ΑΝΤΙ ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΥ

Να' μαστε πάλι εδώ Αντρέα, όπως θα' λεγε και ο Μανώλης Ρασούλης, μόνο που αυτή τη φορά εσύ θα λείπεις. Προς στιγμή νομίσαμε ότι κάποιος μετατόπισε την πρωταπριλιά μέσα στον Mάρτη και πως εσύ την έκανες κατά Βραζιλία μεριά να βρεις την Αλίσια, τη μούσα σου. Μακάρι να ήταν έτσι. Βλέπεις, όμως, ο θάνατος ο αήττητος αποφασίζει πριν από μας για μας και δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ των ψυχών. Τη στιγμή αυτή που σου γράφω ακούγεται από κάπου ένα παλιό λαϊκό του Θεοδωράκη, από την Πολιτεία νομίζω. Καλή φάση! Εσύ άλλωστε δεν είχες κανένα κόμπλεξ με τη μουσική και τα γούστα της, μπορούσες ν' ακούς απ' τη μια τον φίλο σου, τον Caetano Veloso ή τον Σπήλιο Μεντή κι απ' την άλλη τους Grateful Dead και τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Η τελευταία ήταν και η αιτία που ξεκίνησε η φιλία μας οχτώ χρόνια πριν στο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους της Δράμας. Μόλις είχε τελειώσει η επαναληπτική προβολή της ταινίας μου, μέρα μεσημέρι, έξω απ' τ' Αστέρια και σε θυμάμαι να παρατηρείς την τοιχοκολλημένη αφίσα. Σε γνώριζα και ένιωθα δέος απέναντι σου, με ενδιέφερε η κρίση σου και έτρεμα την ενδεχόμενη απόρριψη ή άρνηση σου γι' αυτό που' χα αξιωθεί να φτιάξω. Είστε ο σκηνοθέτης; με ρώτησες. Και μετά: Ξέρετε, μου άρεσε πολύ η ταινία σας για τη Φλέρυ. Αυτό ήταν! Ή μάλλον αυτό ήταν η αρχή! Διότι μέχρι και πριν λίγες μέρες που μας την έσκασες κυριολεκτικά, δεν σταμάτησες ούτε για μια στιγμή να στηρίζεις νέους καλλιτέχνες. Θυμάσαι που σε τράβαγα κι εγώ με τη σειρά μου σε διάφορα live καλλιτεχνών; Σιγά – σιγά έτσι φτιάξαμε έναν πυρήνα δημιουργικό με σένα πάντα μπροστάρη να προσφέρεις τις γνώσεις σου, τον καλό τον λόγο και το κουράγιο σου. Με ρωτάς τώρα εμένα με τι διάθεση θα ξαναμαζέψω τους φίλους μας όλους στη βεράντα της πλατείας Βικτωρίας; Πως θα ξαναβγώ στο Μοναστηράκι για βινύλια, δραστηριότητα που την είχα κόψει απ' τα είκοσι μου και την άρχισα πάλι εξ αιτίας σου; Μην κλαις, μου λένε κάποιοι, θα σε βλέπει ο Αντρέας και δεν θα του αρέσει. Δεν πειράζει, απαντάω κι εγώ, ας μην του αρέσει! Γιατί, ρε συ Αντρέα, ούτε συ άκουγες εμένα που σου φώναζα τους τελευταίους μήνες να μην τρως άτσαλα και να πας να κοιτάξεις την πίεση σου. Πως σου φαίνεται σήμερα που άκουσα έναν κοινό φίλο μας να λέει ότι όσο φρόντιζες το πνεύμα σου, άλλο τόσο παραμελούσες το σώμα σου; Σ' το' χα πει πολλές φορές, δεν σ' το' χα πει; Αντρέα, είσαι κατακόκκινος σαν παντζάρι, να ελέγξεις την αρτηριακή σου πίεση! Κι εσύ χαμογελούσες σαν παιδάκι, όπως πάντα...Τι κατάλαβες τώρα, ρε Αντρέα; Μας αφήνεις μόνους κι έρημους να παλεύουμε με τα θηρία και τους κακούς που σε αντίθεση με τον κινηματογράφο αυτοί πάντα επιβιώνουν στο τέλος. Χτυπάει το κινητό μου και νομίζω πως θα' σαι εσύ. Μου φαίνεται θα κάνω ότι κάνει και η Σαβίνα, η κοινή μας φίλη, η οποία ποτέ δε σβήνει απ' την ατζέντα της τα τηλέφωνα ανθρώπων που έφυγαν απ' τον κόσμο τούτο. Ξαναείδα πριν από λίγες ώρες το ντοκιμαντέρ – τσάτρα πάτρα που φτιάξαμε μαζί για τον Γιαπωνέζο Damo Suzuki. Δε θα ξεχάσω τον Σολδάτο που μας συνάντησε στην προβολή, πάλι στη Δράμα, και σε ρώτησε πότε επιτέλους θα μεγαλώσεις και δε θα μπλέκεις με αναρχο – ροκάδες καλλιτέχνες. Μιλάω με τη Μιράντα που σου είχε πάρει τα μέτρα για το α λα 50s κοστούμι της ταινίας, γελάμε με την απίστευτη όρεξη σου για κουλτουριάρικα...μασκαρελίκια. Μου τηλεφώνησε η Έλενα και μου ζήτησε να ανοίξει η συγκεκριμένη ταινία το φετινό φεστιβάλ underground κινηματογράφου της Λευκωσίας. Έτσι, για να σηκωθεί ολόκληρη η αίθουσα και να χειροκροτήσει την ιερή μορφή σου. Είναι εδώ η Έλενα κι αύριο έρχεται και ο Μιχάλης ο ποιητής. Ξέρεις ότι απόψε στην Κύπρο σε τιμούν με έκτακτο ποιητικό μαραθώνιο στη μνήμη σου; Μπορείς να διαβάσεις άραγε από 'κει που βρίσκεσαι τα μονόστηλα που σου αφιέρωσαν όλες οι σοβαρές εφημερίδες; Η Μαρίζα, λέει, σου πήρε μια αγκαλιά γαλάζια τριαντάφυλλα. Η Λένα θέλει να στείλει στεφάνι – στεφάνι, για φαντάσου – συγκινημένη με το αφιέρωμα που διοργανώναμε γι' αυτήν στο Nosotros. Μέχρι και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος επικοινώνησε μαζί μου από την Τουρκία, να μου μεταφέρει δυο γλυκά λόγια που θ' ακουστούν στο κατευόδιο. Τον δε Ξανθόπουλο, ασ' τον αυτόν. Μιλάμε δυο και τρεις φορές τη μέρα, έτσι για να δει ο ένας σε τι ψυχολογική κατάσταση είναι ο άλλος. Μου έσκισε την καρδιά το κλάμα του Λευτέρη στο τηλέφωνο. Μου ζητούσε να του πω ότι όλο αυτό είναι μια κακιά φάρσα και τίποτα περισσότερο...Τι να του έλεγα του φίλου μας, ρε Αντρέα; Σάμπως εγώ καλύτερα ήμουν; Που να' βλεπες και τα μάτια του Ηλία, του Επίκουρου, του Ζαχαρία και του Παναγιώτη. Πρησμένα από το κλάμα και τα ερωτηματικά. Τους είχα όλους σπίτι μου χθες, Αντρέα, αγκαλιαστήκαμε και κλαίγαμε σαν παιδιά ορφανά. Γιατί μείναμε πραγματικά ορφανοί. Πιστεύω ότι κάπως έτσι θα ένιωσαν και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες, μουσικοί κυρίως, όταν έφυγε από κοντά τους ο Μάνος Χατζιδάκις. Παρακάμπτω το γεγονός πως υπήρξες ένας σπουδαίος ποιητής, πολυμεταφρασμένος και αναγνωρισμένος στο εξωτερικό. Μένω στο μεγαλείο της ψυχής σου, αυτό που μου εξήρε προ ολίγου στο τηλέφωνο και ο Αγγελόπουλος. Ξημερώνει δύσκολη μέρα για όλους μας και δεν ξέρω πως θα τη βγάλω. Βουρκώνω όταν ακούω τη Λιάνα να λέει πως σε λίγες ώρες από τώρα θα δούμε για τελευταία φορά τη φατσούλα σου. Τι σκληρός που ειν' ο θάνατος, γαμώ το κέρατο μου. Αν υποθέσουμε ότι δεν είμαστε μόνο ύλη και πιστέψουμε στο άκρον άωτον της αισιοδοξίας που θέλει την ψυχή να φεύγει απλά από το περιτύλιγμα της, το άχρηστο και φθαρτό σώμα (μήπως τελικά γι' αυτό δεν το φρόντιζες όσο θα έπρεπε;), ίσως να είσαι κι εσύ εκεί, ανίκανος μόνο να χρησιμοποιήσεις τη χαρακτηριστική ήρεμη φωνή σου. Θα βλέπεις όμως τον πόνο στο βλέμμα του Μπιτσάκη, της Κοκκίνου, του Κρεμμύδα, της Μπακοπούλου, του Παπαχρήστου, του Μήτρα, του Σταθόπουλου, της Λαγγουρέλη, της Βενετσάνου, της Κοταμανίδου, της Προκοπάκη, του Παρασχόπουλου, του Παπαστάθη, του Ζυγομαλά και πολλών άλλων ανθρώπων που αγάπησες και σε αγάπησαν. Αν λείπουν και μερικοί, μην τους παρεξηγήσεις και να σκεφτείς ότι μας την έφερες τελείως απρόοπτα. Σου λέω παρ' όλα αυτά πως ο Lolek ήρθε από την Ιθάκη, η maira από τη Ζαχάρω και ο Θεοχαρίδης από τη Θεσσαλονίκη μόνο και μόνο για να μη σ' αφήσουν μόνο στο μεγάλο ταξίδι. Υπήρξες πολύ τυχερός, Αντρέα Παγουλάτε, γιατί έδωσες, αλλά πήρες κι εσύ αγάπη. Αν ποτέ γίνω Υπουργός Πολιτισμού, θα σου δώσω έναν ολόκληρο όροφο! σου' χε πετάξει κάποτε η Νένα κι ήταν ότι πιο έξυπνο είχα ακούσει. Κάπου εδώ λέω να σ' αφήσω στην ησυχία σου, απόλυτα ταυτισμένος με κάτι που μου είπε τ' απόγευμα ο Λευτέρης Ξανθόπουλος: Το ότι μας θεωρούσες και σε θεωρούσαμε φίλο μας, οικείο μας πρόσωπο και δικό μας άνθρωπο, είναι μια κληρονομιά τεραστίων διαστάσεων. Άντε, Αντρίκο μου, καλό δρόμο να' χεις – και που' σαι – λίγο υπομονή να κάνεις, όλοι εκεί που πας εσύ θα ξανασμίξουμε μια μέρα. Από 'δω και στο εξής ο χρόνος παύει να σε απασχολεί, δεν υφίσταται ως έννοια. Εμείς να δούμε πως θα τον παλέψουμε οι φτωχοί.

Παντοτινά φίλος σου,

Αντώνης Μποσκοΐτης

Ξημέρωμα 24ης Μαρτίου 2010