Το ώριμο ''Ανήλικο'' άλμπουμ των Γιάννη Μαθέ - Μάνου Σαγκρή

Η πλέον ολοκληρωμένη δισκογραφική εργασία είναι το ''Ανήλικο'' του Γιάννη Μαθέ, αφού ο ίδιος υπογράφει τη μουσική και τις ενορχηστρώσεις, ενώ ερμηνεύει όλα τα κομμάτια. Πρόκειται όμως και για την πρώτη δυναμική εμφάνιση του στιχουργού Μάνου Σαγκρή, αφού του ανήκουν εξ ολοκλήρου οι στίχοι των τραγουδιών - οι δυο δημιουργοί είχαν ξεχωρίσει στους Αγώνες της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών με τη βράβευση του τραγουδιού τους, ''Οι αιρετικοί''. Τώρα, λοιπόν, έχουμε τη συνέχεια των ''Αιρετικών'' κατά κάποιο τρόπο, εφόσον το concept του δίσκου αφορά την ενηλικίωση ή, σωστότερα, το επώδυνο πέρασμα από την παιδική ηλικία στην εφηβεία κι από κει στην ωρίμανση, ενόσω ο κόσμος παραμένει ανήλικος, δυσπρόσιτος και μάλλον ακατάλληλος για κάποιους ευαίσθητους. Καταρχάς εδώ έχουμε κάτι που δεν το συναντάμε συχνά στην τρέχουσα δισκογραφία: Το έργο να είναι μοιρασμένο εξίσου στις μουσικές και στους στίχους χωρίς να διασπάται θεματικά. Ενώ, ας πούμε, ο Μαθές έγραψε ένα λαϊκότροπο μπλουζ (''Μισό λεπτό να ερωτευθώ''), ένα tango (''Οι αιρετικοί''), μία καθαρόαιμη μπαλάντα (''Βαθιά''), ένα jazzy ηπειρώτικο (''Το κακό του έρωτα'') ή ένα διονυσιακό balkan ''Μεθύσι'' (χωρίς χάλκινα κιόλας), οι στίχοι του Σαγκρή περιγράφουν τον παιδικό μοναχικό κόσμο (''Δεκάξι''), την ανάγκη της ερωτικής συνειδητότητας (''Μισό λεπτό να ερωτευτώ'') τους πρώτους εφηβικούς έρωτες (''Αγαπημένη μου Μαρία''), αλλά και κάποιους ''απαγορευμένους'' και μη αποδεκτούς κοινωνικά έρωτες (''Το κακό του έρωτα''). Στίχοι πλούσιοι σε εικόνες και σε εύληπτα νοήματα, άκρως συναισθηματικοί επίσης, ικανοί να προκαλέσουν την ταύτιση με τον ακροατή. Κοινώς, όλοι έχουν σκεφτεί αυτά που έγραψε ο Σαγκρής για τους εαυτούς τους, ακόμα και με μία επιδερμική αναδρομή στην προηγούμενη ζωή τους. 

Έχω την αίσθηση, δεδομένης της ποιότητας του στιχουργικού υλικού, πως απ' αυτό ακριβώς πυροδοτήθηκαν οι συνθέσεις του Μαθέ. Ένα πολυποίκιλο μουσικό ύφος με τα στοιχεία του ενός είδους να μπαίνουν σε κάποιο άλλο με τρόπο διακριτικό και ταιριαστό, όπως ο μπαγλαμάς και το μαντολίνο του Σταύρου Παργινού που μετατρέπουν σε αμιγώς λαϊκό τραγούδι τη μπαλάντα ''Στα χρόνια μου τα 27'' (από τα ωραιότερα κομμάτια του δίσκου) ή το ούτι του Γιώργου Παππά που έδωσε έναν ethnic τόνο στο ''Μη χορεύετε''. Φυσικά και το ''Λοξά'' επιλέχθηκε ως πρώτο στο track list, εφόσον πρόκειται για ένα ρυθμικό και ραδιοφωνικό τραγούδι, ''πιασάρικο'' που λένε, χωρίς να χάνει σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Το ίδιο ισχύει και για τα επόμενα δύο τραγούδια, τους ''Αιρετικούς'' και το ''Παιδί'' (το τελευταίο επίσης έχει βραβευτεί στο 39ο River Party) κι από κει και πέρα το ''Ανήλικο'' παίρνει το δρόμο του με τα υπόλοιπα κομμάτια του έτοιμα προς ανακάλυψη μες στον ορυμαγδό...Τον ορυμαγδό, εννοώ, της έλλειψης δισκοπωλείων, εταιρειών, ουσιαστικού μουσικού Τύπου και πλουραλιστικής προβολής νέων δημιουργών. Ευτυχώς και νέοι δημιουργοί υπάρχουν και καλά νέα τραγούδια! Το ''Ανήλικο'', λόγου χάριν, το ομότιτλο τραγούδι του δίσκου, κάλλιστα θα γινόταν hit με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα - να μην παραλείψω να αναφέρω τις ευδιάκριτες επιρροές του Μαθέ από τον Λάγιο, τον Δημητρίου και άλλους δημιουργούς που χάρισαν κορυφαία τραγούδια, τα οποία έγιναν επιτυχίες μέσα στα χρόνια. Τον προτιμώ, ωστόσο, ερμηνευτή του υλικού του. Ερμηνεύει με γνώση και επίγνωση, κέφι και εκφραστικότητα, ίσως γιατί γνωρίζει πως αυτό ακριβώς το υλικό είναι καλό και, το κυριότερο, διεκδικεί μια θέση στην αναμέτρηση του με το χρόνο. Ο δίσκος κυκλοφορεί από τη Μικρή Άρκτο του Παρασκευά Καρασούλου με ένα ιδιαίτερα καλαίσθητο artwork, που επιμελήθηκε ο στιχουργός Μάνος Σαγκρής. 

Η εξομολόγηση του συνθέτη Θάνου Μικρούτσικου on camera - έρχεται στο RISE TV

Η περιπέτεια της υγείας του Θάνου Μικρούτσικου είναι γνωστή πλέον, εφόσον ο ίδιος δεν την κρύβει και έχει αναφερθεί δημοσίως σ' αυτήν. Δεν ήξερα κατά πόσο θα επιθυμούσε να έδινε μία τηλεοπτική συνέντευξη - αυτό ισχύει για κάθε καλλιτέχνη, πόσο μάλλον για έναν άνθρωπο που βρίσκεται στη χειρότερη φάση της ζωής του. Η συνεργάτιδα του Μικρούτσικου, η Μαρία Τσολάκη, εδώ και καιρό - από τον περασμένο Δεκέμβρη για την ακρίβεια - γνώριζε πόσο ήθελα να φιλοξενηθεί ο συνθέτης στην εκπομπή μου στο RISE TV. Πριν μερικές εβδομάδες μου τηλεφώνησε και μου είπε πως συνεννοήθηκαν με τον Θάνο. πως θα έκανε συνολικά δύο τηλεοράσεις (δεν ρώτησα λεπτομέρειες, αλλά μάλλον για το κρατικό κανάλι θά'ναι η άλλη συνέντευξη του) και πως πρόθυμα δεχόταν να συνομιλήσουμε on camera. Δε νομίζω πως υπάρχει μεγαλύτερη τιμή για έναν δημοσιογράφο και το λέω με κάθε επίγνωση, έχοντας χτίσει μια σχέση χρόνων με τον Θάνο Μικρούτσικο. Ούτε θυμάμαι πόσες συνεντεύξεις του έχω πάρει τα τελευταία 15 χρόνια για το Δίφωνο, για την Εποχή και για τη LIFO. Εκείνη τη συνέντευξη στη LIFO, πριν από ενάμισι χρόνο, τη θυμάμαι καλά. Εξίσου καλά τη θυμάται και ο ίδιος ο Θάνος, εφόσον, όπως μου σχολίασε χθες στο σπίτι του, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τέχνη, φιλοσοφία και την προσωπική του μεγάλη ιστορία στην ελληνική μουσική. Φτάσαμε στο σπίτι του στο Μετς στις 6 ακριβώς το απόγευμα, όπως ήταν κανονισμένο το ραντεβού. Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα όλα τα μέλη του τηλεοπτικού συνεργείου, όχι ψαρωμένα, αλλά σίγουρα ενθουσιασμένα με τη συνάντηση! Μας υποδέχτηκε ο Θάνος ευδιάθετος και ευγενικός, φιλικός και προσιτός με όλα τα παιδιά που πριν του αδειάσουν τη γωνιά, ζήτησαν να φωτογραφηθούν δίπλα του. Λίγο μετά η γυναίκα του, η Μαρία, εμφανίστηκε και μας πρόσφερε καφέ φίλτρου, κουλουράκια και κρύο νερό. Αποφάσισα να ηχογραφήσω τη συνέντευξη αυτή πέραν της βιντεοσκόπησης της. Ήξερα άλλωστε πως ο Θάνος θά'ναι σε φόρμα - δεν γίνεται να μην είναι σε φόρμα ο Μικρούτσικος, ότι κι αν τον απασχολεί - και πως θά'ναι το ίδιο εξομολογητικός με την προηγούμενη συνάντηση μας για τη LIFO. Δεν έπεσα έξω! Πρώτη του φράση ήταν η εξής, πριν οι κάμερες του συνεργείου και το κινητό μου αρχίσουν να γράφουν: ''Θυμάσαι που με ρώτησες για το θάνατο σε ανύποπτο χρόνο; Σήμερα θα ξαναμιλήσουμε για το ίδιο θέμα''...Δεν ξέρω πως το εννοούσε ο Θάνος. Δεν είναι εύκολο να παλεύεις με τον καρκίνο, θέλει μεγάλη δύναμη και ψυχικό σθένος. Όπως φαίνεται, αυτός τα διαθέτει! Ετοιμάζει δύο μεγάλες συναυλίες τον Ιούνιο στο Θέατρο Βράχων και, ναι, είναι ένας καλός τρόπος να πιάσεις το θηρίο απ' τα μαλλιά και να το βάλεις κάτω για να μη σε βάλει κάτω αυτό...Στη συζήτηση μας που διήρκεσε πάνω από μία ώρα και που όπως όλα δείχνουν θα γεννήσει μία εκπομπή άνω των καθιερωμένων 30 λεπτών, είπαμε πολλά, πάρα πολλά, με τον δημιουργό του ''Σταυρού του Νότου'', των ''Πολιτικών τραγουδιών'', του ''Γέρου της Αλεξάνδρειας'' και της ''Μουσικής πράξης στον Brecht'': Για τη σχέση του με το πιάνο που μοιάζει προέκταση του κορμιού του, την Καββαδιο-μάνια, τους τραγουδιστές του - από τη συχωρεμένη Μαρία Δημητριάδη μέχρι την Αλεξίου, τον Νταλάρα και τον Μητροπάνο -, τους ποιητές που μελοποίησε, τον αδερφό του, Ανδρέα Μικρούτσικο, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, τη θητεία του ως υπουργού Πολιτισμού του Ανδρέα Παπανδρέου, τους τρεις γάμους του, την οικογένεια του, ότι αγάπησε περισσότερο στο ταξίδι στην τέχνη και στη ζωή. Στο τέλος, σαν τον ρώτησα αν έκανε λάθος η φύση που οι άνθρωποι γνωρίζουμε πως θα πεθάνουμε απ' την πρώτη στιγμή που γεννιόμαστε, με κοίταξε κατάματα και είπε: ''Θάνατος ίσον χρόνος. Και η πεταλούδα ζει για ένα 24ωρο χωρίς να γνωρίζει τίποτα, προλαβαίνει όμως να μεταμορφωθεί, να τραφεί, να πετάξει, να ζήσει για 500 χρόνια στο μυαλό ενός ανθρώπου''. 

''Στην εποχή του Δον Κιχώτη'' ή στο διαφορετικό μουσικό σύμπαν του Νίκου Ζουρνή και της Νατάσας Καμπαστάνα

ΝΙΚΟΣ ΖΟΥΡΝΗΣ - ΝΑΤΑΣΑ ΚΑΜΠΑΣΤΑΝΑ

ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗ

STUDIO PAZL

Πάνε εννέα χρόνια από τότε που γνωρίσαμε ένα νέο τραγουδοποιό, τον Νίκο Ζουρνή, με το ντεμπούτο άλμπουμ του, τα ''Χιλιόμετρα''. Τότε, αν θυμάμαι καλά, είχα γράψει πως ακουγόταν σαν κλώνος του Σωκράτη Μάλαμα - σκληρή κριτική, το ομολογώ, αλλά δεν ήμουν και ο μόνος που τό'χε ισχυριστεί. Ως φαίνεται, όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν, ο Ζουρνής όχι μόνο δεν χάθηκε, αλλά εδραίωσε την παρουσία του στο ελληνικό τραγούδι με πολλά live και πολλές συνεργασίες. Η σημερινή εργασία του που προέκυψε από το συνταξίδεμα του με μία ερμηνεύτρια, τη Νατάσα Καμπαστάνα (υπέροχη στο jazzy λαϊκότροπο ''Όταν δεν είμαστε μαζί''), και μία στιχουργό, τη Βασιλική Λαμπίρη (επίσης υπέροχη στον ''Μετανάστη''), του δίνει την ευκαιρία να καταθέσει ένα άλμπουμ με πολυποίκιλες μουσικές. Οχτώ τραγούδια σε ερμηνεία της Καμπαστάνα κυρίως, της Δήμητρας Μπουλούζα και του ίδιου του Ζουρνή, ενορχηστρωμένα τα τέσσερα πρώτα από τον Παντελή Μπενετάτο και τα άλλα τέσσερα από τον Κώστα Στεργίου. Αρχικά νόμισα πως επρόκειτο για παιδικό δίσκο, λίγο το εξώφυλλο, λίγο ο τίτλος, πολύ δε περισσότερο τα δύο πρώτα τραγούδια που ακούγονται κεφάτα και ρυθμικά: Σχεδόν νεοκυματικός ο ''Δον Κιχώτης'', σαν σύνθεση του Teofilo Chantre το ''Λούνα Παρκ''! Ο ρυθμός διατηρείται καθ' όλη την ακρόαση, που εισπράττουμε τις επιρροές του δημιουργού ή, σωστότερα, την επιθυμία του να παίξει με διαφορετικά ύφη, από το latin και το α λα Μανώλης Χιώτης mambo 

μέχρι την country (''Τα στάχυα'') και την κλασική μπαλάντα (''Ηλιοστάσιο'' σε μουσική - στίχους του Ζουρνή). Μη φανταστεί κανείς πως όλα αυτά συμβαίνουν κατά τύχη, αφού οι στίχοι της Λαμπίρη καθοδήγησαν τις μουσικές, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο επιτυχημένα. Λόγου χάριν, στον ''Μετανάστη'' θα ταίριαζε μία πιο εσωστρεφή μουσική προσέγγιση δεδομένου του στιχουργήματος, εκεί που το ''Λούνα Παρκ'' έχει αποδοθεί τέλεια, μουσικά και συνθετικά, όπως και η μπαλάντα ''Όσα δεν είπαμε'' με τον Ζουρνή, που κλείνει το δίσκο. Ένας δίσκος - ανεξάρτητη παραγωγή που θα χαρακτηριζόταν αξιοπρεπέστατος στο σύνολο του, ιδιαίτερος και σίγουρα διαφορετικός ως concept συγκριτικά με άλλους σύγχρονους κύκλους τραγουδιών. Αξίζει να τον ανακαλύψετε είτε σε μορφή CD, είτε ψηφιακά από την Spicy.  

Τέσσερις υπέροχοι ελληνικοί δίσκοι μόλις κυκλοφόρησαν από τον Μετρονόμο!

Ένας βετεράνος συνθέτης, ο Λίνος Κόκοτος, επιστρέφει με ολοκαίνουργιο δίσκο. Έχουμε ακόμη τις ξεχωριστές δισκογραφικές εργασίες άλλου ενός συνθέτη με μεγάλη πορεία, του Λουκά Θάνου, καθώς και δύο νεότερων δημιουργών, του Γιώργου Καγιαλίκου και της Δόξας Καγιούλη. Όλοι τους έχουν τον ίδιο εκδότη: Τον Θανάση Συλιβό με τις εκδόσεις Μετρονόμος που τα τελευταία χρόνια στηρίζει το καλό ελληνικό τραγούδι, αδιαφορώντας για όρους εμπορικότητας. Πάμε να δούμε αναλυτικά τα τέσσερα συγκεκριμένα άλμπουμ, καθώς η παραγωγή δίσκων από τον Μετρονόμο συνεχίζεται. Ξεκινώ με την πρωτοεμφανιζόμενη Δόξα Καγιούλη:

''Για δες ομορφιά που κρύβει η ζωή στο γέλιο, το βλέμμα, το δάκρυ/ κι ότι μικρό δεν πιάνει η κλωστή, προχώρα και βάλ'το στην άκρη'' τραγουδάει η Μάρθα Φριντζήλα δια χειρός της δημιουργού Δόξας Καγιούλη κι εγώ έρχομαι τώρα και λέω κάτι λιγότερο ποιητικοφανές, αλλά και πολύ συγκεκριμένο: Για δες που ο διάδοχος του Θανάση Παπακωνσταντίνου είναι μία γυναίκα τραγουδοποιός! Πέντε τραγούδια σε δικούς της στίχους, μουσική και εν μέρει ερμηνεία περιέχει το ντεμπούτο μίνι άλμπουμ της Καγιούλη συν ένα οργανικό θέμα. 

Ειδικά τα δύο πρώτα κομμάτια, υπέροχα, ο ''Αποχωρισμός'' με την ίδια και το ''Για δες ομορφιά'' με τη Φριντζήλα, παραπέμπουν στην πιο γόνιμη περίοδο του Θανάση Παπακωνσταντίνου - δεν χρειάζεται να προσθέσω τίποτα άλλο, όποιος τα ακούσει θα με καταλάβει. Τα άλλα τρία τραγούδια, το ''Εσύ να τραγουδάς'', ντουέτο της Καγιούλη με τον Ηλία Βαμβακούση (το τέμπο της εισαγωγής του με πήγε στον ''Ηθοποιό'' του Χατζιδάκι με τον Χορν), το ''Δύση και Ανατολή'' με τον Βασίλη Γισδάκη και το ''Στη μέση της μέρας'', 

είναι τρεις ευαίσθητες μπαλάντες που ευτύχησαν απ' όλες τις απόψεις: Σύνθεση, στίχοι, ενορχήστρωση, φωνές. Δεν ξέρω ειλικρινά γιατί μου φαίνονται όλα τέλεια σ' αυτό το μικρό δίσκο! Τη δημιουργό δεν την ήξερα καθόλου, η δουλειά της όμως με εντυπωσίασε. Βρίσκω την ίδια επίσης πολύ καλή ερμηνεύτρια και με μια γύρα στο διαδίκτυο, είδα ότι έχει κάνει κάποια ωραία πράγματα στο περιθώριο των ''μεγάλων ονομάτων'' που συνήθως προβάλλονται από τα μέσα. Ακόμη και η εξόδιος ''Επιστροφή'' (οργανική βερσιόν του ''Αποχωρισμού'') φανερώνει μία συνθέτρια με δουλεμένες τις πιανιστικές αρμονίες της. Στο σημείο αυτό οφείλω να εξάρω την εργασία του έμπειρου Γιώργου Παυλάκου, γνωστού σε μένα από τη συνεργασία του με τον Λουδοβίκο των Ανωγείων, στον τομέα των ενορχηστρώσεων. Κοντά του και κοντά στην Καγιούλη μία πλειάδα εξαιρετικών μουσικών πάντρεψαν τη δημοτική με τη λόγια παράδοση: Μεταξύ αυτών, ο Νίκος Παραουλάκης στο νέι, τη φλογέρα, το duduk και τη σόλο κιθάρα, ο Γιώργος Κοντογιάννης στην Κρητική λύρα, ο Μιχάλης Πορφύρης στο βιολοντσέλο, ο Χρυσόστομος Καραντωνίου στις κιθάρες, ο Ηρακλής Βαβάτσικας στο ακορντεόν μπαγιάν, ο Θοδωρής Κουέλης στο κοντραμπάσο και ο Μανούσος Κλαπάκης στα κρουστά. 

Επιτέλους κι ένας δίσκος πιάνο - φωνή, όπως τον παλιό καλό καιρό, που ο Μάνος Χατζιδάκις κυρίως, όπως και άλλοι μεγάλοι συνθέτες, παρουσίαζαν και εξέδιδαν έτσι απλά κι ωραία κάθε καινούργιο έργο τους! Εν προκειμένω, η νέα εργασία του συνθέτη Λουκά Θάνου, λίγο καιρό μετά τις μελοποιήσεις του στον Κωστή Παλαμά με τη φωνή του Γιάννη Χαρούλη, διαθέτει οχτώ τραγούδια με τον ίδιο στο πιάνο και με την εξαιρετική ερμηνεία του Σταύρου Σιόλα. Εδώ το αποτέλεσμα δεν φανερώνει ένδεια παραγωγής, αλλά άποψη και μάλιστα καλοστεκούμενη! Οι μελοποιήσεις του στα, κατά βάση ερωτικά, πανέμορφα ποιήματα του Πάνου Δημητρόπουλου συστήνουν τραγούδια μελαγχολικά, μα όχι πομπώδη. Για την ακρίβεια, ένα ολοκληρωμένο και συμπαγές concept που ως αισθητική πρόταση δεν θα δίσταζα να πω ότι τείνει να προσεγγίσει δύο οριακά έργα της ελληνικής μουσικής, τον ''Μεγάλο Ερωτικό'' του Χατζιδάκι και τα ''Τραγούδια για τους μήνες'' του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Εν ολίγοις, μία αισθητική πρόταση και μία απόπειρα για δημιουργία ενός καλόγουστου και ακριβού ερωτικού τραγουδιού επιπέδου λιντ (τουλάχιστον όπως έφτασε στα χέρια μας με τη συνθήκη πιάνο - φωνή). 

Ο Σιόλας αναδεικνύεται στον ιδανικό ερμηνευτή του υλικού, σε κομμάτια σαν το ''Στον κήπο μας'', το αμιγώς χατζιδακικό ''Να ξεχαστούν τα σώματα μας'' και το ''Αν ήτανε στο χέρι μου'', που έγιναν και τα πιο αγαπημένα μου. Έχει ένα συγκινητικό τρέμολο στη φωνή και ενίοτε εξάρσεις στις ερμηνείες του ο Σιόλας, όπως ακριβώς τον καθοδηγούν οι στίχοι του ποιητή και οι μουσικές του Θάνου. Τα θερμά μου συγχαρητήρια στον νέο ποιητή Πάνο Δημητρόπουλο, στον συνθέτη Λουκά Θάνου που τον μελοποίησε - έτσι όπως τον μελοποίησε - και στον Σταύρο Σιόλα για το τραγούδισμα του. Ο ''Χρόνος Ερωτικός'' είναι σπάνια δουλειά και εύχομαι να εκτιμηθεί κατά πώς της αξίζει! Το έργο που κοσμεί το εξώφυλλο φιλοτέχνησε ειδικά για την έκδοση ο γλύπτης Κώστας Βαρώτσος.

Δεν θα τις αποφύγω τις αναφορές στον Χατζιδάκι, μου φαίνεται, με αφορμή τις τρέχουσες εκδόσεις του Μετρονόμου, αλλά μόνο καλό το θεωρώ όταν ακούω νέες δουλειές σαν αυτές του Λουκά Θάνου και του Γιώργου Καγιαλίκου. Στην ''Αιώνια μέθη'', τον τέταρτο δίσκο του Γιώργου Καγιαλίκου, ενός συνθέτη που έχει στις αποσκευές του ήδη τα εύσημα του Νίκου Κυπουργού, της Μαρίας Φαραντούρη και της Έλλης Πασπαλά, έχουμε έντεκα τραγούδια σε στίχους του καλού στιχουργού, ποιητή και συγγραφέα Δημήτρη Λέντζου. Είναι η δεύτερη φορά που ο Καγιαλίκος μελοποιεί στίχους αποκλειστικά ενός ποιητή δύο χρόνια μετά το τρίτο του έργο σε βιβλίο - CD, το ''Κρύσταλλο του κόσμου'', σε συνεργασία με τον ποιητή Γιάννη Ευθυμιάδη και την ερμηνεύτρια Βικτωρία Ταγκούλη. Αυτή τη φορά επέλεξε για φωνές του τον Θεσσαλονικιό Ανδρέα Καρακότα, τον ερμηνευτή των ''Τραγουδιών της αμαρτίας'' του Μάνου Χατζιδάκι και του Ντίνου Χριστιανόπουλου, την νεότερη Ευτυχία Μητρίτσα και σε ένα τραγούδι - έκπληξη την Πίτσα Παπαδοπούλου. 

Για την τελευταία ειδικά, όπως σχολίασα στο facebook, πού να το φανταζόταν, όταν το 1986 τραγουδούσε ''Με τελείωσες'' και γέμιζαν από λουλουδοπάνερα οι πίστες, ότι τριάντα χρόνια μετά θα την ακούγαμε σε λυρικές μπαλάντες. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Καγιαλίκο, η συμμετοχή της Πίτσας Παπαδοπούλου ήταν επιθυμία του στιχουργού Λέντζου. Δεν ήταν εύκολο να πειστεί, διότι είχε θέμα με όλο το ύφος του τραγουδιού, όπως και με τη λέξη ''πουτάνα''. Εκεί, όμως, που περίμεναν να πει ευγενικά το ''όχι'', ένα βράδυ τηλεφώνησε του συνθέτη και του είπε: ''Μου αρέσει και τελικά θα το τραγουδήσω''. Πρέπει να έχει ένστικτο, βάσει της παραπάνω ιστορίας, η Παπαδοπούλου, εφόσον το κομμάτι με τη φωνή της, το ''Παλιό εικόνισμα'', είναι ένα από τα καλύτερα του δίσκου, μία λαϊκότροπη μπαλάντα που μοιάζει να περίσσεψε από τις ''Μπαλάντες του περιθωρίου'' του Απόστολου Καλδάρα. Όλος ο δίσκος αυτός διέπεται από ένα λαϊκότροπο ύφος με τις συνθέσεις του Καγιαλίκου να τον αναδεικνύουν σε έναν από τους πιο μελωδικούς σημερινούς συνθέτες μας, πάντα με το επιτελείο των μουσικών του: Ανάμεσα τους, ο Νεοκλής Νεοφυτίδης στο πιάνο, ο Διονύσης Βερβιτσιώτης στο βιολί, ο Μαρίνος Γαλατσινός στο κλαρινέτο και το φλάουτο, η Τίνα Δεσύλλα στο όμποε, ο Γιάννης Καραμπέτσας στην τρομπέτα, ο Βαγγέλης Σκούρας στο γαλλικό κόρνο και ο Δημήτρης Ρέππας στο μπουζούκι και το μαντολίνο. Μου άρεσε ολόκληρος ο δίσκος, πολύ όμως! 

Τον Καρακότα τον ξέρουμε εδώ και πολλά χρόνια κι είναι πραγματικά κρίμα που δεν έκανε τη μεγάλη καριέρα, αν και βέβαια όταν έχεις τραγουδήσει ένα έργο του Χατζιδάκι σε α' εκτέλεση, όλα τα άλλα είναι οδοντόκρεμες, θα μου επιτρέψετε - αναφέρομαι στις ''μεγάλες καριέρες'' και μόνο σ' αυτές! Πόσο μάλλον όταν κι εδώ, στο κομμάτι ''Στα χαλικιάτικα'', ο Καρακότας καταθέτει μια συγκλονιστική ερμηνεία. Με εκείνη που εντυπωσιάστηκα πραγματικά και πλέον τη θεωρώ μια πολύ καλή λαϊκή τραγουδίστρια είναι η Ευτυχία Μητρίτσα, η μικρότερη της ομάδας. Καθαρή άρθρωση, συναίσθημα και, βασικά, επίγνωση των λογιών που βγαίνουν απ' τα χείλη της - δυνατές στιγμές της, ''Η παράσταση'' και ''Τον φτωχό τον βασιλιά μου'', το νανούρισμα, που κλείνει το CD. 

Θέλω όμως να σταθώ λίγο και στον Δημήτρη Λέντζο αφού στην ''Αιώνια μέθη'' συναντάμε το πιο επιτυχημένο δείγμα γραφής του μετά τη ''Φλόγα που καίει'' του Χρήστου Λεοντή! Ο Λέντζος καταγράφει στην ουσία την ιστορία του τόπου του και μέσα απ' τους στίχους του πάντα ξεπροβάλλει η αγάπη του για το δημοτικό τραγούδι, τη λογοτεχνία και τη λαογραφία, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη καθ'αυτόν και βασικά τον αποσυνάγωγο συνάνθρωπο του - οι στίχοι του στα ''Χαλικιάτικα'' που λέγαμε πριν είναι εξίσου συγκλονιστικοί με την ερμηνεία του Καρακότα. Ποιος άλλος δηλαδή θα έγραφε τη σήμερον ημέρα στιχούργημα - τραγούδι που λέγεται ''Η μάνα μου η Καρκαλού'' μες στην περιρρέουσα μαλακία και ασημαντολογία; Ποιος θα επιχειρούσε μία απευθείας σύνδεση με ένα τοπωνύμιο που φέρνει ξανά στη μνήμη μας τον συχωρεμένο Σταύρο Τορνέ; Εν κατακλείδι και για να μη μακρηγορήσω άλλο, η ''Αιώνια μέθη'' είναι ο καλύτερος μέχρι τώρα δίσκος του Γιώργου Καγιαλίκου. 

Κι επειδή ο παλιός είναι αλλιώς, πάμε τώρα και στον Λίνο Κόκοτο, έναν σπουδαίο συνθέτη που είχε παροπλιστεί τις τελευταίες δεκαετίες με εξαίρεση κάποια μεμονωμένα κομμάτια του σε δουλειές άλλων δημιουργών. Ο ''Ανεμογιαλός'' του τον βρίσκει σε μεγάλες φόρμες και χωρίς να κομίζει καμία μουσική πρωτοπορία - δεν το επιδιώκει άλλωστε, ούτε υπήρχε λόγος για κάτι τέτοιο - απλά δικαιώνει τη θέση του σαν ενός δημιουργού καθαρών, αμιγώς ελληνικών, έντεχνων - λαϊκών τραγουδιών. Σύμφωνα με τον ίδιο στο σημείωμα της έκδοσης, οι στίχοι του Κώστα Λάζαρη ήταν εκείνοι που του δημιούργησαν την εσωτερική ανάγκη να εκφραστεί με καινούργια τραγούδια. Λογικό, αφού οι στίχοι του Λάζαρη έχουν ''στρογγυλάδα'' και μοιάζουν να γράφτηκαν πάνω στις μουσικές του, ενώ παραδόξως συνέβη το αντίστροφο. Άρα εκ του αποτελέσματος μιλάμε για μία επιτυχημένη σύζευξη μουσικής και λόγου, βασισμένη στα κλασικά ελληνικά μοτίβα (ζεϊμπέκικα, χασάπικα και λαϊκότροπες μπαλάντες) του Κόκοτου με τις ολοζώντανες εικόνες και τις αναφορές του Λάζαρη άλλοτε στον Μίκη Θεοδωράκη ή στον Μοντιλιάνι και άλλοτε στην Κρητική και τη ρεμπέτικη παράδοση. Κι αν οι βασικοί ερμηνευτές του έργου είναι ο Νίκος Ανδρουλάκης σε εφτά κομμάτια και η Νένα Βενετσάνου σε άλλα δύο, εκείνο που θα χαρακτήριζα σαν το καλύτερο στο δίσκο είναι κατά τη γνώμη μου το ''Μην ψάχνεις την Ιθάκη'' με τη φωνή της Θέλμας Καραγιάννη: 

Μία θλιμμένη μπαλάντα από έναν άντρα που απευθύνεται σε μία γυναίκα, τραγουδισμένη όμως από μία άλλη γυναίκα. Έχει κάτι αλμοδοβαρικό το τραγούδι αυτό, μία φωνή που φανερώνει ψυχικό βάθος και βέβαια ένα υπέροχο ρεφραίν! Για τον Νίκο Ανδρουλάκη έχω να πω πώς κι αυτός παλιώνει σαν το καλό κρασί. Η φωνή του παραμένει στεντόρεια και προφανώς το ήθος του δεν του επιτρέπει την επιδειξιομανία - ίδιον πολλών άλλων συναδέλφων του...Όπως και η Νένα Βενετσάνου, εξαίσια για μία ακόμη φορά, έτσι και ο Ανδρουλάκης στέκεται πάντα στο ύψος των περιστάσεων, συγκεκριμένα του καινούργιου έργου του Λίνου Κόκοτου που έχει κάθε δικαίωμα και κυρίως όλα τα προσόντα για να ξανακουστεί από τα ραδιόφωνα! Προσέξτε κι αυτό το λέω με κάθε επίγνωση: Ο ''Ανεμογιαλός'' του Κόκοτου και του Λάζαρη δεν είναι παλαιομοδίτικος. Είναι ο φόρος τιμής όλων των συντελεστών του στο πιο ευγενές είδος τραγουδιού που γνώρισε η χώρα αυτή στον 20ο αι. Είναι το νέο σκύψιμο του συνθέτη πάνω στα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη εν τη απουσία του ποιητή. Το ταξίδι του συνεχίζεται με καινούργιους συνεργάτες σήμερα, το στιχουργό και τους τραγουδιστές του. 

Ο αγώνας για ζωή και τέχνη του Κωνσταντίνου Μαραβέλια - Συνέντευξη με έναν πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη: Director's Cut

Ο Κωνσταντίνος Μαραβέλιας είναι 31 ετών, σκηνοθέτης και ηθοποιός. Κατάγεται από την Καλαμάτα και από τη Ρόδο. Έχει ακόμη έναν αδερφό, δύο χρόνια μικρότερο του. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Καλαμάτα, αλλά λόγω των μεταθέσεων του τραπεζικού πατέρα του, έζησε και λίγο στη Ζάκυνθο και στα Γιάννενα. Λατρεύει τη Λένα Πλάτωνος και όνειρο του είναι να του γράψει μουσική κάποτε σε μία επόμενη δουλειά του. Τριβή με τις τέχνες από μικρή ηλικία, ροπή προς το θέατρο με διέξοδο στις ερασιτεχνικές ομάδες μέχρι μία σημαντική συνεργασία με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου και σήμερα την πρώτη του θεατρική σκηνοθεσία: Στο θέατρο Σταθμός με το έργο ''Ο θρίαμβος του έρωτα'' του Μαριβώ. Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την πρεμιέρα του έργου και εντυπωσιάστηκα με την ευρηματική σκηνοθεσία του Μαραβέλια, με τις ερμηνείες των ηθοποιών του και βασικά με κάποια στοιχεία που φάνηκαν από τη διδασκαλία του στους ηθοποιούς, τα οποία έχουν να κάνουν με την τέχνη του χορού. Λεπτομέρεια σημαντική: Στην παράσταση έχουν πρόσβαση τα ΑΜΕΑ άτομα, εφόσον μπορούν να την παρακολουθήσουν άνθρωποι με κινητικά προβλήματα, κώφωση και τύφλωση. Όταν ρώτησα για ποιο λόγο αυτό - εννοώ ειδικά στη συγκεκριμένη παράσταση - μου απάντησαν: ''Μα και ο σκηνοθέτης ο ίδιος είναι ΑΜΕΑ''. Φυσικά πρόθεση δική μου, πόσο μάλλον του Μαραβέλια, δεν είναι να δημοσιοποιηθεί μία συνέντευξη για τη δουλειά ενός ''καρκινοπαθούς σκηνοθέτη''. Πιστεύω, όπως είπα και του ιδίου, αν δεν υπήρχε όλη αυτή η ευαισθησία για τους ΑΜΕΑ συνανθρώπους μας, ότι θα κάναμε μία τελείως διαφορετική συζήτηση ή έστω μία συζήτηση σε άλλες βάσεις. Συνάντησα λοιπόν τον νέο σκηνοθέτη σε ένα καφέ των Εξαρχείων και σας παραθέτω αυτό το ''story of his life'', καθώς έχει μεγάλη σημασία, τόσο για άλλους ανθρώπους που έφτασαν κοντά στο θάνατο, κατάφεραν να τον νικήσουν και να κάνουν το όνειρο τους πραγματικότητα, όσο και για όλους εμάς που απλά αγαπάμε το καλό θέατρο και χαιρόμαστε να παρακολουθούμε εργασίες κυριολεκτικά με ''ψυχή, ιδρώτα και αίμα'':

- Οι γονείς μου δεν έχουν άμεση σχέση με τα καλλιτεχνικά. Ο πατέρας μου από το 1974 είναι στη χορωδία της Εμπορικής Τραπέζης κι έτσι κι εγώ από την τρίτη δημοτικού ήμουν στα ωδεία. Φοίτησα σε Μουσικό Γυμνάσιο, όπου εκεί η έλλειψη ενός μαθήματος, νομίζω της οικιακής οικονομίας, οδήγησε στην αντικατάσταση του απ' αυτό της θεατρολογίας. Είχαμε κι έναν εξαίρετο καθηγητή απ' τις πρώτες γενιές θεατρολόγων στην Ελλάδα, ο οποίος μας έδειχνε στη δευτέρα Γυμνασίου κασέτες VHS με εκπομπές του ''Παρασκηνίου'', την ''Ηλέκτρα'' του Μαυρίκιου και την ''Ηλέκτρα'' του Μαρμαρινού, λόγου χάριν, τέτοια πράγματα. Σε μία ηλικία που δεν πολυκαταλάβαινα τι έβλεπα, άρχισα να έχω αναφορές. Γοητεύτηκα πολύ και θέλησα να ασχοληθώ στη συνέχεια. 

- Η πρώτη μου επαγγελματική εμπειρία ήταν το 2009 - 2010 στην παράσταση ''Πουθενά'' του Δημήτρη Παπαϊωάννου στο Εθνικό Θέατρο. Είχε ένα συγκεκριμένο τότε concept ο Παπαϊωάννου: Χρειαζόταν τριάντα άτομα και είχε ανακοινώσει οντισιόν σε τρεις σχολές χορού, την Κρατική, τη ''Μάνου'' και την ''Κονταξάκη''. Συμπτωματικά, ένας συμφοιτητής μου είχε βάλει την ανακοίνωση και στη σχολή της Νέλλης Καρρά, που ήμουν εγώ. 

- Η εμπειρία με τον Παπαϊωάννου ήταν πάρα πολύ ωραία! Οτιδήποτε αρνητικό θα ήταν αποκλειστικά λόγω της δικής μου απειρίας στο χώρο, της δικής μου πρώτης φοράς. Σκέψου η πρώτη δουλειά ενός παιδιού στα 23 του να είναι ξαφνικά αυτή η συνεργασία! Μου έκανε πάρα πολύ καλό, αφού είδα στην πράξη το πώς οργανώνεται ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων. Ο καθένας επίσης μπορεί να προσάψει το οτιδήποτε στον Παπαϊωάννου, εγώ έχω να πω όμως ότι ήταν ο πρώτος που ερχότανε, που έφευγε τελευταίος και που κάθε φορά ερχόταν στην πρόβα με κάτι πολύ συγκεκριμένο. 

- Μου είπες ότι η δουλειά μου φέρει στοιχεία από την τέχνη του χορού. Σίγουρα υπάρχουν επιρροές, αν και στο ''Πουθενά'' εργάστηκα ως ηθοποιός και όχι ως χορευτής. Μην ξεχνάς ότι στην Καλαμάτα που ήμουν, παρακολουθούσα και το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού. Συγκεντρώνονται όλα αυτά μέσα σου και καμιά φορά δεν ξέρεις κι από που έρχονται. 

- Μετά τον Παπαϊωάννου ασχολήθηκα ερασιτεχνικά με τη σκηνοθεσία. Το 2011 και το '12 σκηνοθέτησα τους ''Άφαντους'' με την ομάδα του Πανεπιστημίου, που φοιτούσα. Το '13 έκανα ακόμα μία απόπειρα σκηνοθεσίας, αλλά διακόπηκε απότομα για λόγους υγείας, οπότε την τελευταία πενταετία ουσιαστικά είμαι σε μία διαδικασία ανάρρωσης. 

- Στην Ελλάδα δεν θα έλεγα ότι υπάρχει μία σοβαρή σχολή θεατρικής σκηνοθεσίας, έτσι προτίμησα για αρχή να στραφώ στην υποκριτική. Πιστεύω όμως ότι βοηθήθηκα πολύ απ' τη σχολή που αποφοίτησα, καθώς μου παρείχε μια μεγάλη ελευθερία δημιουργικότητας. 

- Το διάστημα της αρρώστιας, της απουσίας μου, κατάλαβα αυτό που λένε για όλους τους δημιουργούς. Αν υπάρχει δηλαδή έμπνευση, υπάρχει αποκλειστικά από τον εαυτό τους. Το πιο σημαντικό που κατάλαβα είναι η υγεία πάνω απ' όλα, στα πάντα. Όλα τα άλλα ας έρχονται μετά, δεύτερα. 

- Δεν είχα και ποτέ ιδιαίτερη επαφή με το σινάφι για να πω ότι κατά τη διάρκεια της δύσκολης πενταετίας είχα απώλειες σημαντικών φίλων απ' τη ζωή μου. Η ασθένεια με έβαλε σε έναν τρόπο σκέψης του αν χρειάζεται ή δεν χρειάζεται να κάνεις τέχνη, γιατί θέλεις να κάνεις επίσης τέχνη. Έτσι η τωρινή παράσταση γεννήθηκε απλά απ' την επιθυμία μου να δημιουργήσω κάτι, ούτε για να γίνω διάσημος, ούτε για να βγάλω λεφτά. Ήταν καθαρή ανάγκη μου να δημιουργηθεί η παράσταση αυτή μέσα σ' ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο. Όντας δηλαδή ηθοποιός κι εγώ, προσπάθησα να έχουν αμοιβή όλοι οι ηθοποιοί συνεργάτες μου, να κάνουν τη δουλειά τους και τίποτα άλλο! 

- ''Ο θρίαμβος του έρωτα'' δεν είναι δική μου παραγωγή. Συνεργάστηκα με τη νεοσύστατη εταιρεία ''Liminal'', η οποία ιδρύθηκε για την προσβασιμότητα των ΑΜΕΑ στο θέατρο. Λόγω, λοιπόν, της ιδιαιτερότητας της παράστασης, καταφέραμε να βρούμε κάποιες χορηγίες, εφόσον ούτε εγώ ήμουν γνωστός, ούτε και η πλειοψηφία των ηθοποιών μου, ώστε να εμφανιζόταν κάποιος χορηγός που θα μας εμπιστευόταν. Στοχεύσαμε έτσι στο ανθρωπιστικό προφίλ ορισμένων εταιρειών.

- Η παράσταση αυτή τη στιγμή είναι καθολικά προσβάσιμη στο ΑΜΕΑ κοινό. Υπάρχει αναπαράσταση στη νοηματική για κωφούς, τρόπος θέασης για τυφλούς και άτομα περιορισμένης όρασης, αγγλικοί υπέρτιτλοι επίσης για ανθρώπους που δεν γνωρίζουν ελληνικά και γι' άλλους που προτιμούν να βλέπουν, να διαβάζουν, αντί να ακούνε. 

- Ψάχνοντας διάφορα έργα, το πρώτο πράγμα που μου άρεσε στον ''Θρίαμβο του έρωτα'' ήταν η ιστορία του. Διαβάζοντας το, άρχισαν με τη μία να μου έρχονται εικόνες απόδοσης του. Έπεσε πολύ πετσόκομμα γιατί το έργο είναι εξαιρετικά ογκώδες! Προσπαθήσαμε να αφαιρέσουμε πράγματα χωρίς να εμποδίζεται η αφήγηση του έργου. Έκανα σύμπτυξη σκηνών στη δεύτερη πράξη για λόγους χρόνου και κυρίως για δραματουργικούς λόγους. 

- Από γραφής, το έργο έχει έναν queer χαρακτήρα, αλλά πολύ κεκαλυμμένο. Όταν ανέβηκε για πρώτη φορά το 1732 κατέβηκε μετά από έξι μόλις παραστάσεις! Πιθανώς κάποιους να έθιξε λόγω της τολμηρότητας του. Ωστόσο εγώ, επειδή ακριβώς υπάρχει το queer στοιχείο, δεν ήθελα να το τονίσω περισσότερο. Το νόημα του έργου, που μπορεί να το διακρίνει ο οποιοσδήποτε με όλα αυτά τα μασκαρέματα και την ανταλλαγή φύλων, είναι ότι ο έρωτας στέκεται τελικά υπεράνω προκαθορισμένων φύλων.

- Άρχισα να το δουλεύω απ' το περασμένο καλοκαίρι, απ' όταν ολοκλήρωσα την ανάγνωση του. Πρόβες κάναμε μόνο δύο μήνες, αλλά βέβαια χρειάστηκαν να γίνουν από πριν κι άλλα πολλά πράγματα. Λέω μόνο δύο μήνες, καθώς είπα να δοκιμάσουμε τόσο για τώρα και αν πάνε όλα καλά, να το προσπαθούσα για να ανέβαινε του χρόνου. Καλώς ή κακώς είναι η πρώτη μου επαγγελματική δουλειά, άρα λάθη θα υπάρξουν, κυρίως από τη δική μου άγνοια. Η ευθύνη του λάθους βαραίνει ένα 50% τον σκηνοθέτη κι ένα άλλο 50% τους συνεργάτες του. 

- Τα πρώτα δύο χρόνια της ασθένειας, ασχολιόμουν μόνο με την υγεία μου και δεν είχα και τη δυνατότητα να κάνω κάτι άλλο. Νοσοκομεία, θεραπείες, τα γνωστά...Μετά τα δύο χρόνια πήγα στην Καλαμάτα να ζήσω με τους γονείς μου σε ένα πιο προστατευμένο περιβάλλον. Μην έχοντας τη δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης, μου μαγείρευε η μητέρα μου πολύ συγκεκριμένα πράγματα και όλα ήταν πιο κοντά, πιο φθηνά και καλύτερης ποιότητας. Σε τέσσερα τετράγωνα είχα δίπλα μου το φυσιοθεραπευτήριο, όπως και πολύ κοντά μου τον ψυχολόγο και τη διατροφολόγο μου. Όλα έμοιαζαν πιο εύκολα για μένα εκεί.  

- Στην Καλαμάτα έκατσα άλλα δυόμισι χρόνια, ουσιαστικά μέχρι φέτος, τον Γενάρη του 2018. Στέκομαι στα πόδια μου, αλλά ακόμη όχι τελείως. Ίσως να έπρεπε να μείνω ακόμη ένα χρόνο στην Καλαμάτα, βλέποντας τώρα τις δυνάμεις μου με αφορμή την παράσταση. Για να καταλάβεις, αν τώρα εμείς οι δύο περπατήσουμε είκοσι μέτρα, εγώ θα κουραστώ 15 και 20 φορές παραπάνω από σένα! Κι ας μην αντιμετωπίζω κανένα πρόβλημα με την καρδιά μου, απλά έχω την πεποίθηση ότι αυτό θα με ακολουθεί δια βίου! Μου ήταν δύσκολο να γυρίζω στο σπίτι μετά από πεντάωρη πρόβα, να πλένω τα πιάτα ή να βάζω πλυντήριο, αλλά έπρεπε να γίνει. Είχα κι εδώ μεγάλη βοήθεια, αλλά και πάλι κουραζόμουν απίστευτα. Τώρα βρίσκομαι στο στάδιο των τσεκ και όλα δείχνουν ok. Μάλιστα τα τσεκ από κάθε δίμηνο έγιναν τώρα ανά εξάμηνο και θα γίνονται ανά έτος. Δεν έχω κανένα θέμα να μιλάω γι' αυτό, απλά δεν θα ήθελα να χαρακτηριστεί ''η εξομολόγηση ενός καρκινοπαθούς''...Δεν θα το βάλω αυτό μπροστά για να πω ''Παιδιά, λυπηθείτε με'', όχι (γέλια). Χαίρομαι μάλιστα που εσύ προσωπικά είδες τη δουλειά μου πρώτα και μου ζήτησες μετά να μιλήσουμε, χωρίς να με γνωρίζεις. 

- Είχα όγκο στο κεφάλι. Σπάνια περίπτωση, μυελοβλάστωμα ενηλίκων, καθώς συνήθως πρόκειται για παιδικό καρκίνο. Νομίζω τρεις περιπτώσεις σαν τη δική μου υπάρχουν στην Ελλάδα! Το βρήκα όταν είχε γίνει σαν μανταρίνι, 3.3 x 3.5 εκατοστά. ''Δεν ξέρουμε από πότε το είχες'' μου είπαν αρχικά οι γιατροί, ''μπορεί τρία, μπορεί και πέντε χρόνια''...Ο εγκέφαλος, ξέρεις, είναι πολύ ελαστικός κι αυτό μεγάλωνε χωρίς να δίνει συμπτώματα μέχρι που δεν γινόταν αλλιώς. Χειρουργήθηκα στη Γερμανία, αφού ο όγκος είχε προσβάλλει το σημείο ''σκώληκα'' του εγκεφάλου και είχε πάρει το ίδιο χρώμα μ' αυτό. Έπρεπε να γίνει η εγχείρηση με live μαγνητικό τομογράφο για να μην πειραχτούν άλλα σημεία του εγκεφάλου κι αυτό ήταν εφικτό μόνο σ' ένα συγκεκριμένο νοσοκομείο της Γερμανίας. Επρόκειτο για διάχυτο όγκο και κινδύνευαν ''μαζί με τα ξερά, να καούν και τα χλωρά''. Μου άφησε κάποιες παρενέργειες η επέμβαση. Για παράδειγμα, τα έβλεπα όλα διπλά στην αρχή, αν και με το χρόνο βελτιώθηκε κατά πολύ η όραση μου. Πλέον βλέπω διπλά σε πολύ συγκεκριμένα σημεία. Μου άφησε επίσης μία μυική ατροφία...Κάνω γυμναστική και ειδική διατροφή, αλλά το σώμα μου είναι ακόμα με την επίδραση της κορτιζόνης. Όταν έκοψα την κορτιζόνη, έχοντας συνηθίσει να μην τρώω αλάτι, το έκοψα τελείως μετά. Όπως και τη ζάχαρη, που θρέφει τα καρκινικά κύτταρα. Επαναλαμβάνω, δεν θα μπορούσα να τα παρακάμψω όλα αυτά σε μία συνέντευξη, αφού αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μου. Το πιο έντονο κουσούρι, να το πω έτσι, που μου άφησε η ασθένεια, είναι η ανισορροπία. Πήγαινα βάρκα - γιαλό, αδυνατώντας να περπατήσω σε ευθεία. Να, εδώ στη Σόλωνος, λόγου χάριν, δεν θα μπορούσα να περπατήσω αν δεν με κράταγε κάποιος ή αν δεν πήγαινα πάρα πολύ αργά. Ακόμα έχω τρομερές ζαλάδες και γι' αυτό δεν μπορώ να στρίψω το κεφάλι μου δεξιά ή αριστερά. 

- Ήμουν 27 ετών όταν μου χτύπησε την πόρτα ο καρκίνος και πήγαινα σχετικά καλά με τη δουλειά μου και με τα όνειρα μου. Υπήρχε μια βάναυση αποκοπή, αλλά πλέον με την απόσταση του χρόνου, πίστεψε με, το βλέπω πολύ θετικά όλο αυτό. Θυμάμαι να με πηγαίνουν για μια ακτινοβολία οι γονείς μου και να σκέφτομαι: ''Ωραία, θες να αξιωθείς να κάνεις μία παράσταση. Και τι έγινε; So what, που λένε!'' Σου τό'πα και πριν, είναι όμορφο να κάνεις καλές δουλειές, καλές συνεργασίες, αλλά το πιο σημαντικό - και δεν το λέω μελό τώρα - είναι νά'χεις την υγειά σου. Ευτυχώς που συνήθως η καρκινική μετάσταση πηγαίνει από κάτω προς τα πάνω και άρα εγώ που το είχα στο κεφάλι, θεωρητικά δεν κινδυνεύω, εκτός κι αν ξαναβγεί στο ίδιο σημείο...Δεν με πειράζουν οι συνεχείς εξετάσεις, τις συνήθισα, ίσα - ίσα που είναι καλό να ξέρεις τι συμβαίνει στον οργανισμό σου. 

- Έχασα τα μαλλιά μου και σίγουρα κάπου μ' ενοχλεί που δεν τά'χω πια όπως τα είχα, αλλά δεν θα ασχοληθώ τώρα μ' αυτό! Είναι συνταρακτικό να βλέπεις την αλλοίωση του εαυτού σου. Σκέψου ότι μια ζωή ήμουν πολύ αδύνατος, γύρω στα 58 κιλά, και έφτασα τα 75 με το πρήξιμο της κορτιζόνης. Απ' τις ακτινοβολίες έχασα τα μαλλιά μου και όχι απ' τις χημειοθεραπείες. 

- Οι γονείς μου στάθηκαν πολύ δίπλα μου με ψυχραιμία και ευτυχώς δεν μου έδειξαν την αγωνία τους. Τέλη Αυγούστου πεθαίνει η γιαγιά μου που την είχαν ένα χρόνο στην Καλαμάτα και τη φρόντιζαν, αρχές Σεπτέμβρη βγαίνει η μαγνητική μου, οπότε οι γονείς μου δεν ξεκουράστηκαν καθόλου. 

- Από τη δική μου εμπειρία, δύο πράγματα παίζουν μεγάλο ρόλο: Η ψυχολογία και η διατροφή. Δεν ''είμαστε ότι τρώμε'', όπως λένε, αλλά ''ότι χωνεύουμε''. Από τη στιγμή που οι γιατροί κάνουν ότι είναι να κάνουν, πιστεύω πολύ και στις εναλλακτικές μορφές θεραπείας: Ομοιοπαθητική, βοτανοθεραπεία, ρέικι, διαλογισμό, βελονισμό, ρεφλεξολογία. Δεν έχεις να χάσεις κάτι άπαξ και κάποιος σου βάζει ένα τέλος. Δε θα πάθω δηλαδή κάτι κακό αν κόψω τη ντομάτα και την αντικαταστήσω με πιπεριά, όπως μου σύστησε διατροφολόγος, ή αν φάω πράσινη φακή αντί της κανονικής. Κάποια στιγμή θέλησα να κόψω το κρέας, αλλά δεν μου το επέτρεψαν, λόγω των χημειοθεραπειών, του πεσμένου αιματοκρίτη κ.λπ. Τον καρκίνο λες ή θα τον παλέψω ή θα παραιτηθώ. Δεν κατηγορώ κανέναν για καμία αντίδραση απέναντι του. Τότε είχα πραγματική άγνοια του κινδύνου. Νομίζω πως αν με έβρισκε σήμερα ο καρκίνος, θα έμπαινα σε πολύ μεγαλύτερη διαδικασία πανικού. 

Κωνσταντίνος Μαραβέλιας - Bosko (photo: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO)

''Βάρκα στο σπίτι'' του Λεωνίδα Μαριδάκη ή Βάρκα στη...Σφίγγα

Ωραία δισκοπαρουσίαση ήταν η χθεσινοβραδινή του τραγουδοποιού Λεωνίδα Μαριδάκη στη ''Σφίγγα'', τη μουσική σκηνή που πλέον έχει γίνει στέκι όλων μας! Κι αν είχε το χαρακτήρα ''οικογενειακής υπόθεσης'', μια και οι περισσότεροι ήμασταν φίλοι και γνωστοί, υπήρξαν άνθρωποι που έβλεπαν για πρώτη φορά live τον Μαριδάκη και έφυγαν με τις καλύτερες εντυπώσεις. Για τα πάντα φρόντισε η Νικόλ Κατσάνη, η σύντροφος του Μαριδάκη, που είναι ραδιοφωνική παραγωγός στο Μεταδεύτερο και έκανε την πρώτη στιχουργική της εμφάνιση στο δίσκο ''Βάρκα στο σπίτι''. Εκείνη πήγαινε από τραπέζι σε τραπέζι, κανονίζοντας που θα κάτσουν οι καλεσμένοι, δημοσιογράφοι, ραδιοφωνικοί παραγωγοί και μουσικοί - συνάδελφοι του Μαριδάκη. 

Διότι πολλοί άλλοι καλλιτέχνες προσήλθαν στη Σφίγγα για να τον τιμήσουν. Μεταξύ αυτών, η στιχουργός Φωτεινή Λαμπρίδη και ο μαθητής της, στιχουργός Πάνος Αντωνάτος (στίχοι και των δύο υπάρχουν στο ''Βάρκα στο σπίτι''), η ηθοποιός Κάτια Γέρου, οι ερμηνευτές Βασίλης Γισδάκης, Νίκος Ανδρουλάκης, Νίκος Καρακαλπάκης, Γιώργος Νικητόπουλος και Θέλμα Καραγιάννη, οι τραγουδοποιοί Βασίλης Σαλταγιάννης, Μάνος Μοναστηριώτης, Αντώνης Βάμβουκας, Αποστόλης Αρμάγος, Ξένια Ροδοθεάτου, ο ποιητής - στιχουργός Δημήτρης Λέντζος, ο εκδότης Θανάσης Συλιβός, η δημοσιογράφος Λιάνα Μαλανδρενιώτη και οι ραδιοφωνικοί παραγωγοί Ξενοφών Ραράκος, Γιάννης Σκουλετάκης, Ελένη Γιαννοπούλου. Δεν είναι κι εύκολο να τους μαζέψεις όλους αυτούς σε μία δισκοπαρουσίαση, αφού συνήθως - μιλάω εκ πείρας - κανείς δεν πατάει πουθενά πια...

Την εκδήλωση ανοίξαμε λίγο μετά τις 9.30 ο γράφων και ο σκηνοθέτης Σάββας Στρούμπος. Το δικό μου κείμενο δεν το αναρτώ εδώ, αφού θα δημοσιευθεί στο TVXS, όπως μου ζήτησε και της τό'στειλα ήδη η Φωτεινή Λαμπρίδη. Ας πω μόνο ότι έκανα αναφορές στις προηγούμενες δύο δισκογραφικές εργασίες του Μαριδάκη, στη δυσκολία τού να βγάζεις σήμερα καινούργιο δίσκο, στο φιάσκο της Spider Music (δεν περάσαμε και λίγα πέρσι τόσο ο Λεωνίδας με τη Νικόλ, όσο κι εγώ), στη μεγάλη συνεισφορά του Μάνου Ελευθερίου σε ένα δίσκο νέων καλλιτεχνών, καθώς και σε μία ανάλυση του μουσικού ύφους της δουλειάς. 

Ο Σάββας Στρούμπος με τη σειρά του αναφέρθηκε στη συνεργασία του με τον Λεωνίδα Μαριδάκη στο θέατρο - ο Κάφκα τους ένωσε, όπως μάθαμε. Θεωρώ πρωτότυπη την ομιλία του Στρούμπου, καθώς για το δίσκο ειπώθηκαν αρκετά από τη δική μου μεριά και ήταν ενδιαφέρον να ακούσουμε έτσι κάτι για μία πιο άγνωστη καλλιτεχνική του δραστηριότητα. 

Το λόγο έπειτα είχαν τα ίδια τα τραγούδια! Ο Μαριδάκης με την καλοκουρδισμένη μπάντα του, αποτελούμενη όχι από όλους τους μουσικούς του δίσκου, παρουσίασαν live το υλικό, όχι πάλι με τη σειρά του δίσκου. Το κομμάτι ''Έρωτας είναι'', λόγου χάριν, που ανοίγει τη ''Βάρκα στο σπίτι'', χθες παίχτηκε προτελευταίο στη σειρά με τον guest Σπύρο Γραμμένο. Πληθωρικός όπως πάντα ο Γραμμένος δικαιολόγησε το χιούμορ του επί σκηνής στο άγχος που είχε για να τραγουδήσει το κομμάτι πρώτη φορά μαζί με τον δημιουργό. Πριν τον Γραμμένο μαζί με τον Μαριδάκη ανέβηκε στο stage ο Αργύρης Λούλατζης και είπαν ακόμη ένα τραγούδι σε στίχους του πατέρα του Λεωνίδα. 

Το encore ήταν αναμενόμενο κι έτσι ξανακούσαμε δύο τραγούδια - ευτυχώς μόνο δύο, γιατί ποτέ δεν κατάλαβα αυτή την αδηφάγα τάση του κοινού να καταναλώνει τα τραγούδια και να...ξεζουμίζει τον καλλιτέχνη ή, για να το πω αλλιώς, υπάρχει και το CD στην είσοδο προς πώληση και για κατ' ιδίαν ακροάσεις. 

Εδώ με την αγαπημένη Ελένη Γιαννοπούλου που έχουμε μια άριστη συνεργασία χρόνων και τη θεωρώ εξαιρετική στη δουλειά της! Πίσω μας, τα λένε η Φωτεινή Λαμπρίδη με τον Σπύρο Γραμμένο! Θα τα ξαναπούμε σίγουρα, λοιπόν, σε μια επόμενη παράσταση του τραγουδοποιού Λεωνίδα Μαριδάκη. Ο δίσκος του, ''Βάρκα στο σπίτι'', κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος του Συλιβού και καλό θα είναι να τον προμηθευτείτε, αφενός γιατί αξίζει και αφετέρου γιατί προσπαθούμε όλοι να μη χάσουμε την επαφή μας με τους ''χειροπιαστούς'' φορείς ήχου και μουσικής. 

Όταν οι ευκάλυπτοι θροΐζουν στις αλλέες έξω από τον ''Παρνασσό'' είναι που μέσα παίζεται ο Καρυωτάκης της Πλάτωνος

Η Ντόρα Μπακοπούλου συγχαίρει την επιστήθια φίλη της, Λένα Πλάτωνος, υπό το βλέμμα του Όθωνα Μεταξά.

Ο Θόδωρος Κοτεπάνος στο πιάνο, η Σαβίνα Γιαννάτου στο τραγούδι και ο Γιώργος Κοροπούλης στην ανάγνωση ποιημάτων του Καρυωτάκη και όχι μόνο. 

Η Λένα Πλάτωνος δέχεται τα συγχαρητήρια της Μαρίας Βουμβάκη.

Μια αγκαλιά στη Σαβίνα Γιαννάτου από τον Χρήστο Θηβαίο.

Ο Θόδωρος Κοτεπάνος και η Ντόρα Μπακοπούλου.

Μερικά στιγμιότυπα από τη συναυλία - αφιέρωμα στον ποιητή Κώστα Καρυωτάκη με τα ''13 τραγούδια'' της Λένας Πλάτωνος από τη Σαβίνα Γιαννάτου, συνοδεία του Θόδωρου Κοτεπάνου στο πιάνο, αλλά και απαγγελίες ποιημάτων και κειμένων από τον Γιώργο Κοροπούλη. Η αίθουσα του ''Παρνασσού'' ήταν κατάμεστη από κόσμο και, νομίζω, το αποτέλεσμα ήταν αμιγώς και αυστηρώς καλλιτεχνικό. Μία συναυλία που διήρκεσε 90 λεπτά, στην οποία ακούστηκε ολόκληρος ο ''Κύκλος Καρυωτάκη'' της Πλάτωνος με εμβόλιμα ποιήματα και πεζά, γραμμένα από και για τον αυτόχειρα ποιητή. Εκεί βρέθηκαν επίσης ο Αχιλλέας Κυριακίδης, η Ντόρα Μπακοπούλου, η Μαρία Βουμβάκη, ο Χρήστος Θηβαίος, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, η Ελένη Γιαννοπούλου, η Σοφία Γιαννάτου, ο Στέργιος Τσιρλιάγκος, ο Γιώργος Βουδικλάρης, άνθρωποι όλων των ηλικιών με ξεχωριστή την παρουσία νεολαίων που παρακολουθούν φανατικά τις πλατωνικές συναυλίες στην Αθήνα. Α, και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος, φεύγοντας από τον ''Παρνασσό'', άκουσε τα σχολιανά του από έναν αγανακτισμένο πολίτη...Όσο για μένα, αν εξαιρέσεις το ότι κλείστηκα στο ασανσέρ για ένα πεντάλεπτο μαζί με τη Λένα και απ' την ταχυπαλμία μας ήταν αδύνατο να καθησυχάσει ο ένας τον άλλον, απόλαυσα πραγματικά αυτό το κονσέρτο. Πιθανώς να ήταν και η πρώτη φορά που παρακολούθησα μία αμιγώς καρυωτακική συναυλία της Πλάτωνος, χωρίς δηλαδή κανένα άλλο τραγούδι είτε σε μελοποιημένη - από την ίδια - ποίηση, είτε σε στίχους δικούς της. Καλύτερες στιγμές: ΟΛΑ τα τραγούδια, εφόσον τόσο ο Κοτεπάνος στο πιάνο, όσο και η Γιαννάτου που διατηρεί αναλλοίωτη τη φωνή της, έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους, καθώς και η ανάγνωση του Κοροπούλη στο ποίημα ''Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες'' και σε εκείνο το αριστουργηματικό κείμενο του Ανδρέα Εμπειρίκου για τον Καρυωτάκη.  

Τα δύο καινούργια τραγούδια της Γιώτας Γιάννα και ο ντυλανικός τροβαδούρος Βασίλης Καζούλης στα ''Φρούτα εποχής'' του αστείρευτου Γιάννη Ζουγανέλη

Τα ''Φρούτα εποχής'' είναι μία πολυπρόσωπη και πολυποίκιλη - απ' την άποψη των μουσικών ειδών που φιλοξενεί - παράσταση. Ξεκίνησε στη ''Σφίγγα'', στο κέντρο της Αθήνας, το περασμένο Σάββατο, όπου και θα συνεχιστεί για ακόμη τρία Σάββατα, μέχρι και τις 5 Μαΐου. Οι καλλιτέχνες βγαίνουν εναλλάξ στη σκηνή με σταθερή μόνο τη μπάντα: Η Τάνια Ρόκκα αναλαμβάνει το κομμάτι μιας χιουμοριστικής παρουσίασης των μουσικών (και όχι μόνο, βέβαια), μεταξύ των οποίων συναντάμε τον Αλέξανδρο Ζουγανέλη, ανιψιό του Γιάννη, στα πνευστά (σαξόφωνο, τραγούδι), όπως και τους Κώστα Σπυράτο στα κρουστά, Βασίλη Ντρουμπογιάννη στο πιάνο και τον Γιάννη Πουρνάρα στα λαϊκά όργανα (μπουζούκι, τζουράς). Ο πρώτος γκεστ που ανοίγει στην ουσία το πρόγραμμα είναι ο νέος τραγουδοποιός Παναγιώτης Αυγερινός.

Τον Αυγερινό δεν τον ήξερα καθόλου, παρόλο που έχει ήδη κυκλοφορήσει δίσκο σε διανομή μεγάλης εταιρίας με τη συμμετοχή μάλιστα του Λάκη Παπαδόπουλου. Απ' αυτό που είδα και άκουσα, θα έλεγα ότι πρόκειται για έναν τραγουδοποιό που συνεχίζει την παράδοση των δημιουργών μπαλάντας ''δωματίου'' - όπως είχε πει και ο Σαββόπουλος κάποτε για τον Βαγγέλη Γερμανό - με ηλεκτρικά στοιχεία, αλλά και με ένα ύφος φανερά εμπνευσμένο από τον Θανάση Παπακωνσταντίνου και τον Σωκράτη Μάλαμα. Λογικό το βρίσκω, αν υποτεθεί πως οι συγκεκριμένοι τραγουδοποιοί αποτέλεσαν τις βασικές επιρροές του σε μικρότερη ηλικία χωρίς να μένει εκτός ένα α λα Πουλικάκος ή και Γερμανός αμιγώς ροκ ή φολκ ροκ ύφος (τα ηλεκτρικά στοιχεία, που λέγαμε). Θα ακούσω τη δουλειά του σύντομα και θα επανέλθω για την περίπτωση του.

Τον Αυγερινό διαδέχτηκε στο stage ο Βασίλης Καζούλης, ο Έλληνας Dylan ή Paul Simon ή όποιον άλλο θέλετε, βάλτε, τραγουδοποιός της εφηβείας μας. Είχα πολλά χρόνια να δω τον Ροδίτη Καζούλη, που ναι μεν δεν έχει ανανεωθεί ηχητικά μέσα στα χρόνια - μου είχε δώσει κάποτε μια εξήγηση ο ίδιος γι' αυτό στο περιοδικό ΗΧΟΣ - πάντα όμως, σε μένα προσωπικά, θα μεταδίδει συγκίνηση με τις ευαίσθητες μπαλάντες του. Ακούσαμε και ένα από τα πιο πρόσφατα τραγούδια του, αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι, προτού φυσικά να ξυπνήσει μνήμες σε όλους με τη ''Φανή'', το ''Κάτι να γυαλίζει'', το σπαρακτικό ''Τελευταίο'' και τη ρυθμική ''Άννα (Δεν ήμουνα εγώ για αεροπλάνα)''. Πάντως, για τον Καζούλη η άνεση του επί σκηνής και το χιούμορ του φανερώνουν πως γι' αυτόν σαν να μην πέρασε μια μέρα! 

Η εμφάνιση της Γιώτας Γιάννα ως γκεστ στο πρόγραμμα του Ζουγανέλη ήταν η πλέον αναμενόμενη της βραδιάς, δεδομένης της επίσημης πλέον δισκογραφικής συνεργασίας τους: Πρόσφατα η καλλιτέχνιδα ηχογράφησε δύο ολοκαίνουργια κομμάτια σε μουσική του Ζουγανέλη και σε στίχους της Γιούλας Γεωργίου. Γι' αυτά τα τραγούδια η Γιώτα Γιάννα μού είχε μιλήσει αποκλειστικά στη LIFO πριν λίγο καιρό (http://www.lifo.gr/articles/music_articles/182205/giota-gianna-proti-fora-eida-na-krinoyn-kallitexni-apo-ti-rytida-toy-kai-oxi-ap-ayto-poy-vgazei) και μάλλον είναι και τα δύο πρώτα πρωτότυπα τραγούδια που ηχογράφησε στη μεγάλη πορεία της, αν υπολογίσουμε πως η έκδοση σε βιβλίο - CD Τα μάτια της Γιώτας Γιάννα περιείχε αποκλειστικά επανεκτελεσμένο υλικό. Και τα δύο τραγούδια, το Αγάπησα τη νύχτα και το Επιμένω στη ζωή, θα χαρακτηρίζονταν επιτυχημένα, αφού αποτελούν σκιαγράφηση της προσωπικότητας της: Αγάπησα τη νύχτα/ στιγμή δε μετανιώνω/ ακόμα κι όταν ψάχνω/ να γύρω σ' έναν ώμο/ Έλα και μέτρα τις γραμμές/ που χάραξαν το πρόσωπο μου/ είμαι περήφανη γι' αυτές/ είναι το βιογραφικό μου...Ακούστε εδώ το ένα απ' αυτά που έχει ήδη αναρτηθεί στο YouTube:

Η Γιώτα Γιάννα απέδωσε live τα νέα, τα δικά της, τα ολόδικά της τραγούδια, με ένα κέφι μοναδικό, λες και περίμενε χρόνια αυτή τη συνάντηση της με τη δισκογραφία! Την προλόγισε βέβαια καταλλήλως και ο οικοδεσπότης Ζουγανέλης, αναφερόμενος στα 70s, τότε που αμέσως μετά τη μπουάτ όλοι κατέληγαν στα ''Χρυσά κλειδιά'' για ν' ακούσουν μέχρι το ξημέρωμα μία ιδιαίτερη λαϊκή ερμηνεύτρια και περσόνα της νύχτας! Και η αλήθεια είναι πως πέραν των καινούργιων τραγουδιών, η Γιώτα Γιάννα έκανε δικά της κάποια λαϊκά τραγούδια άλλων, που τα απογείωσε και τα πέρασε σε άλλη σφαίρα, όπως εκείνο το εξαιρετικό ζεϊμπέκικο της Μαντώς σε στίχους της Ιφιγένειας Γιαννοπούλου. Δεν μπορώ όμως να μην γράψω πως το κομμάτι, με το οποίο έπαθα την πλάκα μου, ήταν ο ''Άμλετ της σελήνης'' του Θάνου Μικρούτσικου και του Μάνου Ελευθερίου! Θα τολμούσα να χαρακτηρίσω την εκτέλεση της Γιώτας Γιάννα ως την καλύτερη μέχρι τώρα τουλάχιστον σε συναυλιακό επίπεδο. Οι στίχοι σαν να μας αποκαλύφθηκαν εκ νέου όση ώρα τους τραγουδούσε ψυχωμένα, ροκάροντας ταυτόχρονα με τη φυσαρμόνικα της! 

Ο Γιάννης Ζουγανέλης αναδείχτηκε στον κεντρικό πρωταγωνιστή του προγράμματος - δική του ιδέα άλλωστε ήταν αυτό το ταίριασμα διαφορετικών μουσικών γενεών (και ειδών) επί σκηνής. Τραγούδησε δικά του κομμάτια, γνωστά κάποια από τις ερμηνείες του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ενώ ιδιαίτερη στιγμή ήταν η απόδοση ενός νανουρίσματος, ντουέτο με την κόρη του, Ελεονόρα, από τη γιγαντοοθόνη. Δεν έλειψε φυσικά το χιούμορ του, όπως ποτέ δεν του λείπει, φανερώνοντας για μιαν ακόμη φορά τη μεγάλη επικοινωνιακή σχέση που έχει αναπτύξει εδώ και δεκαετίες με το κοινό του. Υπήρχαν και κάποιες...μπηχτές που, νομίζω, έχουν νόημα να καταγραφούν: Στο πρώτο τραπέζι, ας πούμε, καθόταν ο Γιώργος Λιάνης με την παρέα του. Ο Ζουγανέλης του ''την είπε'' που όλο τον Θεοδωράκη προβάλλει από τη ραδιοφωνική εκπομπή του, τη στιγμή που υπάρχουν πολλοί άλλοι νέοι καλλιτέχνες δίχως καμία πρόσβαση στα ΜΜΕ. Άδικο έχει; Το πρόγραμμα έλαβε τέλος λίγο πριν τις τρεις τα χαράματα, δίνοντας την ευκαιρία σε όλους τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες να κάνουν ακόμη μία εμφάνιση διαρκείας στη σκηνή. Να περάσετε από τη ''Σφίγγα'', αξίζει! Τα ''Φρούτα εποχής'' είναι ένα σχήμα που καλύπτει όλα τα μουσικά γούστα με δύο όμως βασικούς παράγοντες: Το ποιοτικό ελληνικό τραγούδι και το χιούμορ, ίδιον του συνθέτη, ερμηνευτή και performer Γιάννη Ζουγανέλη.

Γιάννης Ζουγανέλης - Γιώτα Γιάννα - Βασίλης Καζούλης - Τάνια Ρόκκα