ΣΥΝένΤεΥΞη ΜΕ Τον νΕο ΠΟΙητή ΜάΡΙΟ ΛΕΒένΤη

 

Γνωρίστε αυτόν τον νέο ποιητή. Λέγεται Μάριος Λεβέντης, ζει μόνιμα στην Κρήτη κι έχει μια μοναδική ευχέρεια, τόσο στον γραπτό (είτε πρόκειται για ποίηση, είτε για θέατρο), όσο και στον προφορικό λόγο. Η ''Δεύτερη Άνοιξη'' του μόλις κυκλοφόρησε από τον Γαβριηλίδη στην Αθήνα.

 «Μωβ με γκρι» ονομαζόταν το πρώτο θεατρικό έργο που γράψατε στα 18 σας. Τι σηματοδοτεί αυτή η επιλογή δύο ''πένθιμων'' χρωμάτων στον τίτλο;

Ναι, ήταν η  πρώτη δημόσια εμφάνιση της πένας μου. Και μάλιστα ο Θεός τα ταίριαξε τόσο όμορφα μεταξύ τους, ώστε να ξεκινήσω από το θέατρο,  όπως τόσο δυνατά  ονειρευόμουν. Και ήρθε το «Μωβ με γκρι». Και κάνω την πρώτη μου εμφάνιση στο θέατρο. Η επιλογή είναι βεβαίως συγκεκριμένη, γιατί στο θέατρο πρέπει να ξέρεις ακριβώς τι θέλεις να δώσεις στο κόσμο. Ο τίτλος του έργου, είναι ερμηνευτικός - αντιθετικός τίτλος. Τα χρώματα στο κείμενο, έχουν κατοχυρώσει τα δικαιώματα ενός δικού μου ορισμού, που σχετίζονται με την εξέλιξη του ήρωα, της ιστορίας του και με το μήνυμα που καλείται να στείλει το έργο. Και εδώ, σε αυτή την περίπτωση, έχουμε θέατρο σε έκδοση, που είναι πραγματικά πολύ δύσκολο. Γιατί ο συγγραφέας είναι μια μεικτή δύναμη, απ’ όλους τους συντελεστές. Δηλαδή, όταν έγραφα το έργο δεν ήμουν μόνο ο συγγραφέας του, ήμουν και ο σκηνοθέτης, ο ενδυματολόγος, ο σκηνογράφος. Είναι τεράστια η ευθύνη. Δεν έχεις περιθώρια να ξεφύγεις, ειδικά ότι υπογράφεις ένα είδος μονολόγου, του λόγιου θεάτρου, που πρέπει να ξεναγήσεις τους αναγνώστες μέσα στα γράμματα, τις παύσεις και τις οξείες και όχι απλώς να αρκεστείς στην εικόνα. Το έργο αυτό αποτέλεσε το αρχίγραμμα μου.

Για ποιο λόγο γράφετε θέατρο, ποίηση; Για ποιο λόγο γράφετε γενικά;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος λόγος.. Δεν το σκέφτομαι έτσι δηλαδή. Γεννήθηκε μαζί μου αυτή η ανάγκη Η τέχνη γενικότερα,  είναι η αποστολή μου για έναν κόσμο όχι ονειρεμένο, μα λίγο καλύτερο. Να κάνει λίγο,  πως γέρνει από ευαισθησία και ήθος και όχι να επαναπαύεται, απλώς  στην ύπαρξη του. Να ζήσει έντονα, στο κόκκινο όλα τα συναισθήματα. Τώρα πιο συγκεκριμένα το θέατρο είναι για μένα είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο, είναι η παρηγοριά μου, είναι το δεύτερο σπίτι μου. Τα έργα, οι ρόλοι, τα φώτα, η σκηνή είναι οι φίλοι μου. Που ξέρουν πολύ καλά ότι τους νοιάζομαι. Είμαι αφοσιωμένος στο θέατρο και σε αυτό που αναλαμβάνω.  Μου δίνει απίστευτη ενέργεια, και μια αθωότητα, που πάντα με ηρεμεί. Θυμάμαι πως ερωτεύτηκα, αμέσως αυτό το πορφυρό, θυμάμαι πως μύριζε το βελούδο, τις αφίσες και το ρεπερτόριο μιας εποχής,που δεν έζησα αλλά τη νοσταλγώ και τη λαχτάρα μου να πιάνω πάντα  πρώτη θέση,  για να μην χάνω ούτε βλέμμα της ερμηνείας. Πως θα μπορούσα λοιπόν να μην γράψω για το θέατρο; Όλο αυτό είχε μια απίστευτη ορμή. Ήθελα να του αφιερωθώ. Να του χαρίσω κομμάτια μου. Του το χρωστάω. Η ποίηση από την άλλη, είναι η οδός της ψυχής μου, του μυαλού και της καρδιάς μου. Είναι  η λύτρωση μου, η ανάγκη μου η απόλυτη, η δύναμη μου, ο ουρανός μου. Που με έσωσε και με σώζει. Είναι ένας άλλος κόσμος που μαθαίνεις να αντέχεις την πραγματικότητα, να αντέχεις τον εαυτό σου, τα λάθη και τις υπερβολές,  που τελικά καταφέρνεις να τα αγαπήσεις και να ζήσεις μαζί τους. Αυτό είναι φυσικά μια ατέρμονη και ψυχοφθόρα διαδικασία. Όπου κάθε φορά, είναι η πρώτη φορά. Με τις ίδιες συστάσεις και τον ίδιο σεβασμό. Είναι νομίζω, το πιο σημαντικό να σέβεσαι αυτό που κάνεις και τον εαυτό σου.

Συμφωνείτε πως η ποίηση, αν και εκτός της σκέψης, απαιτεί μόνο ένα στυλό κι ένα κομμάτι χαρτί, θεωρείται η ύψιστη των τεχνών;

Μα φυσικά! Με καρδιά και ψυχή σε ετοιμότητα βέβαια. Η ερώτηση είναι αρκετά λεπτή αλλά θα είμαι ειλικρινής. Έχω πάρα πολύ καλές σχέσεις με την σιωπή. Και με τις νότες το ίδιο. Λόγος όμως δεν είναι η προφορά, είναι και η σκέψη.  Λόγος πολλές φορές εννοείται η «ψυχή». Δεν ξέρω πως θα ήμασταν  χωρίς λέξεις. Ναι, θεωρώ την ποίηση ύψιστη των τεχνών. Με την ποίηση μπορείς να μεταφράσεις το μέσα σου. Είναι ανάγκη όλων μας αυτό. Κάποιοι είναι πρόωροι και κάποιοι καθυστερούν να το καταλάβουν. Σκεφτείτε μόνο, πως σε μια δύσκολη στιγμή ένας ποιητής μας γλιτώνει, και λένε «μα πόσο επίκαιροι και πόσο επίκαιροι;…« Μα είναι αλήθεια, πώς να γίνει. Στον έρωτά ποιήματα, στον πόλεμο ποιήματα, στο δίκιο μας ποιήματα, συνθήματα… Η ίδια η ζωή είναι ένα ποίημα.

Διαθέτετε μία τρομερή ευχέρεια τόσο στον γραπτό, όσο και στον προφορικό λόγο. Πώς το καταφέρνει αυτό ένας άνθρωπος που μόλις βγήκε απ' την εφηβεία;

Σας ευχαριστώ πολύ. Και μέσα στην εφηβεία το ίδιο ίσχυε. Είχα ταχύτατη ωρίμανση που μου την πρόσφερε μια δύσκολη ζωή. Η ζωή είναι μνήμη.

Θα ήθελα να μου πείτε μερικά βιβλία που σας έχουν καθορίσει και γιατί.

Νομίζω ότι η ίδια η γλώσσα μου μ’ έχει καθορίσει. Λατρεύω κάθε τι ελληνικό. Και εδώ μιας και μου δίδεται η ευκαιρία. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο σημερινός άνθρωπος διεγείρεται τόσο πολύ από ξενόφερτο. Και γίνονται συχνά πολλά μπάμ. Στην Ελλάδα οι δημιουργοί και καλλιτέχνες έχουν μια απίστευτη σεμνότητα. Ίσως αυτή μας κρατάει μέσα.  Έχωξενυχτήσει, διαβάζοντας πολλά θεατρικά και ποιητικές συλλογές. Εκτιμώ πολύ τους «αδικημένους ποιητές» , τα καλά νεοελληνικά έργα. Κωμωδία θα διαβάσω σπάνια. Συνήθως επιλέγω δραματικά έργα. Έχω μεγάλη αδυναμία στον Σαίξπηρ και στο κλασσικό ρεπερτόριο. Και στην ποίηση αγαπώ πολύ τον Γκάτσο και τον Καρυωτάκη. Επίσης θαυμάζω το αρχαίο Ελληνικό δράμα.

Στην ποιητική ''Δεύτερη Άνοιξη'' σας, που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες, αναζητάτε απελπισμένα την Αγάπη σε όλες τις μορφές της. Θεωρείτε ότι είναι τόσο δύσκολη η απόκτηση της ώστε να την ''εξορκίζετε'' με ποιήματα;

Τι να την κάνεις μια ζωή,  χωρίς αγάπη. Είναι πολύ δύσκολη.  Θέλει καθημερινή εξάσκηση, είναι σαν ένα άθλημα: αν το αφήσεις, σε αφήνει... Σ’ ένα δοκίμιο μου είχα γράψει «Να αγωνίζεσαι να αγαπάς. Ο πιο δύσκολος αγώνας η αγάπη. Δεν δίνει απάντηση. Υπάρχει, καραδοκεί και αγωνιά. Τόσο διακριτική. Η πιο ήσυχη ανάγκη μας και η πιο ασφαλής. Μορφωμένη επιβίωση, αυτό είν’ η αγάπη» Στα ποιήματα γδύνεται η ανάγκη μας, να αγαπήσουμε και ν’ αγαπηθούμε απόλυτα.

Άνθρωποι που ζουν έξω από τα τετριμμένα, με όποιο κόστος, μπορούν να γίνουν μεγάλοι καλλιτέχνες; Πιστεύετε πως αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η γραφή σας είναι και τόσο ιδιαίτερη;

Νομίζω ο χρόνος που έχουν να κατανοήσουν τη ζωή. Να την κατανοήσουν ουσιαστικά όμως και να τη ζήσουν και καλύτερο δυνατό τρόπο. Είναι μοναδική. Είναι μια συνάντηση. Το κόστος νομίζω  είναι, ότι τους απορροφά αυτό το «δούναι – λαβείν»,  έχοντας στο μυαλό τους, ότι έχουν αναλάβει να κάνουν τη ζωή του κόσμου καλύτερη και ξεχνάνε πίσω τον εαυτό τους. Το έχω βιώσει και ο ίδιος. Ίσως γι αυτό και γιατί δεν μου χαρίστηκε τίποτα, πάντα μόνος έγραφα την δύναμη μου.

 Σας ενοχλεί η υπερπροβολή των ίδιων και των ίδιων, που λέμε, στον τομέα της τέχνης, είτε πρόκειται για λογοτεχνία, είτε για τραγούδι κλπ;

Ναι με ενοχλεί πάρα πολύ. Διότι μ’ αυτόν τρόπο σκοτώνουν την συνέχεια της τέχνης, την απορρίπτουν με τον χειρότερο τρόπο. Λέγοντας τους νέους αντιεμπορικούς και με το μικρό τους γιατί δεν είναι ονόματα. Αυτό που πρέπει να προβάλλεται, είναι το έργο, όχι το όνομα. «Το τι είμαι και τι θα γίνω», αποδεικνύεται καθαρά με το έργο του καθένα.. Εντάξει υπήρξαν σπουδαίοι ποιητές, με υπέροχο υπόβαθρο, αλλά φτάνει πια. Η ιστορία συνεχίζεται, δεν τελειώνει εκεί το έργο. Είμαστε πάρα πολύ νέοι και κηδευόμαστε με το χώμα των ήδη περασμένων. Αυτό είναι άδικο και με θίγει. Εγώ ξεκίνησα μόνος, με κενό βιογραφικό και βγήκα στον χώρο, προτού καν μπω στο Πανεπιστήμιο  και χτίσω συνεργασίες με ονόματα που θα μπορούσαν να με βοηθήσουν. Μα δεν έγινε. Αυτό τι σημαίνει, ότι το ταλέντο και το πείσμα μου με οδήγησαν στην λογοτεχνία και το θέατρο. Βγήκα μόνος δηλαδή επάνω. Και προσπαθώ να έχω μια αξιόλογη πορεία. Υπήρξαν πολλοί που τους ανέδειξαν κυκλώματα, Medea και δεν ξέρω τι άλλο. Εγώ ήθελα, να δώσω στον κόσμο πράγματα ουσιαστικά, που θα πάνε την ζωή τους ένα βήμα παρακάτω, χωρίς να τους ανεβάζω σε ροζ συννεφάκια.  Γι αυτό με μαλώνω συχνά και είμαι πολύ απαιτητικός από τον εαυτό μου.

Στο τραγούδι τι να συζητήσουμε. Εγώ ένα νταπντουπ, ακούω μονίμως και στίχους καθόλου εμπνευσμένους. Θέλω να πιστεύω πως είναι μια μόδα που ήρθε και θα φύγει. Μα νομίζω πως εδώ συμβαίνει το αντίθετο: Πολλοί νέοι ,με άλλα προσόντα εικόνας ίσως και όχι φωνής και αισθητικής. Μπορείς να ξεχάσεις τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι; τον Πλέσσα, τον Ξαρκάκο; Όχι…. ποιος να συγκριθεί μαζί τους …;και ο Πάριος με συντροφεύει πολλά δειλινά. Είμαι παλιάς σχολής σ’ αυτά τα γούστα.

Υπάρχει εμπιστοσύνη σήμερα στους νέους καλλιτέχνες;

Νομίζω ότι κάτι πάει να γίνει. Δεν είμαι σίγουρος αν επρόκειτο για εμπιστοσύνη ή για ένα ρίσκο. Υπάρχει αβεβαιότητα σε κάθε τι νέο. Στο θέατρο γίνονται εξαιρετικά πράγματα από νέους, πολλοί εμπνευσμένους σκηνοθέτες,συναδέλφους και ηθοποιούς. Στην λογοτεχνία νομίζω είναι πιο σφιχτά τα πράγματα. Είμαι για Τρίτη χρονιά στο χώρο και βλέπω ότι υπάρχει πολύ μεγάλο υλικό, αλλά συνήθως θέλει και το κατάλληλο φόντο, αν τα έχεις δουλέψει και τα δυο σου λένε «Προχωράμε!». Αλλά όπως και να ‘χει,  χρειαζόμαστε πολύ,  το νέο αίμα ιδεών. Πρέπει να το εμπιστευτούν, αξίζει.

Ζείτε μόνιμα στην Κρήτη. Θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα για σας αν ζούσατε στην Αθήνα; Αναφέρομαι σαφώς στην εξέλιξη της πορείας σας.

Δεν το συζητώ καθόλου. Εδώ δεν υπάρχουν τα φώτα της Αθήνας. Είναι πολύ μαζεμένες οι ευκαιρίες και δεν κερδίζεις «μετοχές». Η Αθήνα,  είναι για μένα «Η πόλη της τέχνης» Κρύβω  έναν μεγάλο αθηναϊκό αέρα. Άλλωστε την καριέρα μου ,την ξεκίνησα και την συνεχίζω στην Αθήνα.

Στο ποίημα ''Άγνωστοι καιροί'' μιλάτε για τη ''φτώχεια της εποχής''. Αναρωτιέμαι αν μπορείτε να γίνετε πολύ – πολύ συγκεκριμένος...

Η φράση που επιλέξατε είναι από ένα άκρως ερωτικό ποίημα, ανεκπλήρωτου όμως , έρωτος. Και πόσα δεν κάνουμε, για έναν αυθεντικό έρωτα; Που είναι πιο πολλές οι πληγές του, απ’ τα φιλιά του;  Η εποχή μας είναι σκληρή, αναιδής και θεατρίνα. Είναι οικτρά φτωχή σε συναισθήματα. Ο αφηγητής στο ποίημα, εκφράζει την θυσία και συνάμα το κενό που νοιώθει, για να κατορθώσει να αισθανθεί, αυτό που πόθησε. Σήμερα έχουμε παραιτηθεί, δε θέλουμε μάλλον να νοιώσουμε ο ένας στον άλλο.

 Η ποίηση σας θυμίζει, κατά υποκειμενική εκτίμηση, τη στιχουργική ενός Γκάτσου. Έχει ''περάσει'' το τραγούδι στα ποιήματα σας;

Είμαι μεγάλη η τιμή μου, να με συγκρίνεται με έναν σπουδαίο άνθρωπο και ποιητή όπως υπήρξε ο Νίκος Γκάτσος. Ναι, έχει περάσει. Γράφω και παραδοσιακά κι αυτό έχει μιαν άλλη γλύκα από την μοντέρνα ποίηση. Στη συλλογή υπάρχουν πάρα πολλά ποιήματα, που θα μπορούσαν να γίνουν τραγούδια.

 Στο ''Φεγγαριού τραγούδια'' λέτε ''αλήτης έφηβος γυρνώ''. Η ''αλητεία'' έχει νόημα και παύει να’ ναι καταδικαστέα μόνο μέσω της αναζήτησης της αγάπης;

Εδώ βέβαια μιλάω για την αλητεία της καρδιάς, απέναντι στηνλογική. Την δύσκολη σύγκρουση και τον συμβιβασμό ή καλύτερα την αποδοχή.. Εδώ συμβαίνει για τις ανάγκες της έμπνευσης ή την αίσθηση της στιγμής που το έγραψα. Έφηβοι είμαστε συνήθως πιο επαναστατικοί.  Όχι μόνον, Η αλητεία έχει νόημα και είναι καλό να υπάρχει, όπως και τα πάθη μας. Αρκεί να ξέρεις που σταματάς. Το ποίημα αυτό είναι ένα απ’ τα τραγούδια της «άνοιξης…»

Περιγράψτε μου ένα 24ωρο από τη ζωή σας, από την ώρα που ανοίγετε τα μάτια σας μέχρι την ώρα που θα πέσετε για ύπνο ενδεχομένως κουρασμένος.

Εντάξει υπάρχουν κάποια βασικά πράγματα, που γίνονται αλλά γενικά είμαι απρόβλεπτος, όπως η ζωή. Δεν μου αρέσουν  τα προγραμματισμένα. Η ζωή με πάει μόνη της. Το λιμάνι μου είναι το γραφείο μου, όπου με βρίσκουν οι περισσότερες ώρες της ημέρας. Παρέα με το άρωμα του καφέ ή του ποτού που ανεβαίνει προς τα πάνω. και οι στάχτες του απολογισμού στον εαυτό μου. Δουλεύω σκληρά με την ψυχή μου και με τις αντοχές μου. Και πριν καλά – καλά κοιτάξω το παράθυρο, έχει κιόλας νυχτώσει. Κι εκείνη την ώρα,  κλείνω συνήθως ραντεβού με την έμπνευση. Τα λέμε μέχρι τα ξημερώματα…

''Ποίημα στο Θεό'' λέγεται ένα άλλο ποίημα σας. Υπάρχει έντονη ανάγκη, πιστεύετε, για την παρουσία ενός Θεού στη ζωή των ανθρώπων;

Υπάρχουν πολλές απόψεις, πολλές διαφορές, όπως και υπερβολές , γύρω από το θέμα της Πίστης μας στο Θεό. Εγώ είμαι άνθρωπος που πιστεύω πολύ. Απόλυτα και χωρίς ανασφάλεια. Και προσπαθώ να το φανερώνω και στις διαπροσωπικές μου σχέσεις και στο έργο μου. «Η Δεύτερη Άνοιξη» είναι εκείνο το φως που είδα όταν άνοιξα πρώτη φορά τα μάτια μου. Αυτό δεν είναι πίστη βαθιά; Ότι δεν φοβάμαι τον θάνατο; Εγώ δεν ξέρω αν μπορούσα να ζήσω χωρίς ταυτότητα. Και θέλω ένα κόσμο να πιστεύει. Με τον τρόπο του. Όμως τα δέχομαι όλα, γιατί αυτά που είναι πολύ προσωπικά θέματα. Από κει και πέρα  η πίστη μπορεί να σου φανερώσει τα λάθη σου.. Ένας άνθρωπος που αρνείται συστηματικά, είμαι οφθαλμοφανές ότι φοβάται τον εαυτό του. Ναι, ο κόσμος θα ήταν καλύτερος γιατί η πίστη, σου προσδίδει κι ένα κάποιο μέτρο κι ενοχές που μπορούν να αποδειχτούν ευεργετικές. Εγώ προσεύχομαι και ελπίζω για μια γεμάτη ζωή, με τ’ όνειρο να περιμένει πάντα, να με πάρει από το χέρι…