σας παρακαλώ, κυρία Κανά, μην κοιμηθείτε, δεν πρέπει να χάσετε τις αισθήσεις σας, σκεφτείτε κάτι ευχάριστο''. Τι ευχάριστο να σκεφτόμουν που ένιωθα ότι πεθαίνω; Άρχισα τότε να λέω ''Παναγία μου, Παναγίτσα μου, βοήθησε με'' και ότι προσευχές μου έρχονταν, ''Χριστός ανέστη εκ νεκρών'' ξέρω γω...Κι ο γιατρός να λέει ''Τώρα, τώρα, αυτό σκεφτείτε, αυτό'', διότι η βελόνα στο μηχάνημα άρχισε να κινείται. Τι να πω; Αυθυποβολή; Προσευχή!

Μελίνα Κανά, εδώ νομίζω ότι η συνέντευξη μας έλαβε τέλος.

Πω, πω, τι σου είπα, μη νομίζεις ότι μιλάω παντού για όλα αυτά, τι μ' έπιασε; Να το γράψεις αυτό!

*Οι φωτογραφίες της Μελίνας Κανά είναι του Αλέξανδρου Ακρίβου

για-τον-Ιερό-Πόνο-της-λένας-πλάτωνος-και-του-γιώργου-χρονά

Ο Ιερός Πόνος της Λένας Πλάτωνος και του Γιώργου Χρονά από την περασμένη Δευτέρα, 20 του μήνα, διατίθεται από την Οδό Πανός. Στα υπόλοιπα βιβλιοπωλεία και εναπομείναντα δισκοπωλεία μπήκε από την επόμενη, Τρίτη 21 Οκτωβρίου, ανήμερα των γενεθλίων της Πλάτωνος. Δεν ξέρω αν είναι από τους ωραιότερους μέχρι σήμερα δίσκους της Πλάτωνος - ο Καρυωτάκης της είναι βαριά κληρονομιά και η ίδια έχει γράψει εξαιρετικούς στίχους -, σίγουρα όμως αποτελεί μία καινούργια πρόταση στην πορεία της. Και, παρ' όλο που συνεργάζεται για πρώτη φορά με έναν αμιγώς έντεχνο τραγουδιστή, τον Θεσσαλονικιό Παντελή Θεοχαρίδη, το αξιοσημείωτο είναι πως δεν ''πήγε'' η ίδια στο έντεχνο (όπως είχε συμβεί με την Τρίτη Πόρτα με τη Μαρία Φαραντούρη), αλλά προσάρμοσε την επιλογή της, τον νέο δηλαδή συνεργάτη της, στο γνώριμο ηλεκτρονικό της κλίμα. Γι' αυτό ίσως και η συγκεκριμένη εργασία έχει πολλά στοιχεία world music, όπως το καβάλ που κλαίει κατά τη διάρκεια του εναρκτήριου ομότιτλου τραγουδιού ή το φλαμένκο ύφος που έχει ολόκληρο το κομμάτι Ο θάνατος της μητέρας μου με τον ποιητή Χρονά στην απαγγελία και τη Μελίνα Κανά στο τραγούδι. Το θέμα είναι πως η Πλάτωνος μ' αυτό το δίσκο έφτιαξε τραγούδια - τραγουδένια που διαθέτουν ραδιοφωνικό air-play και ξεχειλίζουν από έμπνευση! Ακόμη και το εφτάλεπτο Αστυνομικό δελτίο, το πιο ''στριφνό'' κομμάτι, δίνει την ευκαιρία στον Θεοχαρίδη να υποδυθεί ένα ρόλο (εκφωνητή ίσως; αφηγητή;) με τη φωνή του να ελίσσεται κανονικά μέσα σε μία ηλεκτρονική ατμόσφαιρα, όλο ηχητικές ανατροπές, εντάσεις και αυξομοιώσεις. Καλύτερες στιγμές, η Διαθήκη Α΄, τα Κορίτσια, το DNA με τη βυζαντινή ερμηνεία της Κανά, ο Ιερός Πόνος, το Μαράθηκα και το ''κρυμμένο'' ζεϊμπέκικο Ο θάνατος του πατέρα μου, που αποζητούσε οπωσδήποτε τη φωνή του Θεοχαρίδη. Σε στιχουργικό επίπεδο, έχουμε εννιά μελοποιημένα από την Πλάτωνος ποιήματα του Γιώργου Χρονά, του ανθρώπου που την έχει στηρίξει έμπρακτα από το 2008 με το comeback της κι έπειτα. Εννιά ποιήματα που φλερτάρουν με τις έννοιες της φθοράς και του θανάτου, αλλά και του ονείρου, και που, αν και απόλυτα ιδιωτικά, κατορθώνουν να συγκινήσουν και να ''αγγίξουν'' τον καθένα ξεχωριστά: Ένας άνθρωπος που έχει χάσει τη μάνα και τον πατέρα του, ένας άλλος που εγκαταλείπει την ιδέα της αυτοκτονίας ή κι ένας/ μία που προσεύχεται στον θεό της Χορτοφαγίας κατά της σφαγής των ζώων. Εικόνες σε γκρίζο, άσπρο και μαύρο με τις μελωδίες της Πλάτωνος να οδηγούν σε ένα θανάτω θάνατον πατήσας λυτρωτικό, όπως λυτρωτική οφείλει να είναι η Τέχνη σε όλες τις εκφάνσεις της. Ομολογώ πως δε μπορώ να είμαι αντικειμενικός, αφού με την Πλάτωνος μαζί κάναμε την πρώτη επιλογή των ποιημάτων του Χρονά και βρήκαμε τον τίτλο του έργου, πριν από μερικούς μήνες. Μπορώ να πω μόνο ότι έχω τρεις μέρες τον Ιερό Πόνο στα χέρια μου και τον έχω ακούσει περισσότερες από είκοσι φορές!

Εξαιρετικό το artwork του Πέτρου Παράσχη, ενδεχομένως ότι καλύτερο έχει κάνει τα τελευταία χρόνια πού'ναι υπερπαραγωγικός. Κλασική κιθάρα στον Θάνατο της μητέρας μου έπαιξε ο Γιώργος Τοσικιάν και στις ενορχηστρώσεις στο πλάι της Πλάτωνος ο σταθερός συνεργάτης της σ' αυτόν τον τομέα, Στέργιος Τσιρλιάγκος.

συναισθήματα-μελαγχολίας-στη-συναυλία-αλληλεγγύης-στην-τεχνόπολη

Τσεκ ήχου λίγο πριν ξεκινήσει η συναυλία αλληλεγγύης στην Τεχνόπολη. Από αριστερά, η Μελίνα Κανά, ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, η Ελένη Τσαλιγοπούλου, η Μαρία Παπαγεωργίου και ο βιολιστής Στέλιος Γαργάλας.

 Και η συναυλία ξεκίνησε με την Ελένη Πορτάλιου από τον Πολυχώρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πολιτισμού να ευχαριστεί τους καλλιτέχνες που δέχτηκαν να τραγουδήσουν για την ενίσχυση του Κοινωνικού Ιατρείου - Φαρμακείου Αθήνας.

Στο πρώτο μέρος ακούστηκαν κομμάτια από τους δίσκους των τριών νέων καλλιτεχνών της παρέας, του Αλέξανδρου Εμμανουηλίδη με τη Μαρία Παπαγεωργίου και της Ευτυχίας Μητρίτσα. Μαέστρος στο πιάνο ο Γιώργος Ανδρέου. 

 Τη Μελίνα Κανά είχα πολλά χρόνια να τη δω live. Παραμένει μία πολύ καλή τραγουδίστρια και με ρεπερτόριο δικό της που αντέχει στο χρόνο.

Εδώ, ντουέτο με τη Μητρίτσα στο πιάνο, η Κανά ερμηνεύει το Αχ ζωή μου μάγισσα του Θανάση Παπακωνσταντίνου.  

Σε φόρμες και η Ελένη Τσαλιγοπούλου. Κρίμα που δεν είμαστε πολλοί...είπε απευθυνόμενη στο κοινό και είχε δίκιο ειδικά αν λάβει υπ' όψιν κανείς το σκοπό της συναυλίας. 

 Και η Τσαλιγοπούλου δεν στερείται βέβαια καθόλου ρεπερτορίου. Κομμάτια του Ανδρέου, του Ζούδιαρη, του Λειβαδά από τη χρυσή εποχή του έντεχνου και τα 90s.

Κι ένα όμορφο ντουέτο της Κανά με την Τσαλιγοπούλου στο Αερικό του Θ. Παπακωνσταντίνου. 

Εμμανουηλίδης, Κανά, Παπαγεωργίου, Μητρίτσα και Τσαλιγοπούλου τερματίζουν τη συναυλία με τη Μικρή πατρίδα του Γιώργου Ανδρέου και του Παρασκευά Καρασούλου.

Τι μου άρεσε: 

1ον: Η Τσαλιγοπούλου ερμήνευσε το Άβουλο θεριό και η Κανά την Ιαχή, δύο τραγούδια από τον τελευταίο δίσκο των Εμμανουηλίδη - Παπαγεωργίου. Με την Κανά επίσης πήραμε μια γεύση από τον κύκλο τραγουδιών που ετοιμάζουν με τη Μητρίτσα. Οι δύο μεγάλες ερμηνεύτριες όχι απλά έδωσαν βήμα στους νέους, αλλά μοιράστηκαν τις ανησυχίες τους, υιοθετώντας συναυλιακά τα τραγούδια τους.

2ον: Η πιο εσωστρεφής Παπαγεωργίου και η πιο αλέγκρα Μητρίτσα. Η μία έπαιζε διάφορα όργανα καθ' όλη τη διάρκεια της συναυλίας και η άλλη χόρευε, θέλοντας φανερά να ξεσηκώσει το κοινό. Δημιουργήθηκε έτσι μια ζεστή παρέα ανθρώπων, από διαφορετικές γενιές, που απολαμβάνουν οι ίδιοι πάνω απ' όλα τη μουσική.

3ον: Ο Γιώργος Ανδρέου ως οικοδεσπότης συν τοις άλλοις. Μίλησε για ποιο σκοπό ήταν εκεί όλοι οι καλλιτέχνες, τους παρουσίασε έναν - έναν και έδινε πληροφορίες για τους δημιουργούς των τραγουδιών που ακούγονταν. 

Τι δεν μου άρεσε:

1ον: Η μελαγχολία που με έπιασε στο άκουσμα των τραγουδιών της συναυλίας. Εξαιρούνται τα κομμάτια των τριών νέων δημιουργών, αναφέρομαι σ' αυτά του Ανδρέου, της Τσαλιγοπούλου και της Κανά. Σκεφτόμουν ότι ήμουν 20 και 25 ετών όταν τα άκουγα, τελείως διαφορετικός άνθρωπος απ' ότι είμαι σήμερα που πάω για τα 40. Σκεφτόμουν ακόμη την αθώα εποχή των 90s που δουλεύαμε, κερδίζαμε χρήματα με τη δουλειά μας, αγοράζαμε αυτά τα τραγούδια σε δίσκους και που δημιουργούνταν φιλίες και έρωτες πάλι μ' αυτά τα τραγούδια. Πλέον τα πάντα έχουν αλλάξει και πολύ φοβάμαι ότι η αλλαγή στον ήχο ή η πρόοδος της μουσικής, να το πω έτσι, είναι το λιγότερο.

2ον: Ο λιγοστός κόσμος. Κάτι το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ που ξεκίνησε, κάτι η αφραγκία του κόσμου, ήταν λυπηρό να βλέπεις γεμάτο μόνο το χώρο μπροστά από τη σκηνή.

σωκράτης-μάλαμας-άλκης-αλκαίος-μελίνα-κανά-(πέρασμα)-κάνουν-κύκλους-μες-στα-χρόνια-οι-αγάπες-σαν-φαντάσματα

ΠΕΡΑΣΜΑ
Μουσική: ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΑΛΑΜΑΣ
Στίχοι: ΑΛΚΗΣ ΑΛΚΑΙΟΣ
Τραγούδι: ΜΕΛΙΝΑ ΚΑΝΑ/ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΑΛΑΜΑΣ
Lyra
Το ολοκαίνουργιο Πέρασμα του Σωκράτη Μάλαμα δεν είναι ούτε rock, σαν τις Ασπρόμαυρες ιστορίες του, ούτε χαμηλότονο, σαν το Ένα του, ούτε βέβαια και οργισμένο, σαν το Άδειο δωμάτιο του. Σίγουρα είναι καλύτερο από τους Δρόμους του, που τραγούδησε μαζί με τη Χάρη Αλεξίου προ 3ετίας και αν θα έπρεπε να καταταγεί κάπου υφολογικά, θα το τοποθετούσα μεταξύ των κύκλων τραγουδιών Της μέρας και της νύχτας και Λαβύρινθος: δηλαδή λαϊκότροπα εσωστρεφή τραγούδια, μπαλάντες ως επί το πλείστον, στο γνώριμο ύφος του δημιουργού, με το οποίο άλλωστε έχτισε το δικό του μεγάλο κοινό. Κι έτσι, ενώ με τον στιχουργό Άλκη Αλκαίο έχουν κρατήσει σταθερή συνεργασία μέσα στα χρόνια, δεν αποτελεί έκπληξη η τωρινή ολοκληρωμένη σύμπραξη τους. Αντίθετα, το ότι ο Μάλαμας επέλεξε πάλι την αλλοτινή μούσα του, Μελίνα Κανά, ως ερμηνεύτρια των νέων τραγουδιών του, όχι απλώς αποτελεί έκπληξη, αλλά δύναται μέχρι και να συγκινήσει τους πιο μερακλήδες φαν του. Σημειωτέον ότι όλος ο δίσκος γράφτηκε με κιθάρες από τον ίδιο τον Μάλαμα και, αν μη τι άλλο, μεταφέρει αισθητική πρόταση, εφόσον ακούμε τραγούδια σε αμιγώς λαϊκούς δρόμους δίχως τον ήχο του μπουζουκιού και άλλων λαϊκών-παραδοσιακών οργανών. Επί του περιεχομένου τώρα, το Πέρασμα είναι μάλλον άνισο: διαθέτει πολύ δυνατά κομμάτια εκ μέρους και των τριών συντελεστών, σαν τις εναρκτήριες Βραδυνές περιπολίες, το Πιθάρι και το λυχνάρι, τα Φρύγανα και ο Ακροβάτης, αλλά και προβλέψιμες συνθέσεις -για να μην τις χαρακτηρίσω αναμασήματα του ένδοξου παρελθόντος- όπως το Ποτάμι, ο Ίλιγγος και η Κόλλα λευκή. Υπάρχουν ακόμη ορισμένα τραγούδια, στα οποία ο τραγουδοποιός Μάλαμας και ο στιχουργός Αλκαίος πραγματικά ξεπερνούν τους εαυτούς τους! Αναφέρομαι στη μπαλάντα Το θαύμα και στο αρχοντορεμπέτικο Ρέστα, με τους στίχους του τελευταίου να δίνουν και τον τίτλο σε όλη τη δουλειά: Ειν' ο κόσμος πέρασμα/ και η αγάπη κέρασμα/ αντάλλαγμα δεν έχει...Όνειρο είναι η ζωή/ ξοδέψου στην αγάπη/ καρδιά που όλα τά 'δωσε/ είναι καρδιά γεμάτη. Στο ένθετο της έκδοσης παρατίθενται οι στίχοι από χειρόγραφα του Άλκη Αλκαίου και ποιητικά αποφθέγματα του Αγίου Γρηγορίου του Νύσση, του Dylan Thomas και του Γιάννη Αγγελάκα που επηρέασαν τον στιχουργό του δίσκου.