Το κομμάτι ήταν σε δικούς μου στίχους, μουσική, ενορχήστρωση και ερμηνεία και απέσπασε εύφημο μνεία για τα δύο τελευταία. Δεν πήρε κάποιο βραβείο, αλλά για μένα η όλη εμπειρία ήταν συγκλονιστική. Το να βρίσκεται ένας νέος καλλιτέχνης στην κεντρική σκηνή της Στέγης με τόσο μεγάλο κοινό από κάτω, είναι κάτι σχεδόν σοκαριστικό. Όταν συμβαίνει, δε μπορείς να το καταλάβεις...Εγώ δεν έχω σχεδόν μνήμη από εκείνη τη βραδιά. Θυμάμαι μόνο τον προβολέα και το να τραγουδάω ενστικτωδώς.
Τυχαία όμως δεν βρίσκονται όλοι εκεί. Κι εσύ θά'χες κάνει τις σπουδές σου, θά'χες ετοιμαστεί.
Για τους Αγώνες έμαθα τυχαία από μία φίλη, σπουδαία μουσικό, μέλος της Κρατικής Ορχήστρας στη βιόλα. Σπούδαζα στην Ολλανδία τότε, έκανα κλασικές σπουδές στο βιολί. Μου έστειλε, λοιπόν, ένα μήνυμα ότι γίνονται οι τάδε Αγώνες και θέλουν τρία τραγούδια. Της εξήγησα ότι δεν είχα χρόνο, αλλά ούτε καν ένα τρίτο κομμάτι, το οποίο τελικά ήταν ο ''Βράχος'' που διακρίθηκε. Ευτυχώς οι Αγώνες πήραν παράταση μία εβδομάδα.
Κάτι που γίνεται πάντα στις προκηρύξεις.
Ακριβώς. Με βοήθησε πάρα πολύ αυτό σε γραφειοκρατικό επίπεδο. Έπρεπε να πάω στη Χάγη να συμπληρώσω έντυπα κ.λπ. ώστε να έστελνα το κομμάτι. Αυτό ήταν όλο πρακτικά.
Η ερώτηση μου είχε να κάνει περισσότερο με το μουσικό σου background.
Βρίσκομαι στο χώρο της μουσικής από τότε που με θυμάμαι, δεν ήταν η Στέγη η πρώτη μου φορά. Κατάγομαι από την Κέρκυρα, η μουσική είναι στο αίμα μας, παρόλο που κανένας από τους δικούς μου δεν είχε την παραμικρή σχέση. Στην οικογένεια μου είναι όλοι καλλίφωνοι και έχουν αίσθηση της καλής μουσικής, αλλά μέχρι εκεί. Ο αδερφός μου είχε ξεκινήσει βιολί πολύ παλιά, αλλά το παράτησε, ενώ εγώ συνέχισα.
Και οι σπουδές σου;
Έφυγα από την Κέρκυρα στα 18 μου και ήρθα στην Αθήνα. Πέρασα στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά σε άσχετο κλάδο, τον οποίο ευτυχώς τελείωσα, πήρα το πτυχίο δηλαδή, χωρίς όμως να σταματήσω τη μουσική. Όταν πήγα φαντάρος, έχοντας σκάσει κι η κρίση εν τω μεταξύ, εκεί άρχισα να σκέφτομαι ότι ήταν η ώρα να την ''κάνω'' έξω.
Πήρες κάποια υποτροφία;
Όχι. Οι συνθήκες είναι διαφορετικές, εκεί τα δίδακτρα ίσως είναι λιγότερα από ένα Ωδείο. Αν θυμάμαι καλά, ήταν 1500 ευρώ το χρόνο τα δίδακτρα!
Βάλε όμως και τα έξοδα διαμονής και διατροφής.
Σε βοηθάει πολύ το κράτος εκεί. Παίρνεις επίδομα ενοικίου, επίδομα για τα μέσα μεταφοράς, βοηθάει τους φοιτητές το κράτος.
Από καθαρή περιέργεια: Πόσο δηλαδή σου κόστιζε η εκεί ζωή μηνιαίως;
Γύρω στα 700 ευρώ...Είχα το ποδήλατο μου, που μπορεί να το έπαιρνες ακόμα και με 20 ευρώ, ψώνιζα από τα πάμφθηνα σούπερ μάρκετ. Αναγκαστικά συγκατοικούσα με άλλα έξι άτομα, αν και άλλαξα πολλά σπίτια. Στην αρχή έμενα κοντά σε μια φάρμα, σε μία κυρία, και κάθε πρωί έλεγα καλημέρα στις αγελάδες. Μετά έμεινα κοντά σ' έναν άνθρωπο τελείως έξω απ' τη δικιά μου νοοτροπία.
Τι εννοείς ακριβώς;
Ήταν τρομερά βρώμικος και πάρα πολύ περίεργος με τη φασαρία. Μου έστελνε emails να μην κάνω φασαρία τα βράδια, ενώ δεν έκανα τίποτα. Ένα μήνα άντεξα εκεί και δεν έτρωγα μεσ' στο σπίτι, καθώς παίζει να ήταν ο πιο βρώμικος άνθρωπος που έχω γνωρίσει στη ζωή μου. Έμενα μαζί μ' άλλο ένα παιδί, το οποίο δεν έβλεπα ποτέ σχεδόν, αφού ήμουν όλη μέρα στη σχολή.
Ήταν φθηνή ''λύση'', ας πούμε, το σπίτι του τύπου;
Η μόνη δυσκολία στο εξωτερικό είναι γενικά να βρεις φθηνό σπίτι. Αυτός, πέραν των άλλων, είχε μια λατρεία στη μουσική κι επειδή εγώ είχα φωτογραφία μου με το βιολί, λειτούργησε ως αβαντάζ. Μετά από κει έμεινα με άλλα πέντε άτομα, ήταν σαφώς καλύτερα, αλλά παρόλα αυτά μοιραζόμασταν ένα μπάνιο και μία κουζίνα. Το μεγαλύτερο μάθημα εργονομίας! Έπρεπε να χωρέσεις όλα τα υπάρχοντα σου σε ένα ράφι και να συνηθίσεις ότι ο άλλος θα αφήνει χάλια το νεροχύτη και θα σου λέει και ψέματα (γέλια). Όλο αυτό ήταν μια μεγάλη άσκηση σε σχέση με την Ελλάδα, η μέρα με τη νύχτα. Αν άντεχες εκεί, θα άντεχες σε πολλά άλλα πράγματα, φεύγοντας από τη θαλπωρή και τις ανέσεις και πηγαίνοντας να ζήσεις με άλλα άγνωστα άτομα.
Πόσο καιρό έμεινες έξω;
Κοντά δυο χρόνια. Γύρισα λίγο πριν τη Στέγη, Δεκέμβρη του 2014.
Σε έπιασε καθόλου κατάθλιψη εκεί;
Ναι...Περνούσα φάσεις που σκεφτόμουν τι θα κάνω. Η κατάσταση στην Ελλάδα δεν ήταν καλή. Ευτυχώς μελετούσα πάρα πολλές ώρες και δεν είχα το χρόνο να πολυσκέφτομαι την κατάσταση. Είχαν έρθει μια φορά κι οι γονείς μου και τους άρεσε, αφού η Ουτρέχτη είναι μια πολύ όμορφη και ήσυχη πόλη. Έμεινα και λίγο καιρό στο Ρότερνταμ, τελείως άλλη φάση. Κατάθλιψη με έπιασε, όταν κατάλαβα πόσο τυχεροί είμαστε στην Ελλάδα, με τα ωραία μας στοιχεία μεσ' στην άσχημη νοοτροπία μας. Όταν εκεί ήταν 11 το βράδυ και δεν είχες να πας πουθενά με 0 βαθμούς έξω, πως να μη σε έπιανε κατάθλιψη; Και μένα μ' αρέσει πολύ η νύχτα, όχι να βγαίνω έξω απαραιτήτως, αλλά να κάθομαι και μόνος μου.
Σε καταλαβαίνω. Είχα πάει προ 10ετίας στο Βόλενταμ της Ολλανδίας και έβλεπα αυτά τα σπιτάκια τους τα ωραία σε απόσταση το ένα απ' το άλλο κι έξω ήταν νύχτα απ' τις 5 το απόγευμα και αναρωτιόμουν πως ζουν αυτοί οι άνθρωποι...
Εκεί κατάλαβα, συναναστρεφόμενος πολλές εθνικότητες, πως οι άνθρωποι κουβαλάνε το κλίμα τους. Οι Βόρειοι, οι Σκανδιναβοί κ.λπ., είναι ψυχροί και το συνειδητοποίησα αυτό και στη μουσική τους. Μπορεί να ήταν τεχνικά τέλειοι, αλλά όταν άκουγες να παίζει ένας Ισπανός, ένας Τούρκος κι ένας Έλληνας, δεν θα σου έβγαζαν το ίδιο συναίσθημα με έναν Βόρειο. Είναι φοβερό πως η Τέχνη συνδέεται ακόμα και με το κλίμα των κοινωνιών.
Έκανες φίλους εκεί;
Κυρίως Έλληνες, ναι. Υπήρχαν πάρα πολλοί Έλληνες εκεί. Το πιο περίεργο απ' όλα ήταν που είχαμε ανακαλύψει στην Ουτρέχτη ένα κουτούκι. Έπαιζαν κάτι νεορεμπέτες και ήταν το μοναδικό μαγαζί που καπνίζαμε μέσα.
Έλληνες οι νεορεμπέτες; Υπάρχει ένα ρεύμα ελληνικού ρεμπέτικου παιγμένο από Ολλανδούς μουσικούς και μπάντες.
Όχι, Έλληνες ήταν και κάθε Πέμπτη γίνονταν βραδιές ελληνικής μουσικής. Χαμός από κόσμο, όχι μόνο από Έλληνες, αλλά και ξένους φοιτητές που τους πηγαίναμε εμείς εκεί.
Μου κάνει εντύπωση που ακόμα δεν έχεις κάνει δίσκο και διοχετεύεις την ενέργεια στα live σου.
Προσπαθώ νά'μαι δημιουργικός, ακόμα και μ' αυτό το project που είχα ξεκινήσει με τους εγκαταλελειμμένους χώρους. Φτιάχνω τα τραγούδια μου, αλλά δεν υποστηρίζονται από κάποια εταιρεία κι αυτό είναι, ειλικρινά, συνειδητή επιλογή. Ενώ σαν άνθρωπος είμαι πολύ ανυπόμονος, στη δουλειά μου πιστεύω ότι πρέπει ν' ακολουθώ διαδικασίες ορισμένες. Τα τελευταία τρία χρόνια κάνω συνέχεια live και πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα κομμάτι μου, τα ''Μεσάνυχτα'', σε συνεργασία με τον Γιώργο Ανδρέου. Νιώθω ότι το live είναι ο μόνος δρόμος που πρέπει ν' ακολουθήσει ένας σημερινός καλλιτέχνης.
Είσαι από τους λίγους στην Ελλάδα, αν όχι ο μοναδικός, που παίζεις βιολί και τραγουδάς ταυτόχρονα. Σε ποιο απ' τα δύο δίνεις μεγαλύτερο βάρος;
Στην καθημερινότητα μου το μυαλό μου απασχολούν και τα δύο, αλλά πάνω στη σκηνή νιώθω πιο πολύ ερμηνευτής. Τραγουδάω και νιώθω το βιολί σαν ένα στολίδι. Δεν θα με έλεγα βιολιστή, ο οποίος τραγουδάει, αλλά από κει και πέρα ας με βλέπει όπως θέλει ο καθένας.
Έχεις παρακολουθήσει κάποια παλιά ροκ συγκροτήματα, που είχαν βιολί; Οι Flock, οι It' s a beautiful day, οι Cockney Rebel, τέτοια ακούσματα...
Όχι. Το ηλεκτρικό βιολί δεν μ' αρέσει. Πιστεύω ότι, έχοντας εντρυφήσει στο κλασικό βιολί, υπάρχει πρόβλημα με τις μουσικές σκηνές. Μέσω του ήχου, ''παίρνουν'' απ' τη δόνηση και όχι απ' το φυσικό παίξιμο. Ακόμα και καλό μικρόφωνο να υπάρχει, εμένα δε με βολεύει, καθώς χρησιμοποιώ το βιολί σαν κιθάρα και σαν δεύτερη φωνή.
Εσύ που ξέρεις, πες μου γιατί το βιολί θεωρείται το πιο δύσκολο όργανο στην εκμάθηση του.
Για πολλούς λόγους. Όλα τα όργανα είναι δύσκολα, απλά το βιολί ένα παραπάνω, αφού υπάρχουν μερικές συνισταμένες: Η τοποθέτηση του χεριού σου, ειδικά του δεξιού, για να παραχθεί ο σωστός ήχος. Το δοξάρι είναι η φωνή του οργάνου. Χρειάζονται χρόνια για να μάθεις να τοποθετείς τα χέρια σου, κατάσταση που αλλάζει. Στην κιθάρα υπάρχουν διαστήματα, στο βιολί όμως κανένας δε μπορεί να σου πει ''Εδώ είσαι, εδώ πρέπει να ακουμπάς τα δάχτυλα σου''.
Όποτε φτιάχνεις ένα τραγούδι, έχεις κατά νου το βιολί;
Ποτέ. Το βιολί είναι μια άλλη φωνή. Μπορεί να επηρεαστώ από τα ηχοχρώματα του, αλλά δε θα έλεγα ότι γράφω τραγούδι με βάση το βιολί. Μπορεί μια φράση να είναι μη μουσική, αλλά εμένα να μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρουσα.
Αυτό δεν το καταλαβαίνω πολύ καλά.
Υπάρχουν λέξεις που μπορεί να είναι άσχημες μουσικά...
Όπως;
Αυτές που έχουν πολλά σύμφωνα. Η λέξη ''Ξεκαθαρίζω'', ας πούμε, είναι μία πάρα πολύ ''αντιμουσική'' λέξη. Θα μπορούσε να υπάρχει σε ποίημα, αλλά με τη μουσική θα υπήρχε πρόβλημα. Πάρε επίσης το ''Σ' αγαπώ'', που έχει μια μουσικότητα από μόνο του. Αυτή η αλληλουχία των λέξεων με γοητεύει, είναι σαν να υπάρχει μουσική πριν τη μουσική.
Πάρε και το τραγούδι ''Τυφλές ελπίδες'' του Πέτρου Δουρδουμπάκη. Οι στίχοι, αν τους διαβάζεις, δε λένε τίποτα ιδιαίτερο, η μουσική του όμως τους κάνει σημαντικούς και υπέροχους.
Το τραγούδι αυτό είναι όλο μουσικό, συμφωνώ. Μου έρχεται στο νου κι ένα άλλο, τα ''Τραγούδια μου τ' αμερικάνικα'' του Ορφέα Περίδη. Ο τρόπος που έχει ντύσει τις πρώτες φράσεις, ''Όλο μεταφράζω στίχους'' κ.λπ., είναι φοβερός! Είμαι τεράστιος φαν του τραγουδιστή και τραγουδοποιού Περίδη, θέλω να μπορέσω να φτάσω κάποια στιγμή έστω και λίγο από το συναίσθημα που έχει. Η εσωτερικότητα του και η στάση του, τον έχουν τοποθετήσει πολύ ψηλά μέσα μου.
Ο Ορφέας είναι κι ένας ιδιαίτερος άνθρωπος με τις αγοραφοβίες του και τα δικά του...
Δεν έχει υποκριθεί κάτι άλλο, το χρησιμοποίησε αυτό για να κάνει τέχνη. Ο Περίδης είναι ο τροβαδούρος των εσωτερικών διαλόγων μας. Όταν τραγουδάει με την κιθάρα του, τραγουδάει στον εαυτό του.
Δώσε μου ένα χαρακτηρισμό για το ύφος των δικών σου κομματιών.
(σκέφτεται) Έχουν ένα παραδοσιακό και λαϊκό στοιχείο, αλλά σίγουρα δεν θα τα χαρακτήριζα έντεχνα. Δεν εντάσσονται στον ήχο από το '80 - '90 και μετά. Θα έλεγα ότι έχουν κάποια ρίζα.
Ρίζα δεν είναι και τα τραγούδια των προγενέστερων; Ο Μάλαμας, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου...
Σαφώς είναι, αλλά τα δικά μου κομμάτια έχουν και στοιχεία λυρικά, μπελ κάντο. Θα τα χαρακτήριζα σίγουρα, πάντως, μη ερωτικά.
Αντιερωτικά δηλαδή; Την πάτησες!
'Οχι αντιερωτικά, αλλά θεματικά δεν έχω γράψει ποτέ τίποτα σε σχέση με τον έρωτα.
Πως κι έτσι;
Θεωρώ ότι η τέχνη συνήθως αντικαθιστά κάτι μαγικό. Τον έρωτα πρέπει να τον βιώνεις, όχι να γράφεις γι' αυτόν.
Δεν γράφεις όταν είσαι ερωτευμένος;
(Με έμφαση) Ούτε καν! Είμαι πάρα πολύ χαρούμενος και προσπαθώ να το ζω, να παίζω.
Κι όταν χωρίζεις;
Όχι, ούτε πάλι. Εκφράζω αλλού τον πόνο μου. Κρατάω το αίσθημα της απώλειας, αλλά δεν διοχετεύω εκεί τους προβληματισμούς μου, άρα τους στίχους μου. Με απασχολούν περισσότερο ο χρόνος και ο φόβος. Επιπλέον, σαν να με ξενίζει όλο αυτό, έχει παραειπωθεί.
Στην τέχνη όμως δεν δουλεύουμε με συνταγές.
Δεν ξέρω πως να το εξηγήσω καλύτερα, είναι σαν το μυαλό μου να μου λέει ''Μην πας προς τα κει''...Όσο μεγαλώνω, καταλαβαίνω πως η τέχνη και τα τραγούδια δεν γίνονται όταν γράφονται, αλλά όταν ζυμώνονται στη συνέχεια. Γίνεται κάτι μαγικό και απλά την ώρα που πρέπει να γράψεις, πρέπει νά'σαι και ένας πολύ καλός φορέας. Δεν πρέπει νά'χεις την έπαρση της έμπνευσης της στιγμής, αλλά δεν θα είναι και έρμαιο το έργο σου. Αυτά τα πράγματα δεν τα μαθαίνεις απ' τη μια μέρα στην άλλη και ελπίζω να συνεχίσω να τα μαθαίνω. Μπορεί να λες ''Πω, πω, τι έμπνευση μού ήρθε'' και να μην έχεις τίποτα να πεις! Και, πάλι, μπορεί ένα πράγμα που απλά θα είσαι παρών και θα σου δημιουργεί μια δυνατή συγκίνηση, κάτι πολύ απλό, μια μνήμη από τον πατέρα σου, ξερωγώ, να σου βγάλει κάτι πολύ δυνατό!
Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός.
Σίγουρα, αλλά εμένα η τέχνη μέχρι στιγμής μέσα από τον έρωτα ή την ερωτική απώλεια, δεν μου αποδίδει στιχουργικά τουλάχιστον.
Ταυτίζεσαι με ένα τραγούδι που θ' ακούσεις;
Όχι, δεν το έκανα ποτέ. Μπορεί όταν είμαι καλά και χαρούμενος, αλλά με τη λύπη του έρωτα - πάμε εκεί πάλι - δεν θα ταυτιστώ.
Μήπως είσαι απλά φοβιτσιάρης ή φυγόπονος;
Καθόλου! Αντιθέτως είμαι ένας άνθρωπος που ψάχνει και προβλήματα, τα αναζητά, ένας εκ φύσεως υπεραναλυτικός άνθρωπος.
Εσύ πας τώρα στο άλλο άκρο, στον μαζοχισμό.
Δεν τό'χω ξεκαθαρίσει γιατί συμβαίνει. Ότι κι αν γινόταν, σε ότι κι αν έψαχνα, ποτέ δεν επιβράβευα τον εαυτό μου. Έπρεπε να παίρνω το χρόνο μου για να αφουγκράζομαι μία κατάσταση μέχρι να πω ''Πάμε στο επόμενο''. Δεν ξέρω πως σου φαίνονται όλα αυτά που ακούς.
Έχεις ωραίο δημόσιο λόγο, συμπεράσματα δε βγάζω, δεν είναι αυτή η δουλειά μου.
Κοίταξε, η τέχνη μπορεί να έρχεται να καλύψει ένα κομμάτι κάθε φορά, όχι απαραιτήτως θετικό.
Είσαι άνθρωπος μοναχικός;
Μέχρι τώρα υπήρξα άνθρωπος των μακροχρόνιων σχέσεων. Είμαι μοναχικός, αφού πρέπει να λύσεις πρώτα πολλά δικά σου θέματα για να συμβιώνεις με κάποιον άλλο άνθρωπο. Πιστεύω πολύ στη μοναχικότητα, αλλά όχι τη μίζερη, την καταναγκαστική! Πιστεύω ότι πρέπει νά'σαι παρών σε όλες τις καταστάσεις. Αυτό είναι το ζητούμενο, είτε είσαι μόνος σου, είτε με παρέα.
Μα ναι, είσαι, πως να στο πω...
Αντισυστημικός;
Ε, όχι κι αντισυστημικός, στους Αγώνες της Στέγης συμμετείχες...
(γέλια) Προσπαθώ να σε βοηθήσω!
Εννοώ πως είσαι κάπως μονόχνωτος - δεν το λέω υποτιμητικά - στην τέχνη σου. Δεν ανήκεις σε καμία παρέα κι αυτό το εκτιμώ πολύ, δεν σέρνεσαι πίσω από καμία εταιρεία...
Ακόμα κι η συνεργασία μου με τον Ανδρέου έγινε εκτός εταιρείας. Θεωρώ ότι όλο αυτό είναι μονόδρομος. Νιώθω σαν να καλούμαι να κάνω πολλούς ρόλους κάθε φορά, από το βίντεο που θα παίξει μέχρι την ενορχήστρωση και το κάθε όργανο από πίσω. Όταν πλαισιώνεσαι κι απ' άλλα άτομα, γίνεται ένα χάος απ' τις γνώμες και αποπροσανατολίζεσαι. Στις συνεργασίες μου όμως, αν και μοναχικός, ξέρω από πριν τι θέλω. Θα ήθελα οι συνεργάτες μου να έχουν μεγάλη φαντασία και να προσπαθούν να με πείσουν να μην κάνω αυτά που κάνω, να υπάρχει δηλαδή ένα όραμα που να μην αφορά μόνο την τέχνη μου.
Μήπως θες να πατρονάρεις τους συνεργάτες σου κάπως;
Όχι πάντα, γιατί δεν έχω και τη δύναμη να το κάνω, για σκέψου το κι αυτό! Όταν επιλέγεις έναν άνθρωπο για να δουλέψεις μαζί του, πρέπει νά'σαι έτοιμος ότι ενδεχομένως να σου δώσει κάτι άλλο, το οποίο θα δεχτείς, ακριβώς διότι εσύ το επέλεξες. Στην ουσία επιβραβεύεις την επιλογή και το ένστικτο σου.
Υπήρξαν άνθρωποι που σε προσέγγισαν αμέσως μετά τη διάκριση σου;
(σκέφτεται) Μπορεί να έγινε μέσω μιας επικοινωνίας. Σε ένα live, ας πούμε, να προσέγγισε ο ένας τον άλλον, αλλά γενικά όχι, αν με ρωτάς αυτό.
Τη συνεργασία με τον Γιώργο Ανδρέου να υποθέσω ότι εσύ θα τη ζήτησες.
Είχα ένα υλικό που ήθελα να το ακούσει ο Ανδρέου. Του το έστειλα, κάναμε μία συνάντηση και το θετικό είναι ότι μου έδωσε το έναυσμα να ξεκινήσουμε. Είναι σημαντικό για τους νεότερους να έχουμε feedback από έναν μεγαλύτερο κι εγώ τον Ανδρέου ανέκαθεν τον θαύμαζα. Τα ''Μεσάνυχτα'' είναι και το πρώτο μου τραγούδι με μια τέτοια παραγωγή, αφού έχω το κόλλημα, άπαξ και γίνεται κάτι ''official'', να γίνεται πολύ καλά! Ο Ανδρέου απ' την άλλη γράφει δύσκολα συνθετικά πράγματα, αλλά τα περνάει με έναν πολύ όμορφο τρόπο.
Συμφωνώ, ο Ανδρέου έχει ταυτότητα, ακούς κάτι δικό του και λες ''Είναι του Ανδρέου''! Για να κάνω όμως λίγο και το δικηγόρο του διαβόλου, μήπως η επιλογή ενός τέτοιου ονόματος ως συνεργασία θα λειτούργησε και ως δικό σου μεγαλύτερο βήμα προς τα έξω;
Όχι, γιατί το κομμάτι ενώ είναι λαϊκότροπο, ενορχηστρώθηκε από τον Ανδρέου με ένα πνευστό και ένα ακορντεόν. Του έδωσε μία άλλη διάσταση που δεν λαϊκίζει, επομένως δεν σκέφτηκα τέτοια πράγματα δημοσιοσχεσίτικα. Αναφέρομαι τώρα στο δημιουργικό κομμάτι, όπως αντιλαμβάνεσαι. Το κομμάτι είναι άλλης εποχής, έχει μια τέτοια αίσθηση, και δεν το λες αμιγώς λαϊκά. Το σκέφτηκε ο Ανδρέου και συμφώνησα πολύ μαζί του. Για να είμαι ειλικρινής, όμως, όλα γίνονται. Τώρα δούλεψα με τον Ανδρέου, μπορεί του χρόνου ή σε λίγα χρόνια να τα κάνω όλα μόνος μου ή με έναν άλλο συνεργάτη. Πιστεύω ότι η πράξη πολλές φορές υπερβαίνει την ίδια την ιδέα κι εδώ ξαναρχόμαστε σ' αυτό που είπες, ότι κινούμαι μόνος μου. Μ' αρέσει να υλοποιώ οτιδήποτε έρθει στο κεφάλι μου! Δε μπορώ να φανταστώ ότι θα είχα μια εταιρεία από πίσω που θα μού'λεγε ''Καλά, τι είναι αυτό τώρα, μπαίνεις και τραγουδάς με το βιολί σου μέσα σε ερείπια;'' Εγώ αυτό όμως αισθάνομαι, τη συνομιλία με το χρόνο!
Πιο πολύ αισθάνεσαι συνθέτης ή τραγουδιστής;
Συνθέτης σε καμία περίπτωση! Αισθάνομαι τραγουδιστής, ακόμα και όταν παίζω βιολί. Η μετάδοση της μουσικής ισοδυναμεί με τραγούδι. Συνθέτης, επίσης, είναι πολύ βαριά κουβέντα. Εγώ συνθέτη θεωρώ τον Ξαρχάκο, τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Λοΐζο, τον Μαρκόπουλο - αυτοί είναι συνθέτες! Τώρα να βγω εγώ και να γράψω δέκα τραγούδια, εντάξει, είμαι απλά τραγουδοποιός, αλλά και πάλι...Ο ρόλος του συνθέτη είναι να ενορχηστρώνει, όχι να του έρχεται μια ωραία ιδέα και να την κάνει τραγούδι. Οι άνθρωποι αυτοί που ανέφερα, δώσανε μεγάλο αγώνα για να είναι συνθέτες, αφιερώθηκαν εκεί, δεν κάνανε τίποτα άλλο! Ούτε ποτέ βγήκαν τραγουδιστές, ούτε είπαν ''Κάνω αυτό'' και υπό αυτή την έννοια, κάνοντας κι εγώ πολλά πράγματα, δε θα μου βάλω την ταμπέλα του ''συνθέτη''.
Τι feedback έχεις απ' τη δημοσιοποίηση του τραγουδιού;
Καλά σχόλια άκουσα. Τα ''Μεσάνυχτα'' πάντα πέρναγαν στον κόσμο και όλοι με ρωτούσαν στα live το πότε θα έβγαινε. Θεωρώ ότι είναι ένα εύκολο, αλλά όχι αβασάνιστο κομμάτι και περνάει εύκολα στο αυτί του άλλου.
Πόσο δύσκολο είναι να βρεις τον προσωπικό σου ήχο;
Σήμερα ειδικά πολύ δύσκολο, αλλά από κάπου πρέπει να ξεκινήσεις για να χαράξεις ένα δρόμο.
Επί της παρούσης, ένας άλλος δρόμος, ο μόνος ίσως σήμερα, είναι το διαδίκτυο.
Πιστεύω πολύ στη δύναμη του διαδικτύου. Και στην επιμονή! Αυτός είναι ο δρόμος μου στα 30 μου χρόνια. Δεν πιστεύω στις φούσκες, αλλά σε έναν άνθρωπο που εκτίθεται και αναγνωρίζεται η δουλειά του. Έχει πολύ δρόμο πίσω του για να φτάσει ως εκεί. Τίποτα δεν είναι τυχαίο.
Πόσα live κάνεις συνήθως;
Τώρα θέλω να εστιάζω σε ποσοτικά λιγότερα, αλλά ποιοτικότερα live. Κοιτάζω απέναντι μου τώρα το πορτραίτο της Φλέρυς Νταντωνάκη και σκέφτομαι πόσα live να έδωσε αυτή άραγε στη ζωή της;
Άπειρα, από την Αμερική του '60 μέχρι τον Πύργο των Αθηνών του '80.
Σποραδικές εμφανίσεις, όμως.
Ναι, χωρίς να είναι αυτό που λέμε επαγγελματίας ή τραγουδίστρια καριέρας.
Τώρα που το λες αυτό, σκέφτομαι τους παλιότερους τραγουδιστές που τραγουδούσαν κάθε μέρα, που ζούσαν απ' αυτό, που ηχογραφούσαν κάθε μέρα. Εμείς τώρα δε θεωρούμαστε επαγγελματίες.
Μην το λες, η Ζουγανέλλη, ας πούμε, είναι επαγγελματίας, για να μην πάμε στους σκυλάδες με τα σταθμά της εποχής. Μπορεί να μην τραγουδάνε καθημερινά, λόγω συνθηκών, αλλά δεν τους λες ερασιτέχνες ή ανειδίκευτους. Κι εσύ που συμμετέχεις κατά καιρούς σε σχήματα στον Σταυρό του Νότου, επαγγελματίας λέγεσαι.
Δεν ζω όμως απ' αυτό!
Πληρώνεσαι γι' αυτό!
Καταλαβαίνω πως το εννοείς, αλλά εγώ επαγγελματίες θά'λεγα τον Νταλάρα ή τη Βιτάλη. Πέρα απ' τη φωνή, σημασία έχουν τα τραγούδια που προτείνεις για νά'ρθει να σ' ακούσει ο άλλος.
Πες μου, λοιπόν, για να κλείνουμε την κουβέντα, τι τραγούδια θα μας προτείνεις εσύ στο live σου!
Καταρχάς παίζουμε την Τετάρτη 29 Νοεμβρίου στον Σταυρό του Νότου μαζί με τον Ηλία Μαυροσκούφη, έναν ταλαντούχο τραγουδοποιό που γνωριστήκαμε στους Αγώνες Στέγης και ετοιμάζαμε εδώ και καιρό κάτι από κοινού. Θεωρώ ότι είμαστε και οι δύο πιστοί σ' αυτό που κάνουμε, δεν έχουμε αλλοιωθεί και ο ήχος μας οδήγησε σε μία κατάσταση λίγο πιο παραδοσιακή και ηλεκτρική ταυτόχρονα. Έχουμε μια υπέροχη μπάντα με εφτά άτομα επί σκηνής και το περιμένουμε πως και πως αυτό το live, ευελπιστώντας να μην είναι και το τελευταίο μας.
Ο Μαυροσκούφης έχει υλικό δισκογραφημένο;
Έχει, όπως κι εγώ, μέσω της Στέγης και της έκδοσης των τραγουδιών που διακρίθηκαν. Αν το εννοείς μέσω εταιρείας άλλης, όχι.
Έχετε κοινές μουσικές αναφορές;
Είμαστε εντελώς διαφορετικοί και γι' αυτό θέλαμε να κάνουμε μαζί live. Διαφορετικοί και σαν άνθρωποι, και σαν προσωπικότητες. Ο Ηλίας έχει πιο πολλές ροκ καταβολές, είναι πιο κουλ, πιο χαλαρός συγκριτικά με μένα που είμαι πολύ πιο αγχώδης.
Έλληνες οι νεορεμπέτες; Υπάρχει ένα ρεύμα ελληνικού ρεμπέτικου παιγμένο από Ολλανδούς μουσικούς και μπάντες.
Όχι, Έλληνες ήταν και κάθε Πέμπτη γίνονταν βραδιές ελληνικής μουσικής. Χαμός από κόσμο, όχι μόνο από Έλληνες, αλλά και ξένους φοιτητές που τους πηγαίναμε εμείς εκεί.
Προσπαθώ νά'μαι δημιουργικός, ακόμα και μ' αυτό το project που είχα ξεκινήσει με τους εγκαταλελειμμένους χώρους. Φτιάχνω τα τραγούδια μου, αλλά δεν υποστηρίζονται από κάποια εταιρεία κι αυτό είναι, ειλικρινά, συνειδητή επιλογή. Ενώ σαν άνθρωπος είμαι πολύ ανυπόμονος, στη δουλειά μου πιστεύω ότι πρέπει ν' ακολουθώ διαδικασίες ορισμένες. Τα τελευταία τρία χρόνια κάνω συνέχεια live και πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα κομμάτι μου, τα ''Μεσάνυχτα'', σε συνεργασία με τον Γιώργο Ανδρέου. Νιώθω ότι το live είναι ο μόνος δρόμος που πρέπει ν' ακολουθήσει ένας σημερινός καλλιτέχνης.
Είσαι από τους λίγους στην Ελλάδα, αν όχι ο μοναδικός, που παίζεις βιολί και τραγουδάς ταυτόχρονα. Σε ποιο απ' τα δύο δίνεις μεγαλύτερο βάρος;
Στην καθημερινότητα μου το μυαλό μου απασχολούν και τα δύο, αλλά πάνω στη σκηνή νιώθω πιο πολύ ερμηνευτής. Τραγουδάω και νιώθω το βιολί σαν ένα στολίδι. Δεν θα με έλεγα βιολιστή, ο οποίος τραγουδάει, αλλά από κει και πέρα ας με βλέπει όπως θέλει ο καθένας.
Έχεις παρακολουθήσει κάποια παλιά ροκ συγκροτήματα, που είχαν βιολί; Οι Flock, οι It' s a beautiful day, οι Cockney Rebel, τέτοια ακούσματα...
Όχι. Το ηλεκτρικό βιολί δεν μ' αρέσει. Πιστεύω ότι, έχοντας εντρυφήσει στο κλασικό βιολί, υπάρχει πρόβλημα με τις μουσικές σκηνές. Μέσω του ήχου, ''παίρνουν'' απ' τη δόνηση και όχι απ' το φυσικό παίξιμο. Ακόμα και καλό μικρόφωνο να υπάρχει, εμένα δε με βολεύει, καθώς χρησιμοποιώ το βιολί σαν κιθάρα και σαν δεύτερη φωνή.
Για πολλούς λόγους. Όλα τα όργανα είναι δύσκολα, απλά το βιολί ένα παραπάνω, αφού υπάρχουν μερικές συνισταμένες: Η τοποθέτηση του χεριού σου, ειδικά του δεξιού, για να παραχθεί ο σωστός ήχος. Το δοξάρι είναι η φωνή του οργάνου. Χρειάζονται χρόνια για να μάθεις να τοποθετείς τα χέρια σου, κατάσταση που αλλάζει. Στην κιθάρα υπάρχουν διαστήματα, στο βιολί όμως κανένας δε μπορεί να σου πει ''Εδώ είσαι, εδώ πρέπει να ακουμπάς τα δάχτυλα σου''.
Ποτέ. Το βιολί είναι μια άλλη φωνή. Μπορεί να επηρεαστώ από τα ηχοχρώματα του, αλλά δε θα έλεγα ότι γράφω τραγούδι με βάση το βιολί. Μπορεί μια φράση να είναι μη μουσική, αλλά εμένα να μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρουσα.
Αυτό δεν το καταλαβαίνω πολύ καλά.
Υπάρχουν λέξεις που μπορεί να είναι άσχημες μουσικά...
Όπως;
Αυτές που έχουν πολλά σύμφωνα. Η λέξη ''Ξεκαθαρίζω'', ας πούμε, είναι μία πάρα πολύ ''αντιμουσική'' λέξη. Θα μπορούσε να υπάρχει σε ποίημα, αλλά με τη μουσική θα υπήρχε πρόβλημα. Πάρε επίσης το ''Σ' αγαπώ'', που έχει μια μουσικότητα από μόνο του. Αυτή η αλληλουχία των λέξεων με γοητεύει, είναι σαν να υπάρχει μουσική πριν τη μουσική.
Πάρε και το τραγούδι ''Τυφλές ελπίδες'' του Πέτρου Δουρδουμπάκη. Οι στίχοι, αν τους διαβάζεις, δε λένε τίποτα ιδιαίτερο, η μουσική του όμως τους κάνει σημαντικούς και υπέροχους.
Το τραγούδι αυτό είναι όλο μουσικό, συμφωνώ. Μου έρχεται στο νου κι ένα άλλο, τα ''Τραγούδια μου τ' αμερικάνικα'' του Ορφέα Περίδη. Ο τρόπος που έχει ντύσει τις πρώτες φράσεις, ''Όλο μεταφράζω στίχους'' κ.λπ., είναι φοβερός! Είμαι τεράστιος φαν του τραγουδιστή και τραγουδοποιού Περίδη, θέλω να μπορέσω να φτάσω κάποια στιγμή έστω και λίγο από το συναίσθημα που έχει. Η εσωτερικότητα του και η στάση του, τον έχουν τοποθετήσει πολύ ψηλά μέσα μου.
Ο Ορφέας είναι κι ένας ιδιαίτερος άνθρωπος με τις αγοραφοβίες του και τα δικά του...
Δεν έχει υποκριθεί κάτι άλλο, το χρησιμοποίησε αυτό για να κάνει τέχνη. Ο Περίδης είναι ο τροβαδούρος των εσωτερικών διαλόγων μας. Όταν τραγουδάει με την κιθάρα του, τραγουδάει στον εαυτό του.
Δώσε μου ένα χαρακτηρισμό για το ύφος των δικών σου κομματιών.
(σκέφτεται) Έχουν ένα παραδοσιακό και λαϊκό στοιχείο, αλλά σίγουρα δεν θα τα χαρακτήριζα έντεχνα. Δεν εντάσσονται στον ήχο από το '80 - '90 και μετά. Θα έλεγα ότι έχουν κάποια ρίζα.
Ρίζα δεν είναι και τα τραγούδια των προγενέστερων; Ο Μάλαμας, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου...
Σαφώς είναι, αλλά τα δικά μου κομμάτια έχουν και στοιχεία λυρικά, μπελ κάντο. Θα τα χαρακτήριζα σίγουρα, πάντως, μη ερωτικά.
Αντιερωτικά δηλαδή; Την πάτησες!
'Οχι αντιερωτικά, αλλά θεματικά δεν έχω γράψει ποτέ τίποτα σε σχέση με τον έρωτα.
Πως κι έτσι;
Θεωρώ ότι η τέχνη συνήθως αντικαθιστά κάτι μαγικό. Τον έρωτα πρέπει να τον βιώνεις, όχι να γράφεις γι' αυτόν.
Δεν γράφεις όταν είσαι ερωτευμένος;
(Με έμφαση) Ούτε καν! Είμαι πάρα πολύ χαρούμενος και προσπαθώ να το ζω, να παίζω.
Κι όταν χωρίζεις;
Όχι, ούτε πάλι. Εκφράζω αλλού τον πόνο μου. Κρατάω το αίσθημα της απώλειας, αλλά δεν διοχετεύω εκεί τους προβληματισμούς μου, άρα τους στίχους μου. Με απασχολούν περισσότερο ο χρόνος και ο φόβος. Επιπλέον, σαν να με ξενίζει όλο αυτό, έχει παραειπωθεί.
Στην τέχνη όμως δεν δουλεύουμε με συνταγές.
Δεν ξέρω πως να το εξηγήσω καλύτερα, είναι σαν το μυαλό μου να μου λέει ''Μην πας προς τα κει''...Όσο μεγαλώνω, καταλαβαίνω πως η τέχνη και τα τραγούδια δεν γίνονται όταν γράφονται, αλλά όταν ζυμώνονται στη συνέχεια. Γίνεται κάτι μαγικό και απλά την ώρα που πρέπει να γράψεις, πρέπει νά'σαι και ένας πολύ καλός φορέας. Δεν πρέπει νά'χεις την έπαρση της έμπνευσης της στιγμής, αλλά δεν θα είναι και έρμαιο το έργο σου. Αυτά τα πράγματα δεν τα μαθαίνεις απ' τη μια μέρα στην άλλη και ελπίζω να συνεχίσω να τα μαθαίνω. Μπορεί να λες ''Πω, πω, τι έμπνευση μού ήρθε'' και να μην έχεις τίποτα να πεις! Και, πάλι, μπορεί ένα πράγμα που απλά θα είσαι παρών και θα σου δημιουργεί μια δυνατή συγκίνηση, κάτι πολύ απλό, μια μνήμη από τον πατέρα σου, ξερωγώ, να σου βγάλει κάτι πολύ δυνατό!
Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός.
Σίγουρα, αλλά εμένα η τέχνη μέχρι στιγμής μέσα από τον έρωτα ή την ερωτική απώλεια, δεν μου αποδίδει στιχουργικά τουλάχιστον.
Όχι, δεν το έκανα ποτέ. Μπορεί όταν είμαι καλά και χαρούμενος, αλλά με τη λύπη του έρωτα - πάμε εκεί πάλι - δεν θα ταυτιστώ.
Μήπως είσαι απλά φοβιτσιάρης ή φυγόπονος;
Καθόλου! Αντιθέτως είμαι ένας άνθρωπος που ψάχνει και προβλήματα, τα αναζητά, ένας εκ φύσεως υπεραναλυτικός άνθρωπος.
Εσύ πας τώρα στο άλλο άκρο, στον μαζοχισμό.
Δεν τό'χω ξεκαθαρίσει γιατί συμβαίνει. Ότι κι αν γινόταν, σε ότι κι αν έψαχνα, ποτέ δεν επιβράβευα τον εαυτό μου. Έπρεπε να παίρνω το χρόνο μου για να αφουγκράζομαι μία κατάσταση μέχρι να πω ''Πάμε στο επόμενο''. Δεν ξέρω πως σου φαίνονται όλα αυτά που ακούς.
Έχεις ωραίο δημόσιο λόγο, συμπεράσματα δε βγάζω, δεν είναι αυτή η δουλειά μου.
Κοίταξε, η τέχνη μπορεί να έρχεται να καλύψει ένα κομμάτι κάθε φορά, όχι απαραιτήτως θετικό.
Είσαι άνθρωπος μοναχικός;
Μέχρι τώρα υπήρξα άνθρωπος των μακροχρόνιων σχέσεων. Είμαι μοναχικός, αφού πρέπει να λύσεις πρώτα πολλά δικά σου θέματα για να συμβιώνεις με κάποιον άλλο άνθρωπο. Πιστεύω πολύ στη μοναχικότητα, αλλά όχι τη μίζερη, την καταναγκαστική! Πιστεύω ότι πρέπει νά'σαι παρών σε όλες τις καταστάσεις. Αυτό είναι το ζητούμενο, είτε είσαι μόνος σου, είτε με παρέα.
Μα ναι, είσαι, πως να στο πω...
Αντισυστημικός;
Ε, όχι κι αντισυστημικός, στους Αγώνες της Στέγης συμμετείχες...
(γέλια) Προσπαθώ να σε βοηθήσω!
Εννοώ πως είσαι κάπως μονόχνωτος - δεν το λέω υποτιμητικά - στην τέχνη σου. Δεν ανήκεις σε καμία παρέα κι αυτό το εκτιμώ πολύ, δεν σέρνεσαι πίσω από καμία εταιρεία...
Ακόμα κι η συνεργασία μου με τον Ανδρέου έγινε εκτός εταιρείας. Θεωρώ ότι όλο αυτό είναι μονόδρομος. Νιώθω σαν να καλούμαι να κάνω πολλούς ρόλους κάθε φορά, από το βίντεο που θα παίξει μέχρι την ενορχήστρωση και το κάθε όργανο από πίσω. Όταν πλαισιώνεσαι κι απ' άλλα άτομα, γίνεται ένα χάος απ' τις γνώμες και αποπροσανατολίζεσαι. Στις συνεργασίες μου όμως, αν και μοναχικός, ξέρω από πριν τι θέλω. Θα ήθελα οι συνεργάτες μου να έχουν μεγάλη φαντασία και να προσπαθούν να με πείσουν να μην κάνω αυτά που κάνω, να υπάρχει δηλαδή ένα όραμα που να μην αφορά μόνο την τέχνη μου.
Όχι πάντα, γιατί δεν έχω και τη δύναμη να το κάνω, για σκέψου το κι αυτό! Όταν επιλέγεις έναν άνθρωπο για να δουλέψεις μαζί του, πρέπει νά'σαι έτοιμος ότι ενδεχομένως να σου δώσει κάτι άλλο, το οποίο θα δεχτείς, ακριβώς διότι εσύ το επέλεξες. Στην ουσία επιβραβεύεις την επιλογή και το ένστικτο σου.
Υπήρξαν άνθρωποι που σε προσέγγισαν αμέσως μετά τη διάκριση σου;
(σκέφτεται) Μπορεί να έγινε μέσω μιας επικοινωνίας. Σε ένα live, ας πούμε, να προσέγγισε ο ένας τον άλλον, αλλά γενικά όχι, αν με ρωτάς αυτό.
Τη συνεργασία με τον Γιώργο Ανδρέου να υποθέσω ότι εσύ θα τη ζήτησες.
Είχα ένα υλικό που ήθελα να το ακούσει ο Ανδρέου. Του το έστειλα, κάναμε μία συνάντηση και το θετικό είναι ότι μου έδωσε το έναυσμα να ξεκινήσουμε. Είναι σημαντικό για τους νεότερους να έχουμε feedback από έναν μεγαλύτερο κι εγώ τον Ανδρέου ανέκαθεν τον θαύμαζα. Τα ''Μεσάνυχτα'' είναι και το πρώτο μου τραγούδι με μια τέτοια παραγωγή, αφού έχω το κόλλημα, άπαξ και γίνεται κάτι ''official'', να γίνεται πολύ καλά! Ο Ανδρέου απ' την άλλη γράφει δύσκολα συνθετικά πράγματα, αλλά τα περνάει με έναν πολύ όμορφο τρόπο.
Συμφωνώ, ο Ανδρέου έχει ταυτότητα, ακούς κάτι δικό του και λες ''Είναι του Ανδρέου''! Για να κάνω όμως λίγο και το δικηγόρο του διαβόλου, μήπως η επιλογή ενός τέτοιου ονόματος ως συνεργασία θα λειτούργησε και ως δικό σου μεγαλύτερο βήμα προς τα έξω;
Όχι, γιατί το κομμάτι ενώ είναι λαϊκότροπο, ενορχηστρώθηκε από τον Ανδρέου με ένα πνευστό και ένα ακορντεόν. Του έδωσε μία άλλη διάσταση που δεν λαϊκίζει, επομένως δεν σκέφτηκα τέτοια πράγματα δημοσιοσχεσίτικα. Αναφέρομαι τώρα στο δημιουργικό κομμάτι, όπως αντιλαμβάνεσαι. Το κομμάτι είναι άλλης εποχής, έχει μια τέτοια αίσθηση, και δεν το λες αμιγώς λαϊκά. Το σκέφτηκε ο Ανδρέου και συμφώνησα πολύ μαζί του. Για να είμαι ειλικρινής, όμως, όλα γίνονται. Τώρα δούλεψα με τον Ανδρέου, μπορεί του χρόνου ή σε λίγα χρόνια να τα κάνω όλα μόνος μου ή με έναν άλλο συνεργάτη. Πιστεύω ότι η πράξη πολλές φορές υπερβαίνει την ίδια την ιδέα κι εδώ ξαναρχόμαστε σ' αυτό που είπες, ότι κινούμαι μόνος μου. Μ' αρέσει να υλοποιώ οτιδήποτε έρθει στο κεφάλι μου! Δε μπορώ να φανταστώ ότι θα είχα μια εταιρεία από πίσω που θα μού'λεγε ''Καλά, τι είναι αυτό τώρα, μπαίνεις και τραγουδάς με το βιολί σου μέσα σε ερείπια;'' Εγώ αυτό όμως αισθάνομαι, τη συνομιλία με το χρόνο!
Πιο πολύ αισθάνεσαι συνθέτης ή τραγουδιστής;
Συνθέτης σε καμία περίπτωση! Αισθάνομαι τραγουδιστής, ακόμα και όταν παίζω βιολί. Η μετάδοση της μουσικής ισοδυναμεί με τραγούδι. Συνθέτης, επίσης, είναι πολύ βαριά κουβέντα. Εγώ συνθέτη θεωρώ τον Ξαρχάκο, τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Λοΐζο, τον Μαρκόπουλο - αυτοί είναι συνθέτες! Τώρα να βγω εγώ και να γράψω δέκα τραγούδια, εντάξει, είμαι απλά τραγουδοποιός, αλλά και πάλι...Ο ρόλος του συνθέτη είναι να ενορχηστρώνει, όχι να του έρχεται μια ωραία ιδέα και να την κάνει τραγούδι. Οι άνθρωποι αυτοί που ανέφερα, δώσανε μεγάλο αγώνα για να είναι συνθέτες, αφιερώθηκαν εκεί, δεν κάνανε τίποτα άλλο! Ούτε ποτέ βγήκαν τραγουδιστές, ούτε είπαν ''Κάνω αυτό'' και υπό αυτή την έννοια, κάνοντας κι εγώ πολλά πράγματα, δε θα μου βάλω την ταμπέλα του ''συνθέτη''.
Καλά σχόλια άκουσα. Τα ''Μεσάνυχτα'' πάντα πέρναγαν στον κόσμο και όλοι με ρωτούσαν στα live το πότε θα έβγαινε. Θεωρώ ότι είναι ένα εύκολο, αλλά όχι αβασάνιστο κομμάτι και περνάει εύκολα στο αυτί του άλλου.
Πόσο δύσκολο είναι να βρεις τον προσωπικό σου ήχο;
Σήμερα ειδικά πολύ δύσκολο, αλλά από κάπου πρέπει να ξεκινήσεις για να χαράξεις ένα δρόμο.
Επί της παρούσης, ένας άλλος δρόμος, ο μόνος ίσως σήμερα, είναι το διαδίκτυο.
Πιστεύω πολύ στη δύναμη του διαδικτύου. Και στην επιμονή! Αυτός είναι ο δρόμος μου στα 30 μου χρόνια. Δεν πιστεύω στις φούσκες, αλλά σε έναν άνθρωπο που εκτίθεται και αναγνωρίζεται η δουλειά του. Έχει πολύ δρόμο πίσω του για να φτάσει ως εκεί. Τίποτα δεν είναι τυχαίο.
Πόσα live κάνεις συνήθως;
Τώρα θέλω να εστιάζω σε ποσοτικά λιγότερα, αλλά ποιοτικότερα live. Κοιτάζω απέναντι μου τώρα το πορτραίτο της Φλέρυς Νταντωνάκη και σκέφτομαι πόσα live να έδωσε αυτή άραγε στη ζωή της;
Άπειρα, από την Αμερική του '60 μέχρι τον Πύργο των Αθηνών του '80.
Σποραδικές εμφανίσεις, όμως.
Ναι, χωρίς να είναι αυτό που λέμε επαγγελματίας ή τραγουδίστρια καριέρας.
Τώρα που το λες αυτό, σκέφτομαι τους παλιότερους τραγουδιστές που τραγουδούσαν κάθε μέρα, που ζούσαν απ' αυτό, που ηχογραφούσαν κάθε μέρα. Εμείς τώρα δε θεωρούμαστε επαγγελματίες.
Μην το λες, η Ζουγανέλλη, ας πούμε, είναι επαγγελματίας, για να μην πάμε στους σκυλάδες με τα σταθμά της εποχής. Μπορεί να μην τραγουδάνε καθημερινά, λόγω συνθηκών, αλλά δεν τους λες ερασιτέχνες ή ανειδίκευτους. Κι εσύ που συμμετέχεις κατά καιρούς σε σχήματα στον Σταυρό του Νότου, επαγγελματίας λέγεσαι.
Δεν ζω όμως απ' αυτό!
Πληρώνεσαι γι' αυτό!
Καταλαβαίνω πως το εννοείς, αλλά εγώ επαγγελματίες θά'λεγα τον Νταλάρα ή τη Βιτάλη. Πέρα απ' τη φωνή, σημασία έχουν τα τραγούδια που προτείνεις για νά'ρθει να σ' ακούσει ο άλλος.
Πες μου, λοιπόν, για να κλείνουμε την κουβέντα, τι τραγούδια θα μας προτείνεις εσύ στο live σου!
Καταρχάς παίζουμε την Τετάρτη 29 Νοεμβρίου στον Σταυρό του Νότου μαζί με τον Ηλία Μαυροσκούφη, έναν ταλαντούχο τραγουδοποιό που γνωριστήκαμε στους Αγώνες Στέγης και ετοιμάζαμε εδώ και καιρό κάτι από κοινού. Θεωρώ ότι είμαστε και οι δύο πιστοί σ' αυτό που κάνουμε, δεν έχουμε αλλοιωθεί και ο ήχος μας οδήγησε σε μία κατάσταση λίγο πιο παραδοσιακή και ηλεκτρική ταυτόχρονα. Έχουμε μια υπέροχη μπάντα με εφτά άτομα επί σκηνής και το περιμένουμε πως και πως αυτό το live, ευελπιστώντας να μην είναι και το τελευταίο μας.
Ο Μαυροσκούφης έχει υλικό δισκογραφημένο;
Έχει, όπως κι εγώ, μέσω της Στέγης και της έκδοσης των τραγουδιών που διακρίθηκαν. Αν το εννοείς μέσω εταιρείας άλλης, όχι.
Έχετε κοινές μουσικές αναφορές;
Είμαστε εντελώς διαφορετικοί και γι' αυτό θέλαμε να κάνουμε μαζί live. Διαφορετικοί και σαν άνθρωποι, και σαν προσωπικότητες. Ο Ηλίας έχει πιο πολλές ροκ καταβολές, είναι πιο κουλ, πιο χαλαρός συγκριτικά με μένα που είμαι πολύ πιο αγχώδης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου