Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2012

για-τον-θόδωρο-αγγελόπουλο-εν-θερμώ-και-από-καρδιάς

Θα τον θυμάμαι τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Για εκείνο το γύρισμα στο γραφείο του, που μίλησε για τον Δράκο του Κούνδουρου. Με τον Κούνδουρο δεν τα πήγαιναν και πολύ καλά, ομολογουμένως, κάτι που εγώ θεωρούσα σχεδόν αυτονόητο για δύο τόσο ισχυρές προσωπικότητες. Ωστόσο, ο Αγγελόπουλος χαρακτήρισε τον Δράκο, ταινία ενηλικίωσης του ελληνικού κινηματογράφου και έναρξη κάθε σοβαρής κινηματογραφικής απόπειρας στη χώρα μας. Λίγο καιρό αργότερα, ο Κούνδουρος θα μου εξέφραζε την ικανοποίηση του πού ξένοι κριτικοί συμπεριέλαβαν τον Δράκο, μαζί με τον Θίασο του Αγγελόπουλου, αλλά και ταινίες των Μπέργκμαν, Φελλίνι κ.α. σε μία λίστα με τις σημαντικότερες ιστορικά και διεθνώς κινηματογραφικές δημιουργίες.


Θα θυμάμαι εκείνη τη φωτογραφία στον προσωπικό του χώρο με την κινηματογραφική μηχανή λήψης και ένα από τα πολλά βραβεία του στον τοίχο. Πόσο είχα χαρεί μ' αυτή τη φωτογραφία δε λέγεται! Εγώ, ένας ασήμαντος κινηματογραφιστής, ένας σχετικά νεαρός επίδοξος ντοκιμαντερίστας, να συνεργάζεται εν μέρει με έναν άνθρωπο, το έργο του οποίου διδάχτηκε απ' την πρώτη μέρα που πάτησε το πόδι του στη σχολή κινηματογράφου. Μιλάμε για χρόνια που ακόμη οσμιζόσουν στον αέρα την προδοσία, την οποία υπέστησαν οι πληγωμένοι αριστεροί την προηγούμενη ακριβώς δεκαετία. Ανάμεσα τους και ένας τύπος που δε συγκρατώ το όνομα του, γιατρός στο επάγγελμα. Είχε έρθει να σπουδάσει κινηματογράφο ορμώμενος από τον λατρεμένο του αγγελοπουλικό Μεγαλέξανδρο! Τι να πρωτοθυμηθώ; Τις αναλύσεις επί των αναλύσεων γύρω από τις ταινίες του στο πλαίσιο της σχολής; Τις κουβέντες με τον Βασίλη Ραφαηλίδη και τον Δήμο Θέο που εκτιμούσαν την Τέχνη του; Τώρα, την ώρα της ορφάνιας, καταλαβαίνω πόσο τυχερός υπήρξα που έζησα όλο αυτό το κλίμα στα είκοσι μου...



Δε θέλω να σκέφτομαι πόσοι άνθρωποι θα κλάψουν σήμερα από το κινηματογραφικό συνάφι. Βλέπω εδώ δίπλα του τον βετεράνο ηχολήπτη Μαρίνο Αθανασόπουλο, συνεργάτη του στο Λιβάδι που δακρύζει και σε δύο δικές μου δουλειές, και βουρκώνω. Διστάζω ακόμη και να τηλεφωνήσω του Μαρίνου...



Τον ξανασυνάντησα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας, στην προβολή του ντοκιμαντέρ μου για τον Νίκο Κούνδουρο, στο οποίο είχε συμμετάσχει. Ένα 20λεπτο με έστησε στον τοίχο κυριολεκτικά και μου μιλούσε. Εγώ, χεσμένος...Δεν κάνεις απλά ντοκιμαντέρ, κάνεις σινεμά - ήταν τα λόγια του - και μένα αυτό μ' ενδιαφέρει, μα αν ποτέ έδειχνες ασπρόμαυρες όλες τις δικές μου ταινίες, όπως έκανες με του Κούνδουρου, θα σε σκότωνα! Γελάσαμε αμφότεροι, εκείνος μάλλον με καλωσύνη, εγώ σίγουρα με ανακούφιση. Είχε προηγηθεί το γέλιο του μέσα στην αίθουσα όταν η Λένα Πλάτωνος με τον Νίκο Κούνδουρο στην πρώτη τους γνωριμία αντάλλαξαν δημόσια απερίγραπτες ατάκες! Δυστυχώς, λίγες μόνο μέρες μετά από την προβολή στην Ταινιοθήκη θα μου τηλεφωνούσε από Τουρκία για να μου εκφωνήσει το ύστατο χαίρε στον κοινό μας φίλο, ποιητή Αντρέα Παγουλάτο, που έφυγε τόσο απροσδόκητα κι αυτός...
Λυπάμαι ειλικρινά τα νέα παιδιά που θα σπουδάσουν τον κινηματογράφο σε εποχές που κάνουν όλοι ταινίες με την κάμερα του κινητού τηλεφώνου τους, δίχως νά'χουν ποτέ την ευκαιρία πλέον να καθίσουν σε μουβιόλα, να αγγίξουν τη μαγνητική επίστρωση του κινηματογραφικού φιλμ και να το ακούσουν να τρέχει μεσ' στο σασί εν ώρα λήψης σα γάτα που χουρχουρίζει...Είναι τα παιδιά που λένε Θα πάω Αγγλία να σπουδάσω, γιατί εκεί έχουν τα μέσα, λες και το σινεμά είναι μόνο κατσαβίδια ή και τεχνολογία, για να μη γίνομαι και τόσο αφοριστικός...Συγνώμη, αλλά έναν Αγγελόπουλο με τέτοια παγκόσμια και πανανθρώπινη ιστορική συνείδηση φιλτραρισμένη μέσα από το έργο του, οι προοδευτικοί Άγγλοι δεν θα αποκτήσουν ποτέ...Γιατί ο Θόδωρος Αγγελόπουλος μαζί με τον Κωνσταντίνο Καβάφη υπήρξαν οι δύο μοναδικοί Ποιητές, ενδεχομένως σε διεθνές επίπεδο, που απασχόλησε τόσο έντονα τη ζωή τους και διαπότισε το έργο τους η ιστορικότητα με τον Άνθρωπο στο επίκεντρο της...Πιο πολύ όμως λυπάμαι κάτι σκηνοθέτες, ίδιας γενιάς με τον Αγγελόπουλο, ίσως και λίγο νεότεροι, οι ίδιοι που θα κλαίνε στην κηδεία του μεθαύριο και οι οποίοι όλα αυτά τα χρόνια τον έθαβαν, πισώπλατα εννοείται, επειδή έπαιρνε λεφτά απ' το ελληνικό δημόσιο για να κάνει τις ταινίες του. Δε σκέφτονταν, βέβαια, μεσ' στην ατέρμονη κόμπλα τους ότι ταυτόχρονα ο Αγγελόπουλος έπαιρνε χρήματα κι από τους Ρώσους, τους Γάλλους, τους Τούρκους κι αυτό αν μη τι άλλο κάτι έλεγε. Πολύ απλά έλεγε πόσο πιο σοβαρά λαμβάνουν τον κινηματογράφο, τους μηχανισμούς παραγωγής και την Τέχνη γενικότερα οι υπόλοιπες χώρες συγκριτικά με τη μίζερη, φτωχοπροδρομική και συντεχνιακή Ελλάδα. Αυτός άλλωστε τίμησε την Ελλάδα το 1998 με τον Χρυσό Φοίνικα που της χάρισε για τη Μια αιωνιότητα και μια μέρα του! Τι ανυπέρβλητο το μουσικό θέμα της Ελένης Καραΐνδρου για την εν λόγω ταινία! Πόσο συντετριμμένη θά'ναι αυτές τις ώρες η Ελένη, σχεδόν με σοκάρει η σκέψη του πόνου της...Τέλος, θα θυμάμαι για πάντα εκείνο το βιβλιοπωλείο στο Πεκίνο τον Μάιο του 2009, ιστορία που τού'χα πει και του ίδιου: Μπαίνω μέσα πιο πολύ για να δω πως...έμοιαζε ένα κινέζικο βιβλιοπωλείο και πέφτω πάνω σε ένα χοντρό βιβλίο με τη φάτσα του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Φωνάζω τον Κινέζο φοιτητή - οδηγό μας. Του δείχνω το βιβλίο. Πες μου, τι λέει εδώ; τον ρωτάω. Είναι το σενάριο του Θίασου στα κινέζικα! με πληροφορεί και μένω εμβρόντητος, μην πω και εθνικά υπερήφανος, αν υποτεθεί πως η μοναδική μου εθνική ταυτότητα - συνείδηση μια ζωή βασιζόταν στην Τέχνη και πουθενά, μα πουθενά αλλού! Έχω την αίσθηση πως αν διέπει μία στοιχειώδης σοβαρότητα τον νυν Υπουργό Πολιτισμού τούτης της δυσάρεστης γιαλαντζί κυβέρνησης, θα πρέπει να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση Εθνικού Πένθους. Καλώς ή κακώς, σύντομο θά'ναι για όλους, η ζωή συνεχίζεται, η Τέχνη επελαύνει θριαμβευτικά και η Εθνική μας Κατάθλιψη μόνο μοιάζει ατάραχη κι ακλόνητη...Αυτά τα ολίγα από μένα, εν θερμώ και από καρδιάς για έναν Καλλιτέχνη που αγαπούσα και που με λύπησε βαθύτατα το τόσο άδοξο και απρόβλεπτο τέλος του...

11 σχόλια:

thalassamov είπε...

Θάβουμε την Τέχνη εδώ και χρόνια.
Δεν ξέρω πότε θα αντιληφθούμε τί ακριβώς σημαίνει ο πρόωρος χαμός του μεγαλύτερου δημιουργού της Χώρας.

Εύχομαι μονάχα να μην θάψουμε και το όνομα του Θ.Αγγελόπουλου άδικα και γρήγορα.

Τα νέα παιδιά έχουν τη δική σας γενιά,φτάνει να τους βοηθήσετε.

Χρέος μας,ο καθένας στον τομέα του.

φιλιά

Προσωρινό είπε...

εκ βαθέων συλληπητήρια..
Η απώλεια είναι πολύ μεγάλη και τραγική..

"Και να διαβείς αντίπερα να ξαναβρείς τους συντρόφους σου,
άνθη πουλιά ελάφια.
Να βρεις μιαν άλλη θάλασσα μιαν άλλη απαλοσύνη."

.αν και όποιες τέτοιες 'ποιητικές επισημάνσεις' μάλλον σαχλές δείχνουν μπροστα στο γεγονός.

Προσωρινό είπε...

(συγγνώμη,
το σχόλιο με την Αμοργό το έγραψα εγώ..
Μάνος)

ασωτος γιος είπε...

«Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία αλλά δεν μπορώ να κάνω το ταξίδι σας/ Είμαι επισκέπτης/ Το κάθε τι που αγγίζω με πονάει πραγματικά/ κι έπειτα δεν μου ανήκει/ Όλο και κάποιος βρίσκεται να πει "δικό μου είναι"/ Εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου είχα πει κάποτε με υπεροψία/ Τώρα καταλαβαίνω πως το τίποτε είναι τίποτε/ Ότι δεν έχω καν όνομα/ Και πρέπει να γυρεύω ένα κάθε τόσο/ Δώστε μου ένα μέρος να κοιτάω/ Ξεχάστε με στη θάλασσα/ Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία».

(ανέκδοτο ποίημα του Θόδωρου Αγγελόπουλου γραμμένο το 1982 λίγο πριν από την έναρξη συγγραφής του σεναρίου της ταινία «Ταξίδι στα Κύθηρα»)

Nikatsu είπε...

Τραγικό τέλος και μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα.

Фе́ммe скатале είπε...

Μια ξεφτίλα είμαστε αυτό λέω εγώ. Στο θάνατο όμως όλα είναι ίδια. Κανένας θάνατος δεν είναι μεγαλύτερη απώλεια απο έναν άλλο. Την τέχνη την έχω γραμμένη κανονικά Δε μου λέει τίποτα, είναι μια υπερεκτιμημένη λέξη που ποτέ δεν μπόρεσα να την καταλάβω και ατάκες τύπου ο μεγαλύτερος δημιορυγός της χώρας είναι τουλάχιστον αστείες για μένα. Ακόμη κι έτσι να ναι δηλαδή τότε ο μεγαλύτερος δημιουργός ήταν η μάνα του κι όχι αυτός. Με λυπεί αφάνταστα που ένας ακόμη ΆΝΘΡΩΠΟΣ έχασε τη ζωή του ενώ είχε την όρεξη να τη ζήσει, τη στιγμή που χιλιάδες άλλοι ζουν σα πεθαμένα σκατά χωρίς καμία ενέργεια και καμία δημιουργικότητα. Μέχρι εκεί όμως. Δεν υπάρχουν ασήμαντοι και σημαντικοί θάνατοι. Γράφω τη λέξη και συνηδειτοποιώ πόσο τρομακτικό ήχο έχει. Πόσο τρομακτικά γράμματα. Ακόμη και το οτι είναι παροξύτονη, την κάνει πιο τρομακτική. Εϊμαι απίστευτα συγκλονισμένη κάθε φορά που συνηδειτοποιώ οτι οποιος κι αν είσαι μπορεί να περάσει ένα μηχανάκι και να σε πεθάνει, έτσι χωρίς λόγο, χωρίς προειδοποίηση. Σιχαίνομαι όλο αυτο που θα επακολουθήσει. Όλοι οι γνωστοί άγνωστοι , τσόκαρα και δήθεν διανοούμενοι όλοι μαζί μια σκατωμένη γροθιά να κλαίνε με τα μάυρα γυαλιά τους, να λένε ο καθένας τη μαλακία του. Πιό πολύ λυπάμαι για σένα κύρις θόδωρε Αγγελόπουλε που δεν θα μπορέσεις να σκηνοθετήσεις την κηδεία σου. Που δεν θα μπορέσεις να βγάλεις απο το πλάνο όλα αυτά τα σιχαμερά πλάσματα που θα σέρνονται εκεί. Ελπίζω μόνο να έχει συννεφιά κι όχι ήλιο, να ταιριάζει έστω και λίγο με τα αγαπημένα σου γκρίζα πλάνα.

a spoonful of inspiration είπε...

πόσο δίκιο έχεις Maria_Adouaneta (Δεν με λένε Μαρία)....
'Δεν υπάρχουν ασήμαντοι και σημαντικοί θάνατοι' πραγματικά....αλλά το πιό τρομακτικό απ'όλα είναι όλο αυτό που επακολουθεί και επικυρώνει την ξεφτίλα που περιγράφεις....
Δεν βγάζω σε τίποτα τον εαυτό μου απ'έξω φυσικά και μπράβο για τα λόγια σου, τέτοια χρειαζόμαστε όλοι για να ταρακουνηθούμε λίγο απ' τη βολική μας θλίψη και όλο το μικροαστικό πακετάκι....
θα έλεγα πως το παρακάτω περιγράφει την όλη φάση με τον πιο εύστοχο τρόπο, μπράβο και σ'ευχαριστούμε.
"Με λυπεί αφάνταστα που ένας ακόμη ΆΝΘΡΩΠΟΣ έχασε τη ζωή του ενώ είχε την όρεξη να τη ζήσει, τη στιγμή που χιλιάδες άλλοι ζουν σα πεθαμένα σκατά χωρίς καμία ενέργεια και καμία δημιουργικότητα".

Unknown είπε...

Αυτα τα τυχαια στη ζωη ποτε δεν θα τα συνειδητοποιησω και προσπαθωντας να τα συνειδητοποιησει κανεις μπορει και να τρελλαθει...
Ο Δανικας εκανε αισχρες δηλωσεις απο το πρωι...αυτος ο ανθρωπος ειναι στα καλα του??

George Tsitiridis είπε...

sto f.b milisa gia ti stasi tou kosmou kai eidika dimisiografoi kai kritikoi theloun kai aftoi ena ksexesma
thimithikan ton aggelopoulo tora
oso zouse ena kalo logo then eixan
oi agramates ilithies kritikes pou vlepoun peripeteies se 3d kai akoune anna vissi kai grafoun sto periodiko cinema
eleos

Αθανασία είπε...

Γειάσου καλό μου...από χτές που το'μαθα μη σου πω π ως είμαι...τι να πώ...δ ε ξέρω...τίποτε...τι μπορεί να πεί κανείς για έναν πατριάρχη (ναί,ναί πατριάρχης!)που ήταν ο Θ.Αγγελόπουλος στο τομέα του κιν/φου? ο άνθρωπος ήταν ιερό τέρας,που λένε δάσκαλος...αναρωτιέμαι πόοοσους ακόμη τόσο σπουδαίος ανθρώπους θα χάσουμε...αυτό όμως ήταν τόοσο ξαφνικό,απρόβλεπτο...έγινε τόσο γρήγορα...και πάνω που ο άνθρωπος έκανε καινούρια δουλειά...λύπη,λύπη,λύπη....όσες φορές και να πώ αυτή τη λέξη μου φαίνονται λίγες...έχω χάσει τα λόγια μου...πραγματικά...καλό του ταξίδι στη γειτονειά των αγγέλων...θα τον θυμόμαστε πάντα γιατί μας μεγάλωσε με τις ταινίες του...κι εσύ καλό μου,ήσουν πολύ τυχερός κι ευλογημένος που έτυχε να γνωρίσεις αυτόν τον άνθρωπο,να δουλέψεις μαζί του,και που είχες τη τύχη (τεράστια)να σπουδάσεις το κιν/φο όπως τον σπούδασες...όσο γι'αυτούς που τον κατηγόρησαν ή που είπαν κάτι,κακό όσο ζούσε θα πώ κάτι που είπε σήμερα ο πατέρας μου καθώς βλέπαμε κάτι για τον Αγγελόπουλο στο μεσημεριανό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ..(ίσως για μένα το μό-νο κανάλι)?που έκανε αξιοπρεπές και σωστό αφιέρωμα στον Αγγελόπουλο όπως του άξιζε...)κι όχι σαν την ηλίθια,τη Τατιάνα που έκανε 'κουτσομπολιό'όπως πάντα!ο πατέρας μου είπε-'πρέ πει να φύγει κάποιος από τη ζωή γιανά εκτιμήσουμε το έργο του'...ε,αυτή τη φράση θέλω να την αφιερώσω σε όλους αυτούς που τον κατηγόρησαν ή είπαν κάτι κακό (όπως είπες)όσο ζούσε!!!!!!...νομίζω τα λέει όλα αυτό....κουράγιο καλό μου...αν και ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολο...ήταν απίστευτος άνθρωπος και σκηνοθέτης.....αιωνία του η μνήμη....φιλάκια...

the truant είπε...

συλλυπούμαι.ειλικρινά.και χαίρομαι που ακούω ότι βοήθησε/στήριξε έναν νεότερό του κινηματογραφιστή.πρέπει να είσαι ο πρώτος που του το αναγνωρίζει.και αυτό σε τιμά.όπως και το ότι γράφεις εν θερμώ και απο καρδιάς.
ΥΓ.το ξέρω ότι ίσως είναι τραγικά άκαιρο αλλά αυτό το ντοκιμαντέρ για τον Κούνδουρο που μπορούμε να το βρούμε;έχει κυκλοφορήσει σε dvd;