Είχα την τύχη να παρακολουθήσω τη γενική πρόβα της παράστασης ''Οιδίπους Τύραννος'' στο Νέο Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου σε σκηνοθεσία του Χρήστου Σουγάρη. Μου είχε αρέσει πολύ απ' όλες τις απόψεις, από τη σκηνοθεσία του Σουγάρη και τις ερμηνείες του θιάσου μέχρι τα επιμέρους καλλιτεχνικά στοιχεία. Χθες βράδυ παρακολούθησα μία κανονική παράσταση του έργου, καθώς οδεύει σιγά - σιγά προς την ολοκλήρωση της παρουσίασης του στην Αθήνα. Θέλω να γράψω για τις τρεις ερμηνείες που εγώ ξεχώρισα, όχι φυσικά υποτιμώντας τους υπόλοιπους ηθοποιούς - πραγματικά είναι όλοι τους εξαιρετικοί -, αλλά επειδή αυτές οι τρεις ερμηνείες βασίζονται εν πολλοίς στην κινησιολογία και στο στήσιμο των ηθοποιών μαζί με την πλήρη ανάδειξη των εκφραστικών τους μέσων. Ξεκινάω από την Ιοκάστη - Νίκη Σερέτη:
Η Ιοκάστη κάνει την εμφάνιση της με μαύρο γυναικείο κοστούμι και ψηλά τακούνια. Είναι μια ώριμη ωραία γυναίκα με αρχοντικό παρουσιαστικό που δίνει αμέσως το στίγμα της βασίλισσας. Είναι υπομονετική απέναντι στην αποκάλυψη του δράματος του συζύγου και γιου της, πράα και τελικά συμπονετική. Την ίδια στιγμή που ο βοσκός Θηβαίος θ' αποκαλύψει την αλήθεια στον Οιδίποδα, εκείνη θα βγάλει τα τακούνια της, θα περπατήσει απάνω στο περβάζι του μπαλκονιού του παλατιού και θα πέσει στο κενό, ξεκινώντας τον κύκλο του αίματος και του θανάτου, ελέω Θείας Δίκης. Στο περιθώριο των ηχηρών παραστάσεων στην Επίδαυρο και όχι μόνο, όπου η Ιοκάστη παρουσιάζεται συνήθως από γυναίκες ηθοποιούς με παράδοση πολλών χρόνων στην τραγωδία, η Σερέτη κάνει μία εξίσου ηχηρή διαφορά από τις προκατόχους της. Παίζει φυσικά χωρίς κανένα στόμφο και με τον τρόπο της προξενεί την ταύτιση με το θεατή. Έτσι όπως υποδύεται την Ιοκάστη δηλαδή, θα μπορούσε να είναι μία οποιαδήποτε γυναίκα με προσωπικότητα που βρίσκεται αντιμέτωπη με μια τραγωδία ακραία και, δυστυχώς, όχι και τόσο αποξενωμένη από το σήμερα: Αν λάβουμε υπ' όψιν το βασικό αμάρτημα του Οιδίποδα, που ήταν η ερωτική συνεύρεση με τη μάνα του και η τεκνοποιία απ' αυτήν την ίδια, το αστυνομικό δελτίο των τελευταίων εβδομάδων έχει πολλά να μας πει για τις συνθήκες τραγωδίας, κάτω απ' τις οποίες σκέφτονται και λειτουργούν ορισμένοι συμπατριώτες μας εις βάρος των άτυχων παιδιών τους. Η Σερέτη υποστηρίζει την πράξη αυτοχειρίας και αυτοθυσίας του χαρακτήρα της με την ίδια στωικότητα καθ' όλη τη διάρκεια της παρουσίας της στο σανίδι. Θα έλεγα πως συνεπικουρούμενη από την, εικαστικού ύφους, σκηνοθεσία του Σουγάρη, ειδικά στη σκηνή του τέλους της, αναδεικνύεται σε ποιητική φιγούρα και αναλαμβάνει να ''καθαρίσει'' για κάθε έναν που προβαίνει σε μια τέτοια απονενοημένη κίνηση. Δεν γνωρίζω τι της επιφυλάσσει το μέλλον, πιστεύω ακράδαντα όμως πως ο ρόλος αυτός θα την ακολουθεί σαν την πιο γλυκιά Ιοκάστη της χαρμολύπης και της ηρεμίας στο σύγχρονο θέατρο.
Την ίδια στιγμή, όπως είπαμε, που η Ιοκάστη αυτοκτονεί ενώπιον του κοινού, βλέπουμε σε παράλληλη δράση την αποκάλυψη της φρικτής αλήθειας: Ο Θηβαίος βοσκός - Γιώργος Ψυχογυιός φανερώνει στον Οιδίποδα πως εκείνος είχε σώσει το μωρό στον Κιθαιρώνα που έμελλε να σκοτώσει τον πατέρα του και να πλαγιάσει με τη μητέρα του. Σφιχταγκαλιάζονται με τον άντρα που έχει πλέον μπροστά του και κλαίνε με λυγμούς. Ο Ψυχογυιός καταθέτει μία μεγάλη ερμηνεία, παρά το σύντομο της παρουσίας του στη σκηνή! Έχω την αίσθηση πως δίπλα στον Ντένη Μακρή - Οιδίποδα, η χημεία τους προκαλεί μία έκρηξη συναισθημάτων και οδηγεί στην αποκορύφωση του δράματος. Ο βοσκός του Ψυχογυιού απ' τη μία γνωρίζει πως η διάσωση ενός πεταμένου βρέφους αποτελεί πράξη κοινωνικά αποδεκτή και θεμιτή, είναι κι αυτός όμως δέσμιος της θεϊκής κατάρας, που υπερβαίνει τις νόρμες των ανθρώπινων κοινωνιών. Και γι' αυτό, κλαίει σπαρακτικά, έχοντας επίγνωση κιόλας πως από τα δικά του χέρια ξεκίνησε το Κακό. Αν στην προηγούμενη δουλειά του, τον ''Αίαντα'', είχα εξάρει πάλι την εικαστική ματιά του, στον τωρινό ''Οιδίποδα'' του ο Σουγάρης συνέθεσε μία σκηνή ακριβής ποιητικής αισθητικής: Μιλάω για τη μία και μοναδική σκηνή που ο Ψυχογυιός εμφανίζεται, οι πάντες πάνω και κάτω παγώνουν με τις σοκαριστικές αποκαλύψεις, ενώ η Ιοκάστη - Νίκη Σερέτη σέρνει πρώτη το χορό του θανάτου και του θρήνου. Μια όμορφη σκηνοθετική ιδέα σε συνδυασμό με ένα καλό και απόλυτα θεατρογενές timing!
Η Μπέττυ Βακαλίδου - Τειρεσίας είναι μία άλλη ξεχωριστή ερμηνεία στο σύνολο της παράστασης. Ντυμένη με ένα πορτοκαλί κιμονό, με το μπαστούνι του τυφλού στο ένα χέρι, και με το λουρί του σκύλου - οδηγού στο άλλο, η Βακαλίδου γίνεται το άφυλο αινιγματικό πλάσμα που γνωρίζει την αλήθεια, αλλά διστάζει να τη φανερώσει. Ξεχνάς αμέσως πως στη σκηνή παίζει μια γυναίκα τρανς με τη δική της μεγάλη ιστορία στην Ελλάδα κι αυτό είναι άθλος για τη Βακαλίδου που τον έφερε εις πέρας με επιτυχία. Ούσα αποστασιοποιημένη από την κοινωνία των ''στρέιτ'' συμπολιτών της, ακόμη κι αν αυτοί είναι βασιλιάδες, η Βακαλίδου πλάθει έναν Τειρεσία βιτριολικό και απόκοσμο, όσο απόκοσμος υπήρξε ο μάντης στο παλάτι του αρχαίου μύθου. Κι όταν με το μπαστούνι της δίνει μία στα αρχίδια του Οιδίποδα, φαίνεται να έχει επίγνωση της μαντικής αξίας της και της δύναμης μιας ανυπότακτης θέλησης. Μία επιλογή τέλεια για τον σκηνοθέτη απ' την άποψη του casting, αφού η Βακαλίδου δεν είναι άντρας, δεν είναι γυναίκα, δεν είναι καν τρανς επί σκηνής: Είναι ένα ολοκληρωμένο μυστηριακό πλάσμα - ίσως ο πιο δυνατός χαρακτήρας σ' ολόκληρο το έργο του Σοφοκλή - που η παρουσία του ταράζει και εντυπωσιάζει! Η Βακαλίδου - Τειρεσίας γνωρίζει όσο γνωρίζουν και οι θεατές που παρόλα αυτά περιμένουν τον καλό το λόγο από τα χείλη της, λες και ο μύθος θα αλλάξει εξ αιτίας της και το Κακό θ' αποφευχθεί. Αυτό δεν γίνεται ποτέ φυσικά! Ο Τειρεσίας με τον σκύλο - οδηγό αποχωρούν και η Βακαλίδου παίζει με αυτοπεποίθηση και με μία αίσθηση μαύρου χιούμορ, έτσι όπως τό'θελε ο Σουγάρης.
* Το έργο ''Οιδίπους Τύραννος'' του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Χρήστου Σουγάρη ολοκληρώνει τις παραστάσεις του αυτή την Κυριακή 3/6 στο Νέο Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου