Ο Απόστολος Γιαννιτσάκης, ένας επίδοξος Έλληνας Τόλκιν, μιλάει για την ταύτιση επιστημονικής φαντασίας, παραμυθιού, πραγματικότητας και ανθρωπιστικών αξιών

Το έργο του αποτελείται από εφτά βιβλία. Σε μορφή e-book έχει κυκλοφορήσει μόνο το πρώτο μέχρι σήμερα. Έχει βραβευτεί σε ημερίδα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τίτλο ‘’Σύγχρονο Μυθιστόρημα Φαντασίας’’. Εν συνεχεία βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Κηποθέατρο Αλκαζάρ. Τέλος, διακρίθηκε απ’ το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου μέσα στα πιο επιτυχημένα e-book της χρονιάς.Ο Απόστολος Γιαννιτσάκης είναι ένας νέος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας ή, σωστότερα, σύγχρονων παραμυθιών, που μπορεί να είναι και βαθιά ανθρωπιστικά - κατά τα λεγόμενα του - πάντα κάτω από το πέπλο του παραμυθιού. Ο ίδιος δίνει τις απαντήσεις στις ερωτήσεις μου για την ιδιότυπη τέχνη που ασκεί και που προσπαθεί να την επικοινωνήσει με το κοινό του.

Ζεις κάπου έξω από την Αθήνα. Θα ήταν πιο εύκολα τα πράγματα, λες, αν ήσουν πολιτογραφημένος Αθηναίος σε σχέση με τη δουλειά σου και την προώθηση της; 

Πιστεύω πως τα πράγματα θα ήταν το ίδιο δύσκολα ή εύκολα ακόμα κι αν ζούσα στην Αθήνα. Πολύ απλά γιατί οι ευκαιρίες δεν χαρίζονται, αλλά κερδίζονται. Την ίδια μάχη πιστεύω θα έδινα, τις ίδιες στιγμές απομόνωσης θα κατέγραφα και τις ίδιες αγωνίες ακόμα κι αν ήμουν πολιτογραφημένος Αθηναίος.

Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί έναν συγγραφέα ιστοριών επιστημονικής φαντασίας από έναν άλλο που απλά καταγράφει σκέψεις και προβληματισμούς ''επίγειους''; 

Νομίζω τον διαφοροποιεί το ότι δεν οριοθετείται απ’ την επίγεια πραγματικότητα. Ένας συγγραφέας ιστοριών φαντασίας παραφράζει συχνά τα βιώματα του και τα κεντά φτιάχνοντας παραμύθια ή χρησιμοποιεί αυτούσια τα βιώματα του. Μασκαρεύει τα πρόσωπα της ζωής του και φτιάχνει ήρωες που εξελίσσουν τον μύθο ή ο μύθος εξελίσσεται απ’ τους ήρωες του. Ένας συγγραφέας ιστοριών φαντασίας επίσης μπορεί να φτιάξει έναν ολοκαίνουργιο κόσμο, ''αντέχοντας'' τον μαζί με τον υπάρχοντα – που πολλές φορές ξεπερνά κάθε φαντασία.  

Από τη μέχρι τώρα εμπειρία σου, θεωρείς πως αυτό που κάνεις, σνομπάρεται λίγο στη χώρα μας ως παραλογοτεχνικό και όχι αμιγώς λογοτεχνικό είδος; 

Σαφώς. Πάντα το μυθιστόρημα φαντασίας δεχόταν τέτοιου είδους κριτικές. Είναι αρκετοί εκείνοι που μπερδεύουν το φαντασιακό με το μη πραγματικό. Ενώ αποδεδειγμένα η πραγματικότητα, πολλές φορές, ξεπερνά και το πιο ευφάνταστο μυθιστόρημα και με τον πιο άσχημο τρόπο. Είμαι της άποψης πως η ζωή αντιγράφει την τέχνη, κι αυτό είναι ίσως λίγο βαρύ για τους επικριτές του μυθιστορήματος φαντασίας. Ένα βιβλίο φαντασίας μπορεί να είναι βαθιά ανθρωπιστικό, αλλά περνώντας τα μηνύματα του υποδόρια, κάτω απ’ το πέπλο του παραμυθιού. 

Παρότι έχει βραβευτεί η δουλειά σου, τα πράγματα με τους εκδοτικούς οίκους δεν είναι εύκολα, είτε στην Αθήνα, είτε στην επαρχία. Ποια λύση θα μπορούσε να υπάρξει; Θα ήθελα μια - δυο προτάσεις σου ως καλλιτέχνης - υπό έκδοσιν συγγραφέας. 

Νομίζω πως αυτό που έχει γίνει με την αυτοέκδοση ως e-book βοηθάει πολύ τους νέους συγγραφείς. Το Διαδίκτυο έχει μεγάλη δύναμη και επιρροή και βοηθά στο να μη χάνονται τόσο εύκολα αξιόλογοι καλλιτέχνες. Από εκεί και πέρα πρέπει να τους δίνεται κι ένα βήμα να παρουσιάσουν το έργο τους, να μιλήσουν για το όραμα τους και να ''ταπεινωθούν'' εν ανάγκη ανάμεσα στα έργα άλλων τόσων νέων συγγραφέων. Εννοώ να γίνονται περισσότερες ημερίδες για το βιβλίο και τη σύγχρονη λογοτεχνία, το σύγχρονο μυθιστόρημα. Να γίνονται περισσότεροι διαγωνισμοί στους οποίους οι συγγραφείς θα κάνουν μια παρουσίαση του έργου τους και να ακολουθεί βράβευση ύστερα από ψηφοφορία κριτών και κοινού. 

Πες μου πως φαντάζεσαι την ιδανική ζωή σε σχέση με το έργο σου.

Για μένα η ιδανική ζωή θα ήταν να κάνω αυτό που αγαπώ, να το αγαπά ο κόσμος και να το ζω αυτό στον απόλυτο βαθμό. Γιατί πολλές φορές η ευτυχία δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη. Κι όταν σταματήσει η έμπνευση μου, όταν ολοκληρώσω αυτό που έχω στο μυαλό μου, γιατί κάνω αυτό το πράγμα απ’ τα 13 μου, γράφω ένα έργο-επταλογία , μια κοσμογονία ολόκληρη, τότε θα ασχοληθώ με κάτι άλλο, που δεν θα ‘χει σχέση με τη συγγραφή.

Ποιες είναι οι βασικές επιρροές σου από το λογοτεχνικό αυτό είδος παγκοσμίως; 

Το έργο μου ξεκίνησα να το γράφω Νοέμβριο του 2001. Ήμουν περίπου 13 χρονών. Έως τότε δεν γνώριζα τον Τόλκιν. Τον έμαθα κινηματογραφικά λίγους μήνες αργότερα. Με δέος παρακολούθησα το πώς είχε φτιάξει έναν ολόκληρο κόσμο, σε εποχές σκληρές. Μεταξύ των δυο παγκοσμίων πολέμων και κατά τη διάρκεια τους. Τον εκτίμησα και τον έκανα πυξίδα μου όταν διάβασα και τα βιβλία του και είδα πόση φαντασία συμπυκνωμένη υπήρχε σε κάθε παράγραφο του, σε εποχή που δεν υπήρχαν καν τα κινηματογραφικά μέσα να αποτυπώσουν το μήκος και το πλάτος τέτοιων φαντασιακών οραμάτων. Η δική μου γενιά δέχτηκε και δέχεται συνεχώς ερεθίσματα από τη δύναμη των οπτικών μέσων που δίνει υπόσταση στο φαντασιακό όραμα του κάθε συγγραφέα. Θέλω να πω δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Έχουν μπει γερά θεμέλια απ’ τον Τόλκιν για το πώς φτιάχνεται μια κοσμογονία με τόση προσοχή, με γερά θεμέλια και δομές, σχεδόν με ευλάβεια. Ακόμα και η Ρόουλινγκ έβαλε τέλος στα μυθιστορήματα φαντασίας που ήθελαν τους ήρωες να είναι εξελεγκτικά όργανα του εκάστοτε μύθου. Η Ρόουλινγκ έφτιαξε έναν όμορφο μύθο και κόσμο, αλλά που η αξία του μετριόταν στη σημαντικότητα των προσωπικοτήτων του κάθε ήρωα.

Πες μου έναν άνθρωπο που θα του αφιέρωνες την πρώτη τυπωμένη έκδοση του βιβλίου σου.

Ο παππούς μου. Σε εκείνον θα αφιέρωνα την πρώτη έκδοση του βιβλίου μου. Τον έχασα πρόσφατα. Είναι κάτι που μ' έχει σημαδέψει βαθιά. Ο παππούς μου και η γιαγιά μου είναι οι δυο άνθρωποι που με στήριξαν περισσότερο απ’ όλους σ’ αυτό που αγαπούσα από μικρό παιδί και δεν μου καλλιέργησαν ποτέ την αμφιβολία αν αυτό που κάνω είναι ανώφελο, λάθος ή ανούσιο. Με πίστευε ο παππούς μου. Πολύ!  

Ισχύει ψυχαναλυτικά ότι ο κόσμος του φανταστικού, του παραμυθιού, είναι ο τόπος απόδρασης ενός συγγραφέα από την τρέχουσα ζωή του; 

Είναι τόπος απόδρασης αρχικά. Εν συνεχεία όμως είναι ένας τόπος που τον διαμορφώνεις με καταστάσεις και βιώματα της τρέχουσας ζωής σου, μόνο που τις παραλλάσεις για να μπορείς να τις αντέξεις. Πιστεύω πως κατά βάθος κανένας συγγραφέας δεν μπορεί να ξεφύγει απόλυτα απ’ αυτά που βιώνει, από αυτά που έχει ζήσει και ‘χουν γράψει μέσα του. Οι συνθήκες διαβίωσης μας διαμορφώνουν, ακόμα και τον τρόπο γραφής μας.

Αν σε ρωτούσα, κλείνοντας, κατά πόσο νιώθεις συγγραφέας και τι κόστος προϋποθέτει αυτό;

Θέλω να πω πως δεν αισθάνομαι ακόμα συγγραφέας. Κάνω αυτό που αγαπώ, έχω φτιάξει έναν κόσμο κι έχω βάλει μέσα όσα με πλήγωσαν, όσα με συγκίνησαν, όσα με έκαναν ευτυχισμένο, όσα με θύμωσαν, όσα με συγκλόνισαν. Πολλές φορές αυτός ο κόσμος είναι η κρυψώνα μου. Άλλες φορές είναι ένα μέρος που απεχθάνομαι να πλησιάσω. Ο κόσμος αυτός είμαι εγώ. Γιατί είναι κάτι που έχτισα με αγάπη, με προσωπική μου επιμονή και υπομονή, και με κανενός άλλου παρότρυνση ή καθοδήγηση να το κάνω. Κι αυτό λέω πάντα στον εαυτό μου και σε όσους αγαπώ. Να μη παύει ποτέ κανείς να κάνει αυτό που αγαπά, με όποιο κόστος.