ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ SOCOS: ΜΕΛΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟ ΜΕ ΕΡΜΗΝΕΥΤΗ ΤΟΝ ΠΟΥΛΙΚΑΚΟ!

Δεν είναι εύκολη υπόθεση! Να μελοποιείς Νίκο Εγγονόπουλο, εννοώ, όπως και να κλείνεις τον Δημήτρη Πουλικάκο για ερμηνευτή στο στούντιο! Ο Socos τα κατάφερε μια χαρά, πάντως! Ίσως γιατί η ουσιαστική γνωριμία του με τον σουρεαλιστή Έλληνα ποιητή έγινε μέσω του Πουλικάκου- του Μήτσε, όπως τον λέει- συνοδοιπόρου του Εγγονόπουλου στο θρυλικό Πάλι της δεκαετίας του ΄60, στη συντακτική ομάδα του οποίου ανήκαν ακόμη ο Νάνος Βαλαωρίτης, ο Κώστας Ταχτσής και η Μαντώ Αραβαντινού. Ο Socos, πάλι, από τότε που τον ξέρω, εδώ και λίγα χρόνια δηλαδή, παίζει με τη σούπερ μπάντα του τη μουσική του, φαινομενικά σκληρή, μα πλήρης κραυγών διαμαρτυρίας έναντι όσων πονούν αυτήν την κοινωνία που ζούμε και κινούμαστε όλοι. Η Ύδρα των Πουλιών, σίγουρα ένα από τα πιο ενδιαφέροντα άλμπουμ, μόλις κυκλοφόρησε και θα μπορούσε έως και να μείνει στην ιστορία για τους εξής λόγους: πρώτον, γιατί αποτελεί τον πρώτο δίσκο εξ ολοκλήρου σε ποίηση του Εγγονόπουλου. Δεύτερον, γιατί αποτελεί τον δεύτερο προσωπικό δίσκο με νέο υλικό του Πουλικάκου από το 1976 και το Μεταφοραί- Εκδρομαί Ο Μήτσος. Και τρίτον, γιατί ένας νέος συνθέτης, ο Socos, ανέλαβε να φέρει εις πέρας αυτή την αποστολή ως εκλεκτός κάποιου Θεού της Μουσικής και των Τεχνών. Με τιμή, λοιπόν, δίνω ευθύς αμέσως τον λόγο στον Socos, αποκλειστικά για τα Άσματα και Μιάσματα και τον ευχαριστώ γι' αυτό!
Ο Εγγονόπουλος είναι ένας σπανίως μελοποιημένος ποιητής. Μου' ρχονται τώρα στο μυαλό μόνο κάποιες μεμονωμένες εργασίες του Χατζιδάκι και του Μαμαγκάκη. Τις είχατε ακούσει ποτέ, αλήθεια, έστω τώρα λόγω των δικών σας μελοποιήσεων;
Είναι πολύ πάντα πιο εύκολο να χαρακτηρίσουμε κάτι ως δύσκολο, από το να αφιερώσουμε τον χρόνο που απαιτείται για να το κατανοήσουμε. Σε αυτή μας την ιδιαιτερότητα οφείλεται η ποιότητα που χαρακτηρίζει, παγκοσμίως, τον λόγο, στην μουσική που προορίζεται για μαζική και εφήμερη κατανάλωση. Συνεπώς είναι εύκολο να δούμε τι κρύβεται πίσω από το γεγονός της σπάνιας μελοποίησης του έργου του Νικόλαου Εγγονόπουλου. Γνώριζα τη δουλειά του Χατζιδάκι πάνω στο Μπολιβάρ, αγνοώντας όμως την πατρότητα του κειμένου. Κατά τη διάρκεια της παραγωγής ανακάλυψα και τη δουλειά του Μαμαγκάκη πάνω στο ίδιο ποίημα. Τα άκουσα και τα δυο προσεκτικά, αφού ολοκλήρωσα την άποψη μου για το αποτέλεσμα που ήθελα. Δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να επηρεαστώ από οτιδήποτε. Ανεξαρτήτου προέλευσης. Για να καταλάβεις, τις απαγγελίες του ίδιου του Εγγονόπουλου τις άκουσα αφού κυκλοφόρησε ο δίσκος.
Εσείς πότε ανακαλύψατε τον Εγγονόπουλο και ποια είναι η σχέση σας με την ποίηση;
Φαντάζομαι ότι θα με κράξουν, αλλά δεν ντρέπομαι να το πω. Γνώριζα τον Εγγονόπουλο μόνο ως ζωγράφο, μέχρι πριν 3-4 χρόνια. Ούτε τότε βέβαια ασχολήθηκα με το έργο του, απλά έμαθα ότι εκφραζόταν και μέσω της ποίησης. Ίσως να είχε γίνει και κάποια αναφορά σε κάποιο μάθημα λογοτεχνικών στα σχολικά χρόνια, αλλά είχε διαγραφεί! Ήρθα σε επαφή με τα ποιήματα του Εγγονόπουλου μετά από προτροπή του Μήτσε. Ήταν η επιλογή του για τον ρόλο του κειμένου σε έναν δίσκο που είπαμε να κάνουμε με τη φωνή του.
Πιστεύετε ότι η υπόθεση μελοποιημένη ποίηση στη χώρα μας έχει δεινοπαθήσει λίγο; Μέσα σ' όλο αυτό, πάλι, πείτε μου μερικές μελοποιήσεις που σας άγγιξαν από τότε που θυμόσαστε τον εαυτό σας.
Δεν ξέρω τι είναι αυτά που μου λες! Εγώ μέχρι πριν από λίγα χρόνια έπαιζα αμερικανικό hardcore.
Αναρωτιέμαι, εάν ζούσε ο Χατζιδάκις, θα του πηγαίνατε τη δουλειά αυτή;
Ποια; Τα hardcore; Γαμώ τις φάσεις!
Συμφωνείτε πως ιστορικά η rock είχε μεγαλύτερη σχέση με την ποίηση στο εξωτερικό παρά στη χώρα μας;
Τι εννοείς στη χώρα μας; Στην χώρα μας δεν υπήρξε ποτέ rock. Περάσαμε από την δηθενοαριστερη ελεκτρομπαλαντοκλαψωμουνίαση κατευθείαν στα μέταλλα και στα διάφορα παρακλάδια του brit pop, τα οποία μάλιστα, αφού τα πνίξαμε και αυτά στην κλάψα, τα ονομάσαμε “έντεχνο”. Γνωρίζω μόνο τρία ελληνικά rock album. Το πρώτο του Μήτσε, και τα δυο τελευταία από Τρύπες. Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που μου αρέσουν αλλά δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που εγώ αντιλαμβάνομαι ως rock.
Απορώ πως ψήσατε τον Πουλικάκο να τραγουδήσει κ α ι μέσα σε...τσέλα. Θέλω με δυο λόγια να μου πείτε μερικές εικόνες, όχι απαραίτητα χιουμοριστικές, μέσα από το στούντιο.
Στο πρώτο τεμάχιο που ακούγονται τα έγχορδα, ακολουθήθηκε η εξής τεχνική: ο Μήτσε πρόζαρε το ποίημα χωρίς να ακούει την μουσική, γιατί απλά δεν υπήρχε ακόμα μουσική. Οι νότες στήθηκαν μετά, πάνω στη φωνή του. Όσο για το τεμάχιο που κλείνει το album, εγώ έδωσα στον Αλεξόπουλο μόνο μια σειρά από συγχορδίες με μια υποψία μελωδίας. Η ενορχήστρωση του κουαρτέτου είναι δική του εργασία. Σε αυτό το τεμάχιο ο Μήτσε έγραψε φωνή χωρίς να μελετηθεί καθόλου η θέση της μέσα στον χώρο. Πήγε και έκατσε μόνη της εκεί που ήθελε. Και κρίνοντας από το αποτέλεσμα, εκεί που “έπρεπε”. Τώρα εικόνες από το στούντιο.. τι να σου πώ... Πολύ πλάκα είχαν οι δυο έρμοι ηχολήπτες, ο Γιώργος και ο Alex, που προσπαθούσαν, με απόλυτη αποτυχία, να πείσουν τον Μήτσε να μην καπνίζει μέσα στο στούντιο . Το αστείο είναι ότι τώρα έχει κόψει και το κάπνισμα και την coka cola!
Ορίστε μου με λίγα λόγια τον καλλιτέχνη και άνθρωπο Δημήτρη Πουλικάκο.
Τρυφερός άνθρωπος, ακούραστος, κινητή εγκυκλοπαίδεια σε μουσικά και κινηματογραφικά θέματα, τσαντίλας, αλλά μόνο όταν το επιβάλουν οι καταστάσεις, γεμάτος ιδέες, κανένα κόμπλεξ, καμία έπαρση.
Φανταστήκατε πως το project αυτό μοιάζει να είναι μια φυσική, λίγο διαφορετική συνέχεια, του σουρεαλιστικού περιοδικού "Πάλι";
Το "Πάλι", κυκλοφόρησε 10 χρόνια πριν γεννηθώ εγώ. Πως θα μπορούσα να κάνω οποιαδήποτε σύνδεση η κάποιον παραλληλισμό με κάτι το οποίο δεν έχω καν, δει ποτέ μου; Ότι γνωρίζω για το "Πάλι" το γνωρίζω από τις ιστορίες του Μήτσε.
Οι μελοποιήσεις σας έχουν άναρχη δομή. Για την ακρίβεια, αν πρέπει και όσο μπορεί κάποιος να τις κατατάξει κάπου, κινούνται σε ηλεκτρονικούς, hard - rock δρόμους. Σας το επέβαλλε η, ούτως ή άλλως, άναρχη ποίηση του Εγγονόπουλου, η περσόνα του Πουλικάκου ή απλά κάνατε πάλι ότι κάνετε πάντα;
Άναρχη δομή, θεωρώ ότι δεν μπορεί να υπάρξει πουθενά στο σύμπαν. Τα πάντα διέπονται από μια ισορροπία. Αλλιώς απλά καταρρέουν. Μου το έχουν ξαναπεί αυτό το άναρχο της δομής, αλλά δεν μπορώ να το δω. Ούτε βέβαια αναζήτησα ποτέ να κατατάξω αυτό που φιλτράρεται από το κεφάλι μου. Γενικά έχω θέμα με τις ταμπέλες. Το rock θεωρώ πως ολοκληρώθηκε την δεκαετία του '70. Οποιαδήποτε χρήση του όρου rock για να χαρακτηρίσει κάτι σημερινό, την βρίσκω άστοχη. Εντάξει κατανοώ ότι πρέπει τα ράφια στα δισκάδικα να έχουν ταμπέλες, αλλά δεν με αγγίζει το φαινόμενο. Σε κατάστημα γνωστής αλυσίδας το Kafka βρίσκεται στο ίδιο ράφι με τα βινύλια της Αλίκης Βουγιουκλάκη! Οι άνθρωποι που με ξέρουν, γνωρίζουν ότι όποτε νιώθω ότι κάποιος, κάτι, προσπαθεί να μου επιβάλλει οτιδήποτε, τρελαίνομαι και απλά απομακρύνομαι. Κανείς λοιπόν δεν μου επέβαλε κάποια κατεύθυνση. Τα ιδία τα κείμενα έρχονταν και κούμπωναν σε ότι έβγαινε από μέσα μου. Και αντιστρόφως, οι μουσικές μου σκέψεις κούμπωναν εύκολα πάνω στα κείμενα. Ο κόσμος έχει τζάσει… όλοι ψάχνουν τρόπους να βρουν ταυτότητα και κάπου να διοχετεύσουν την αγάπη που έχουν μέσα τους. Άλλοι τρέχουν στους ψυχιάτρους, άλλοι παίζουν μπάλα, άλλοι κυνηγούν αυτούς που παίζουν μπάλα για να τους δείρουν, άλλοι γίνονται μπάτσοι για να κυνηγούν αυτούς που κυνηγούν τους μπάτσους. Άλλοι σπάνε τράπεζες, άλλοι τρέχουν στο καζίνο και άλλοι γαμούνε τετράχρονα παιδάκια. Εγώ επέλεξα να παίζω μουσική. Ας μην το παίρνουμε και τόσο στα σοβαρά, είναι απλά έκφραση μέσω της μουσικής, ξέρεις αυτής, με τις 7 νότες… Όσο για το άναρχο της ποίησης του Εγγονόπουλου, ούτε αυτό το βλέπω αν και καταλαβαίνω τους λόγους για τους οποίους κάποιος θα την χαρακτήριζε άναρχη. Ίσως να χρειάζεται να ακούσει κάποιος τις ίδιες του τις σκέψεις και τότε θα βρει πολλές ομοιότητες. Άναρχα, αν θέλεις να το ονομάσουμε έτσι, σκεπτόμαστε όλοι μας.
Το cd κυκλοφορεί από την ανεξάρτητη Puzzlemusik του ακάματου εργάτη της τέχνης Χρήστου Αλεξόπουλου. Πως σας φαίνεται που σε κυριακάτικα charts βρέθηκε μέσα στην πρώτη δεκάδα;
Κυριακάτικα charts ε; πρώτη δεκάδα…. Ότι πρέπει για να ξεχάσεις ότι τα καλάμια έχουν και κόμπους και να βρεθείς χωρίς αιμορροΐδες! Είπαμε, Αντώνη, ας μην παίρνουμε τον εαυτό μας τόσο στα σοβαρά. Τώρα για τον Χρήστο και την Puzzle, θα μπορούσαμε να μιλάμε με τις ώρες. θα σου πω μόνο πως είμαι τυχερός που υπάρχει μια εταιρία μέσα στην οποία μπορώ να κάνω ότι παλαβομάρα μου κατέβει! Επίσης ξέρω ότι δεν χρειάζεται ποτέ να ασχολούμαι με όλα αυτά που δεν θέλω να ασχολούμαι!
Πόσο θετική υπήρξε η κληρονόμος του Εγγονόπουλου στο να μελοποιήσετε εσείς, ένας σχετικά άσημος και αντεργκράουντ καλλιτέχνης, τον εμβληματικό σουρεαλιστή ποιητή μας;
Το φοβερό είναι ότι φτάσαμε στο κεφάλαιο δικαιώματα όταν ο δίσκος ήταν σχεδόν ολοκληρωμένος. Δεν είχα κάτι στο μυαλό μου για την Ερριετη ούτε περίμενα συγκεκριμένη στάση, αλλά όταν συναντηθήκαμε, ήταν τόσο φιλική και προσιτή που με εξέπληξε. Της έδωσα να ακούσει τρία τεμάχια που ήταν σχεδόν μιξαρισμενα, για την ακρίβεια τα ακούσαμε μαζί, ενθουσιάστηκε και δεν ασχολήθηκε ούτε μια στιγμή με το ποιος είμαι, και αν είμαι κάτι, και τι, από αυτά που ανέφερες. Απλή και ακομπλεξαριστη συμπεριφορά, από έναν απλό και ακομπλεξαριστο άνθρωπο.
Η Λένα Πλάτωνος μου έλεγε πρόσφατα πως όταν ένας ποιητής δύσκολα μελοποιείται- αν είναι πιο πεζογραφικός ο λόγος του, π.χ. - τότε ο συνθέτης ασχολείται περισσότερο με την ατμόσφαιρα του παρά με τη φόρμα του τραγουδιού. Σας βρίσκει σύμφωνο ή αντίθετο η άποψη αυτή;
Έλα μου ντε! Τι να σου πω! Δεν έχω ιδέα. Ας μην λογοκρίνουμε τις μουσικές μας ιδέες και όπου αυτές μας οδηγήσουν, καλά θα είναι. Φαντάζομαι..
Την περίοδο της οικονομικής τρομοκρατίας, τέτοιοι δίσκοι θα μπορούσαν να θεωρηθούν πολιτικές πράξεις;
Μιλάμε για έναν δίσκο με κείμενα, κάποια από τα πιο ερωτικά ποιήματα του Εγγονόπουλου.
Ο έρωτας είναι η πιο πλήρης πολιτική πράξη. Άρα αν θέλει κάποιος το βλέπει και ως πολιτική πράξη. Επίσης το γεγονός ότι είναι μια πολύ “ακριβή” παραγωγή, -όχι σε χρήμα αλλά σε σεβασμό ως προς το αξιοπρεπές του αποτελέσματος- την ιδία ώρα που τόσες άλλες παραγωγές κινούνται σε άθλια επίπεδα, λόγο κόστους και προχειρότητας, μπορεί να το χαρακτηρίσει ως πολιτική πράξη. Μια αντίδραση, απέναντι στην προχειρότητα με την οποία η μουσική μάζα που χαίρει, μαζικής προβολής, εκφράζεται.
Μπορεί να γίνει και το project της ζωής σας το έργο αυτό; Εννοώ, αν το είχατε σχεδιάσει ποτέ ή προέκυψε λόγω κάποιων παραγόντων, όπως η γνωριμία σας με τον Πουλικάκο.
Σου είπα και πιο πάνω ότι ο Εγγονόπουλος επιλέχτηκε από τον Μήτσε. Ποτέ δεν είχα σκεφτεί να κάνω κάτι τέτοιο. Όμως…! Πάντα με γοήτευε η δύναμη της φωνής του Μήτσε και αφού πέτυχε το πείραμα στο “67 fireworks” (τεμάχιο που βρίσκεται στο τρίτο album των live project band με τίτλο “objects in mirror are closer than they appear”) και διαπιστώσαμε ότι μοιραζόμαστε στις κουβέντες μας τον ίδιο ενθουσιασμό, είπαμε να κάνουμε μια ολοκληρωμένη δουλειά μαζί. Υπήρχε η επιθυμία της συνεργασίας αλλά όχι με κάποιο συγκεκριμένο format. Ξέρεις κάποια φαινόμενα απλά τα χαίρεσαι, δεν τα ψειρίζεις. όσο αφορά τώρα, στο να γίνει αυτό, το project της ζωής μου, τι να σου πω, όπως λέει και ο Μήτσε, μικρό παιδί είμαι ακόμα!