τα-τραγούδια-για-τους-μήνες-με-το-κυριακάτικο-έθνος

Ο δίσκος Τραγούδια για τους μήνες του Δημήτρη Παπαδημητρίου με την Ελευθερία Αρβανιτάκη μού είχε φανεί στον καιρό του (1996) κάτι σαν τον Μεγάλο Ερωτικό της δεκαετίας του ΄90. Θυμάμαι την πρώτη του ψηφιακή έκδοση σε μπλοκ- σπιράλ, που, όπως ήταν φυσικό, είχε ξεχωρίσει αμέσως μέσα στο άχαρο πέρασμα από τα βινύλια στα CDs. Τον Παπαδημητρίου τον γνώριζα ως συνθέτη ηλεκτρονικής μουσικής και μουσικής για τον κινηματογράφο, αν κι είχε προηγηθεί το άκρως επιτυχημένο, εμπορικά και καλλιτεχνικά, soundtrack του από την τηλεοπτική Αναστασία, πάλι με την Αρβανιτάκη. Την δε Αρβανιτάκη την είχα πρωτοδεί σε συναυλία το 1987 (παιδάκι ήμουν) στο δημοτικό σχολείο της γειτονιάς μου, μαζί με τους Κατσιμιχαίους και τη Γαλάνη- ήταν ακριβώς τότε που οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες εμφανίζονταν στο ZOOM της Πλάκας, στον Σείριο του Χατζιδάκι. Μεγαλώνοντας, καθιερώθηκε στη συνείδηση μου ως μία ιδιαίτερη λαϊκή τραγουδίστρια και δεν ήταν και πολύ του γούστου μου. Ώσπου ήρθε το μεγάλο σουξέ της Ακτής από το δίσκο Κοντραμπάντο με τον Σπανουδάκη! Και μόνο για τη στάση της να ερμηνεύσει ένα τέτοιο παράξενο ερωτικό τραγούδι, η λαϊκή τραγουδίστρια Αρβανιτάκη ανέβηκε πολύ στην εκτίμηση μου. Την προτιμούσα στον Σπανουδάκη και στον Ξυδάκη, λοιπόν, ενώ με κάτι Θα σπάσω κούπες και Καραμπιμπερίμ, δεν έκοβα και φλέβες. Διότι, άμα τά 'χεις όλα αυτά στη δισκοθήκη σου με τη Ρόζα Εσκενάζυ ή τη Μαρίκα Παπαγκίκα, τι να σου πει η Αρβανιτάκη κι η κάθε Αρβανιτάκη, με το συμπάθειο; Έτσι, είχα αρκετούς λόγους για να κολλήσω άσχημα με τα Τραγούδια για τους μήνες, την πρώτη ολοκληρωμένη συνεργασία της με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου. Από τη χρυσή εποχή του Μίκη Θεοδωράκη και των άλλων έντεχνων συνθετών είχαν να γραφτούν λαϊκά τραγούδια βασισμένα σε ποίηση της Σαπφούς, του Οδυσσέα Ελύτη, του Κώστα Καρυωτάκη, της Μαρίας Πολυδούρη και του Μιχάλη Γκανά. Γιατί, τα Τραγούδια για τους μήνες ήταν κυρίως ένας λαϊκός και όχι λόγιος δίσκος, κάνοντας τον παραλληλισμό μου παραπάνω με τον θρυλικό Μεγάλο Ερωτικό να έγκειται στην αρχιτεκτονική δομή του και όχι στο τελικό αποτέλεσμα: δηλαδή, ο συνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου μελοποίησε από δημοτικά δίστιχα και αρχαίους μέχρι νεότερους Έλληνες ποιητές, λαμβάνοντας υπ' όψη του το ξεκίνημα μιας ιδιαίτερα κοσμαγάπητης πορείας της ερμηνεύτριας Αρβανιτάκη, αλλά και θέλοντας σαφώς να γράψει καλά λαϊκά τραγούδια που θα ταξίδευαν τον λόγο των ποιητών σε ένα πιο μαζικό κοινό.

Ίσως η λόγια διάσταση του δίσκου να μας αποκαλύφτηκε αποσπασματικά με το τεύχος 52 του διφώνου και το premium cd του, στο οποίο προσφέρθηκαν πέντε από τα Τραγούδια για τους μήνες με την Αρβανιτάκη και τον Παπαδημητρίου στο πιάνο από τις πρόβες τους στο Studio Sierra. Τα περισσότερα από τα κομμάτια του άλμπουμ, που τότε είχε πουλήσει σχεδόν 100.000 αντίτυπα (!), έγιναν τεράστιες συναυλιακές επιτυχίες για την ερμηνεύτρια τους: το Λιανοτράγουδο, το Πάμε ξανά στα θαύματα και το Του πόθου τ' αγρίμι σε ποίηση Γκανά, το θλιμμένο Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ' αγάπησες σε ποίηση Πολυδούρη και τα Αγαμέμνων, Όλα τα πήρε το καλοκαίρι και Το παράπονο σε ποίηση Ελύτη. Υπήρχε κι η μελοποίηση στο ποίημα Σε παλαιό συμφοιτητή του Καρυωτάκη, αλλά η λαϊκότροπη υφή του δεν μου είχε αρέσει συγκριτικά μ' αυτήν της Πλάτωνος του ΄83. Ωστόσο, το Παράπονο ήταν και είναι πολύ μεγάλο τραγούδι, από τις πιο σοφές ενώσεις ενός ποιητή και ενός συνθέτη που αξιώθηκε ποτέ η έντεχνη εγχώρια μουσική. Με τα Τραγούδια για τους μήνες η Αρβανιτάκη είδε και άκουσε- πανευτυχής, φαντάζομαι- και μέχρι σήμερα βλέπει κι ακούει τους θαυμαστές στις συναυλίες της να τραγουδούν μαζί της στίχους του δεύτερου Νομπελίστα Έλληνα ποιητή, ακόμη κι από τα δημοτικά τραγούδια (Σαν την αγάπη την κρυφή), που πρώτος πάλι είχε μελοποιήσει ο Χατζιδάκις στον Μεγάλο Ερωτικό (Λιανοτράγουδα). Δεν ήταν και λίγο να εκστασιάζονται τα πλήθη, λόγου χάριν, με τσιφτετέλι σε ποίηση Μιχάλη Γκανά, εκεί που μέχρι πρότινος ο εν λόγω ρυθμός στιχουργικά αναλωνόταν σε καψούρικες κοινοτοπίες. Όσο για το ποίημα της Σαπφούς, στην απόδοση του Σωτήρη Κακίση, παραμένει ακόμη ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια του κύκλου, χαμηλότονο, εσωστρεφές, κλασικά ενορχηστρωμένο και λόγω ακριβώς όλων αυτών των χαρακτηριστικών του, λιγότερο ακουσμένο και παιγμένο από τα ραδιόφωνα. Αρκετά χρόνια μετά τα Τραγούδια για τους μήνες, ο Παπαδημητρίου θα έκανε ακόμη έναν ολόκληρο δίσκο βασισμένο στον λόγο μεγάλων ποιητών (Κωστή Παλαμά, Κώστα Ουράνη, Γεωργίου Δροσίνη, Μανώλη Αναγνωστάκη κ.α.) με τίτλο Δελτίο ανέμων για τη φωνή της Φωτεινής Δάρρα. Κι εγώ τα Τραγούδια για τους μήνες, τα θυμήθηκα απόψε που τα είδα πριν λίγη ώρα κρεμασμένα στο περίπτερο με το κυριακάτικο Έθνος.