ο-μπολιβάρ-τα-γενέθλια-και-η-στάση-ζωής-του-μάνου-χατζιδάκι

Το 1945, σε ηλικία 20 ετών, ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε στίχους από το ποίημα Μπολιβάρ του υπερρεαλιστή Νίκου Εγγονόπουλου. Ήταν μία από τις ελάχιστες απόπειρες μέσα στο έργο του συνθέτη να ασχοληθεί με επαναστατική ποίηση, στην οποία δεν επανήλθε, ακόμη κι όταν επέστρεψε από την Αμερική στην Ελλάδα εν μέσω χούντας. Θέλω να πω πώς το έδαφος ήταν πρόσφορο, κυρίως την περίοδο της Μεταπολίτευσης, για ένα τέτοιο τραγούδι ή και για έναν ολόκληρο κύκλο τραγουδιών, αντ' αυτού όμως ο Χατζιδάκις, στον οποίο δεν άρεσε ιδιαιτέρως η κατάσταση με τους ποιητές στα γήπεδα, προτίμησε να κάνει άλλα πράγματα.

Για τη συγκεκριμένη παλιά μελοποίηση του στο Μπολιβάρ μάθαμε το 1983, όταν κυκλοφόρησε ένα δισκάκι 45 στροφών με ερμηνευτή τον 23χρονο τότε Βασίλη Λέκκα και τη συμμετοχή χορωδιακού συνόλου. Σύμφωνα με το εξώφυλλο της σπάνιας πια έκδοσης (σπάνιας εφόσον δεν επανεκδόθηκε ποτέ σε ψηφιακή μορφή, ούτε καν συμπεριλήφθηκε το ομότιτλο τραγούδι σε κάποια μεταγενέστερη συλλογή), η ηχογράφηση προέκυψε Για τα διακόσια χρόνια από τη γέννηση του Μπολιβάρ. Κάτι σαν παραγγελία δηλαδή, αν και έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι ο Χατζιδάκις μάλλον θα ήθελε ούτως ή άλλως να εκδώσει αυτό το υπέροχο τραγούδι του.

Στην άλλη πλευρά του μικρού βινυλίου υπήρχε το τραγούδι Για έναν ελεύθερο άνθρωπο, σε μουσική και στίχους του Χατζιδάκι, το οποίο - απ' όσο γνωρίζω - εν αντιθέσει με το Μπολιβάρ, εντάχθηκε σε κατοπινή συλλογή τραγουδιών του συνθέτη. Ωστόσο, το Μπολιβάρ έμελλε να γίνει ευρύτερα γνωστό με τη φωνή του ίδιου του Χατζιδάκι από το μεταθανάτιο άλμπουμ 2000 Μ.Χ. (1999) - ηχογράφηση που είχε χρησιμοποιηθεί ως οδηγός για τον Βασίλη Λέκκα λίγο πριν μπουν στο στούντιο το ΄83. Ο Μάνος Χατζιδάκις, αν ήταν ακόμη εν ζωή, σήμερα θα γινόταν 86 ετών. Το ερώτημα που απασχολεί συχνά και μένα και πολύ άλλο κόσμο που εκτιμάει το έργο του, είναι τι στάση θα κρατούσε άραγε ως πάντα σκεπτόμενος και αντιδραστικός πολίτης μιας χώρας, η οποία δυστυχώς δεν μπορεί να πιάσει μεγαλύτερο πάτο...Τέτοιες στιγμές είναι που λες Καλύτερα που έφυγε ο άνθρωπος, αξιοπρεπής, επαναστάτης, ιδεαλιστής και όχι ξεπουλημένο ραμολιμέντο ή κολυμπήθρα του Σιλωάμ για τον κάθε σκυλο-τραγουδιστή ή έστω βουβός και ανήμπορος γέροντας. Σκληρή άποψη, σίγουρα, όσο κι αν δεν σταματήσουμε ποτέ να έχουμε ανάγκη τη γνώμη και τον λόγο πνευματικών ανθρώπων σαν του Μάνου Χατζιδάκι.