ΜΑΝΟΣ ΞΥΔΟΥΣ Ή ΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΘΑ' ΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΜΑΚΡΙΑ!

Αναδημοσιεύω από το τεύχος 339 του ΠΟΠ+ΡΟΚ (Μάρτιος 2009) ολόκληρη τη συνέντευξη που μου είχε παραχωρήσει ο Μάνος Ξυδούς, περνώντας μια μέρα από το Κύτταρο της οδού Ηπείρου. Καλό του ταξίδι. Η κηδεία του θα γίνει σήμερα στις 17.00 το απόγευμα από το νεκροταφείο των Αγίων Αναργύρων. Εκτός από τραγουδοποιός και ερμηνευτής, δεν είναι υπερβολή αν πούμε ότι είστε επίσης δισκογραφικός παράγοντας. Πόσα χρόνια μετράτε στη μουσική και στη δισκογραφία γενικότερα;

Η περιπέτεια μου με τη μουσική ξεκινάει στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με τα ερασιτεχνικά συγκροτήματα που υπήρχαν τότε. Τίποτα ιδιαίτερο, τίποτα περισσότερο απ' αυτό που κάνουν σήμερα πάρα πολλά παιδιά των πολυκατοικιών. Που έχουν δηλαδή έναν χώρο, κατεβαίνουν στο γκαράζ κι αρχίζουν τις πρόβες. Αυτή είναι για μένα και η ιδέα του rock' n' roll!

Συνεργάζεστε με νέους μουσικούς σαν τη Ζήνα Αρβανιτίδη, μεταξύ άλλων. Βλέπετε επομένως το νεανικό αυτό πάθος για τη μουσική να διαιωνίζεται;

Συνεργάζομαι ακόμη και με πιο νέα παιδιά, με δεκαοχτάρηδες. Σαφώς και με γεμίζει αισιοδοξία αυτό που λέτε, αλλά πιστεύω ότι εδώ στη χώρα μας υστερούμε σε κάποια πράγματα. Όχι βέβαια στο ταλέντο- διαθέτουμε πολλούς άξιους μουσικούς και αναγνωρίσιμους στο εξωτερικό.

Σε ποιους μουσικούς θα αναφερόσασταν;

Λίγοι γνωρίζουν ότι το Living in the war, το τελευταίο αντιπολεμικό άλμπουμ του Neil Young, έγινε σε παραγωγή Έλληνα. Λίγοι γνωρίζουν ακόμη ότι ο παραγωγός De Laurendis, που έχει συνεργαστεί με τον Joe Cocker και τον Rod Stewart, είναι Έλληνας και λέγεται κανονικά Γιώργος Ευσταθίου- ο αδερφός του έπαιζε με το Σύνδρομο στη δεκαετία του ΄80. Ήθελα να πω όμως γι' αυτά που υστερούμε, εννοώντας πόσο δύσκολα τελικά τα βρίσκουμε μεταξύ μας. Είναι θέμα παιδείας να τιθασεύσουμε τους εγωισμούς μας ώστε να στηρίζουμε και τα γκρουπ, τις ομάδες. Δεν μπορεί μια ομάδα να έχει δέκα αρχηγούς!

Αυτό, λέτε, είναι ίδιον των Ελλήνων, να θέλουν όλοι να γίνουν αρχηγοί από την πολιτική μέχρι τη μουσική;

Ακριβώς αυτό. Όταν δεν υπάρχει συγκατάβαση και συλλογικότητα και ο καθένας τραβάει το δρόμο του και δρα βάσει της μονομανίας και μεγαλομανίας του, τα πράγματα οδηγούνται στο απόλυτο μηδέν. Γι' αυτό είδαμε πολλά καλά συγκροτήματα μοιραία να διαλύονται. Εκεί μόνο βρίσκεται το πρόβλημα και σε καμία περίπτωση στους μουσικούς. Λίγοι κιθαρίστες ξένοι, κατά τη γνώμη μου, μπορούν να συγκριθούν με τον Γιάννη Σπάθα ή τον συχωρεμένο τον Δήμη Παπαχρήστου, λίγοι ντράμερ με τον Γιώργο Τρανταλίδη, τον Νίκο Αντύπα και τον Νίκο Τσιλογιάννη.
Το 1979 υπογράψατε την παραγωγή του ιστορικού Φλου του Παύλου Σιδηρόπουλου με τους Σπυριδούλα. Ήταν η πρώτη σας επίσημη παραγωγή;
Καμιά φορά αυτά τα γράφουν απλώς πάνω τους οι δίσκοι, εντάξει όμως, δεν ήταν ακριβώς έτσι τα πράγματα. Με τον Παύλο γνωριστήκαμε το 1978, όταν μας είχε καλέσει μαζί με τον Θόδωρο Σαράντη, υπεύθυνο της τότε ΕΜΙ, σε κάποιο σπίτι ν' ακούσουμε τα τραγούδια του. Κατά σύμπτωση, είχε πέσει γραμμή από την εταιρεία να βγάλει και δυο- τρία πιο πειραματικά πράγματα, όχι περισσότερα. Θυμάμαι, τότε είχαμε γίνει ένα με τον Παύλο και τα παιδιά του συγκροτήματος, υπήρχε ένα φοβερό πάθος δημιουργίας και ένας αυθορμητισμός δυσεύρετος για τα σημερινά δεδομένα.

Ωραία όλα αυτά, αλλά σε τι αλλάζουν το γεγονός ότι υπογράψατε τον συντονισμό παραγωγής του Φλου;

Θα σας εξηγήσω. Ως παιδί κι εγώ, ήμουν άσχετος μ' αυτά τα πράγματα, μόνο κουμπιά έβλεπα μεσ' στο στούντιο τότε. Πιάνω τον Παύλο και του λέω σε τι νομίζεις ότι μπορώ να βοηθήσω; Δεν έχω γνώση του αντικειμένου! Μου απαντάει: Ξέρω ότι ακούς ξένη μουσική κι εγώ θέλω να βγάλω τέτοιον ήχο. Να μου πεις μόνο αν τους άρεσε...Μου είπε ακόμη και κάτι άλλο: Ξέρω ότι φτιάχνεις καλούς καφέδες. Και, πράγματι, όντας κλητήρας στην ΕΜΙ, μέσα στα καθήκοντα μου ήταν να φτιάχνω και καφέδες. Το' χα συνηθίσει το άθλημα, το ήξερα. Μη σε ξαφνιάζει, μου είπε ο Παύλος, δεν ξέρεις πόσο σημαντικός είναι ο καφές για έναν μουσικό στο στούντιο σε μια στιγμή ανάπαυλας. Τώρα που πέρασαν τα χρόνια, μπόρεσα να καταλάβω πόσο δίκιο είχε ο άνθρωπος.
Να υποθέσω ότι τότε ούτε που θα φανταζόσασταν την εξέλιξη σας στην εγχώρια ηλεκτρική σκηνή.
Ήμουν ένα παιδί που γούσταρε ότι έκανε τη συγκεκριμένη στιγμή, χωρίς να' χω βλέψεις για κάτι παραπάνω. Και μόνο που το όνομα μου θα αναγραφόταν σε 'κείνο τον δίσκο ως συντονιστής παραγωγής, όπως είπατε, με ευχαριστούσε πολύ.

Κάθε αρχή και δύσκολη, αλλά και ευχάριστη, σύμφωνα μ' αυτά που περιγράφετε.

Αμέσως μετά τον Παύλο και το Φλου, δούλεψα ως γενικών καθηκόντων στο άλμπουμ των Sharp Ties. Δηλαδή είχα την ευθύνη να πάνε κάποια σινγκλάκια τους στους τότε DJs των ντισκοτέκ και αν μπορούσα να επηρέαζα θετικά μερικούς απ' αυτούς.
Ένα είδος promoter, ας πούμε. Ποια είναι η γνώμη σας για τους Sharp Ties ως γκρούπ την εποχή που έσκασαν μύτη;
Μέχρι σήμερα θεωρώ τους Sharp Ties το μεγαλύτερο ελληνικό rock' n' roll συγκρότημα και επαναλαμβάνω τη λέξη rock' n' roll! Διότι σήμερα παίρνεις το cd ενός συγκροτήματος, το βρίσκεις θαυμάσιο, μα όταν πας να τους δεις live, δεν λένε τίποτα! Οι Sharp Ties ξεκίνησαν στο Κύτταρο το ΄81 και άφησαν εποχή! Μας τους σύστησε στην εταιρεία ο Παύλος, είχε μιλήσει θετικά και γι' αυτούς, όπως και για τον Παύλο Παυλίδη, προτού ακόμη φτιαχτούν τα Ξύλινα Σπαθιά. Όταν επίσης ο Σιδηρόπουλος ανέβαινε στη Θεσσαλονίκη, έπαιζε μαζί με τις Τρύπες. Του λέγανε οι άλλοι: Τι θες, ρε Παύλο, με τους πάνκηδες τα πιτσιρίκια; Δεν ξέρετε, μάγκες, τι είναι αυτοί, θα το δείτε, τους απαντούσε αυτός. Το είδαμε!

Παρακάμπτω τα περάσματα σας από το πρώτο άλμπουμ των Μουσικών Ταξιαρχιών και την πρώτη επαγγελματική συνεργασία σας ως παραγωγός με τον Λάκη με τα Ψηλά Ρεβέρ και πάω κατ' ευθείαν στους Πυξ Λαξ. Τι είχε τελικά αυτό το συγκρότημα και γνώρισε τέτοια αποδοχή;

Εγώ τότε έγραφα από 'δω κι από 'κει δικά μου κομμάτια. Πάλι δεν είχα φανταστεί να τα εκδώσω, εξαιρουμένου του Sandrina που γράψαμε με τον Νίκο Πιπινέλη για το άλμπουμ των Dreamer & The Full Moon. Είχε και κάποιο υλικό ο Φίλιππας (σ.σ. ο Πλιάτσικας), υπήρχε και ο Στόκας, ένας εξαιρετικός τραγουδιστής, οπότε είπαμε να κάνουμε κάτι μαζί. Για διάφορους λόγους, το πράγμα δεν λειτούργησε απόλυτα. Αποχώρησε ο Παναγιώτης Σπυρόπουλος, σήμερα στους Tsopana Rave, όπως και ο Σάκης Σταμούλης, μετέπειτα στους Domenica. Μείνανε μόνοι τους λοιπόν ο Φίλιππας με τον Μπάμπη, προστέθηκα κι εγώ ανεπίσημα στο συγκρότημα από τον τρίτο τους δίσκο και επίσημα στον τέταρτο.

Γιατί πιστεύετε πως, εκ των υστέρων, θα έλεγε κανείς ότι αφού οι Πυξ Λαξ διαλύθηκαν, υπάρχει ένα μένος κατά του συγκροτήματος;

Τα διαβάζω τόσα χρόνια και τα ξέρω. Μην τραγικοποιούμε όμως τις λέξεις, δεν πιστεύω ότι υπάρχει μένος. Νομίζω πως απλά ο καθένας εξ ημών που εκτίθεται πρέπει να είναι έτοιμος για κριτική, καλή ή κακή. Τις κακές κριτικές απ' όπου κι αν προήλθαν προσωπικά δεν τις φοβήθηκα ποτέ. Αντίθετα, με έκαναν να σκεφτώ πόσο δίκιο έχει αυτός που τις κάνει κι αν εγώ ενδεχομένως να μπορούσα να αλλάξω κάποια πράγματα. Θα έλεγα κιόλας ότι προσπερνάω τις κριτικές που λένε μόνο καλά πράγματα, δίχως ουσία τις περισσότερες φορές. Για να τελειώνουμε με το θέμα, κανείς δε μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός πως ο μόνος κριτής στο τέλος είναι ο κόσμος! Τι κι αν τον ζαλίζουμε εμείς με τις φιλοδοξίες μας, ο κόσμος ειν' αυτός που θα πάει να δώσει 15 ευρώ για να πάρει ένα cd!

Τον τελευταίο καιρό συνεργάζεστε τόσο στη δισκογραφία, όσο και στις συναυλίες, με τον Πάνο Κατσιμίχα. Μια μεγάλη φιλία είναι στάνταρ παράγοντας και για μια επαγγελματική συνεργασία;

Με τον Πάνο γνωριζόμαστε από το 1974, είναι πολύ παλιά ιστορία. Στον χώρο αυτό είναι δύσκολο να κρατήσεις πραγματικές φιλίες, άλλο ο γνωστός και άλλο ο φίλος, που θα πάρει να σε ρωτήσει αν είσαι καλά ή χρειάζεσαι κάτι. Τα ακούσματα μας ήταν και είναι τα ίδια, καθώς και η αισθητική αντίληψη.

Σας ενδιαφέρει πλέον η δημιουργία τραγουδιών ερωτικού ή πολιτικού περιεχομένου;

Ας μη βάζουμε ταμπέλες, τη στιγμή που όταν γρατζουνάω την κιθάρα δεν ξέρω που πάει και που θα με οδηγήσει. Τις ανησυχίες του κόσμου και των παιδιών μου προσπαθώ να καταγράψω σε δυο- τρία φύλλα χαρτί και άλλα τόσα ακόρντα.

Είπατε στην αρχή ότι συνεργάζεστε ακόμη και με δεκαοχτάρηδες. Κάπου ειπώθηκε ότι ο ήχος σας ακούγεται εγκλωβισμένος στα 70s και τα 80s. Να υποθέσουμε λοιπόν ότι στους νέους μουσικούς ποντάρετε και τη δική σας ηχητική- καλλιτεχνική ανανέωση;

Αλήθεια είναι αυτό! Πολύ δύσκολα μπορούμε να ξεφύγουμε απ' τις καταβολές μας. Δηλαδή, όταν εμένα είναι μέσα μου οι Pink Floyd και ο Rory Gallagher, πως μπορώ να μην τους βγάζω και προς τα έξω; Ο νέος όμως άνθρωπος που έχει ανατραφεί με άλλα ακούσματα, αυτά της δικής του εποχής, θα πάρει τα δικά μου ακόρντα, τη σειρά μου και θα τα πάει κάπου αλλού. Καλύτερα ή χειρότερα, δεν ξέρω, ενδιαφέροντα όμως σίγουρα!

Ακούτε ηλεκτρονική μουσική;

Όχι, για να πω την αλήθεια. Μου αρέσει όμως το hip hop, η μουσική αντίδραση του δρόμου.

Κλείνοντας, συμφώνως με τον τίτλο του τελευταίου cd σας, τι σημαίνουν τα αστέρια και γιατί θα' ναι πάντα μακριά;

Τα αστέρια είναι αυτά που βλέπαμε από παιδιά, όπως όλος ο κόσμος, και που έγιναν μια μαγεία μέσα στη νύχτα. Η νύχτα όμως αντιπροσωπεύει πάντα το μαύρο χρώμα. Τα αστέρια επίσης είναι η ελπίδα, δηλαδή ότι βρίσκεται σε απόσταση από εμάς. Δε σημαίνει όμως ότι διαλέγουμε τον εύκολο δρόμο. Πριν φτάσουμε στα μακρινά αστέρια μπορεί να υπάρχει κι ένα άλλο αστέρι που θα πρέπει να πάμε κοντά του για να το δούμε!