Χθες βράδυ παρακολούθησα στο θέατρο ''Αργώ'' στο Μεταξουργείο το έργο ''Ηλίθια αστεία'', τη θεατροποίηση δηλαδή της ταινίας ''Funny Games'' του Χάνεκε. Για να είμαι ειλικρινής εξ αρχής, τέτοιου τύπου έργα που καταγγέλλουν τη βία ή οποιοδήποτε άλλο δεινό, αναπαράγοντάς το, δεν είναι του γούστου μου. Στα 20 μου θα εντυπωσιαζόμουν σίγουρα περισσότερο, όπως είχε συμβεί λόγου χάριν και με το περιβόητο ''Κουρδιστό πορτοκάλι'' του Κιούμπρικ. Ώσπου μια μέρα μπήκε στο μάθημα της σχολής κινηματογράφου ο σκηνοθέτης Δήμος Θέος, καταγγέλλοντας το εν λόγω έργο ως 100% φασιστικό! Θέος ήταν αυτός, τι να τού'λεγες; Εδώ η Αρλέτα και μού'χε χαρακτηρίσει φασιστικό τραγούδι το ''Υπάρχω'' του Καζαντζίδη. Τέλος πάντων, για να γίνω πιο συγκεκριμένος, στα ''Ηλίθια αστεία'' διαπράττονται φόνοι εις τριπλούν μάλιστα - εννοείται όχι μπροστά στα μάτια των θεατών. Μια οικογένεια μεγαλοαστών - ο μεγαλοκαρχαρίας πατέρας, η καθώς πρέπει μητέρα και το μικρό αγόρι τους που τείνει να αποκλίνει απ' αυτό ακριβώς το μεγαλοαστικό οικογενειακό περιβάλλον - δολοφονούνται για χάρη γούστου! Ειδικά η επιλογή του μικρού Κλέαρχου Βαινόπουλου με τα μακριά μαλλιά και την αγγελική φυσιογνωμία ήταν άριστη: Το παιδί τραβάει όπλο κάποια στιγμή και αποπειράται να δολοφονήσει τον έναν από τους δύο βασανιστές. Στην πραγματικότητα έχει συντελεστεί η απόλυτη φρίκη και ένας άνθρωπος στο ξεκίνημα, μα και στο τέρμα της ζωής του, έρχεται αντιμέτωπος με έννοιες όπως ''έγκλημα'', ''θάνατος'', ''τιμωρία'', ''αυτοπροστασία''.
Φαινομενικά το ''για χάρη γούστου'', εφόσον το μήνυμα είναι εύληπτο: Οι δύο δολοφόνοι που εισβάλλουν στο εξοχικό τους είναι στην πραγματικότητα οι παρανοηκοί τιμωροί εξτρεμιστές που εκτελούν αδιακρίτως όσους προστατεύουν το παιδί τους, μα αδιαφορούν για τα υπόλοιπα παιδιά του κόσμου όλου, που συσσωρεύουν τον υλικό πλούτο αποκλειστικά προς ίδιον όφελος και που, παραδομένοι στον μικροαστικό συζυγικό τρόπο ζωής τους, αφήνουν ανεξερεύνητη έως και τη σεξουαλικότητα τους. Δικαίωμα τους δεν είναι; λέω εγώ τώρα. Γιατί θα πρέπει να θυσιαστούν, να σφαγιαστούν εν ονόματι της δικαιοσύνης; Μία δικαιοσύνη που αποδίδεται από δύο μισότρελους, βγαλμένοι λες από ταινία τρόμου, οι οποίοι επικαλούνται τον Νίτσε και τον ''Υπεράνθρωπο'', την αρχή εν ολίγοις του ναζισμού που αιματοκύλησε τον πλανήτη. Στο ''Θεώρημα'' του, ας πούμε, ο Παζολίνι, θέλοντας να κονιορτοποιήσει την άρχουσα τάξη, βάζει τον νεαρό ξένο εισβολέα του να ξυπνάει τα κοιμισμένα ερωτικά ένστικτα των ανθρώπων. Ο Παζολίνι, όμως, ήταν ποιητής και διανοούμενος, ουδέποτε έπαιξε αλληγορικά με τη φρίκη, κι όταν τό'κανε στο ''Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα'', το έφτασε στα άκρα! Αυτά σε ότι αφορά την οπτική μου πάνω στο έργο ως έργο. Πάμε τώρα στην παράσταση καθ'αυτή:
Το έργο τό'χα ξαναδεί πριν μερικά χρόνια σκηνοθετημένο από την Κερασία Σαμαρά. Εκείνη η παράσταση μού'χε αρέσει πολύ. Θυμάμαι ότι ήταν τέτοιο το κλειστοφοβικό κλίμα πού'χε δημιουργηθεί - οι θεατές καθόμασταν κανονικά μεσ' στο σαλόνι του σπιτιού των ''ηρώων'' - ώστε μετά ήθελα να βγω τρέχοντας έξω να πάρω αέρα! Κάτι τέτοιο δε γίνεται να επαναληφθεί, αλίμονο, ο Α. Ζουγανέλης είναι ένας νέος σκηνοθέτης στο θέατρο και επιχείρησε φιλότιμα να στήσει το δικό του καφκικό σύμπαν. Αίσθηση μου είναι πως προσπάθησε να ''μοντάρει'' κινηματογραφικά μία θεατρική παράσταση, ούτως ή άλλως βασισμένη σε κινηματογραφικό έργο, εξ ου και οι πολλές σύντομες παύσεις με τη σκηνή να σκοτεινιάζει και κάποιες ατυχείς - κατά τη γνώμη μου πάντα - μουσικές επιλογές. Θεωρώ πως το στόχο του θα τον πετύχαινε καλύτερα αν υπήρχε ένας πιο δουλεμένος σχεδιασμός ήχου (θα βοηθούσαν, λόγου χάριν, άναρχοι ηλεκτρονικοί κρότοι - ήχοι) και όχι τα, χιλιοακουσμένα και στο θέατρο, κομμάτια του λεγόμενου alternative rock. Επαναλαμβάνω, πάντως, πως απλά μεταφέρω μία εντελώς υποκειμενική εκτίμηση, εφόσον το κοινό είναι ο μεγάλος κριτής και η συγκεκριμένη παράσταση σημείωσε πραγματικά μεγάλη επιτυχία: Πήρε παράταση και το θέατρο ήταν κατάμεστο όλες τις φορές! Δεν είναι μικρό πράγμα σε μία εποχή που οι ανεξάρτητοι θίασοι παίζουν μπροστά σε 10 - 15 άτομα και ρίχνουν αυλαία μετά από ένα μήνα!
Σε ότι αφορά τις ερμηνείες, ξεχωριστός ήταν ο Ιωάννης Αθανασόπουλος, ένας νέος ηθοποιός που φαίνεται πώς τό'χει απόλυτα, τόσο απ' την άποψη της εκφοράς του λόγου του (εν αρχή ην ο λόγος στο θέατρο), όσο και απ' αυτήν της κινησιολογίας του. ''Αυτός είναι σαιξπηρικού επιπέδου'' άκουσα να συζητάνε στα πηγαδάκια έξω μετά το τέλος της παράστασης, γνώμη που με βρήκε απόλυτα σύμφωνο. Η χημεία του Αθανασόπουλου με τον συμπαίκτη του, τον Νικόλα Φραγκιουδάκη, στους ρόλους των δύο εκτελεστών, ήταν ολοφάνερη. Ο πρώτος ήταν ο ''αρχηγός'', ευθυτενής, σίγουρος, αποφασισμένος και κυνικός μεσ' στην παράνοια του. Ο δεύτερος ήταν ο πιο αδέξιος, ο πιο ''γήινος'', ο πιο ''ατσούμπαλος'', μα κι ο μόνος με ένα ελάχιστο δείγμα ανθρωπιάς μέσα του. Σωστή εκ μέρους του Φραγκιουδάκη η κωμική χροιά που έδωσε στο ρόλο, αποφορτίζοντας ολόκληρο το έργο από τη βαριά ατμόσφαιρα του. Στον αντίποδα, βρήκα ανόρεκτες τις ερμηνείες του ζευγαριού, του Δημήτρη Δακτυλά και της Κορίνας Τριανταφύλλου. Από ένα σημείο και μετά, άφησαν κυριολεκτικά το έργο όλο πάνω στους Αθανασόπουλο - Φραγκιουδάκη, χωρίς αυτό ν' αποτελεί μομφή. Ίσως ήταν και η πρόθεση του σκηνοθέτη να τους εκμηδενίσει σταδιακά καθώς χάνουν τον έλεγχο του παιχνιδιού και γίνονται βορά στις ψυχανώμαλες ορέξεις των εκτελεστών τους. Ίσως πάλι έτυχε και η μέρα, τελευταία παράσταση είδα άλλωστε. Τόσο ο Δακτυλάς με την εμπειρία χρόνων, όσο και η νεότερη Τριανταφύλλου, είναι δύο καλοί ηθοποιοί, επομένως δεν γνωρίζω αν θα έγραφα τα ίδια έχοντας δει μιαν άλλη παράσταση από τότε που ανέβηκε το έργο. Τέλος, αυτό που πρόσεξα, που μου άρεσε περισσότερο ως σκηνοθετική προσέγγιση και που διαφοροποίησε τη δουλειά του Ζουγανέλη απ' την παλαιότερη της Σαμαρά, ήταν η μίξη του βασικού κορμού, του ''Funny Games'' του Μίκαελ Χάνεκε, με στοιχεία και από άλλα αριστουργηματικά crime movies: Η σκηνή που οι δύο δολοφόνοι έχουν μεσ' στο μπαούλο το πτώμα του συμμαθητή τους ήταν μια παραπομπή στη θρυλική χιτσκοκική ''Θηλιά''. Είπαμε και πιο πάνω, ο Ζουγανέλης αντιμετώπισε κινηματογραφικά ή, σωστότερα, σινεφιλικά ένα θεατρικό έργο και αυτό έχει όλα τα θετικά και τα αρνητικά του!
* οι φωτογραφίες είναι του Πάνου Γκόλφη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου