Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2011

ΜΙΑ ΣΤΕΛΛΑ ΤΙ ΤΗΝ ΕΙΧΑΤΕ;


Η γυναικεία γραφή, είτε αρθρώνεται με την έμμετρη μορφή της Πολυδούρη, είτε με την πεζολογική της Μυρτιώτισσας, είτε εμπεριέχει τον σαρκικό ερωτισμό της Τζόις Μανσούρ και την απόγνωση της Σύλβια Πλαθ, είτε ακόμη την αμφίσημη αντίληψη της αγάπης της Σαπφούς, συγκροτεί ένα νέο τοπίο. Το ανιχνεύουν μόνο τα αθόρυβα βήματα του ανθρώπου που αφήνει ελεύθερες τις αισθήσεις του προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς δεσμεύσεις και συμβιβασμούς και χωρίς προσκόλληση στα τυποποιημένα στοιχεία της μορφής. Αυτό συμβαίνει και στο έργο της Στέλλας Βλαχογιάννη που συγκροτεί σε ενιαίο μόρφωμα όλη την εμπειρία της γυναικείας ποιητικής παραγωγής, δίνοντας ευδιάκριτο στίγμα, τόσο με την τολμηρότητα των νοημάτων της, όσο και με την ώριμη άρθρωση της γραφής της.
Η οργή της Στέλλας μεταμορφώνεται σε θλίψη που με τη σειρά της μετατρέπεται σε συνειδητότητα και ανοίγει μικρά μονοπάτια σταθερότητας μέσα στα πεδία της καθολικής αβεβαιότητας. Αυτή η συναίσθηση του κινδύνου που υπάρχει σε κάθε μας πράξη είναι ένα ακόμη απροσδιόριστο συμπέρασμα τούτης της στιχουργικής, που όσο χαμηλότονα μιλά, τόσο την ακούμε μέσα μας να κραυγάζει.
Το βιβλίο δομείται σαν ένα προσωπικό ημερολόγιο, σαν ένα χρονικό ζωής που επισφραγίζεται από την αίσθηση της συνεχούς παρουσίας του θανάτου, όπως δηλώνει άλλωστε και ο τίτλος του. Τα οικογενειακά πρόσωπα κι εκείνα του άμεσου περιβάλλοντος του αφηγητή, επανέρχονται επίμονα κάθε τόσο για να δηλώσουν απώλειες ή στιγμές που βιώθηκαν λιγότερο απ' όσο θά 'πρεπε και αποκτούν τη βαρύτητα που τους αναλογούσε με την επαναφορά τους στη μνήμη.
Η επινόηση ενός προσώπου, της Ιωάννας της Μοναχικής, που επωμίζεται σαν τον Μαθιό Πασχάλη του Σεφέρη τις συναισθηματικές απωθήσεις, για τις οποίες κάθε συμβατικός άνθρωπος χρειάζεται ένα τραγικό πρόσχημα ώστε να μιλήσει, είναι μια σπάνια αφηγηματική έμπνευση. Η ποιήτρια, έτσι, μιλάει με την απόλυτη ειλικρίνεια του εξομολογούμενου και με μια μορφική μεθόδευση πολύ κοντινή σ' εκείνη του θεατρικού μονόλογου, που προσφέρεται για εξωτερικεύσεις.
Τα φορτισμένα με συμβολικά στοιχεία δρώμενα των θρησκευτικών τελετών παίρνουν επίσης μιαν ιδιάζουσα θέση μέσα στις εκτάσεις της ποιητικής γραφής της, όπως φανερώνουν και οι τίτλοι Ύμνοι της Μεγάλης Εβδομάδας, Παρακλητικός κανών, Βάπτιση και Ο Παράδεισος, ενώ εκτός από αυτές τις αναφορές στις ρήσεις των θρησκευτικών προτύπων, έχουμε και μια συχνή υπενθύμιση στίχων από λαϊκά τραγούδια, βαθιά ριζωμένα στη συλλογική μνήμη: στο ποίημα Έξι λόγοι για ένα έγκλημα, λόγου χάριν, στη δομή της αφήγησης εντίθεται το Ακρογιαλιές – δειλινά του Βασίλη Τσιτσάνη.
Η πολυμορφία της γραφής ενισχύεται από το γραμμένο με μορφή διαλόγου Άγριο σαν Παραμύθι, τρόπο ποιητικής ανάπτυξης που εισήγαγε ο Έλιοτ, δείχνοντας πως η καλή γνώση των προγενέστερων μπορεί να μεταστοιχειωθεί σε ώριμη προσωπική γραφή, όταν συνδυαστεί η επιθυμία της μελέτης με τη δυναμική της άμεσης έκφρασης.
Εν κατακλείδι, τα καταγραφώμενα τούτης της συλλογής της Στέλλας Βλαχογιάννη, αποτελούν σταθμούς στιγμιαίας ανάπαυσης στο ταξίδι μέσα στο αδιευκρίνιστο ακόμη πεδίο του σύγχρονου πολιτισμού, που ταυτόχρονα αποτελεί περιήγηση μέσα στα επικίνδυνα, μυστηριώδη και λυτρωτικά τοπία της ύπαρξης.
Αντώνης Μποσκοΐτης

ΚΚΚ
Ο κάθε στίχος της Βλαχογιάννη μεταφέρει μια αποφθεγματική συμπύκνωση και μιαν απλότητα συγχρόνως, αφήνοντας μου ένα αίσθημα πληρότητας κι ένα είδος κάθαρσης ανάλογης με της τραγωδίας. Με λένε Θάνατο δηλώνει η Στέλλα, αλλά ένας θάνατος που βυθίζεται μέσα στην εποχή του χωρίς να προδίδει το συναίσθημα πέρα απ' το χώρο και το χρόνο.
Λένα Πλάτωνος

* το post αφιερώνεται στον Δημήτρη, φαν του blog, που ήρθε στον Ιανό κι ανταλλάξαμε δυο κουβέντες στο πόδι. Τον ευχαριστώ για τα καλά του λόγια!

16 σχόλια:

editor είπε...

Αυτά είναι τώρα... Σε διαβάζω εδώ και πάρα πολύ καιρό και χαίρομαι τα γραφτά σου (χωρίς ν' αφήνω ποτέ σχόλιο) κι εσύ, μετά από κουβέντα μισού -κυριολεκτικά- λεπτού μού αφιερώνεις και ποστ (και τι ποστ!). Κι όλ' αυτά υπό την ευεργετική επίδραση της καλής ποίησης... Bosko, σ' ευχαριστώ πολύ για τη συγκινητική σου αφιέρωση, χάρηκα που σε γνώρισα από κοντά (γιατί ουσιαστικά αισθάνομαι πως σε ξέρω καλά), και βεβαίως οι δυο κουβέντες μου ήταν απολύτως ειλικρινείς και καθόλου γραβατωμένες (που λες κι εσύ).

Καλή συνέχεια σε όλα όσα κάνεις. Θα τα λέμε.

Δημήτρης (και για τους μπλογκόφιλους: editor)

despinach. είπε...

συγκλονιστική!!!

Geove είπε...

μέχρι στιγμής η ποιήτρια που με συγκινούσε ως τα βάθη της ψυχής μου ήταν η Μαρία Πολυδούρη. τώρα είναι και η Στέλλα Βλαχογιάννη. τα ποιήματά της τόσο με άγγιξαν που επιστρέφοντας σπίτι μετά τη χθεσινή βραδιά αφέθηκα σε μια λαμπαδοδρομία ποιητική, ήσσονος σημασίας ίσως, αλλά οπωσδήποτε με νόημα: http://tintrelamoumesa.blogspot.com/2011/02/blog-post.html

χαιρετώ κι ευχαριστώ που ήσουν η αφορμή να τη γνωρίσω από κοντά
:)

Ανώνυμος είπε...

Αντωνη καταπληκτική ανάλυση για ένα σπουδαίο ποιητικό έργο.
ΠάνοςΜ

BOSKO είπε...

editor...
γεια σου, Δημήτρη editor.
να περνάς όποτε θες να τα λέμε, εδώ θά 'μαστε.
και πάλι σ' ευχαριστώ!

BOSKO είπε...

despinisOutopia...
100%!

BOSKO είπε...

"Me Noima-Horis Simasia"...
υπέροχη ανάρτηση, την είδα από νωρίς και κατάλαβα πόσο-πραγματικά-σε άγγιξε η ποίηση της Στέλλας. Τι πιο ευχάριστο;

BOSKO είπε...

ΠάνοςΜ...
κρίμα που δεν μπόρεσες νά 'ρθεις χθες, αλλά ξέρω πόσο εκτιμάς τη δουλειά της Βλαχογιάννη!

Ανώνυμος είπε...

Γαμώτο θα ερχόμουνα, αλλά δεν προλαβαίνω αυτό τον καιρό...
Ελπίζω την επόμενη φορά να είμαι εκεί.

BOSKO είπε...

Angelica...
δεν θα περιμένεις και πολύ, αφού σύμφωνα με την πληροφορία που μας έδωσε ο εκδότης Συλιβός, το επόμενο ποιητικό βιβλίο της Βλαχογιάννη ετοιμάζεται!

Ανώνυμος είπε...

Τέλεια...να μας ενημερώσεις!

Θέλω και αφιέρωση στο βιβλίο :)

Music Works είπε...

Αντώνη, καλημέρα από Music Works
Θανάσης Αρβανίτης

Music Works
74 Agias Lavras
Petroupolis
132 31 Athens
tel. 2105055255

http://www.musicworksrecords.blogspot.com

http://www.musicworks.gr

http://www.facebook.com/pages/Petroupolis-Greece/Music-Works/237019009134?v=wall

http://www.myspace.com/sprinkundercosmicdebris

BOSKO είπε...

Δισκοπωλείο Music Works Records...
OK, Θανάση, σ' ευχαριστώ πολύ!

new-girl-on-the-blog είπε...

..ξεπεράσατε κατά πολύ τα "ψήγματα", όπως κατάλαβα!

:-)

Unknown είπε...

ρε γαμωτο,πως θελω να παω σε αυτες τις παρουσιασεις.Δεν εχει τυχει ποτε.Χτες εμαθα στον ιανο ηταν η νεα μεντη.Σου δινω και αποκλειστικη πληροφορια: το νεο βιβλιο του Θωμα Κοροβινη ο κυκλος του θανατου που αναφερεται στην ιστορα του δρακου του Σειχ Σου,θα το κανει στο θεατρο του χρονου!

Unknown είπε...

η εκπομπη της βλαχογιαννη στο τριτο προγραμμα κοπηκε?