για-το-insenso-του-δημήτρη-δημητριάδη-και-του-μιχαήλ-μαρμαρινού-στο-φεστιβάλ-αθηνών-2012

Η σοπράνο Τζένη Δριβάλα, που συμμετέχει στην παράσταση του έργου ''Insenso'', ήταν σαφέστατη από τηλεφώνου: Πάρε την παρέα σου, φορέστε ελαφριά παπούτσια και προμηθευτείτε...αντικουνουπικό, διότι στο πρώτο μέρος θα περπατήσετε κατά μήκος μιας ελώδους λίμνης! Μαρμαρινός ειν' αυτός - σκέφτηκα - ότι κατεβάσει πάλι η δημιουργική γκλάβα του, θα το υποστούμε και με το παραπάνω! Πράγματι, έφτασα με την παρέα μου στο κτιριακό συγκρότημα της Πειραιώς 260 στις 19.30 ακριβώς, κάνα δεκάλεπτο δηλαδή πριν ξεκινήσει το έργο. Είχε πολύ κόσμο, μολονότι επρόκειτο για την πρόβα τζενεράλε και όχι για μία από τις τρεις προγραμματισμένες παραστάσεις. Λογικό, εφόσον το όνομα του σκηνοθέτη Μιχαήλ Μαρμαρινού μαζί μ' αυτό του συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη αποτελούσαν το πλέον επιτυχημένο, από καλλιτεχνικής, αλλά και εμπορικής άποψης, δίδυμο του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών. 

Υπάλληλοι του Φεστιβάλ μας χώρισαν σε γκρουπ ανδρικό και γυναικείο, στ' αριστερά τα κοριτσάκια, στα δεξιά τ' αγοράκια σα να λέμε! Σε λίγο η πορεία θα ξεκινούσε και ομολογώ ότι ήδη αισθανόμουν σαν νεοσύλλεκτος που τον πάνε σε πεδίο βολής, καθώς βγήκαμε από τον κυρίως χώρο έξω στο δρόμο για να καταλήξουμε σε μία άλλη είσοδο, η οποία με τη σειρά της οδηγούσε σε ένα αλλόκοτο τοπίο, απ' αυτά που λες ότι δε μπορεί να υπάρχουν στο κέντρο της Αθήνας. Η παρουσία του Γιώργου Βέλτσου παραδίπλα μου δεν άφηνε περιθώρια για χαβαλέ λυκειακού επιπέδου - κάτι πολύ σοβαρό πηγαίναμε να παρακολουθήσουμε! 

Μέσα σε λίγα λεπτά, η μαεστρία του Μαρμαρινού φάνηκε σε όλο της το μεγαλείο! Σκορπιστήκαμε περιμετρικά ενός μπαζωμένου ρέματος και η εικόνα του ενός πλήθους, του ''αρσενικού'', απέναντι απ' αυτό του ''θηλυκού'', σωστή αντιπαράθεση, ήταν σχεδόν ανατριχιαστική! Στο μεταξύ, από τα ''φυτεμένα'' στο χώμα μεγάφωνα η εξαιρετική πιανιστική μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού που ξεχυνόταν, σε έπαιρνε και σε σήκωνε, κανονικά όμως! 

Αυτό δεν ήταν σκηνοθετικό εύρημα, μα μία απόδραση μέσα στην ίδια σου την πόλη! Υπήρξαν στιγμές που έκλεισα τα μάτια, ίσως για να μην έβλεπα και τα θηριώδη κουνούπια, και που συνεπαρμένος απ' το όλο σκηνικό, νόμιζα πως βρισκόμουν σε χωριό του Ιταλικού Νότου και όπου νά'ναι θα σκάσει πάνω απ' τα κεφάλια μας η ιπτάμενη Οσία υπηρέτρια από το παζολινικό Θεώρημα! 

 Το σκηνικό σύντομα άλλαξε, αφού πάντα με τις υποδείξεις των εργαζομένων του Φεστιβάλ, οδηγηθήκαμε σε παραπλήσιο χώρο - αυτόν της ελώδους λίμνης που μού'χε περιγράψει η Δριβάλα και που θα εξελισσόταν το πρώτο 45λεπτο μέρος της παράστασης! Ευτυχώς, γιατί ένα τέτοιο έργο δε θα μπορούσε να στηρίζεται αποκλειστικά στον όποιο εντυπωσιασμό και εν προκειμένω στην αξιοποίηση του φυσικού ντεκόρ. 

Εικοσιμία γυναίκες σε μία, σκορπισμένες κι αυτές, με ολόιδια μίνιμαλ φορέματα, που ανέδειξαν εικοσιμία αντίστοιχες πλευρές της ψυχοσύνθεσης της, παραλυμένης από έρωτα, Κόμισσας Λίβια Σερπιέρι. Σε έναν λόφο ψηλά η πιανίστρια Ειρήνη Τηνιακού επί τω έργω μετέτρεπε μονομιάς το παζολινικό τοπίο σε αγγελοπουλικό! Κι εκεί ακούσαμε τον λόγο του Δημητριάδη σε ταυτόχρονη ελληνική και ιταλική απόδοση (για την τελευταία εργάστηκε η Ιταλίδα ηθοποιός Sandra Garuglieri). Είδα τη Νάντια Μουρούζη να τρέχει σαλεμένη ανάμεσα στους θεατές, μην αντέχοντας την ομοβροντία της εκτέλεσης του αγαπημένου της, ενόσω λίγη ώρα μετά μία εκπληκτική Θεοδώρα Τζήμου εξέφραζε το παράπονο στα όρια της υστερίας, όχι για την έλλειψη του Θεού στη ζωή της, αλλά γι' αυτήν του Ανθρώπου!    

Μου θύμισε κι άλλα πολλά ''κινηματογραφικά'' το πρώτο μέρος του ''Insenso'', από τον λυρισμό του Βισκόντι κυρίως μέσω της παρουσίας της Τζένης Δριβάλα στο οπερατικό τραγουδιστικό σκέλος μέχρι τα παγανιστικά ''επαρχιακά'' δρώμενα του δικού μας ποιητή της εικόνας, του Σταύρου Τορνέ. Όταν μας έγινε η υπόδειξη να ακολουθήσουμε την πορεία για το δεύτερο μέρος του έργου, το ''εσωτερικό'' δηλαδή, μου έκανε εντύπωση πως όλοι περπατούσαμε αμίλητοι, χαμένοι έκαστος στις σκέψεις του. Ποιες σκέψεις άραγε; Στο που ήμασταν προ μιας ώρας και που βρεθήκαμε ξαφνικά; Στο απώτερο νόημα πίσω απ' το ερωτομανές και ουσιαστικά υπαρξιακό ξέσπασμα της Κόμισσας Λίβια σε όλες τις σκηνικές ''εκδοχές'' της; 

Ευφυές και το ντεκόρ που φτιάχτηκε στο Κτίριο Δ΄ της Πειραιώς: μία τεράστια αίθουσα με βρεγμένο το πάτωμα της, σαν να στέγνωσε η λίμνη που βρισκόμασταν πριν, όπως εύστοχα σχολίασε ένας φίλος. Ένα λαμπατέρ σε μια μεριά, πολυθρόνες και καρέκλες ακανόνιστα τοποθετημένες, ένας μεγάλος πολυέλαιος ως βασική πηγή φωτισμού και στη γωνία της αίθουσας η πιανίστρια και το πιάνο. Δυστυχώς η θέση που καθόμουν δεν μου επέτρεψε να δω, παρά μονάχα ν' ακούσω τη Δριβάλα να τραγουδάει. Και πάλι, υπέροχη!   

Από τα χείλη της Ηλέκτρας Νικολούζου, της Θεοδώρας Τζήμου, της Αλεξάνδρας Αϊδίνη, της Sandra Garuglieri, 

της Μαρίας Ναυπλιώτου και των υπόλοιπων γυναικών του θιάσου, τέθηκαν ερωτήματα περί έρωτος σωκρατικής φύσης. Τον Φραντς Μάλερ σκότωσε στην ουσία η Κόμισσα Λίβια που τον πρόδωσε ή ο αυστριακός στρατός που ανέλαβε τη συγκεκριμένη θλιβερή εργασία; Και τελικά ο έρωτας τι ακριβώς είναι; Μία αμοιβαία προσφορά ενός ανθρώπου στον άλλον μεσ' στην ανιδιοτέλεια ή ένας φορέας δεινών και συμφορών;

Μήπως πάλι είναι απλά μία ψωλή καυλωμένη στο μυαλό της γυναίκας, όπως αναρωτιόταν φωναχτά η Νάντια Μουρούζη, δίχως να προκληθεί το παραμικρό ανόητο γελάκι μέσα στην αίθουσα; Σύντομα η Λίβια - Μουρούζη έκανε σαφές πως η πιο δυνατή καύλα είναι αυτή μεταξύ δύο ανθρώπινων εγκεφάλων που επικοινωνούν, πιθανώς απαλλαγμένοι από τη φτήνια και το εφήμερο της σαρκικής απόλαυσης. Γενικώς, ο Δημητριάδης έπιασε το θέμα του έρωτα απ' όλες τις μπάντες, για να γίνω κι εγώ πιο συγκεκριμένος. 

Εικαστικά πανέμορφη η κίνηση των γυναικών να βγάλουν τα φορέματα τους και να σταθούν για λίγα λεπτά ολόγυμνες, πλάτη στο κοινό, θυμίζοντας σε άλλους αναγεννησιακό πίνακα και σε μένα έργο της Higpnosis για κάποιο εξώφυλλο δίσκου των...Led Zeppelin! Ότι θυμάται χαίρεται ο καθένας, μου φαίνεται! Στο τέλος ο ίδιος ο Μαρμαρινός εμφανίστηκε σε ρόλο μαέστρου που διευθύνει τον γυναικείο θίασο του όχι σε κάποια άρια, αλλά στον τεμαχισμένο λόγο της Κόμισσας Λίβια! 

Με μιαν άλλη ομοβροντία το ''Insenso'' τερματίστηκε. Δεν επρόκειτο για ομοβροντία όπλων, αλλά για εικοσιμία φωνές που όλες μαζί φώναξαν το όνομα του σκοτωμένου υπαξιωματικού Φραντς Μάλερ. Όπως στο τελευταίο πλάνο του ''Senso'' του Βισκόντι η Λίβια χανόταν, φωνάζοντας τον Φραντς, έτσι και ο Δημητριάδης επέλεξε να κλείσει το δικό του θεατρικό sequel με τον ίδιο συγκλονιστικό τρόπο! Αίσθηση μου είναι πως χθες είδα την ωραιότερη παράσταση που έχω δει στο ελληνικό θέατρο τα τελευταία χρόνια! Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός εξακολουθεί να δικαιώνει τον τίτλο ενός από τους πλέον χαρισματικούς και ικανούς Έλληνες θεατρικούς σκηνοθέτες! Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους συντελεστές δε φτάνει κι αυτή η απόδραση από την καθημερινότητα εμένα προσωπικά μου έκανε πολύ καλό! Να το πω αλλιώς, ξέχασα πως έχω μείνει με δύο ευρώ στην τσέπη και μόλις ξημερώσει η νέα μέρα θα κατέβω στον Πειραιά για...ανεφοδιασμό από τη μάνα μου. 

* το ''Insenso'' των Δημήτρη Δημητριάδη - Μιχαήλ Μαρμαρινού θα παίζεται το επόμενο τριήμερο, 7 - 8 - 9 Ιουλίου, στο Κτίριο Δ΄ της Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 2012. Ώρα έναρξης: 19.30