Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2017

Μια ''κουφή'' συνέντευξη με τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Βαλάντη Φράγκο

Τρως τα βράδια ή έφαγες τώρα λόγω της περίστασης;
Όχι, τρώω, μια χαρά.
Δηλαδή θα βγεις για φαγητό μετά από μία παράσταση;
Αγαπημένη συνήθεια.
Είναι και μια μορφή κοινωνικότητας;
Προς τα κει πάει το πράγμα.
Απλά θα περάσει η ώρα ή θα ειπωθεί και κάτι συγκλονιστικό;
Νομίζω πως σου δίνει τη δυνατότητα να ακούσεις ή να πεις κάτι καινούργιο. 
Όχι πάντα, όμως.
Όχι πάντα. Εξαρτάται κι απ' το φαΐ αν είναι επιτυχημένο. Μπορεί να σε καλύψει τόσο δηλαδή το φαΐ που να μη χρειάζεται να πεις και τίποτα.
Καλό αυτό.
Ναι.
Που βγαίνετε αμέσως μετά την παράσταση; Κάπου κοντά εκεί;
Εκεί κοντά, ναι, στα πέριξ του Παγκρατίου.
Παγκράτι μένεις;
Ναι.
Δεν έχει παραγίνει κυριλέ το Παγκράτι τελευταία;
Έχει, ναι, αλλά κρατάει και κάτι ωραίο α λα παλαιά.
Το ''Άσμα Ασμάτων'' θα το διάβασες στο Παγκράτι, φαντάζομαι, στη μετάφραση του Σεφέρη.
Στη μεταγραφή του Σεφέρη, όπως την έλεγε κι ο ίδιος.
Πως θέλησες να φέρεις βόλτα, δραματουργικά, ένα τόσο σύνθετο κείμενο;
Το κείμενο αυτό μεταφέρει μια τόσο βαθιά συγκίνηση που κατευθείαν το σκέφτεσαι και κατευθείαν το χάνεις. Είναι αυτή η δύσκολη συνθήκη που σου δημιουργούνται πάρα πολλές εικόνες και την επόμενη στιγμή δεν θυμάσαι τίποτα. Είσαι απλά γεμάτος και κατειλημμένος απ' αυτό.
Κάνε μου τη γνωριμία με τον σκηνοθέτη που κάθεται απέναντι μου.
Το ''Άσμα Ασμάτων'' είναι η πρώτη μου σκηνοθετική δουλειά. Οι προηγούμενες δύο ήταν σε συνεργασία με τις δύο συνεργάτιδες μου από την ομάδα. Η δεύτερη εργασία συγκεκριμένα που παίχτηκε στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά ήταν η διασκευή για παιδικό θέατρο μίας νουβέλας του Τολστόι.
Γιατί οι Έλληνες καλλιτέχνες ασχολούνται τόσο πολύ με τα παιδιά;
Υπάρχει η θετική και η αρνητική πλευρά του πράγματος. Η θετική λέει ότι είναι καλό να ασχολείσαι με τα παιδιά, να παράγεις κάτι για να τα εκπαιδεύσεις, αν κι αυτό ακούγεται πολύ ''ψεύτικο'' τώρα.  Δεν με ενδιαφέρει καθόλου εμένα κάτι τέτοιο, πέραν δηλαδή του να εμπνεύσεις τα παιδιά. Να κάνεις μία παράσταση, ας πούμε, στοχεύοντας στη δημιουργικότητα και στη φαντασία τους. Η αρνητική, πάλι, έγκειται στο ότι γίνονται πολλές παιδικές παραστάσεις καθαρά για βιοπορισμό. Εκεί συνήθως γίνονται ''εγκλήματα'', κακές επιλογές έργων, προχειροδουλειές με λίγα λόγια...
Πες μου πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να ξεχωρίσει ένας νέος σκηνοθέτης στην Ελλάδα.
Ουσιαστικά και πραγματικά πολύ δύσκολο κι όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και έξω, φαντάζομαι. 
Θα το έθετα αλλιώς το ερώτημα: Ποιο είναι το στίγμα ενός σκηνοθέτη σήμερα;
Η προσωπική ματιά. Αυτό που λένε για τις ταινίες του Αβρανά, που από τα πρώτα δέκα λεπτά καταλαβαίνεις ότι υπάρχει ένας συγκεκριμένος κόσμος, ένα σύμπαν. Και στον Λάνθιμο υπάρχει αυτό, όπως κι ακόμα πιο μεγάλο υπήρχε στον Αγγελόπουλο. Θεωρώ λοιπόν πως αν στήνεις ένα σύμπαν προσωπικό, θα ξεχωρίσεις, έστω και χωρίς τον τρόπο που θέλει ο καθένας. 
Πρέπει νά'σαι πολύ επίμονος και υπομονετικός.
Πάντα. Οι άνθρωποι έχουν γίνει τρομερά καταρτισμένοι, άρα δύσκολο θα βρεις κάποιον που να μην είναι καλός στο τεχνικό μέρος. Από κει και πέρα, οι περισσότεροι είναι εμπνευσμένοι ή τουλάχιστον έχουν εμπνευσμένες στιγμές. Όποιος διαθέτει επιμονή και υπομονή, να αντέχει μέσα στα χρόνια που περνάνε, κάτι θα πετύχει.
Κι όταν κάποιος τυχαίνει να είναι πλούσιος, θα το κάνει για το ψώνιο του απλά χωρίς να ''ματώσει'' ιδιαίτερα;
Η αλήθεια είναι πως αν δεν έχεις χρήματα, δεν μπορείς να κάνεις θέατρο. Στενόχωρο, αλλά το πιστεύω, καθώς έχω συμμετάσχει σε παραγωγές με μηδενικό μπάτζετ...
Που πήγαν άπατες;
Δεν είναι αυτό, είναι που δε μπορείς να φτάσεις στο σημείο που θες. Χωρίς χρήματα απλά θα σου πετύχουν κάποια πράγματα, θα μείνεις σε μια προσπάθεια. Έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους που τα παράτησαν, όχι γιατί δεν είχαν να ζήσουν, αλλά γιατί δε μπορούσαν να κάνουν ότι ονειρεύονταν.
Ο Βαλάντης Φράγκος και η συνεργάτιδα του, Ελένη Ζαραφίδου
Σου αρέσει να δουλεύεις με ένα team μόνιμων συνεργατών;
Σίγουρα μου αρέσει να δουλεύω με την ομάδα που τώρα έχει ανοίξει και από τρεις γίναμε έξι - εφτά. Στόχος μου ούτως ή άλλως είναι να δημιουργηθεί ένας θίασος με περισσότερα άτομα για να προχωρήσουμε και ρεπερτοριακά. Δεν μπορείς να ανεβάσεις Τσέχοφ, ας πούμε, με μικρό team ανθρώπων.
Αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν οι επιρροές του καθενός δημιουργού, κάτι που βρίσκω λογικό, αυτό που μου άρεσε στο ''Άσμα Ασμάτων'' ήταν η σκηνοθετική πρωτοτυπία σου.
Θα σου απαντήσω μέσω...Καλκούτας (γέλια). Και να πας σε μία κατεύθυνση, μίμηση, στον Βογιατζή θα πας, όχι κάπου που δεν έχει αξία. Και μένα οι παραστάσεις του Βογιατζή έχουν χαραχθεί μέσα και έξω μου. Προσπαθώ να έχω την προσωπική ματιά που σου έλεγα πριν, γι' αυτό και κάνουμε πρόβες για πολύ καιρό, για να προσπαθήσουμε να ''πούμε'' ένα μεγάλο ποσοστό αυτού που θέλουμε. Σίγουρα οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ιδέες και δεν το λέω για μένα. Μεθαύριο μπορεί να μην έχω...
Τι ζώδιο είσαι;
Ζυγός με Αιγόκερω.
Συνέχισε.
Θεωρώ πως οι πιο πολλοί έχουν καλές ιδέες κ.λπ., αλλά μεγάλο ρόλο παίζει το να βρεις και συνεργάτες που μπορούν να τις υλοποιήσουν. Ποτέ δε θεωρώ ότι φτάνεις στο 100% αυτού που έχεις στο μυαλό σου, αλλιώς θα άγγιζες την τελειότητα.
Μου άρεσε και η κινηματογραφική δομή του ''Άσματος Ασμάτων'', το ότι όλα γίνονται γρήγορα. Ακόμα και η επιλογή μιας Αλβανίδας ηθοποιού για το συγκεκριμένο ''άσμα'' ήταν τρομερά επιτυχημένη.
Η Αουλόνα Λούπα είναι όντως μια μετανάστρια, ηθοποιός, που πατάει και στους δύο κόσμους, Αλβανία και Ελλάδα, και στα αλβανικά και στα ελληνικά. Δε μπορείς να αγνοήσεις το ότι αναπνέει και σε μια γλώσσα μητρική, έστω βαθιά θαμμένη, μια κι ήρθε στην Ελλάδα μικρό κοριτσάκι. Εγώ πολύ ήθελα να συνομιλήσει η ηθοποιός αυτή με όλο αυτό που συμβαίνει τούτη τη στιγμή στην Ελλάδα, έτσι όπως ειν' αυτή. 
Μετά από δέκα χρόνια πως θά'ναι λες, όχι η Ελλάδα, αλλά ο εαυτός σου;
Ίδιος. Είμαι 37 και νομίζω πως σκέφτομαι με τον ίδιο τρόπο όπως στα 7 μου! 
Υπερβολικό.
Μάλλον με τον ίδιο τρόπο που αντιλαμβανόμουν τον κόσμο, θα έλεγα. Αυτά που με απασχολούσαν τότε, αυτά με απασχολούν και τώρα. Δεν το λέω για να πω πόσο σκεπτόμενο παιδί ήμουν, αλλά πιστεύω πως πάντα γυρνάς γύρω από τα ίδια ζητήματα: Η ύπαρξη, η μη ύπαρξη, το ποιος είμαι μέσα σ' όλο αυτό που ζω...
Ο θάνατος.
Ο φόβος του θανάτου, όχι ο ίδιος ο θάνατος. Περνάω πολλές φορές αυτό το φόβο που τον νιώθω και τον αντιμετωπίζω κι άλλες πάλι τον αγνοώ πλήρως. 
Το οικογενειακό σου background ποιο είναι;
Πολύ απλά πράγματα. Σε ένα μικρό χωριό της Χαλκιδικής γεννήθηκα και μεγάλωσα ώσπου πέρασα στο πανεπιστήμιο.
Σε χωριό; Ωραίο δεν είναι αυτό;
Ναι, όσο το σκέφτομαι κι εγώ. Ο πατέρας μου πυροσβέστης και ζούσαμε το φόβο μην πιάσει καμιά φωτιά και τον χάσουμε. Τα καλοκαίρια ειδικά που πάντα έπιανε φωτιά στο Άγιο Όρος. Η μητέρα στο σπίτι, μαμά δύο αγοριών. Έχω ακόμη έναν αδερφό.
Πως έζησες τη μετάβαση από το χωριό σε μια μεγαλούπολη για τις σπουδές σου;
Έζησα έξι-εφτά χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Ήταν εύκολο. Το ήθελα πάρα πολύ κι αυτό δε με δυσκόλεψε στην προσαρμογή. Ξέρεις, ωραία χρόνια, φοιτητικά, πανεπιστήμιο, λάθος επαγγελματικός προσανατολισμός, όλα αυτά.
Σε ποια σχολή είχες περάσει;
Χμμ...Στο Διεθνών Ευρωπαϊκών Οικονομικών και Πολιτικών σπουδών. Το τελείωσα, αλλά από πολύ νωρίς θέλησα να ασχοληθώ με το θέατρο. Με ένα τρόπο ασφυκτιούσα μεσ' στη σχολή. Έπεσα σε μια μεγάλη θλίψη μέχρι να μπορέσω να κάνω το επόμενο βήμα. 
Με εσωστρέφεια ή ψυχοσωματικά;
Κυρίως με ψυχοσωματικά. Κρίσεις πανικού...Δεν έφτασα μέχρι το γιατρό, αλλά νομίζω πως με βοήθησε πολύ ο αδερφός μου που μέναμε μαζί. Αυτός με έσπρωξε στην ουσία για να κάνω θέατρο. 
Τι δουλειά κάνει σήμερα ο αδερφός σου;
Έχει μια εταιρεία με ιατρικά και φαρμακευτικά είδη. Πήγαινα λοιπόν κι έβλεπα πολλές θεατρικές παραστάσεις. Είχα μπει και σε μια ομάδα της Θεσσαλονίκης μέχρι που πέρασα από μία ακρόαση. Γνώρισα μια πολύ ωραία ομάδα που λεγόταν Ακτίς Αελίου, αχτίδα ηλίου δηλαδή. Απ' αυτά τα παιδιά γνώρισα το θέατρο και δούλεψα για δύο χρόνια επαγγελματικά μαζί τους. Πέρασα υπέροχα μέχρι που έφτασε ο χρόνος να κατέβω στην Αθήνα.
Ειδικά γι' αυτό;
Ειδικά για το θέατρο, ναι! Αποκλειστικά για το θέατρο! Η Αθήνα ήταν άλλη μεγάλη ιστορία για μένα, γιατί επίσης την ήθελα πολύ, ήθελα να δουλέψω στο θέατρο, να μπω σε μια δραματική σχολή, εφόσον είχα κι εκείνη την ευκολία, να έχω δουλέψει επαγγελματικά χωρίς ανάλογες σπουδές. Κατάλαβα ότι μου χρειαζόταν ένας χρόνος σπουδών, όταν είδα πώς δούλευαν οι επαγγελματίες του θεάτρου. 
Και σε ποια σχολή πήγες;
Στη σχολή Δήλος της Χατούπη. Πέρασαν εξαιρετικά κι αυτά τα τρία χρόνια στη σχολή με πολύ καλούς καθηγητές, τον Ήμελο, την Πατεράκη και τη Χατούπη βέβαια. Για να μπορέσω βέβαια να σπουδάζω, να μένω εδώ πέρα και να ζω, έπρεπε να βρω μια δουλειά. Τη βρήκα!
Ως τι;
Ως τραπεζικός υπάλληλος! 
Τι λες, βρε παιδί μου; Ξέρεις τι βίσμα θες για να μπεις υπάλληλος σε τράπεζα;
Στη δική μου περίπτωση το έκανα για εφτά χρόνια κι έφυγα. 
Ξέρεις τι έχω παρατηρήσει; Συνήθως οι καλλιτέχνες που παράτησαν δουλειά στην τράπεζα, είναι πολύ καλοί στην τέχνη τους. Δύσκολα ο άλλος θα χαλάσει μια στρωμένη δουλειά...
Προσπαθώ ν'ακολουθώ πάντα αυτό που θέλω να κάνω, δεν τ' αφήνω. Πήγαινα στη σχολή και στην τράπεζα παράλληλα. Εξασφάλιζα τα προς το ζην. Το 2008 συνέβαιναν όλα αυτά.
Πως πέρασες από την υποκριτική στη σκηνοθεσία;
Μια χαρά το ήξερα από τότε. Μπορώ να σου πω ότι είναι σαν κάτι να έτρεχε στο πίσω μέρος του μυαλού μου, που κάποια στιγμή θα έβγαινε. Δεν υπήρχε άλλη περίπτωση! Μια ανάγκη για να πεις κάτι δημοσίως. Ακούγεται τετριμμένο, αλλά η αλήθεια είναι. Και στα κλισέ έχουμε βρει τελικά μεγάλο βάθος.
Συμφωνώ. Ξέρω πως ετοιμάζεις κάτι μεγάλο, συνεργαζόμενος με ένα σπουδαίο πρόσωπο. Δεν επιθυμείς ακόμα την κοινοποίηση του project. Ένα σχόλιο ίσως;
Πάμε για ένα μεγάλο πράγμα και μακάρι να μπορέσει να συμβεί. Προορίζεται να παρουσιαστεί το καλοκαίρι του 2018 και μέχρι τότε θα δουλεύω το κομμάτι της δραματουργίας, καθώς πρόκειται για ένα πολύ απαιτητικό έργο. Ενδιαμέσως θα κάνω και κάτι σαν ηθοποιός, όχι σαν σκηνοθέτης. Έχουμε κανονίσει μία συνεργασία με την Ελένη Ευθυμίου. 
Να μου τη φιλήσεις!
Τα μπλέκουμε όλα, κατάλαβες; Ένα χωριό έχουμε γίνει πια (γέλια) Με την Ελένη θα κάνουμε μεσ' στο χειμώνα ένα μονόλογο του Μπέρνχαρτ, τέτοια πράγματα σχεδιάζουμε. Τώρα είμαι στις πρόβες του Εθνικού που ευτυχώς πληρώνονται. Το καλοκαίρι θα είμαι με την Κατερίνα Ευαγγελάτου στην Επίδαυρο με την Άλκηστη στο Χορό. Πρώτη φορά μπαίνω σαν ηθοποιός σε τόσο μεγάλο project.
Δικαιολογημένα είναι η Επίδαυρος για τους ηθοποιούς ότι και το Ηρώδειο για τους τραγουδιστές;
Δεν ξέρω για τους τραγουδιστές και μακάρι να ήξερα. Για μένα σίγουρα η Επίδαυρος ανεβάζει τον πήχη ψηλά απ' την άποψη της παρουσίας και του λόγου σε ένα τέτοιο θέατρο. Αν δεν είναι δικαιολογημένος ο λόγος σου, ο χώρος δεν μπορεί να σε δεχτεί, δεν στέκεσαι δηλαδή. Ευτυχώς που ακόμα οι σκηνοθέτες σαν την Κατερίνα στοχεύουν κάπου πολύ ψηλά για την Επίδαυρο, έχουν όραμα. Μιλάω ανεξαρτήτως αποτελέσματος και αποδοχής από το κοινό. 
Θα σε θεωρούσες τυχερό;
Ναι, ναι, με την έννοια του ότι δεν μου έχει συμβεί κάτι τραγικό ή απρόοπτο. Μπορώ ν' ακούω τον εαυτό μου και τους γύρω μου. Δεν είναι θέμα μόνο δικής μου προσπάθειας, αλλά και τύχης. Ποτέ δεν θα έλεγα τον εαυτό μου τυχερό αν είχα κερδίσει το τζόκερ, ούτε καν (γέλια).
Κι ένας άτυχος τι κάνει; Δε θέλει γύρω του ανθρώπους, αυτούς που εσύ τους ακούς;
Αυτό ήταν κι ένα δικό μου γνώρισμα αρκετά χρόνια πίσω. Όσο έβρισκα το περπάτημα μου, ήθελα να είμαι ολοένα και περισσότερο μέσα στους ανθρώπους. 
Δεν τη θες καθόλου τη μοναξιά κι εσύ.
Με τρομάζει πολύ παρόλο που την αποζητώ. 
Ποιες ώρες της ημέρας σε επισκέπτεται περισσότερο;
Δεν ξέρω...Νομίζω πως τα τελευταία χρόνια της ζωής μου δεν νιώθω καθόλου μοναξιά. Σαν να την αποζητώ ψευδώς, αφού δεν τη χρειάζομαι. Πέρασα στο στάδιο της εικονικής πραγματικότητα της κατασκευασμένης μελαγχολίας.
Με τι θα θύμωνες πολύ;
Με κάτι πολύ θεμελιώδες. Με το ψέμα, ας πούμε.
Πως περνάει ο χρόνος σου;
Πρόβες και διάβασμα. Στο διάβασμα επικεντρώνω τον ελεύθερο χρόνο μου. 
Σου λείπει ο ύπνος;
Όχι, αν και κοιμάμαι λίγες ώρες. Δε νιώθω όμως κουρασμένος.
Τι ώρα ξυπνάς;
Στις εφτά πάντα και πίνω καφέ. Το συνήθισα από την τράπεζα και έκτοτε με έχει βολέψει. Είδα ένα μεγάλο πλούτο σ' αυτές τις πολύ πρωινές ώρες.
Με το ''Άσμα Ασμάτων'' περιοδεύσατε στη Μακεδονία. Έχεις να μου πεις κάτι εντυπωσιακό;
Μου ''έμεινε'' η Κοζάνη. Το κοινό της είναι δύσκολο και μυημένο στο θέατρο λόγω του ΔΗΠΕΘΕ. Μπορεί μια παράσταση κουλτουριάρικη - το ''κουλτουριάρικη'' με πολλά εισαγωγικά - να μην πάει καλά στην Αθήνα, στην Κοζάνη όμως το κοινό της θα την αγκαλιάσει και θα την πάει πολύ ψηλά. 
Η Κοζάνη είναι γεμάτη Ωδεία, αγαπούν τον πολιτισμό.
Βέβαια και καλή δουλειά κάνει η Ελένη Δημοπούλου, η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ, που αγκάλιασε και το δικό μας ''Άσμα Ασμάτων''. Η Δημοπούλου κάνει εξαιρετική δουλειά με θεατρικά εργαστήρια για παιδιά και εφήβους. 
Βαλάντη Φράγκο, εγώ νομίζω πως σε γνώρισα αρκετά καλά μετά απ' αυτή τη συζήτηση. Είναι ώρα να φάμε το φαΐ μας, που μόλις ήρθε.
Εγώ δε σε γνώρισα καλά, αλλά είσαι και πιο περιβόλι συγκριτικά με μένα. Ας φάμε, η ψυχανάλυση έλαβε τέλος!
 * Η συνέντευξη με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Βαλάντη Φράγκο πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 24 Ιουνίου 2017 και δημοσιεύεται για πρώτη φορά 
** Το έργο ''Ασμα Ασμάτων'' σε σκηνοθεσία Βαλάντη Φράγκου, μια παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και της ομάδας The 3nd person theatre group, θα παίζεται από τις 6 Οκτωβρίου έως τις 5 Νοεμβρίου στο Από Μηχανής Θέατρο - Κάτω Σκηνή.  

Δεν υπάρχουν σχόλια: