Ζαχαρίας Καρούνης: ''Αποστολή'' εξετελέσθη!

ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΑΡΟΥΝΗΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΗ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ/ ΔΙΚΤΥΟ

Ο δίσκος ξεκινάει με ένα κομμάτι τσιγγάνικων καταβολών και σε μία ακατανόητη, ενδεχομένως και ανύπαρκτη γλώσσα, σε στίχους του Γιάννη Καρούνη, του αδερφού του τραγουδοποιού και ερμηνευτή. Ουδέν πρόβλημα! Σάμπως ήταν κατανοητοί οι στίχοι του ''Ζαβαρακατρανέμια'' του Γιάννη Μαρκόπουλου, που θεωρείται κιόλας all time classic το τραγούδι; Το ''Ζαρενάι'' - έτσι λέγεται το εναρκτήριο κομμάτι του δίσκου και σημαίνει ''Άνθρωπε της γης'' - διαθέτει ένα αλήτικο και ταυτόχρονα ''μαζεμένο'' συναίσθημα που είχαμε ν' ακούσουμε από το ''ROM'' του Κυπουργού. Το ίδιο ακριβώς συναίσθημα, πολύ πιο εξωστρεφές όμως στα όρια του χορού, έχουμε και στο επόμενο τραγούδι που ενορχήστρωσαν οι POLIS Ensemble, ''Το ριζικό μου'' σε στίχους πάλι του Γιάννη Καρούνη. Οι τόνοι πέφτουν πρόσκαιρα με τη σμυρναίικη μπαλάντα ''Η καρδιά της μάνας'', στην οποία ο Γιώργος Παυριανός ανέλαβε να κάνει στιχούργημα το γνωστό λαϊκό μύθο του γιου που ξεριζώνει την καρδιά της μάνας του κι αυτή δεν χάνει ίχνος της ανιδιοτελούς αγάπης της. Η ''Αποστολή'' σε στίχους του Γιάννη Καρούνη, ενορχηστρωμένο κι αυτό από τους POLIS Ensemble, είναι ακόμη ένα διονυσιακό τραγούδι που, προσωπικά, με εντυπωσίασε με τις δυνατές εικόνες των στίχων του: ''Βγάλε τη μάσκα/ το είναι σου δωσ'μου/ πλανήτες με κέρατα θερίζουν το φως μου/ η ώρα ξεχείλισε και σβήνει τα χνάρια/ ελάφι τα χνώτα σου, σπασμένα πυθάρια''. ''Το τραγούδι της Φιλιώς'' γράφτηκε για την άκρως επιτυχημένη εμπορικά και καλλιτεχνικά παράσταση με τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη ως Φιλιώ Χαϊδεμένου. Ένα συγκινητικό τραγούδι, ντουέτο της Μπεμπεδέλη με τον Καρούνη, στο οποίο ο στιχουργός Χ. Γ. Παπαδόπουλος μέσα σε τρεις στροφές κατάφερε να ''κλείσει'' μια ανθρώπινη προσωπικότητα 107 ετών μαζί με τη νεότερη ιστορία του ελληνισμού. Επιπλέον, για ιστορικούς και μόνο λόγους και, συγκεκριμένα, για την επάνοδο της Μπεμπεδέλη στη δισκογραφία, ''Το τραγούδι της Φιλιώς'' χρήζει ξεχωριστής σημασίας. Το αμέσως ακόλουθο, το ''Στον τόπο μας'', κανονικά θα άνοιγε το δίσκο, με μια εμπορική λογική. Πρόκειται για ένα ρυθμικό ''Balkan'' τραγούδι, πάλι σε στίχους του Παπαδόπουλου, με ραδιοφωνικό air play βάσει της συνθήκης κουπλέ - ρεφραίν. ''Το αποχαιρέτισμα'' με το νέι του Νεκτάριου Σταματέλου να πρωτοστατεί, ανήκει στις καλύτερες στιγμές του CD. Η φωνή του Καρούνη αποδίδει τους υπέροχους λιτούς στίχους του Παπαδόπουλου σαν να πρόκειται για βυζαντινή υμνωδία. ''Το ταξίδι'' είναι ένα καλοφτιαγμένο απ' όλες τις απόψεις κομμάτι στο μεταίχμιο ''έντεχνου'' και ''δημοτικοφανούς'' τραγουδιού με τους στίχους του Γιάννη Καρούνη και την ενορχήστρωση του Αλέξανδρου Καψοκαβάδη. Το ''Νυχτερινό'', η επόμενη μπαλάντα σε στίχους του Παπαδόπουλου, υφολογικά διασπά το έντονο παραδοσιακό - σμυρναίικο ύφος του δίσκου και με το βιολί του Διονύση Βερβιτσιώτη, λειτουργεί σαν μιαν απρόσμενη σχεδόν ακουστική ανάπαυλα. ''Η σιωπή'' με τα λόγια του Γιάννη Καρούνη, είναι ένα χαμηλότονο λαϊκό τραγούδι, μια ζεϊμπέκικη μπαλάντα, που επίσης διαθέτει ραδιοφωνικό air play. Ανήκει στα τραγούδια που ακούγονταν κατά κόρον από τα ραδιόφωνα προ 20ετίας και που, κατά προσωπική εκτίμηση, μάλλον λείπουν σήμερα. Με τους ''Φίλους μου'' σε στίχους του Παπαδόπουλου γίνεται σαφές πως ο δίσκος χωρίζεται σε δύο μέρη μεταξύ του δημοτικοφανούς και του αμιγώς λαϊκότροπου ύφους. 

Τα δύο τελευταία κομμάτια είναι πολύ ιδιαίτερα: Το ''Ζωή - Γυναίκα'', αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι, δεν θα μπορούσε να μη φέρει στοιχεία της δικής του μουσικής. Ένα γλυκό ρυθμικό τραγούδι που παραπέμπει στις χατζιδακικές δημιουργίες για τον ελληνικό παλιό κινηματογράφο, κλείνοντας το μάτι και στον Nino Rota. Μου άρεσε που ο στιχουργός Γιάννης Καρούνης δεν έφτιαξε ένα ''πορτραίτο'' του Χατζιδάκι, καθώς οι στίχοι του είναι ελεύθεροι και που μοιραία, έτσι, η μουσική του Ζαχαρία Καρούνη είναι αυτή που μας παραπέμπει στο χατζιδακικό σύμπαν. Ο εξόδιος ''Μορφέας'' κλείνει το CD με το ίδιο τσιγγάνικο αίσθημα του εναρκτήριου ''Ζαρενάι'': Στην ουσία είναι ένα νανούρισμα σε στίχους του Γιάννη Καρούνη, λιτά ενορχηστρωμένο για κανονάκι και μπάσο, με τη φωνητική συμμετοχή του νεαρού Ρομά Χρήστου Δημητρίου σε μία ταιριαστή συγκινητική ερμηνεία. Εν κατακλείδι, η ''Αποστολή'' είναι η πιο προσωπική μέχρι σήμερα δισκογραφική εργασία του Ζαχαρία Καρούνη που εκτός των ερμηνειών υπογράφει και τη μουσική σε όλα τα κομμάτια. Στην ουσία μας τον συστήνει τον τραγουδοποιό - συνθέτη, με σημεία εκκίνησης του τα τέσσερα σημεία της ελληνικής παράδοσης: Τη Θράκη και την Κρήτη, τα νησιά του Ιονίου και την εγγύς Ανατολή. Πιο συμπαγές ως κόνσεπτ, ειδικά αν συγκριθεί με το παλιότερο πολυσυλλεκτικό άλμπουμ ''Τα υλικά των μυστικών'', έχω την αίσθηση πως χαράζει κανονικά το δρόμο πάνω στον οποίο κινείται εδώ και μια 20ετία. Αυτή ακριβώς είναι και η ιδιαιτερότητα του ή, κατά μία έννοια, και η διαφορά του απ' άλλους ερμηνευτές: Ο Ζαχαρίας Καρούνης είναι ένας σύγχρονος φορέας της βυζαντινής και της σμυρναίικης παράδοσης με ελιγμούς προς το σήμερα, βάσει της παιδείας και των καταβολών του. Έτσι, δεν ξέρω κατά πόσο οι ευχαριστίες προς τον αδερφό του, στο ένθετο της έκδοσης, που ''τον έβαλε στη διαδικασία να σκεφτεί τι είναι αυτό που πραγματικά θέλει απ' την τέχνη του'', ακούγονται ακριβείς, δεδομένης της πορείας του. Η φωνή του Καρούνη έχει μνήμη πάνω απ' όλα. Τώρα, το πώς ακούγεται και μοντέρνος, ενώ υπηρετεί ένα μουσειακό (για τη μάζα) είδος, είναι σχεδόν εντυπωσιακό. Τη χειροποίητη έκδοση με όλα τα κείμενα γραμμένα στο χέρι κοσμούν σκίτσα του Γεράσιμου Παπαδόπουλου.