μικρή-επίδαυρος-κωνσταντίνος-καβάφης-λένα-πλάτωνος-γιάννης-παλαμίδας-η-ανταπόκριση

Επίδαυρος, ξημέρωμα Κυριακής 11 Ιουλίου 2010
Τρίτη ημέρα εδώ στην Επίδαυρο, τέλος της δεύτερης παράστασης με τα τραγούδια σε ποίηση Κωνσταντίνου Καβάφη και η δημιουργός, η Λένα Πλάτωνος, αποθεώθηκε. Μαζί της και ο ερμηνευτής του έργου, ο Γιάννης Παλαμίδας, ο οποίος κατάφερε να αναδείξει την ειρωνία- όχι αποκλειστικά τραγική- της καβαφικής ποίησης μέσα από τις νότες της συνθέτριας. Ο Γιώργος Χρονάς μού τηλεφώνησε χτες το πρωί (ήταν στην πρώτη παράσταση) για να μου πει πόσο συγκλονισμένος είναι από τη δουλειά της Πλάτωνος πάνω στον Ποιητή των Ποιητών. Τον ενημέρωσα πως είχα μια συζήτηση με ένα ζευγάρι γκέι αντρών, που βρήκαν το έργο φοβικό, χωρίς...τσαχπινιά. Αυτό είναι το βλακώδες μοντέλο του γκέι εξ Αγγλίας και Ολλανδίας, σχολίασε ο Χρονάς, που θέλει τον Καβάφη μέρος μιας ροζ χαζοχαρούμενης λογικής. Ή το μοντέλο του απλού φιλότεχνου ακροατή, είπα κι εγώ, που ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού έχει ταυτίσει τον μελοποιημένο Καβάφη με τσέλα και πιάνα και όχι ηλεκτρονικούς ήχους, rock ποτάμια και punk τινάγματα. Εννοείται πως από τα τσέλα και τα πιάνα έχουν προκύψει αριστουργηματικές μελοποιήσεις στον Καβάφη, ανατρέχοντας στις Μέρες του 1903 από τον Μεγάλο Ερωτικό του Χατζιδάκι ή στο Μακρυά που μελοποίησαν πιο πρόσφατα η Καλλιόπη Τσουπάκη και ο Μιχάλης Τρανουδάκης με αντίστοιχους ερμηνευτές τη Νένα Βενετσάνου και τον Παντελή Θεοχαρίδη. Της Πλάτωνος όμως η εργασία είναι άλλου κόσμου! Παρακολούθησα και τις δύο παρουσιάσεις του έργου δίπλα της, κρατώντας το χέρι της, μοιραζόμενος την εύλογη αγωνία, όπως και τη σιγουριά της, κοιτάζοντας που και που τον έναστρο νυχτερινό ουρανό της Αργολίδας. Είδα τη Μαρία Φαραντούρη να κλείνει τα μάτια από μυσταγωγία, βυθισμένη στα επιβλητικά και πένθιμα χορωδιακά μέρη της καβαφικής Δέησις. Τον κόσμο που χειροκροτούσε τη Βικτώρια με την είσοδο της στο stage, προτού ανοίξει καν τα χείλη της. Κι ακόμη, τον κόσμο που παλλόταν στο ρυθμό του βιομηχανικού trip hop, μην περιμένοντας πια τους βαρβάρους που έδειξαν προ πολλού το αληθινό τους προσωπείο. Να είναι τυχαίο που πριν από λίγες ώρες, ήταν τέτοιο το χειροκρότημα που ανάγκασε τον Παλαμίδα και τη μπάντα να ξαναβγούν στη σκηνή, παίζοντας το Η Πόλις για δεύτερη φορά; Και βέβαια την αέρινη Σαβίνα Γιαννάτου, η οποία επίσης επανεμφανίστηκε στη σκηνή για να κλείσει τη συναυλία με την Πτήση 201 και το Σαμποτάζ! Ο Καβάφης της Πλάτωνος δεν στοχεύει στο συναίσθημα, αλλά στην απώτερη εγκεφαλική διεργασία του ακροατή. Ας με συγχωρέσει εδώ ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, που χαρακτήρισε το έργο συναισθηματικό και με το παραπάνω μάλιστα!Κατά ένα μέρος, δεν είναι έργο cantabile (τραγουδένιο δηλαδή, όπως θα το ήθελε η αγαπημένη μας Φαραντούρη), αλλά αξιοποιεί -κατά το διεθνώς κοινώς λεγόμενο- το spoken word ιδίωμα. Ο Καβάφης της Πλάτωνος είναι τόσο απελπισμένος υπαρξιακά και ανικανοποίητος ερωτικά που μπροστά του ωχριά ως και ο νιχιλισμός του αυτόχειρα Καρυωτάκη. Ο Παλαμίδας δεν ήρθε στη Μικρή Επίδαυρο για να μας αποδείξει πόσο μεγάλη φωνή διαθέτει μέσα από τα νέα τραγούδια της Πλάτωνος, αλλά για να φορέσει το μαύρο πουκάμισο και να γίνει ο ίδιος ο Καβάφης με σάρκα και οστά και κυρίως με ειρωνία, με μια διάθεση...διαβολής και εντέλει ανατροπής του συμβατικού καβαφικού ερμηνευτικού προτύπου στη χώρα μας, ενίοτε με θυμό, με τσαλάκωμα και βασικά με προσωπική συντριβή. Τον άκουγα να τραγουδάει Εδώ ας σταθώ κι είχα την εντύπωση ότι η μορφή του αναδυόταν από την παύση των ηλεκτρικών ντεσιμπέλ, σαν ένας ναυαγός που τελικά επιζεί μέσα από την πλατωνική Θάλασσα του πρωιού. Ένας άλλος ερμηνευτής απ' αυτόν του πρώτου μέρους που ανέτρεξε στην νιότη του και αποκάλεσε χαριτωμένα τη Σαβίνα Βραζιλιάνα τραγουδίστρια, σαν τραγούδησαν ντουέτο τα Μαγικά μπλού τζίν, το Ραντεβού στην όαση, το Χοντρό μπιζέλι που χορεύει τσιφτετέλι και τους Εμιγκρέδες της Ρουμανίας. Στον Καβάφη, το χιούμορ του Παλαμίδα επί σκηνής έδωσε τη θέση του σε μια στοιβαρότητα, στην προαναφερθείσα ειρωνία, που ούτως ή άλλως εμπεριέχεται αφειδώς στον συγκεκριμένο ποιητικό λόγο, και στο ανθρώπινο άλγος. Πίσω από το μικρό αρχαίο θέατρο, κάπως πιο απόμερα από τα 1.300 άτομα που συνέρρευσαν συνολικά για να παρακολουθήσουν τούτες τις δύο πολυαναμενόμενες συναυλίες, ο Άγγελος Μέντης σαν νονός μύρωσε τη Λένα Πλάτωνος με ροδόνερο,καθώς ο Δημήτρης Παπαϊωάννου πρόλαβε να ανταλλάξει μαζί της δυο λόγια όλο αγάπη, γεμάτα από των ονείρων τη μεταφυσική. Όλοι ήθελαν να φωτογραφηθούν με την Πλάτωνος: ο Γιώργος Χρονάς, η Ντόρα Μπακοπούλου, η Ντόρια Μαρνέρη, η Μαλκίτα Χάγουελ, η Ευσταθία, η Χάρις Ποντίδα από τα Νέα, ο σκηνοθέτης Σταύρος Ιωάννου, ο ποιητής Λίνος Ιωαννίδης, η ζωγράφος Καίτη Μαυρομάτη, η Μαρίνα Χατζή και ο Κώστας Σέργης από την ΕΡΑ, ο Δήμαρχος της Επιδαύρου. Μέχρι και ο Γερουλάνος, ο Υπουργός Πολιτισμού, της τηλεφώνησε για να της ευχηθεί καλή επιτυχία. Κρατώ την εικόνα ενός μεσήλικα άντρα με το καθημερινό του πουκάμισο και ένα έφηβο κορίτσι δίπλα του που έσκυψε και είπε στη συνθέτρια: Είμαι ένας απλός επαρχιώτης που επειδή άκουγα τα τραγούδια σου, πριν χρόνια ήμουν ο δαχτυλοδειχτούμενος του χωριού. Σήμερα σου φέρνω την κόρη μου...και της τη σύστησε με το όνομα και το επίθετο του κοριτσιού! Μην παραλείψουμε ν' αναφερθούμε στον νεαρό Αντώνη που δεν έχει χάσει καμία εμφάνιση της Πλάτωνος, από το Ηρώδειο και το Κύτταρο μέχρι τη Θεσσαλονίκη και την Επίδαυρο, πάντα με άφθονο υλικό προς υπογραφή! Τους νέους ηλεκτρονικούς μουσικούς, ακόμη, που της έφεραν ρεμίξ κομματιών της από τις Μάσκες Ηλίου και το Γκάλοπ, τα οποία παίζονται ήδη σε κλαμπς. Τέλος, καθώς ανέβαινα συχνά στο υψηλότερο διάζωμα του αρχαίου θεάτρου για να ελέγξω την ποιότητα του ήχου, έβλεπα το τυρκουάζ φόρεμα της Λένας, καθισμένης στο πιάνο, να ανεμίζει σαν τα φτερά της πεταλούδας. Εάν ο Γιάννης Παλαμίδας ήταν ο Κωνσταντίνος Καβάφης, αυτές τις δύο βραδιές η Λένα Πλάτωνος ήταν η πεταλούδα Μπρένθις.
κκκ
* μέρος του κειμένου αυτού αποτελεί προδημοσίευση για τη Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας