Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2016

Ο Γιώργης Χριστοδούλου και η Νάνσυ Κουγιούφα μας θυμίζουν ξανά τον Αττίκ και τον Erik Satie

Δύο δίσκοι συλλεκτικής σημασίας κυκλοφόρησαν πρόσφατα που μας δίνουν την ευκαιρία να ανακαλύψουμε εκ νέου το έργο δύο σημαντικών δημιουργών, του δικού μας Αττίκ (1885 - 1944) και του Γάλλου Erik Satie (1866 - 1925). Το project του τραγουδοποιού - ερμηνευτή Γιώργη Χριστοδούλου, καταρχάς, βγήκε από τη Μικρή Άρκτο σε βιβλίο - CD και περιέχει δέκα τραγούδια και ένα οργανικό θέμα του Αττίκ από την άγνωστη γαλλική του περίοδο, εξ ου και ο τίτλος: Attic a Paris (Ο Αττίκ στο Παρίσι). Ένα project που απασχόλησε για μία τριετία τον Χριστοδούλου, από το 2013 για την ακρίβεια που πρωτοέπεσε στα χέρια του μία χαμένη παρτιτούρα του συνθέτη σε ένα ταξίδι του στη γαλλική πρωτεύουσα. Ακολούθησαν κι άλλα ταξίδια στο Παρίσι μαζί με ένα εύλογο ψάξιμο, όπου βοήθησαν κι άλλοι άνθρωποι εκεί. Αποτέλεσμα ήταν να μαζευτούν περίπου 230 γαλλόφωνα τραγούδια του Αττίκ, απ' τα οποία έντεκα κυκλοφόρησαν στο εν λόγω CD. Ένα CD συνημμένο σε βιβλίο που περιέχει εκτενές βιογραφικό του συνθέτη, εστιασμένο φυσικά στα χρόνια του στο Παρίσι, καθώς και φωτογραφικό αρχειακό υλικό. Εξαιρετική η φωτογράφηση του Γιώργη Χριστοδούλου στο οπισθόφυλλο λόγω της ταύτισης με τον Αττίκ, που διάλεξε να ξαναφέρει στο φως. Στην έκδοση Attic a Paris μπορεί να βρει κανείς άγνωστα, μα και γνωστά τραγούδια του Αττίκ, που είτε είχαν κυκλοφορήσει μόνο ως γαλλόφωνα, είτε είχαν ξαναδουλευτεί από τον ίδιο με ελληνικούς στίχους. Ανάμεσα τους, ο Διαβάτης της ζωής (Έρημος, βαρύς και μόνος), ένα από τα σημαντικότερα - κατά τη γνώμη μου - κομμάτια του Αττίκ, σφραγισμένο στην εποχή του από τις φωνές του βαρύτονου Νικόλα Μοσχονά και της Δανάης Στρατηγοπούλου. Εδώ το ακούμε ως ''Le forcat'' με γαλλικούς στίχους του Jean Laurent από το 1934, ένα χρόνο δηλαδή μετά την ελληνική κυκλοφορία του.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Χριστοδούλου, μια και δεν υπήρχαν ηχητικά ντοκουμέντα, η επεξεργασία όλων των άγνωστων τραγουδιών έγινε από τις παρτιτούρες με τη συμβολή στις ενορχηστρώσεις του πιανίστα Χάρη Σταυρακάκη. Από κει και πέρα, ξεχνώντας τι έχουμε προς ακρόαση, το CD από το πρώτο ως το τελευταίο track παύει να είναι Αττίκ και είναι πιο πολύ Γιώργης Χριστοδούλου, όπως μας έχει συνηθίσει τα τελευταία χρόνια με τις, ηχογραφημένες στη Βαρκελώνη, προηγούμενες δουλειές του. Με λίγα λόγια, ένα συναίσθημα ονειρικής ποπ είναι διάχυτο που κάνει τα...παμπάλαια αυτά τραγούδια (κάποια είναι γραμμένα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα) να ακούγονται σημερινά και ολόδροσα. Καθόλου παράξενο, αν υποτεθεί πως πολλοί νέοι καλλιτέχνες εντάσσουν στο ρεπερτόριο τους διασκευές σε ρετρό τραγούδια. Η διαφορά ωστόσο είναι πως εδώ δεν έχουμε διασκευές, αλλά την έκδοση για πρώτη φορά χαμένων διαμαντιών του ευαίσθητου Έλληνα συνθέτη. Για το αίσιο αποτέλεσμα δούλεψε μία πλειάδα μουσικών σε Αθήνα και Βαρκελώνη, από τον Alessio Arena και την Πολυξένη Καράκογλου στα φωνητικά μέχρι τον Νίκο Παπαβρανούση στα τύμπανα, τη Juli Aymi στο κλαρινέτο κ.α. Και κάτι ακόμη πολύ βασικό: Ο Γιώργης Χριστοδούλου τραγουδά και ο ακροατής εισπράττει πόσο αγαπάει αυτό που κάνει!
Κι από τον Αττίκ του Γιώργη Χριστοδούλου στον Erik Satie της πιανίστριας Νάνσυς Κουγιούφα, ένα project που επίσης η δημιουργός του δούλευε επί σειρά ετών. Κατά ένα τρόπο οι δύο δίσκοι συγκλίνουν, εφόσον εδώ έχουμε τις πρώιμες πιανιστικές συνθέσεις του Satie, γραμμένες κι αυτές στο Παρίσι. Γνωστή ως ιδιοκτήτρια της πρωτοποριακής γκαλερί E31 στου Ψυρρή, η Κουγιούφα προσεγγίζει εκ νέου τα έργα του Satie με τη ματιά ενός εικαστικού: Οι συνθέσεις του Satie αποτελούν τον καμβά, πάνω στον οποίο οι δακτυλισμοί της Κουγιούφα στα πλήκτρα λειτουργούν σαν μία παλέτα χρωμάτων. Τα συναισθήματα του ακροατή δοκιμάζονται και εναλλάσονται, καθώς το CD ξεκινάει με το υποτονικό έργο 4 Ogives, για να ακολουθήσουν εν συνεχεία οι ρυθμολογικά πλουσιότερες 3 Sarabandes, οι πιο γνωστές 3 Gymnopedies και οι εξόδιες 7 Gnossiennes, το πλέον ώριμο έργο του Satie.
Πέραν αυτών, επίσης, η εργασία της Νάνσυς Κουγιούφα χρήζει σημασίας, καθώς πρόκειται για τη δεύτερη (σύμφωνα με το δελτίο Τύπου της Πολιτιστικής Δράσης - ΕΜΣΕ) δισκογραφημένη απόπειρα απόδοσης των έργων του Erik Satie από Έλληνα πιανίστα. Τη δισκοθήκη μου κοσμούν το Best of Satie της EMI CLASSICS με τον Aldo Ciccolini στο πιάνο και το Erik Satie: Orchestral Works από τη NAXOS με τη συμφωνική ορχήστρα της Nancy υπό τη διεύθυνση του Jerome Kaltenbach, τούτη η εργασία από τη χώρα μας ωστόσο στέκεται στο ίδιο ακριβώς υψηλό επίπεδο.

Δεν υπάρχουν σχόλια: