Πέμπτη 4 Ιανουαρίου 2018

Ο - κατά Χρήστος Σουγάρης - Αίας του Σοφοκλή στο Από Μηχανής Θέατρο είναι μία εναλλακτική πρόταση ψυχαγωγίας και ένα μοναδικό πάντρεμα της εικαστικής με τη θεατρική τέχνη

Καταρχάς είναι τόλμημα για τον σκηνοθέτη Χρήστο Σουγάρη να πάρει μιαν όχι και τόσο γνωστή τραγωδία του Σοφοκλή, τον Αίαντα, ώστε να τον μεταφέρει στη σκηνή ενός θεάτρου στον Κεραμικό που δεν καλύπτει σαφώς αυτό που λέμε μεγάλο εμπορικό θέαμα. Διότι, πάντα σε ένα έργο αναζητάς τον πυρήνα του και όχι το θεαθήναι, μιλώντας για την εμπορική αποδοχή που μπορεί να σημειώσει. Απ' την άποψη αυτή, λοιπόν, ο Αίας ευτύχησε στα χέρια του Σουγάρη διότι και ιδέες έχει και καλό καστ έφτιαξε και ο θεατής βγαίνει και θέλει λίγη ώρα να επανέλθει στη ζώσα πραγματικότητα. Για να γίνω και πιο ακριβής, καμία ατάκα από το αρχαίο κείμενο - στη μετάφραση της ομάδας Εν Κύκλω - δεν πετιέται στο πάτωμα, καμία ερμηνεία δεν είναι στον αέρα και καμία ατμόσφαιρα δεν χτίζεται προς εντυπωσιασμό και μόνο, σε εποχές που τα ευρήματα, αν δεν είναι πετυχημένα, απλώς τονίζουν περισσότερο τη σκηνοθετική φτώχεια. Ο Σουγάρης δεν έχει καμία σχέση με όλα αυτά. Είναι ένας σκηνοθέτης (νομίζω ότι έχω δει και παλιότερες δουλειές του) που ξέρει καλά τι θέλει από τους συνεργάτες του και κυρίως το πώς θα το δείξει στη σκηνή και το πώς θα παρασύρει τους θεατές στο δικό του θεατρικό σύμπαν για περίπου μιάμισι ώρα που διαρκεί η παράσταση. 
Δεν έχει νόημα να παραθέσω το ιστορικό - κοινωνικό πλαίσιο της τραγωδίας ή βιογραφικά στοιχεία του Σοφοκλή κ.λπ., πράγματα δηλαδή τα οποία βρίσκει κανείς με μια τσάρκα στο διαδίκτυο. Έχει και παραέχει νόημα, όμως, να εξάρω τις αρετές της παράστασης, που σε λίγες μέρες, στις 12 Ιανουαρίου, ολοκληρώνει τον φετινό κύκλο της στο Από Μηχανής Θέατρο για ν' ακολουθήσει το ανέβασμα στη Θεσσαλονίκη με το ΚΘΒΕ και οι περιοδείες σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια: Μου άρεσαν οι ποιητικές εικόνες που φτιάχτηκαν και που τηρουμένων των αναλογιών θύμισαν με την πλαστικότητα τους, εικαστικούς πίνακες - αναφέρομαι περισσότερο στη σκηνή που οι σύντροφοι του ξεπαλουκώνουν το νεκρό σώμα του Αίαντα με σκοπό την υπέρτατη πράξη της ιερής ταφής του. Μου άρεσε ακόμη που για το ρόλο της θεάς Αθηνάς επιλέχθηκε η Νίκη Σερέτη, μία αναγνωρίσιμη, από την τηλεόραση κυρίως, ηθοποιός. 
Η Σερέτη τα έβγαλε πέρα άψογα στο ρόλο της κινητήριας δύναμης της δράσης που ναι μεν κάθεται την περισσότερη ώρα στο background, πετυχαίνει όμως να επιβληθεί με ένα ήρεμο ερμηνευτικό σθένος. Πόσο μάλλον όταν αυτό γίνεται υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Σουγάρη που ήθελε την Αθηνά του σαν μία εκφωνήτρια στην ουσία ή και τηλεπαρουσιάστρια, θα τολμούσα να πω! Τι παράξενο μέσα από την καθαρή στακάτη άρθρωση της ηθοποιού να αναδεικνύεται μία αποστασιοποίηση και μία ψυχρότητα, που παραπέμπει στη σχολή του συχωρεμένου Λευτέρη Βογιατζή ή και τις ατάκες των πρώτων ταινιών του Λάνθιμου! Με την Αθηνά της Σερέτη και του Σουγάρη, ο Αίας που έρχεται από τα βάθη του χρόνου μοιάζει να κατακεραυνώνει την αποβλάκωση των μαζών και τη χειραγώγηση τους από τους εκπροσώπους των σύγχρονων ΜΜΕ. Πάνω απ' όλα περνάει το μήνυμα του ίδιου του Σοφοκλή: Καμία απολύτως εξουσία, αν υποτεθεί πως η εξουσία φθείρει και διαφθείρει τον άνθρωπο, δεν μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του κοινωνικού συνόλου. Οι άνθρωποι αφήνονται έρμαια των παθών και των κατώτερων ενστίκτων τους, διψασμένοι για αίμα, χωρίς τελικά καμία θεϊκή παρέμβαση να μπορεί να τους σώσει. Τι προτείνει η παράσταση γι' αυτό; Τη συμβίωση, τη συνύπαρξη σαν ένα ουράνιο τόξο μετά την καταιγίδα που δεν αργεί να σαρώσει τη σκηνή από το πρώτο 15λεπτο της έναρξης της. Θα πρόσθετα και έναν διάχυτο ερωτισμό που θα τον συνέδεα έως και με την απενοχοποίηση του σεξουαλικού ορμέμφυτου σε μία μιλιταριστική κοινωνία, η οποία έχει αντικαταστήσει την ζωογόνο καύλα με την τάση για καταστροφή και θάνατο! Εδώ βέβαια το λόγο κυριολεκτικά έχουν οι υπόλοιποι ηθοποιοί: Ο Χριστόδουλος Στυλιανού, ένας επιβλητικός Αίαντας, που βρίσκει το θάνατο στα μισά περίπου του έργου, η Τέκμησσα - Ελεάνα Γεωργούλη, ο Τεύκρος - Αλέξανδρος Τούντας, ο Αγαμέμνων - Παναγιώτης Μαρίνος, ο Οδυσσέας - Σεραφείμ Ράδης. Είχα την ευκαιρία τα τελευταία χρόνια να παρακολουθήσω αρκετές θεατρικές απόπειρες αρχαίων κειμένων σε σκηνές του κέντρου της Αθήνας. Δε σημαίνει δηλαδή πως το αρχαίο θέατρο πατάει μόνο πάνω στη θυμέλη της Επιδαύρου, ούτε σε κάποιο γκλάμουρ διαμορφωμένο χώρο. Υπέρ πάντων μετράει το όραμα και η άποψη του εκάστοτε σκηνοθέτη μαζί με την προσέγγιση του στον Μύθο και όλα τα επί μέρους στοιχεία, αρχής γινομένης από τους ηθοποιούς μέχρι τον μουσικό και τον φωτιστή του. Ο Αίας του Σοφοκλή στο Από Μηχανής Θέατρο (επαναλαμβάνω, κατεβαίνει στις 12 Ιανουαρίου) είναι μια δυνατή θεατρική παράσταση και μία εναλλακτική πρόταση ορίτζιναλ ψυχαγωγίας. Δεν φαντάζεστε πόσο ευεργετική είναι ειδικά μετά την φυσική και συναισθηματική κραιπάλη της Πρωτοχρονιάς...

Δεν υπάρχουν σχόλια: