για-τον-θόδωρο-αγγελόπουλο-εν-θερμώ-και-από-καρδιάς

Θα τον θυμάμαι τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Για εκείνο το γύρισμα στο γραφείο του, που μίλησε για τον Δράκο του Κούνδουρου. Με τον Κούνδουρο δεν τα πήγαιναν και πολύ καλά, ομολογουμένως, κάτι που εγώ θεωρούσα σχεδόν αυτονόητο για δύο τόσο ισχυρές προσωπικότητες. Ωστόσο, ο Αγγελόπουλος χαρακτήρισε τον Δράκο, ταινία ενηλικίωσης του ελληνικού κινηματογράφου και έναρξη κάθε σοβαρής κινηματογραφικής απόπειρας στη χώρα μας. Λίγο καιρό αργότερα, ο Κούνδουρος θα μου εξέφραζε την ικανοποίηση του πού ξένοι κριτικοί συμπεριέλαβαν τον Δράκο, μαζί με τον Θίασο του Αγγελόπουλου, αλλά και ταινίες των Μπέργκμαν, Φελλίνι κ.α. σε μία λίστα με τις σημαντικότερες ιστορικά και διεθνώς κινηματογραφικές δημιουργίες.

Θα θυμάμαι εκείνη τη φωτογραφία στον προσωπικό του χώρο με την κινηματογραφική μηχανή λήψης και ένα από τα πολλά βραβεία του στον τοίχο. Πόσο είχα χαρεί μ' αυτή τη φωτογραφία δε λέγεται! Εγώ, ένας ασήμαντος κινηματογραφιστής, ένας σχετικά νεαρός επίδοξος ντοκιμαντερίστας, να συνεργάζεται εν μέρει με έναν άνθρωπο, το έργο του οποίου διδάχτηκε απ' την πρώτη μέρα που πάτησε το πόδι του στη σχολή κινηματογράφου. Μιλάμε για χρόνια που ακόμη οσμιζόσουν στον αέρα την προδοσία, την οποία υπέστησαν οι πληγωμένοι αριστεροί την προηγούμενη ακριβώς δεκαετία. Ανάμεσα τους και ένας τύπος που δε συγκρατώ το όνομα του, γιατρός στο επάγγελμα. Είχε έρθει να σπουδάσει κινηματογράφο ορμώμενος από τον λατρεμένο του αγγελοπουλικό Μεγαλέξανδρο! Τι να πρωτοθυμηθώ; Τις αναλύσεις επί των αναλύσεων γύρω από τις ταινίες του στο πλαίσιο της σχολής; Τις κουβέντες με τον Βασίλη Ραφαηλίδη και τον Δήμο Θέο που εκτιμούσαν την Τέχνη του; Τώρα, την ώρα της ορφάνιας, καταλαβαίνω πόσο τυχερός υπήρξα που έζησα όλο αυτό το κλίμα στα είκοσι μου...

Δε θέλω να σκέφτομαι πόσοι άνθρωποι θα κλάψουν σήμερα από το κινηματογραφικό συνάφι. Βλέπω εδώ δίπλα του τον βετεράνο ηχολήπτη Μαρίνο Αθανασόπουλο, συνεργάτη του στο Λιβάδι που δακρύζει και σε δύο δικές μου δουλειές, και βουρκώνω. Διστάζω ακόμη και να τηλεφωνήσω του Μαρίνου...

Τον ξανασυνάντησα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας, στην προβολή του ντοκιμαντέρ μου για τον Νίκο Κούνδουρο, στο οποίο είχε συμμετάσχει. Ένα 20λεπτο με έστησε στον τοίχο κυριολεκτικά και μου μιλούσε. Εγώ, χεσμένος...Δεν κάνεις απλά ντοκιμαντέρ, κάνεις σινεμά - ήταν τα λόγια του - και μένα αυτό μ' ενδιαφέρει, μα αν ποτέ έδειχνες ασπρόμαυρες όλες τις δικές μου ταινίες, όπως έκανες με του Κούνδουρου, θα σε σκότωνα! Γελάσαμε αμφότεροι, εκείνος μάλλον με καλωσύνη, εγώ σίγουρα με ανακούφιση. Είχε προηγηθεί το γέλιο του μέσα στην αίθουσα όταν η Λένα Πλάτωνος με τον Νίκο Κούνδουρο στην πρώτη τους γνωριμία αντάλλαξαν δημόσια απερίγραπτες ατάκες! Δυστυχώς, λίγες μόνο μέρες μετά από την προβολή στην Ταινιοθήκη θα μου τηλεφωνούσε από Τουρκία για να μου εκφωνήσει το ύστατο χαίρε στον κοινό μας φίλο, ποιητή Αντρέα Παγουλάτο, που έφυγε τόσο απροσδόκητα κι αυτός...
Λυπάμαι ειλικρινά τα νέα παιδιά που θα σπουδάσουν τον κινηματογράφο σε εποχές που κάνουν όλοι ταινίες με την κάμερα του κινητού τηλεφώνου τους, δίχως νά'χουν ποτέ την ευκαιρία πλέον να καθίσουν σε μουβιόλα, να αγγίξουν τη μαγνητική επίστρωση του κινηματογραφικού φιλμ και να το ακούσουν να τρέχει μεσ' στο σασί εν ώρα λήψης σα γάτα που χουρχουρίζει...Είναι τα παιδιά που λένε Θα πάω Αγγλία να σπουδάσω, γιατί εκεί έχουν τα μέσα, λες και το σινεμά είναι μόνο κατσαβίδια ή και τεχνολογία, για να μη γίνομαι και τόσο αφοριστικός...Συγνώμη, αλλά έναν Αγγελόπουλο με τέτοια παγκόσμια και πανανθρώπινη ιστορική συνείδηση φιλτραρισμένη μέσα από το έργο του, οι προοδευτικοί Άγγλοι δεν θα αποκτήσουν ποτέ...Γιατί ο Θόδωρος Αγγελόπουλος μαζί με τον Κωνσταντίνο Καβάφη υπήρξαν οι δύο μοναδικοί Ποιητές, ενδεχομένως σε διεθνές επίπεδο, που απασχόλησε τόσο έντονα τη ζωή τους και διαπότισε το έργο τους η ιστορικότητα με τον Άνθρωπο στο επίκεντρο της...Πιο πολύ όμως λυπάμαι κάτι σκηνοθέτες, ίδιας γενιάς με τον Αγγελόπουλο, ίσως και λίγο νεότεροι, οι ίδιοι που θα κλαίνε στην κηδεία του μεθαύριο και οι οποίοι όλα αυτά τα χρόνια τον έθαβαν, πισώπλατα εννοείται, επειδή έπαιρνε λεφτά απ' το ελληνικό δημόσιο για να κάνει τις ταινίες του. Δε σκέφτονταν, βέβαια, μεσ' στην ατέρμονη κόμπλα τους ότι ταυτόχρονα ο Αγγελόπουλος έπαιρνε χρήματα κι από τους Ρώσους, τους Γάλλους, τους Τούρκους κι αυτό αν μη τι άλλο κάτι έλεγε. Πολύ απλά έλεγε πόσο πιο σοβαρά λαμβάνουν τον κινηματογράφο, τους μηχανισμούς παραγωγής και την Τέχνη γενικότερα οι υπόλοιπες χώρες συγκριτικά με τη μίζερη, φτωχοπροδρομική και συντεχνιακή Ελλάδα. Αυτός άλλωστε τίμησε την Ελλάδα το 1998 με τον Χρυσό Φοίνικα που της χάρισε για τη Μια αιωνιότητα και μια μέρα του! Τι ανυπέρβλητο το μουσικό θέμα της Ελένης Καραΐνδρου για την εν λόγω ταινία! Πόσο συντετριμμένη θά'ναι αυτές τις ώρες η Ελένη, σχεδόν με σοκάρει η σκέψη του πόνου της...Τέλος, θα θυμάμαι για πάντα εκείνο το βιβλιοπωλείο στο Πεκίνο τον Μάιο του 2009, ιστορία που τού'χα πει και του ίδιου: Μπαίνω μέσα πιο πολύ για να δω πως...έμοιαζε ένα κινέζικο βιβλιοπωλείο και πέφτω πάνω σε ένα χοντρό βιβλίο με τη φάτσα του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Φωνάζω τον Κινέζο φοιτητή - οδηγό μας. Του δείχνω το βιβλίο. Πες μου, τι λέει εδώ; τον ρωτάω. Είναι το σενάριο του Θίασου στα κινέζικα! με πληροφορεί και μένω εμβρόντητος, μην πω και εθνικά υπερήφανος, αν υποτεθεί πως η μοναδική μου εθνική ταυτότητα - συνείδηση μια ζωή βασιζόταν στην Τέχνη και πουθενά, μα πουθενά αλλού! Έχω την αίσθηση πως αν διέπει μία στοιχειώδης σοβαρότητα τον νυν Υπουργό Πολιτισμού τούτης της δυσάρεστης γιαλαντζί κυβέρνησης, θα πρέπει να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση Εθνικού Πένθους. Καλώς ή κακώς, σύντομο θά'ναι για όλους, η ζωή συνεχίζεται, η Τέχνη επελαύνει θριαμβευτικά και η Εθνική μας Κατάθλιψη μόνο μοιάζει ατάραχη κι ακλόνητη...Αυτά τα ολίγα από μένα, εν θερμώ και από καρδιάς για έναν Καλλιτέχνη που αγαπούσα και που με λύπησε βαθύτατα το τόσο άδοξο και απρόβλεπτο τέλος του...