Τρίτη 15 Ιουνίου 2010

μνήμη-μάνου-χατζιδάκι-(1994-2010)-μέρος-6ο-για-την-προσευχή-της-παρθένου

Τα Παράλογα (μουσική και τραγούδια της φθοράς και του ονείρου) έχουν μείνει στην ιστορία ως το πιο παιγνιώδες και ανατρεπτικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι, σε απόλυτη σύμπλευση του με τον στιχουργό Νίκο Γκάτσο. Ηχογραφήθηκαν το 1976 και ουσιαστικά ήταν η, όλο χιούμορ, απάντηση τους στον μεταπολιτευτικό μεγαλοϊδεατισμό με τη γηπεδική εκτόνωση που παρείχε στους Έλληνες εκείνου του καιρού. Τραγουδούσαν ο Μίκης Θεοδωράκης (στην Ελλαδογραφία, τι ασύλληπτο έπος!), ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μελίνα Μερκούρη, ο Ηλίας Λιούγκος (σε πρώτη εμφάνιση) και βέβαια η Μαρία Φαραντούρη (μεταξύ άλλων, στον Εφιάλτη της Περσεφόνης, ένα από τα τρία- τέσσερα σημαντικότερα ελληνικά τραγούδια όλων των εποχών)! Το τραγούδι όμως με το οποίο κόλλησα, όταν πρωτάκουσα τον δίσκο αυτό, ήταν η Προσευχή της Παρθένου με την τσαχπίνα Μελίνα σε φοβερά ερμηνευτικά κέφια! Θυμόμουν ότι τη φράση του Γκάτσου Με είκοσι φθινόπωρα και άνοιξη καμία, όπως δηλαδή ξεκινάει το τραγούδι, κάπου αλλού την είχα διαβάσει στο παρελθόν. Το έψαξα λίγο και είχα δίκιο τελικά: ο μέγας Γκάτσος απλά είχε επιλέξει ως εκκίνηση του δικού του πονήματος μια φράση από το ποίημα Έρως του ποιητή του 19ου αιώνα, Αχιλλέα Παράσχου. Ευφυέστατη η παραπομπή του σε ένα ευφυέστατο γενικώς τραγούδι, που θα χαρακτηριζόταν στο σύνολο του η σύνθεση των παραπομπών. Για την ακρίβεια, ποτέ άλλοτε η ενορχήστρωση μέσα σε τραγούδι του Χατζιδάκι δεν έπαιξε τόσο βασικό ρόλο σχολιαστή των στίχων! Από τις φράσεις του λαούτου που μας μεταφέρουν τη χρονική περίοδο του μπλεξίματος του Αλή Πασά με την κυρα- Φροσύνη έως τη χρήση του βιολιού που μας παραπέμπει ευθέως στον Ροσίνι, αφού τον θαυμάζουν τόσο πολύ οι νέοι μουσικοί! Και στο επίκεντρο, η φράση -ρεφρέν Το γαρ πολύ του έρωτος γεννά παραφροσύνη, άρτιο υλικό για τη δημιουργία ενός αμεσότατου τραγουδιού με αρκετά επίπεδα ανάγνωσης ή, σωστότερα, ακρόασης. Δεν ξέρω γιατί, όμως εντύπωση μου είναι πώς με την Προσευχή της Παρθένου, ο Χατζιδάκις πού 'χε φάει τα προοδευτικά 60s κυριολεκτικά με το κουτάλι στις ΗΠΑ, θέλησε να σατιρίσει τη λεγόμενη σεξουαλική επανάσταση, η οποία είχε έρθει στη χώρα του τουλάχιστον με μια δεκαετία καθυστέρηση, πακεταρισμένη με τα ταγάρια της ΚΝΕ, τις γενειάδες στα πρόσωπα των αγοριών και την τριχοφυία στα πόδια των κοριτσιών. Μία αφελή πόρνη υποδύθηκε στην πραγματικότητα η Μελίνα με τους απίστευτους στίχους του ποιητή της Αμοργού να παίζουν με μιαν ερωτική ελευθεριότητα, ολότελα ελληνικού τύπου, στο πλαίσιο θα λέγαμε κάποιου εγχώριου απαράδεκτου κινηματογραφικού μελό, ακόμη κι ενός δράματος που χτύπησε την αγία οικογένεια. Η Προσευχή της Παρθένου ήταν για τον Μάνο Χατζιδάκι το πιο χιουμοριστικό τραγούδι του μετά τις περιβόητες Αδερφές Τατά της Οδού Ονείρων και για τον Νίκο Γκάτσο ο πρόδρομος της αιρετικής Παναγίας των Πατησίων του, μερικά χρόνια αργότερα.

15 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Αντώνη πήρα μόλις την "Ε"! Συγχαρητήρια! Δεν ξέραμε κάτι γι' αυτή τη συνεργασία Χατζιδάκι/Τορνέ! Πολύ καλογραμμένο και εμπεριστατωμένο κείμενο! Μπραβίσιμο!

BOSKO είπε...

Ανώνυμος...
σ' ευχαριστώ!
ακόμη δεν έχω βγεί να την πάρω, περιμένω ν' ανέβει στο site και να βάλω κι εγώ link εδώ!

Θράσος είπε...

Εξαιρετικό πόστ για ένα εξαιρετικό τραγούδι με το οποίο έχω φάει κόλλημα από τα εφηβικά μου χρόνια. Νομίζω δε ότι είναι το πρώτο τραγούδι του Χατζιδάκι που δεν μπορούσα να βγάλω από το μυαλό μου.

BOSKO είπε...

Θράσος...
καλώς τονα κι ας άργησε!
που χάθηκες εσύ;
συμφωνούμε, εξ ου και η ανάρτησις!
καλημερίζω

Αλκμήνη είπε...

Βρε BOSKO μου, μου αρέσει που αντιμετωπίζεις τους πάντες και τα πάντα σαν ένα ντοκυμανταίρ.Εσένα να δω ποιος θα σε κάνει ντοκυμανταίρ με τόσο ωραία πράγματα που μας γεμίζεις!Τυχεροί όσοι είναι δίπλα σου!Το πιστεύω χωρίς ίχνος κολακίας πραγματικά!

Αθανασία είπε...

Γειάσου καλό μου...ε,εμ το χουμε ξανάπεί αυτό,αυτός ήταν ο Μάνος μας!!...μπορούσε να δημιουργήσει το ίδιο καλά,σε όλα τα μήκη κ τα πλάτη του κόσμου,κ σε όλο το φάσμα της τέχνης από κλασσική μουσική μέχρι,μέχρι μοντέρνα μέχρι ροκ,(επειδή ο Μάνος μας) ήταν κ πολύ ρόκ...εκτός των άλλων μέχρι,μέχρι κ να κάνει κ χιούμορ,μέσα από το έργο του...χαχαχαχαχαχαααα κ είχε κ απίστευτη αίσθηση του χιούμορ ο άτιμος!!χααααααααααααχαααααααχαχαχαααααααχα! νομίζω δεν έχω,άδικο πολλές φορές που λέω,ότι το έργο του Μάνου μας δεν αφορά,μό-νο την Ελλάδα μόνο εμάς,σαν Έλληνες..ότι είναι πα γκό σμιο...ίσως...?? κ αυτό πιστέυω είναι πολύυυ σπουδαίο για έναν μουσικό συνθέτη,ο Μάνος μπορεί να ήταν έλληνας αλλά το έργο του είναι,γνωστό κ στο εξωτερικό δεν είναι λίγο,αυτό..είναι πολύ σημαντικό αυτό ότι το έργο του κατάφερε,να ΄σπάσει'τα στενά σύνορα της Ελλάδας κ να φτάσει,έως την Αμερική κ ως τα πέρατα του κόσμου...πολύ σπουδαίος άνθρωπος, συνθέτης...ώρες-ώρες με γεμίζει μεγάλη λύπη που έφυγε τόσο,νωρίς από κοντά μας...(16?? ολόκληρα χρόνια χωρίς το Μάνο μας)...φρίκη...πόσο μικρός,μίζερος, λίγος,άσχημος δείχνει ο κόσμος μας χωρίς αυτόν κ χωρίς τους άλλους σπουδαίους ανθρώπους που χάσαμε...κ τώρα περισσότερο από ποτέ...αλλά σκάω στα γέλια με το'οι αδελφές τατά' πάντοτε οφείλω να παραδεχτώ χαααχαχαααααα 'οι αδελφές τατά από το λαγκαδά' χααααααχαααααααααχαα! φιλάκια καλό μου...

BOSKO είπε...

Αθανασία...
που ήσαν δύ- που ήσαν δύ-ο μοναχά!
ναι, ναι, έτσι, Αθανασία, νά 'ρχεσαι και να μου γελάς να μου φτιάχνεις τη μέρα!
πολλά φιλιά!

BOSKO είπε...

Αλκμήνη...
πολλά φιλιά και σε σένα, Αλκμήνη, αλλά είσαι κομματάκι υπερβολική, πιστεύω κι εγώ με τη σειρά μου.

Γιώργος είπε...

Και έχεις απόλυτο δίκιο. Ένας πράγματι ανατρεπτικός δίσκος!

BOSKO είπε...

Γιώργος...
Θεοδωράκης να ερμηνεύει Χατζιδάκι- Γκάτσο; ε, δεν είναι ανατρεπτικός και μόνο απ' αυτό;

Μάνος είπε...

Χε, Μπόσκο, καλημέρα ^^
Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που ψάχνω πολύ πιο συνειδητά το ..Χατζιδακικό σύμπαν και σ' ευχαριστούμε πολύ που είσαι εδώ (και) γι' αυτό!

Ξέρω ότι δεν έχει ίχνος ..λεπτότητας αυτό που θέλω να ρωτήσω, αλλά το ρίξω έστω και για ένα ..σχόλιο(;):

Μα ποιος είναι αυτός ο Παυριανός, που είναι στο αφιέρωμα του Δεύτερου(τώρα), λέει ότι ο Χατζιδάκις αγαπούσε τη Βουγιουκλάκη και έχει γράψει αυτά τα τραγούδια;
Και διάβαζα και μια συνέντευξη στη AthensVoice του..
Πόση βάση έχει ως ..πηγή;!

Εσύ θα ξέρεις...
Αν σε φέρνω σε 'δύσκολη θέση', το παίρνω πίσω. Μπορεί να είμαι εγώ κακοπροαίρετος και αγνοών

BOSKO είπε...

Μάνος...
δε με φέρνεις καθόλου σε δύσκολη θέση. Ο Παυριανός είναι στιχουργός- δημοσιογράφος που, αν τα λέω καλά, για ένα φεγγάρι ανήκε στο περιβάλλον του Χατζιδάκι. Δε θα σχολιάσω την άποψη του ή την κατάθεση του, αφού πράγματι ο Χατζιδάκις είχε συνεργαστεί, τόσο με την Αλίκη, όσο και με τη Μούσχουρη, ασχέτως αν πιστεύω ακράδαντα ότι δεν είχαν και την πιο τέλεια μεταξύ τους επικοινωνία του κόσμου! Δεν ήταν της αισθητικής του Χατζιδάκι οι εν λόγω δύο κυρίες, ειδικά αν μιλάμε για την αισθητική του από τή δεκαετία του 1970 μέχρι το τέλος.

BOSKO είπε...

Μάνος...
επίσης, δε θα ήθελα να σχολιάσω, μήπως κι ο Παυριανός ειν' αυτή τη στιγμή καλεσμένος της Μαργαρίτας Μυτιληναίου και με στολίσει πάλι η κυρία με ένα σωρό κοσμητικά επίθετα από αέρος...

Μάνος είπε...

"πάλι" ε;..
Μαρίνα Λαχανά λέει τώρα.
Νομίζω ήταν αμέσως πριν η Μυτιληναίου.

Καλην ημέρα!!

despinach. είπε...

Bosko, θα το πω λίγο λαϊκά, αλλά δε μου βγαίνει αλλιώς: όλα τα λεφτά η ερμηνεία που δίνεις για το τραγούδι και το χιούμορ σου...αυτό με τα ταγάρια, την ΚΝΕ και τα αξύριστα πόδια, χααχαχα! μου έφτιαξες τη μέρα, παλληκάρι!
Τέλειο τραγούδι- διαμάντι είναι -έτσι όπως ανταποκρίνεται η μουσική στο στίχο όπως είπες-μαγικό κ σου γαργαλάει το αυτί κ τη διάθεση...δωσμένο με απίθανο χιούμορ.... μακάρι κι άλλοι μεγάλοι ή και νέοι καλλιτέχνες να το διαθέτουν στο έργο τους, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις κ ο Νίκος Γκάτσος!! Και η "Παναγία των Πατησίων", πάλι αθάνατο χιούμορ εδώ και η ερμηνεύτρια του τραγουδιού η Γιάννα Κατσαγιώργη που το τραγούδησε με τόσο τρυφερό, ελαφρώς πικρό κ ανεπιτήδευτο τρόπο...

Μπράβο ξανά κ ξανά!!!
Καλησπέρες!