Μαριάνα Κατσιμίχα: «Ζω πολύ εσωτερικά το τραγούδι και δεν μπορώ να δίνω ''σόου'' στον κόσμο»

Είναι 27 ετών και τον τελευταίο χρόνο ασχολείται επαγγελματικά με τη μουσική. Φέρει ένα βαρύ όνομα, αυτό του πατέρα της, του Πάνου Κατσιμίχα, ενός απ’ τους κορυφαίους Έλληνες τραγουδοποιούς. Με το δικό της όνομα, ως Μαριάνα Κατσιμίχα δηλαδή, άρχισε ν’ ακούγεται πρόσφατα μετά τη συμμετοχή της στη συναυλία του Γιώργου Νταλάρα στο Μέγαρο Μουσικής. Το ήξερε ότι θα συνέβαινε. Μιλάει γρήγορα και φαίνεται να έχει επίγνωση των λεγομένων της. Βασικά φαίνεται να μη μένει στη σκιά του διάσημου πατέρα της, αφού η αισθητική της διαμορφώθηκε μέσα και από άλλα βιώματα. Ακολουθεί ολόκληρη η συζήτηση που κάναμε ένα μεσημέρι στο «Καφέ των Ποιητών» της πλατείας Βικτωρίας.

Έχετε δώσει πολλές συνεντεύξεις τελευταία, έτσι δεν είναι;

Έχω δώσει, ναι, όχι κάτι τρομερό, αλλά μίλησα δυο φορές και στην τηλεόραση, κάτι που είναι πρωτόγνωρο για μένα και, όπως είπα, δεν είναι και το πιο αγαπημένο μου πράγμα.

Δεν σας αρέσει η υπερβολική έκθεση;

Κάπως με αγχώνει το να είμαι μπροστά σε μια κάμερα και να μιλάω, είμαι του γραπτού πιο πολύ…

Άρα ήρθε απότομα στη ζωή σας η έκθεση αυτή;

Σίγουρα. Είμαι 27 χρονών στα 28 και τον τελευταίο ενάμισι χρόνο ασχολούμαι επαγγελματικά μ’ αυτό. Πάντα υπήρχε η μουσική στη ζωή μου, αλλά δεν την είδα ποτέ ως μέσο βιοπορισμού. Τώρα που υπάρχει μία παραπάνω προβολή, ξέρω ότι είναι άμεσο επακόλουθο του τι ακριβώς κάνεις και ειδικά αν φέρεις και κάποιο όνομα όπως εγώ του πατέρα μου. Ο άλλος, έστω για αρχή, θα σε ψάξει μόνο και μόνο γι’ αυτό. Το ήξερα ότι θα συνέβαινε.

Αυτή η παραπάνω προβολή που λέτε προκλήθηκε από τη συμμετοχή σας στη συναυλία του Γιώργου Νταλάρα με τα ρεμπέτικα.

Σ’ ένα γενικό πλαίσιο το ρεμπέτικο δεν ανήκει στο ρεπερτόριο που ακούω και τραγουδάω. Ωστόσο μου ταιριάζει λίγο σαν αισθητική, αν και πιστεύω πως η αναπαραγωγή διαφόρων ειδών σε μεγάλο βαθμό αρχίζει να κουράζει.  Κάποια στιγμή έβλεπα ότι έχει γίνει πολύ της μόδας κι ήθελα να κάνω κάτι άλλο. Μου αρέσει προφανώς το ρεμπέτικο, όχι όμως η κουλτούρα του, αφού ο τρόπος ζωής των ρεμπετών δεν με ενθουσιάζει ιδιαίτερα.

Τι σας απωθεί απ’ τον τρόπο ζωής των ρεμπετών;

Υπάρχουν τραγούδια που μιλάνε για ναρκωτικές ουσίες και δεν συνάδουν σε καμία περίπτωση με τον δικό μου τρόπο ζωής. Μιλάνε για φυλακές, για τεκέδες, για λούμπεν καταστάσεις, για πράγματα που εγώ δεν μπορώ να υποστηρίξω.

Έντιμο ακούγεται όπως το λέτε.

Θέλω να πω ότι αντιθέτως μπορώ να υποστηρίξω άλλα τραγούδια του ρεμπέτικου πιο χαλαρά, πιο ερωτικά π.χ.

Πότε συνειδητοποιήσατε την έφεση στη μουσική; Ξεκινήσατε παιδούλα να μελοποιείτε στίχους, όπως διάβασα.

Την έφεση μου την κατάλαβα από παιδούλα, διότι και να μην θες, άμα έχεις μεγαλώσει μέσα σε μουσική οικογένεια, λες «ΟΚ, ας το δοκιμάσω». Ξεκίνησα να παίζω πιάνο χωρίς να έχω τους κατάλληλους δασκάλους και χωρίς ποτέ να θέλω να γίνω βιρτουόζος του πιάνου. Ήθελα να κάνω απλά τη φάση μου.

Ήταν υποστηρικτικός ο μπαμπάς Πάνος Κατσιμίχας;

Βασικά μέσα από συζητήσεις με τους γονείς μου αποφάσισα να μάθω ένα όργανο και αυτό ήταν το πιάνο. Στα οχτώ μου πρέπει να ήμουν. Ο πατέρας μου δεν ήταν θετικός στο ν’ ακολουθήσω το επάγγελμα του, γιατί είναι ένας δύσκολος και ανταγωνιστικός χώρος. Υπήρχε ο φόβος, μου έλεγε «Κάνε και κάτι άλλο, πάρε ένα πτυχίο». Έκανα τελικά κάτι άλλο, σπούδασα νηπιαγωγός και αυτή τη στιγμή δουλεύω με παιδάκια σε κατασκηνώσεις, αλλά όχι σε σχολείο. Χρήσιμο ήταν, ωραία ασχολία είναι ούτως ή άλλως και δεν το μετάνιωσα καθόλου. Χρήσιμη ήταν κι η συμβουλή του πατέρα μου να πάρω αυτό το πτυχίο.

Έχετε σκεφτεί ποτέ το εξής: Αν στο δρόμο του πατέρα σας και του θείου σας βρέθηκαν κάποτε ένας Μανώλης Ρασούλης και ένας Μάνος Χατζιδάκις, σήμερα τι αντίστοιχο υπάρχει για τους νέους καλλιτέχνες;

Δεν νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι που αναφέρατε θα «βγουν» ξανά. Αν μιλάμε για τον Χατζιδάκι ειδικά, προχθές άκουγα ένα δίσκο του και έλεγα πως αυτός ο άνθρωπος ήρθε απ’ άλλο πλανήτη.

Ποιο ακριβώς δίσκο του ακούγατε;

Το «Χαμόγελο της Τζοκόντας», που είχα πολύ καιρό να το ακούσω και σκεφτόμουν για τον Χατζιδάκι αυτό που σας είπα. Μπορεί, λοιπόν, να μη γίνεται να ξαναβγούν τέτοιοι άνθρωποι, αλλά μπορούν να βγουν καλλιτέχνες, οι οποίοι θα είναι καλοί, πολύ καλοί, δυστυχώς όμως θα χαθούν μέσα στην υπερκατανάλωση και την υπερπληροφόρηση. Αυτό είναι το πρόβλημα, ένα καλό να χάνεται μέσα στα πολλά κακά που υπάρχουν. Παλιά αν ήσουν καλός, έπρεπε να το αποδείξεις με πολλούς τρόπους ώστε να εδραιωθεί η θέση σου. Τώρα ο καθένας μπορεί να γίνει γνωστός μέσω διαδικτύου και χωρίς να’ ναι απαραίτητα καλός. Έχω στο μυαλό μου παραδείγματα πολλών μουσικών, που είναι πολύ καλοί και δεν έχουν την αναγνωρισιμότητα, που θα έπρεπε να έχουν.

Οι μελοποιήσεις πως προέκυψαν;

Από παιδάκι έφτιαχνα χαζομελωδιούλες στο πιάνο και έβρισκα ποιήματα διάφορα. Ο θείος μου ο Χάρης, θυμάμαι, μου είχε δώσει ένα κατάλογο με ποιήματα, που ακόμη τα έχω και, μάλιστα, μελοποίησα κάνα δύο. Οι τελευταίες μελοποιήσεις είναι σίγουρα πιο ώριμες απ’ όταν ήμουν δέκα ετών.

Πείτε μου ποιοι ποιητές ήταν στη λίστα του Χάρη Κατσιμίχα.

Ο Ουράνης, ο Σκιαδάς, ο Αναγνωστάκης και άλλοι. Ήταν ποιήματα κοντά στην παιδική μου τότε ηλικία, αλλά μετά άρχισα να ψάχνομαι περισσότερο μόνη μου και να ψιλογράφω κιόλας. Επειδή, όμως, όπως έχω ξαναπεί, δεν το’χω ιδιαίτερα με τον ελληνικό στίχο, πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει μία ωριμότητα ώστε να καταλαβαίνεις τι είναι αφελές και τι όχι απ’ αυτό που θα γράψεις εσύ. Εγώ έτυχε να έχω διαβάσει πολλή λογοτεχνία και να γράφω από μικρή, οπότε κάπως έχω – νομίζω – ένα δομημένο λόγο, θεωρώντας ότι και πάλι είναι πολύ δύσκολη υπόθεση το να γράψεις στίχους. Θαυμάζω τους ανθρώπους που γράφουν καλούς στίχους, το θεωρώ μεγάλη τέχνη.

Όπως τη Λίνα Νικολακοπούλου.

Ναι, αν και μένα ο αγαπημένος μου είναι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, που δεν είναι καν στιχουργός, αλλά ποιητής. Μου αρέσουν κι οι πιο νέοι στιχουργοί, αυτόν όμως τον ξεχωρίζω!

Πως κι εσείς, ένα νέο κορίτσι, ξεχωρίζετε τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, έναν σημαντικότατο στιχουργό, αλλά τελείως διαφορετικής γενιάς;

Αυτά είναι ακούσματα απ’ το σπίτι κυρίως. Η μαμά μου, που γράφει κι εκείνη, τον αγαπάει πολύ τον Παπαδόπουλο. Επίσης, επειδή μέναμε σε διαφορετικά σπίτια με τον πατέρα μου, θεωρώ ότι έχω επιρροές και από τη μητέρα μου. Έπαιζε πολύ στο σπίτι που μεγάλωσα η λαϊκή – έντεχνη μουσική κι έτσι κάπως έφτασα στα 15 – 16 μου να γράφω αγγλικούς στίχους. Προφανώς, όμως, για να είναι σωστοί οι αγγλικοί στίχοι, πρέπει και τα αγγλικά να είναι η μητρική σου γλώσσα, άρα χρειάστηκε να πάρω συμβουλές από έναν άνθρωπο με τέτοιες γνώσεις, τον Τόλη Φασόη. Με βοήθησε να κάνω πιο δόκιμους τους στίχους μου, αφού, ακόμη και αγγλικά να ξέρεις, ο λόγος πρέπει να γίνεται στίχος. Να πω ότι δεν ξέρω τόσο πολύ τη μουσική, δεν είμαι συνθέτρια και προφανώς ασκώ μία τραγουδοποιία. Πλέον πειραματίζομαι με ελληνικό στίχο, αρκετά δειλά, θέλοντας κάποια στιγμή να γράψω τραγούδια σε δικούς μου στίχους και μουσική.

Σας βγαίνουν ρίμες στον στίχο ή γράφετε πιο πεζογραφικά;

Όχι απαραίτητα, μπορεί όντως να βγει κάτι πιο πεζογραφικό, αλλά που θα’χει λυρισμό και μελωδικότητα. Και ρίμες, βέβαια, προκύπτουν κάποιες φορές.

Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες, με τους οποίους νιώθετε «συγγένεια»;

Η παντοτινή μου αγάπη είναι η Χάρις Αλεξίου. Και φωνητικά, και εκφραστικά, και σκηνικά, όλο της το πακέτο δηλαδή. Απ’ την άποψη του συναισθήματος, δεν έχω πιο ψηλά κάποιο άλλο άτομο. Προτιμώ, λοιπόν, τώρα που τραγουδάω κι εγώ, να μιλήσω για κάποιον ερμηνευτή, όχι για συνθέτες και στιχουργούς. Σ’ αυτή τη φάση ερμηνεύω πράγματα άλλων – ελάχιστα δικά μου έχω κάνει. Φτιάχνω κομμάτια που δεν ξέρω αν θα’ναι σ’ ένα δικό μου άλμπουμ ή σε συνεργασία με έναν άλλο συνάδελφο. Πάντως, τελευταία υπάρχει έμπνευση.

Η οποία έμπνευση μήπως τονώθηκε απ’ όλο αυτό το ενδιαφέρον γύρω από το άτομο σας;

Σίγουρα! Άμα ξαφνικά αρχίζει ν’ ακούγεται τ’ όνομα σου, έχεις κι απαιτήσεις απ’ τους άλλους. Και σε μένα δεν είναι το ότι τραγουδάω σπίτι μου ή ανεβάζω βιντεάκια στο Instagram. Έτυχε να παίξω μ’ έναν συγκεκριμένο άνθρωπο, τον Γιώργο Νταλάρα, που πήγαμε και στη Φραγκφούρτη και, λογικά, το συγκεκριμένο project θα συνεχιστεί.

Έγινε κάπως σαν θείος σας ο Νταλάρας;

Μα, έτσι δεν τον λένε κιόλας; Είναι πατρική φιγούρα ο Νταλάρας και για μένα ένα μεγάλο κίνητρο, όμως πέρα απ’ αυτό, έκανα κι ένα δίσκο με τον Βασίλη Προδρόμου και τον Αλέξανδρο Γουργουλιό με μελοποιημένη ποίηση. Από Σεπτέμβρη θα ξεκινήσω πάλι μαθήματα φωνητικής, αφού έχω ένα «ταβάνι» και θα ήθελα να ξεπεραστεί, ν’ ανέβει ο πήχης. Τώρα, εκτός από την Αλεξίου, λατρεύω τη Τζένη Βάνου, πεθαίνω, τη Μοσχολιού, την Τσαλιγοπούλου, την Τσανακλίδου, πολλές γυναίκες ερμηνεύτριες. Καλώς ή κακώς έπρεπε να εντρυφήσω στο λαϊκό έντεχνο τραγούδι, υπηρετώντας το αυτή τη στιγμή.

Πως κρίνετε τον κόσμο στα social media απ’ την άποψη μιας καθημερινότητας με σημαντικούς καλλιτέχνες;

Είναι καλό, είναι και κακό! Μπορεί να γίνει οριακά παρενοχλητικό, γενικολογώντας τώρα. Ακόμη και για μένα υπήρξαν σχόλια, που δεν είχαν σχέση με τη μουσική ή την τέχνη που κάνω. Απ’ την άλλη, άνθρωποι σου λένε ένα καλό λόγο, σου δίνουν ένα feedback, όχι απαραιτήτως από το κοινό σου, αλλά κάποιοι που δεν θα’χες την ευκαιρία να συνομιλήσεις μαζί τους.

Πάντως, ο Πάνος και ο Χάρης Κατσιμίχας απέχουν από τα social media…

Ο πατέρας μου έχει μια ιστοσελίδα και προωθεί αυτά που κάνει, αλλά μέχρι εκεί. Το έχω ξαναπεί, κάπως τον είχε κουράσει όλο αυτό, αλλά είναι και 70 ετών πια, οπότε δεν είναι και τόσο εξοικειωμένος με τη χρήση του διαδικτύου.

Πήγαν 70 τα Κατσιμιχάκια; Σχεδόν απίστευτο!

Ναι, η αλήθεια είναι πως δεν πάει ο νους σου εύκολα, ίσως γιατί είναι και πολύ διαχρονικά αυτά που έχουν γράψει. Πας βάσει του ακούσματος, όχι την ηλικία του ανθρώπου πίσω απ’ το άκουσμα.

Πως κρίνετε την πολιτική ορθότητα των καιρών μας; Θα υπήρχε πρόβλημα σήμερα αν γραφόταν ο στίχος «Και μια αδερφή με πάθος τον κοιτάζει», όπως στο τραγούδι «Μάρκος και Άννα»;

Όλα είναι σημεία των καιρών. Ο κόσμος εξελίσσεται, η κοινωνία προχωράει, κάτι που μπορεί παλιά να ήταν αποδεκτό, σήμερα δεν είναι, γιατί έχουν αρχίσει να υπάρχουν κοινωνικές εξελίξεις. Στο κομμάτι της LCBTIQ κοινότητας έχουν γίνει αγώνες χρόνων, οπότε εγώ θα έλεγα ότι ακολουθώ την πολιτική ορθότητα, όχι για να μη φάω ban, να μην με αποκλείσουν, αλλά κι επειδή ηλικιακά είμαι μέσα σ’ αυτό το πράγμα και το ζω. Δεν μπορώ να κρίνω τη μη ορθότητα του παρελθόντος, όμως δεν μπορώ και να καταπιέζομαι σε μία παρέα, που ξέρουν τι άνθρωπος είμαι. Πρέπει να ξέρουμε πως λέμε κάτι, πότε το λέμε και σε τι πλαίσια.

Έχει μπει, επομένως, ένα χαλινάρι στον δημόσιο λόγο.

Μπορεί να είναι και για καλό, αφού υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων, οι οποίοι θα καταχραστούν την υπάρχουσα ελευθερία του λόγου και θα λένε ακρότητες.

Είστε ήρεμος άνθρωπος;

Εξαρτάται πως ορίζουμε την ηρεμία. Ήμουν πάρα πολύ οξύθυμος άνθρωπος, αλλά το έχω περιορίσει τελευταία με διάφορους τρόπους. Εξακολουθώ να λέω ότι πιστεύω και δεν πα’ να χαλάσει ο κόσμος, αλλά μ’ έναν άλλο τρόπο πλέον. Είμαι στην προσπάθεια ακόμη για να βρω την εσωτερική μου γαλήνη.

Τι θα σας έκανε να αγγίξετε το πικ της προσωπικής χαράς σας;

Οι άνθρωποι και οι καταστάσεις που ζω μαζί τους. Έπειτα είναι και αυτό που κάνω, η τέχνη, που επίσης μπορεί να μου δώσει μεγάλη πληρότητα και χαρά. Στο τέλος όμως οι ανθρώπινες σχέσεις μένουν και απ’ αυτές αντλείς το μεγαλύτερο συναίσθημα. Αντίθετα, θα με καταβύθιζαν ψυχικά διάφορα προσωπικά θέματα, τα οποία αντιμετωπίζω με ψυχοθεραπεία για την ώρα. Το άγχος μου και η διαχείριση του μού δημιουργούσε έντονη θλίψη, αλλά το παλεύω.

Το άγχος, βέβαια, είναι και πηγή δημιουργικότητας.

Πάρα πολύ, αλλά εγώ δεν ήμουν παραγωγική σε διάφορους τομείς της ζωής μου. Και μόνο το πρόγραμμα της καθημερινότητας με άγχωνε και ένα απλό πράγμα που είχα να κάνω, το σκεφτόμουν όλη μέρα. Τώρα κάνω εκατό πράγματα και είμαι cool.

Βάζετε σε τάξη τις επιθυμίες σας; Δηλαδή, είστε 27, να ξέρετε από τώρα τι θα κάνετε στα 37, σε μια δεκαετία.

Δεν κάνω μακρινά σχέδια. Το έκανα όταν ήμουν 20, αλλά όχι πια που πάω στα 30. Έχω ένα όραμα του τι θέλω να κάνω χωρίς να είναι αγχωτικό. Θα δούμε πως θα τα φέρει η ζωή…

Ποια είναι τα αγαπημένα σας τρία – τέσσερα τραγούδια; Ελληνικά και ξένα.

Δύσκολη ερώτηση… Από ελληνικά, έχω πολλά. Τον «Αρχηγό» του Λοΐζου, την «Κίτρινη πόλη» με Αλεξίου, «Όμορφη πόλη» του Θεοδωράκη, «Δρόμοι παλιοί» πάλι του Θεοδωράκη, ενώ τελευταία ανακάλυψα πολλά τραγούδια – διαμάντια του Σταύρου Ξαρχάκου. Από ξένα, ακούω πολλά διαφορετικά είδη. Έχω και κάποια «guilty pleasures», σαν τους Scorpions, που τους κράζουν όλοι. Γενικά δεν έχω ψαχτεί, ακούω Pink Floyd, αλλά και πολλά instrumental.

Καλλιτέχνες σαν τον Λέοναρντ Κοέν κρατούσαν το τραγούδι μέσα στα χείλη τους, αλλά παραδόξως το περνούσαν στον κόσμο. Είστε υπέρ της εξωστρέφειας την ώρα της ερμηνείας;

Δεν είμαι καθόλου φαν της εξωστρέφειας, αλλά δεν μ’ ενοχλεί όταν το κάνουν οι άλλοι. Ακούω να μου λένε ότι είμαι «μαγκωμένη» όσο τραγουδάω, μα εγώ δεν το κάνω επειδή δεν είμαι «εκεί» ή μπορεί να βαριέμαι. Το ζω πολύ εσωτερικά όλο αυτό και δεν μπορώ να δίνω «σόου» στον κόσμο.

Παρόλα αυτά τα πρότυπα σας, η Αλεξίου, αλλά και η Τσαλιγοπούλου, που ανάφερες, είναι τρομερά εξωστρεφείς ερμηνεύτριες.

Δεν μιλάω για την εξωστρέφεια της έκφρασης, αλλά για το πολύ θεατράλε, που δεν το’χω. Είναι όμορφο να εξωτερικεύεις αυτό που νιώθεις πάνω στη σκηνή με οποιονδήποτε τρόπο. Είμαστε ελεύθερες νομίζω να κάνουμε αυτό που θέλουμε, αρκεί να μπορούμε να το υποστηρίξουμε. Αν είμαι λαϊκή, ποπ ή έντεχνη, δεν ξέρω, γιατί τα’χω κάνει και τα τρία. Δεν χρειάζεται να αποδεχόμαστε ταμπέλες.

Μεγαλώνοντας, ψάξατε περαιτέρω την ιστορία του πατέρα σας; Από τους Αγάπανθος μέχρι τα «Ζεστά ποτά» κλπ.;

Έχω ακούσει πολλές ιστορίες, έχουμε κάτσει επί πολλές ώρες κι έχουμε μιλήσει για το πώς ξεκίνησαν μέσα σ’ όλο αυτό. Τα ξέρω εκ των έσω λίγο – πολύ.

Πως διαχειρίζεστε το πέρασμα του χρόνου;

Μέχρι πρότινος, τον άφηνα να κυλάει και απλά ακολουθούσα που με πήγαινε η ζωή. Τον ένιωθα περιορισμένο. Την κολλητή μου, να φανταστείτε, την είδα μετά από τρεις εβδομάδες, εφόσον έτρεχα με πολλά και διάφορα. Μένω και βόρεια προάστια, αλλά ετοιμάζομαι να κατέβω στο κέντρο. Γενικά είναι πιθανό να κινδυνεύσω απ’ την έλλειψη χρόνου λόγω της δουλειάς.

Είστε υπέρ του διαχωρισμού του καλλιτέχνη από το έργο του;

Όταν ένας άνθρωπος βγαίνει και λέει διάφορες ανοησίες, από ρατσιστικές μέχρι οτιδήποτε άλλο, δεν μπορώ να τον ακολουθήσω καλλιτεχνικά. Είμαι πάρα πολύ κατά, ας πούμε, του να προσφέρεις οτιδήποτε πολιτιστικό αυτή τη στιγμή στο Ισραήλ. Σε μία εμπόλεμη ζώνη δηλαδή, που δεν είναι καν πόλεμος μεταξύ μαχόμενων, αλλά εναντίον ενός άμαχου πληθυσμού. Δεν θα δίσταζα να πω ότι είμαστε μάρτυρες ενός δεύτερου ολοκαυτώματος και σε μία εποχή όπου υποτίθεται πως ο άνθρωπος έχει προχωρήσει και έχει εξελιχθεί. Προσωπικά κάνω τρελό ban σε καλλιτέχνες, οι οποίοι πάνε να υποστηρίξουν την οικονομία και τη διασκέδαση ενός κράτους που διαπράττει γενοκτονία. Δεν μπορώ να συνεχίσω να υποστηρίζω έναν τραγουδιστή, όσο καλός και να’ναι, άμα ξέρω πως θα πάει να τραγουδήσει παραδίπλα απ’ τη Λωρίδα της Γάζας που άνθρωποι λιμοκτονούν. Δεν αναιρεί το ότι είναι καλός καλλιτέχνης, αλλά εγώ δεν μπορώ να τον στηρίξω πια.

Τελειώνοντας αυτή τη συζήτηση «γνωριμίας», οφείλω να πω ότι δεν νιώθω να βρίσκεστε στη σκιά του Πάνου Κατσιμίχα, ενός απ’ τους μέγιστους τραγουδοποιούς μας. Αν δεν είχατε και τη φυσική ομοιότητα, θα λέγαμε πως είστε μία εντελώς διαφορετική περίπτωση καλλιτέχνη.

Συμφωνώ, αλλά έχει να κάνει με τη δική μου διαχείριση στο όνομα που φέρω, όπως και στην αισθητική μου, που δεν γίνεται να επηρεαστεί στον υψηλότερο βαθμό από τον πατέρα μου ή οποιονδήποτε άλλο μεγαλύτερο καλλιτέχνη. Δεν το κάνω επιτηδευμένα, αλλά είναι και το γεγονός πως ο πατέρας μου δεν έχει εμπλακεί μέχρι στιγμής καθόλου στο να μου «κλείνει» δουλειές κλπ. Είναι πολύ ενθαρρυντικός και συμβουλευτικός, αλλά ποτέ με τρόπο που να φαίνεται ότι είμαι στη σκιά του. Καλό είναι για μένα, αφού γνωρίζοντας ότι φέρω το όνομα του, θέλησε να μ’ αφήσει να πάρω το δρόμο μου.

Πολύ σας ευχαριστώ γι’ αυτή τη συνέντευξη.

Εγώ σας ευχαριστώ, γιατί ενδιαφερθήκατε να μάθετε για μένα και μιλήσαμε έως και για πιο βαθιά πράγματα. Συνήθως με ρωτάνε να τους πω για τον πατέρα μου κι εκεί είμαι έτοιμη να τους απαντήσω «Καλύτερα πάρε συνέντευξη από τον πατέρα μου» ξέρω γω (γέλια). 

* Η συνέντευξη με τη Μαριάνα Κατσιμίχα πραγματοποιήθηκε στο «Καφέ των Ποιητών» της πλατείας Βικτωρίας την Πέμπτη 12 Ιουνίου 2025. 

** Μία περίληψη της συνέντευξης δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Docville» με την εφημερίδα «Documento».

*** Οι φωτογραφίες είναι του Μπόσκο

Από τη συγκινητική εκδήλωση στη μνήμη του Στέλιου Βαμβακάρη με παρόντες όλους τους φίλους του

Ήταν πολύ όμορφα πραγματικά στη χθεσινή βραδιά μνήμης για τον Στέλιο Βαμβακάρη, τον Στέλιο μας. Μέσα σ' ένα λαϊκό ταβερνείο της Κοκκινιάς, χωμένο ανάμεσα στα προσφυγικά σπίτια, μαζευτήκαμε μουσικοί, τραγουδιστές, δημοσιογράφοι, ηθοποιοί και σκηνοθέτες για να πούμε δυο λόγια ουσίας και αγάπης για τον φίλο μας που χάσαμε ακριβώς πριν έξι χρόνια. 

Πρώτα τον λόγο πήρε ο Γιώργος Θανόπουλος, συγγραφέας ακόμη μίας βιογραφίας του Μάρκου Βαμβακάρη, που γράφτηκε με τις ευλογίες του Στέλιου, μα δυστυχώς δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο, αφού το βιβλίο «Μάρκος ο Συριανός» κυκλοφόρησε στα τέλη του 2024, δηλαδή μία πενταετία μετά το φευγιό του Στέλιου. Αμέσως μετά, μίλησε ο δημοσιογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός Γιώργος Τσάμπρας, ένας άνθρωπος πολύ κοντινός του Στέλιου, που τον αγαπούσε και τον γνώριζε χρονολογικά περισσότερο απ' όλους μας. Η δουλειά που'χει κάνει ο Τσάμπρας πάνω στο έργο του Στέλιου Βαμβακάρη νομίζω πως θα φανεί χρήσιμη σε πολλούς μελλοντικούς μελετητές του. 

Στην παρέα μας ήρθε και ο Σιδερής Πρίντεζης, επίσης ραδιοφωνικός παραγωγός με τη δική του μεγάλη προσφορά στον ελληνικό μουσικό πολιτισμό. Ο Πρίντεζης έδωσε στοιχεία για εκείνη τη θρυλική συνεύρεση - συνέντευξη στα τέλη της δεκαετίας του 1960 του Μάρκου Βαμβακάρη με την τότε φοιτήτρια Εθνομουσικολογίας Ελένη Καραΐνδρου. Τον Πρίντεζη προλόγισε η τραγουδίστρια Εβελίνα Αγγέλου, η σύντροφος του Στέλιου, στην οποία χρωστάμε τη χθεσινή συγκινητική εκδήλωση. 

Ακολούθησαν οι σύντομες ομιλίες του δημοσιογράφου και συγγραφέα Δημήτρη Μανιάτη και του γράφοντα. Πάντα χαίρομαι με την παρουσία του Μανιάτη σε κοινό πάνελ (ας το ονομάσω πάνελ), τον οποίο θεωρώ κάπως σαν αδερφό μου μεγαλύτερο κι ας του ρίχνω εγώ λίγα παραπάνω χρονάκια. Έχουμε πολλά κοινά βιώματα με τον Μανιάτη και χθες έκανε μια κίνηση που με συγκίνησε: Μου χάιδεψε τα χέρια σε μια στιγμή σαν να ήταν πραγματικά ένας συγγενής, ένας αδερφός, που με νοιάζεται. Ήταν καλό που έκλεισαν οι ομιλίες με εκείνον, αφού έβαλε σε τάξη όλα όσα ακούστηκαν απ' τους προηγούμενους ομιλητές, εμού συμπεριλαμβανομένου. Στη φωτογραφία, ο Μανιάτης ανάμεσα στον Σιδερή Πρίντεζη και τον Χρήστο Στέργιογλου. 

Τι να πω για τον τεράστιο Στέργιογλου...Θα αρχίσω να επαναλαμβάνομαι, αλλά εγώ όσα χρόνια κι αν περάσουν θα θυμάμαι πάντα το μικρού μήκους «A la carte» που με έχρισε «συμπρωταγωνιστή» του και μου χάρισε κι ένα βραβείο β' ανδρικού ρόλου (είναι το αστείο μας με τους επαγγελματίες ηθοποιούς φίλους μου). Ο Χρήστος, αφού τον παρουσίασε η Εβελίνα, θυμήθηκε τη συμμετοχή του στο αφιέρωμα της Λίνας Νικολακοπούλου στον Μάρκο, στο Ηρώδειο κάποτε, όπου είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με τον Στέλιο Βαμβακάρη.

Επειδή θ' ακολουθούσε μουσικό πρόγραμμα θεώρησα καλό να ζητήσω να προηγηθεί η προβολή της αριστουργηματικής μικρού μήκους ταινίας του Χρήστου Πουλάκη για τον Μάρκο, τον γεννήτορα του ρεμπέτικου, με τον Στέργιογλου να τον υποδύεται με μία σπάνια εσωτερικότητα. Είναι εξαιρετική η ταινία του Πουλάκη, που πριν μερικά χρόνια μετέφρασε στα γαλλικά και τη βιογραφία του Μάρκου. Δυστυχώς επειδή δεν του δόθηκε άδεια από την οικογένεια του Μάρκου η ταινία είναι δεσμευμένη και έχει στερηθεί ευρύτερης διανομής. Πάντως, όπως του είπα, εάν η ταινία «ελευθερωθεί» και παιχτεί σε φεστιβάλ, θα σαρώσει τα βραβεία! 

Έπειτα βγήκαν τα μπουζούκια! Με άτυπο διευθυντή ορχήστρας τον μοναδικό Σωτήρη Παπατραγιάννη, ο χώρος γέμισε από τα τραγούδια του Στέλιου: Κομμάτια που πέρασαν στη δισκογραφία με τις φωνές του Νταλάρα, της Μπέλλου, του ίδιου του Στέλιου και άλλων μεγάλων λαϊκών τραγουδιστών. 

Εδώ η Εβελίνα Αγγέλου με τη σμυρναίικη φωνή ερμηνεύει τον Στέλιο, τον άνθρωπο της για σχεδόν 25 χρόνια. Στο μπουζούκι ο ταλαντούχος μπουζουξής και συνθέτης Βασίλης Κορακάκης, γιος του Βαγγέλη Κορακάκη, που συνεργαζόταν στενά με τον Στέλιο. Ξέρω πόσο ευσυγκίνητη ήταν χθες βράδυ η Εβελίνα - έχω την αίσθηση πως ακόμη δεν έχει ξεπεράσει την απώλεια του Στέλιου και μάλλον δεν θα την ξεπεράσει ποτέ, προσπαθώντας να συμβιβαστεί με την ιδέα. Και ξαναλέω, της οφείλουμε όλα όσα έγιναν χθες στον «Μέρμηγκα» της Κοκκινιάς. Ας είναι! Δεν είχε γίνει κάτι παρεμφερές τα προηγούμενα πέντε χρόνια, έγινε όμως χθες, ανήμερα της επετείου του θανάτου του Στέλιου, και μάλλον θα το καθιερώσουμε ετησίως. Αν ο Στέλιος, μία στο τρισεκατομμύριο (και λίγο λέω), μπορούσε να δει από ψηλά όσα ακούστηκαν για τον ίδιο και το έργο του, θα χαμογελούσε σαν χαρούμενο παιδάκι. 

Ακολουθεί το κείμενο μου, όπως το έγραψα και το διάβασα στη χθεσινή εκδήλωση:

Τον Στέλιο τον έζησα για είκοσι συνεχόμενα χρόνια, απ' όταν τον γνώρισα εξ αιτίας της ενασχόλησης του με τον κινηματογράφο και, συγκεκριμένα, με το σάουντρακ της ταινίας του Πανουσόπουλου, «Μια μέρα τη νύχτα», που είχε υπογράψει. Ήταν ένας τύπος που πιο πολύ θύμιζε έναν βετεράνο ρόκερ παρά τον απόγονο του στυλοβάτη του ρεμπέτικου, του Μάρκου. Πάντα αλογοουρά τα μαλλιά του, μεγάλα ασημένια δαχτυλίδια στα χέρια του και ένα υπέροχο στυλάτο ντύσιμο, που χρωστά πολλά και στη σύντροφο του, την τραγουδίστρια Εβελίνα Αγγέλου. «Τι να κάνω που με θέλει πάντα στην πένα» μου'χε πει κάποτε στην παρατήρηση μου για το πόσο ωραία ντύνεται. Πέρασα ατέλειωτα βράδια στο διαμέρισμα του Στέλιου στον Κορυδαλλό, ειδικά αφού έμενα κι εγώ στο Κερατσίνι τότε και η απόσταση ήταν μικρή μεταξύ μας. Πήγαινα από νωρίς και πότε μόνος του, πότε με τον Μιχάλη Δήμα, το πνευματικό παιδί του στο μπουζούκι, έπαιζαν τραγούδια καινούργια αδισκογράφητα. Πίσω από ένα σύννεφο μεθυστικού καπνού συνήθως, περιτριγυρισμένος από στοίβες CD με ψυχεδελικά συγκροτήματα του 1960 και του '70, ο Στέλιος μου έβαζε κι άκουγα υπέροχες μελοποιήσεις του στον Λειβαδίτη και σ' άλλους ποιητές στιχουργούς. Κάποια στιγμή ορισμένα απ' αυτά τα τραγούδια ανάλαβα τότε να τα πάω από την εταιρεία Λύρα, επί των ημερών του Κώστα Γιαννίκου, και να εκδοθούν το 2009 σε CD που έφερε τον τίτλο «Νιρβάνα». Το ίδιο διάστημα θα μάθαινα για τη φιλία του με τον Νίκ Κέιβ και για τις εμφανίσεις του στο εξωτερικό, όπου κυριολεκτικά αποθεωνόταν από λάτρεις της μείξης του μπλουζ με το ρεμπέτικο. Διότι αυτό ήταν και το μεγάλο δικό του αποτύπωμα στην ελληνική μουσική: Ως πρωτεργάτης, ο Στέλιος πήρε τα περίφημα καραντουζένια του πατέρα του στο μπουζούκι και τα έμπλεξε με μπλουζ κλίμακες, πιστεύοντας κάτι που απ' άλλους αμφισβητείται ή θεωρείται έως και τετριμμένο: Αναφέρομαι στα κοινά βιώματα των μαύρων της Αμερικής μ' αυτά των Ελλήνων ρεμπετών - μικρασιατών προσφύγων. Ας θυμηθούμε την σύμπραξη του με τον Λουισιάνα Ρεντ σε εποχές που τέτοιου είδους συνεργασίες ήταν κανονική πρωτοπορία. Ο Στέλιος αγαπούσε πολύ τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Άκη Πάνου, τη Σωτηρία Μπέλλου, τον Νίκο Ξυλούρη, τον Παύλο Σιδηρόπουλο, τον Σταύρο Ξαρχάκο, τη Λένα Πλάτωνος, τον Νίκο Ξυδάκη, τον Γιώργο Νταλάρα, τον ποιητή Γιώργο Χρονά, όπως και την τραγουδίστρια Καίτη Γκρέυ που τον πρωτοτραγούδησε στα ξεκινήματα του. Στον Στέλιο οφείλω και τη δική μου γνωριμία το 2019 με την Καίτη Γκρέυ, η οποία οδήγησε σε μία μαραθώνια ανέκδοτη ακόμη συνέντευξη μας. Όσο για τις συνεντεύξεις, ειδικά με τον Στέλιο αδυνατώ να θυμηθώ πόσες φορές είχαμε συνομιλήσει για κάποιο ραδιόφωνο, τηλεόραση ή κάποιο έντυπο. Αφηγήσεις ζωής που πλέον αποτελούν κληρονομιά, όχι μόνο για μένα φυσικά, αλλά και για κάθε επίδοξο μελετητή του δικού του μουσικού ιδιώματος. Σαν ένα μωρό παιδί ήταν ο Στέλιος και αυτό δεν είναι έκφραση - κλισέ. Θα τον χαρακτήριζα ορίτζιναλ αναρχικό καλλιτέχνη, αφού ασφυκτιούσε μέσα στους νόμους της αγοράς και διανομής της μουσικής. Όταν κάναμε το δίσκο «Νιρβάνα» που έλεγα πριν και αναγκαστικά τον «έτρεχα» για φωτογραφίσεις και συνεντεύξεις, γύρισε και μου'πε μια μέρα: «Δεν είμαι εγώ γι' αυτά, Αντωνάκη. Εγώ θέλω να κάθομαι στο σπιτάκι μου και να γράφω τα τραγούδια μου και μόνο όταν μπορώ να τα παρουσιάζω στον κόσμο, να εμφανίζομαι. Απ' το να τρέχω στις τηλεοράσεις, προτιμώ να ανεβαίνω στο Μοναστηράκι και να συνομιλώ με λαϊκούς γυρολόγους για όση ώρα γουστάρω». Τον καταλάβαινα, αλλά κάπως έπρεπε να στηριχθεί και η δουλειά του. Νομίζω πως έχουν περάσει έξι χρόνια και η απώλεια του δεν χωνεύεται. Δεν μπορώ καν να σβήσω το τηλέφωνο του από τον κατάλογο του κινητού μου. Έχω την αίσθηση πως ένα μεσημέρι θα χτυπήσει το τηλέφωνο και θα τον ακούσω με τον χαρακτηριστικό τρόπο ομιλίας του, ένα κράμα μαγκιάς πειραιώτικης, αθωότητας και χιούμορ, να μου ζητάει να ξαναβρεθούμε για να σκαρώσουμε κάνα πρότζεκτ με τα τραγούδια του. Με θλίβει τρομερά όποτε περνάω από τον Κορυδαλλό, ξέροντας πως δεν μένει πια εκεί, όπως με θλίβει να περνάω και από την Αμφιάλη, τώρα που επίσης δεν είναι εκεί οι γονείς μου. Ο Στέλιος ήταν, είναι και θα είναι ένας καρδιακός φίλος, ένας πολύ δικός μου άνθρωπος και γι' αυτό οφείλω, όπως οφείλουν και όλοι όσοι τον αγαπούν, να διατηρήσουμε ολοζώντανη τη μνήμη του και το έργο του, το οποίο κατάφερε με τη δουλειά και το ταλέντο του να μη μείνει στη σκιά του τιτάνα Μάρκου, αλλά να πετάει ελεύθερο στην τεράστια αλάνα της ελληνικής μουσικής. Ευχαριστώ.

* Παρόντες στην εκδήλωση ήταν, μεταξύ άλλων, ο Θοδωρής Βλαχάκης από το συγκρότημα Magic de Spell, οι σκηνοθέτες Κυριάκος Αγγελάκος, Ταξιάρχης Δεληγιάννης και Βασίλης Τσιουβάρας, η δημοσιογράφος Γιώτα Παππά, ο τραγουδιστής Πάρις Κιμιωνής και οι συνθέτριες Χρύσα Κωττάκη και Μάτα Αδαμογιάννη. Έλειψε από την παρέα μας ο μπουζουξής Μιχάλης Δήμας, το πνευματικό παιδί του Στέλιου, αλλά τις ώρες εκείνες επέστρεφε από το εξωτερικό. 

Η αποθέωση της Λένας Πλάτωνος στο Θέατρο Κήπου της Θεσσαλονίκης

Μια αγκαλιά από πανκ κορίτσια στη Λένα

Και το Θέατρο Κήπου της Θεσσαλονίκης φώναξε «Λευτεριά στην Παλαιστίνη»

Σαβίνα Γιαννάτου - Γιάννης Παλαμίδας περιμένοντας τη σειρά τους να τραγουδήσουν

Η Λένα με νεαρή θαυμάστρια της 

Λένα Πλάτωνος - Μπόσκο (με τα γυαλιά της Λένας)

Η Λένα Πλάτωνος με ακόμη έναν θαυμαστή της 

Κατάμεστο το Θέατρο Κήπου της Θεσσαλονίκης. Η προπώληση έσκισε (700 εισιτήρια) συν πολλοί ακόμη στην είσοδο του θεάτρου

Ο ψυχίατρος Σταύρος Μπουφίδης μαζί με την ερμηνεύτρια Βούλα Σαββίδη στη συναυλία της Πλάτωνος που την καταχάρηκαν, όπως μας είπαν 

Σαβίνα Γιαννάτου - Stergios T. - Γιάννης Παλαμίδας, soundcheck 

Η Λένα με τον Ματθαίο, μεγάλο θαυμαστή της, που ήρθε από τα Τρίκαλα ειδικά για τη συναυλία. Από κάτω, το ασταμάτητο χειροκρότημα του κόσμου στο Θέατρο Κήπου της Θεσσαλονίκης 

Μπόσκο - Λένα στο καμαρίνι του Θεάτρου Κήπου της Θεσσαλονίκης 

Σαβίνα Γιαννάτου - Χριστίνα Βουλγαράκη - Γιάννης Παλαμίδας

Η Λένα Πλάτωνος με τους δύο τραγουδιστές της από το 1981 μέχρι σήμερα, το 2025, ανελλιπώς. Τον Γιάννη Παλαμίδα και τη Σαβίνα Γιαννάτου. Θεσσαλονίκη, Σάββατο 14 Ιουνίου. 

Κι ένα σέλφι βιντεάκι από τη στιγμή του «Σαμποτάζ». Φωνητικά και γέλια με τη Λένα ενόσω στη σκηνή τραγουδούσαν η Σαβίνα και ο Γιάννης. 

Δεύτερο προφίλ στο facebook = Διαδικασία - σπάσιμο νεύρων

Aκριβώς δέκα μέρες χωρίς facebook, αποκλεισμένος από το προφίλ μου που διατηρούσα σχεδόν 15 χρόνια, είπα να ανοίξω νέο λογαριασμό. Επειδή όμως δεν ήθελα να αποσυνδεθώ από τον παλιό (αυτόν που περιμένω να μου επαναφέρουν), διότι δεν θυμάμαι τους κωδικούς, κατέβασα τον browser Firefox και από κει έφτιαξα νέο email. Πραγματικά, άνοιξα τη σελίδα του facebook και δεν με πέταξε στον παλιό μπλοκαρισμένο λογαριασμό, αλλά μου έδωσε τη δυνατότητα (πάντα μέσω του νέου browser) να φτιάξω καινούργιο προφίλ. Έκανα ένα - δύο βήματα ώσπου μου ζήτησε να τραβήξω ένα βίντεο σέλφι και να το στείλω. Ήταν έτοιμο σχεδόν το νέο προφίλ. Έλα όμως που δεν έχω κάμερα στην οθόνη του υπολογιστή μου...Αφήνω τον υπολογιστή και λέω θα μπω από το κινητό μου. Διαγράφω τις εφαρμογές facebook και messenger και τις ξανακατεβάζω από το google. Βάζω τα νέα στοιχεία, email νέο με password νέο, κι εκεί που λέω μια χαρά θα μπαίνω στο καινούργιο προφίλ από το κινητό μου, η google που είναι συνδεδεμένη με τα πάντα στα κινητά τηλέφωνα, βρίσκει το παλιό προφίλ και με ξαναπετάει εκτός. Τα νεύρα μου κρόσσια στο μεταξύ! Η μόνη λύση είναι να βρω άλλον υπολογιστή με κάμερα, να φτιάξω νέο μαίηλ πάλι και να προσπαθήσω να μπω ξανά από κει στο facebook. Αν ολοκληρώσω τη διαδικασία του βίντεο σέλφι, που δεν μπορώ να κάνω από τον δικό μου υπολογιστή, θα έχω καινούργιο προφίλ σε χρόνο dt. Θα έχω καταγράψει κωδικούς κλπ. και μετά θα μπορώ να μπαίνω κανονικά από τον δικό μου υπολογιστή. Όχι όμως και πάλι από το κινητό μου. Αν δηλαδή θελήσω να έχω το νέο μου προφίλ στο κινητό μου θα πρέπει πριν να έχω αποσυνδέσει πλήρως τη συσκευή από τη google, η οποία αναγνωρίζει το παλιό μπλοκαρισμένο προφίλ. Τι ταλαιπωρία! 

Όποιος έχει κάποια σχετική εμπειρία ή μπορεί να με συμβουλέψει πως διάολο θα κάνω νέο προφίλ χωρίς να «συγκρούομαι» με το παλιό, θα το εκτιμούσα δεόντως. 

Ευχαριστώ.