Πέρασα πολύ καλά χθες βράδυ στη συναυλία της Τατιάνας Ζωγράφου, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, με τα τραγούδια από την τελευταία εργασία της (Μ' έναν τρόπο μυστικό, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο). Ίσως ήταν που είχε τα γενέθλια του ο φίλος σκηνοθέτης Λευτέρης Ξανθόπουλος και πήγαμε παρέα (τσεκαρισμένο πλέον, οι καλύτεροι φίλοι μου ανήκουν στον αστερισμό του Υδροχόου!), ίσως πάλι ήταν το ότι έψαχνα μια αφορμή για ν' ακούσω ποιοτικά και αμιγώς ελληνικά τραγούδια σε μία ιδιαίτερα μίζερη περίοδο για τη χώρα που ζούμε...Μπαίνοντας στο κατάμεστο από κόσμο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης το πρώτο πράγμα που είδα στο video wall ήταν η ζωγραφική του Χρήστου Κεχαγιόγλου από το εξώφυλλο του έργου της Ζωγράφου.
Τη συναυλία άνοιξε στις 9 ακριβώς η δημιουργός με τα Δύο γκαρσόνια, το κομμάτι της σε ποίηση Γιώργου Χρονά που στο cd ερμηνεύει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. Ακολούθησαν ακόμη δύο τραγούδια με την ίδια τη Ζωγράφου σε ποίηση Μαργαρίτας Μπακοπούλου και Ιουλίτας Ηλιοπούλου,
ενώ αμέσως μετά ο Τάσος Αποστόλου ανέλαβε να αντικαταστήσει και την Δάφνη Πανουργιά, που μία ίωση την κράτησε εκτός συναυλίας, σε ένα τραγούδι χατζιδακικού ύφους του Γιώργου Κουρουπού.
Σωστή σκέψη να εναλλάσσονται επί σκηνής οι ερμηνευτές του τελευταίου έργου της Ζωγράφου κι έτσι, τον Αποστόλου και τη συνθέτρια διαδέχτηκε η Σοφία Παπάζογλου στο λαϊκότροπο Για πάντα σε στίχους του Κώστα Καρτελιά. Τό'χω ξαναπεί εδώ μέσα, θεωρώ την Παπάζογλου με τα μοναδικά σμυρναίικα γυρίσματα στη φωνή της ως την καλύτερη ίσως Ελληνίδα λαϊκή τραγουδίστρια!
Με εντυπωσίασε πολύ και η Ειρήνη Δερέμπεη, την οποία γνώριζα εδώ και μία δεκαετία από τη δισκογραφία, πρώτη φορά την έβλεπα όμως live. Και με εντυπωσίασε απ' όλες τις απόψεις, σαν παρουσία, σαν μουσικός και σαν ερμηνεύτρια! Το κομμάτι Ψευτιές κι αλήθειες σε μουσική και στίχους της Τατιάνας Ζωγράφου, που ερμήνευσε, ήταν ένα ωραιότατο λαϊκό τραγούδι.
Ταυτόχρονα, μαζί με τους τραγουδιστές, στο video wall εναλλάσσονταν και οι πίνακες του Κεχαγιόγλου. Άλλωστε ο τίτλος της παράστασης ήταν Χρώματα και τραγούδια του έρωτα, υποδηλώνοντας τη συνάντηση της Μουσικής με την Ποίηση και τη Ζωγραφική.
Εξαιρετική η Δερέμπεη στο Βλέφαρο μου του Νίκου Κυπουργού και της Λίνας Νικολακοπούλου, που ευτύχησε να περάσει στη δισκογραφία με τη φωνή του μεγάλου Χρόνη Αηδονίδη. Η Δερέμπεη όχι απλά το τραγούδησε, προκαλώντας το θερμό χειροκρότημα του κοινού, αλλά έπαιξε και καβάλ, το παραδοσιακό ανατολίτικο πνευστό.
Νομίζω ωστόσο πως το ένα από τα τρία γκραν σουξέ της βραδυάς ήταν το ζεϊμπέκικο Γυρνάς που έγραψε η Ζωγράφου σε στίχους του Χρονά και που τραγούδησε η Παπάζογλου - τα άλλα δύο ήταν η σουινγκάτη ρυθμική Χιονάτη σε στίχους Ιουλίτας Ηλιοπούλου με την συνθέτρια στο τραγούδι εν τη απουσία, όπως είπαμε, της Δάφνης Πανουργιά και το Είσαι, πάλι σε στίχους του Χρονά, επίσης με τη Σοφία Παπάζογλου!
Τα πιο εσωστρεφή κομμάτια, σαν το Οι λέξεις που δεν είπες σε στίχους Σπύρου Βλέτσα, δόθηκαν στον Τάσο Αποστόλου, ταιριάζοντας περισσότερο με τη λυρική ασκημένη φωνή του.
Η Φαίδρα (Αστέρι μου - φεγγάρι μου) του Μίκη και του Γιάννη Θεοδωράκη που τραγούδησε η Παπάζογλου ήταν μαζί με το Τώρα που ήρθες είναι αργά του Μανώλη Χιώτη τα μοναδικά δύο τραγούδια της συναυλίας που ενορχήστρωσε ο βιρτουόζος του κοντραμπάσου, Βαγγέλης Ζωγράφος.
Δυνατή στιγμή και η ερμηνεία του Τάσου Αποστόλου στο κομμάτι Απ' τα κουμπάκια ανάμεσα του Νίκου Κυπουργού και της Λίνας Νικολακοπούλου - κατά αυστηρά υποκειμενική εκτίμηση, πρόκειται για το καλύτερο τραγούδι που ηχογράφησε η Χάρις Αλεξίου από το 2000 και μετά!
Ακόμη δύο καλές στιγμές της βραδυάς ήταν σίγουρα το Σαν παλιό λαϊκό σε στίχους του Σταμάτη Δαγδελένη και Η προσευχή του ακροβάτη του Μάνου Χατζιδάκι και της Αγαθής Δημητρούκα, αμφότερες με την Τατιάνα Ζωγράφου στο τραγούδι. Σημειωτέον, η Ζωγράφου είχε το σθένος να αναμετρηθεί φωνητικά και με την άρια When I am laid on Earth του Henry Purcell, όπου βγήκε κερδισμένη! Πάντως, εντύπωση μου είναι πως θα πρέπει να εστιάσει δημιουργικά στη σύνθεση λαϊκών τραγουδιών - το καημένο το λαϊκό τραγούδι, όπως θα έλεγε και η Δήμητρα Γαλάνη, έχει τόσο δεινοπαθήσει επί δεκαετίες ώστε χρειάζεται επειγόντως καλλιτέχνες σαν τη Ζωγράφου ν' ασχοληθούν σοβαρά μαζί του!
Στο τέλος, το κοινό έσπευσε να επιβραβεύσει τη δημιουργό, τους ερμηνευτές και την ορχήστρα της με ένα παρατεταμένο ζεστό χειροκρότημα. Ευκαιρία να παρουσιάσω στο σημείο αυτό και τους μουσικούς: στις ενορχηστρώσεις και στο ακορντεόν ήταν ο Κώστας Βόμβολος, ένας διανοούμενος μουσικός, η δουλειά του οποίου έδωσε σε μία κλασική έντεχνη συναυλία μία απρόβλεπτη και θεμιτή jazzy αυτοσχεδιαστική χροιά με τη συμβολή επίσης του Θοδωρή Ρέλλου των Mode Plagal στο σοπράνο σαξόφωνο. Ο Βόμβολος έκλεισε τη συναυλία, όπως ακριβώς και στο cd, παίζοντας δηλαδή πιάνο και τραγουδώντας το αγγλόφωνο It is always August σε ποίηση Γιώργου Χρονά! Μαντολίνο έπαιξε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, πιάνο ο Δημήτρης Μπουζάνης, κοντραμπάσο ο Βαγγέλης Ζωγράφος, τσέλο ο Μιχάλης Πορφύρης και παραδοσιακά κρουστά ο Νίκος Σουλιώτης.
Στα καμαρίνια, στην απόδοση των συγχαρητηρίων προς την Τατιάνα Ζωγράφου, ο Λευτέρης Ξανθόπουλος είχε μία απρόσμενη ευχάριστη συνάντηση με τον εικαστικό Χρήστο Κεχαγιόγλου. Από 20 ετών τον ξέρω που πρωτοδούλεψε κοντά μου στο σινεμά, μου εξήγησε ο Λευτέρης!
Κι εδώ ο Γιώργος Χρονάς, έχοντας κάθε λόγο να νιώθει ευτυχής, συνομιλεί με τη δημιουργό και μελοποιό των ποιημάτων του. Τον πρόσεξε πολύ η Ζωγράφου, αφού κατά κοινή παραδοχή σε δικούς του στίχους κατέθεσε τα καλύτερα τραγούδια του καινούργιου έργου της. Έτσι κι εγώ, μπαίνοντας στο αμφιθέατρο, είπα του Χρονά: Απόψε έχεις εν μέρει την τιμητική σου! Τη συναυλία της Τατιάνας Ζωγράφου παρακολούθησαν μεταξύ άλλων η πιανίστρια Ντόρα Μπακοπούλου, η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου και ο στιχουργός Σταμάτης Δαγδελένης.