το-σάββατο-του-γιώργου-χρονά-μια-δευτέρα

Το καινούργιο βιβλίο του Γιώργου Χρονά λέγεται Σάββατο και μόλις κυκλοφόρησε από την Οδό Πανός, την οποία διευθύνει ακριβώς εδώ και 30 χρόνια. Στο εξώφυλλο, που επιμελήθηκε ο Πέτρος Παράσχης, υπάρχει μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του Σωτήρη Λάμπρου: δύο σκυλιά μπροστά από έναν μεγάλο δρόμο και μια λακκούβα με απόνερα σε μια εγκαταλειμμένη βιομηχανική ζώνη που θυμίζει κατοχικό εργοτάξιο. Πιθανώς η φωτογραφία να τραβήχτηκε στη Θεσσαλονίκη, αγαπημένη πόλη του συγγραφέα, ή στον Πειραιά, όπου γεννήθηκε πριν από 63 χρόνια. Γιατί ο Χρονάς ήταν και παραμένει λαϊκός άνθρωπος και, κατ' επέκταση, λαϊκός ποιητής. Τον συγκινούν οι αυθεντικοί καλλιτέχνες, μικρού ή μεγάλου εκτοπίσματος- δεν έχει σημασία- και τρυπώνει στις ζωές τους κάθε φορά, αποκαλύπτοντας λίγο από το μυστήριο τους και ικανοποιώντας πρωτίστως τον θαυμασμό του προς τα πρόσωπα τους και κατόπιν το δημοσιογραφικό του δαιμόνιο. Υπό αυτή την έννοια, μάλλον μοιάζουμε με τον Χρονά και γι' αυτό πάντοτε με συγκινούν τα κείμενα του. Εν προκειμένω, στις 300 σελίδες του Σαββάτου, ανοίγει τα προσωπικά του ημερολόγια, δημοσιοποιημένα ούτως ή άλλως τα περισσότερα, στα τεύχη της Οδού Πανός και στη Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας την τελευταία 5ετία. Το βιβλίο σφύζει από αναφορές με αρχή, μέση και τέλος στον σπουδαίο μικρόκοσμο του ποιητή. Έναν κόσμο που αποτελούν ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Γιάννης Τσαρούχης, η Ντένη Βαχλιώτη, ο Παύλος Μάτεσις, ο Γεώργιος Σαραμάγκος, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, ο Ηλίας Λάγιος, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, η Λένα Πλάτωνος, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Θανάσης Μωραΐτης, η Μαρία Βουμβάκη, ο Κ. Π. Καβάφης, οι Beatles, η Σόνια Θεοδωρίδου, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι. Για τον Χρονά, όλες οι τέχνες συγγενεύουν, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου, συγκλίνοντας στη μία και αληθινή Τέχνη, η οποία- ποιητική αδεία- δεν έχει ανάγκη καμίας δημοσιογραφίστικης οριοθέτησης. Υποθέτω ότι δεν τον ελκύει ιδιαίτερα ο υπερρεαλισμός ως τρόπος γραφής. Αλλιώς δεν θα ομιλούσε για τη συνάντηση του με τον θαυμαστό κύριο Ριπλέι και την Πατρίτσια Χάισμιθ ή τον Κάρολο Μπωντλαίρ, φτιάχνοντας στην ουσία σενάρια μικρού μήκους μυθοπλασιών. Ούτε θα του φώναζε ποτέ ο Φελλίνι ότι αναχωρεί το πλοίο για τη Βενετία. Το παράδοξο είναι πως όλα αυτά, τα μυθικά και τα μεγάλα, γεννιούνται πότε μέσα σ' έναν μικρό χώρο, στο κέντρο της Αθήνας, και πότε σ' ένα διαμέρισμα, κοντά στο Α΄Νεκροταφείο. Αδυνατώ να φανταστώ τον Χρονά να γράφει πάνω σε πακέτα από τσιγάρα - θα μου θύμιζε τους μουσικούς που δηλώνουν συνήθως ότι έχουν πολλά τραγούδια στο συρτάρι. Να τα κάνουν τι; Ανήκει, ως εκ τούτου, στους ποιητές εκείνους που όταν διαβάζεις γραπτό τους, πηγαίνεις νοερά στη στιγμή της δημιουργίας του. Διαβάζω, λόγου χάρη, το κείμενο του με τίτλο Από τα τζουκ μποξ των σφαιριστηρίων και φτάνουν στ' αυτιά μου λαϊκά λυπητερά τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα. Πηγαίνω στο Μάθημα του έρωτος από μια μοδίστρα και μια τρελή και σα να βλέπω πάνω στο γραφείο του μια οθόνη που παίζει τα Πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ του Φασμπίντερ. Κάπου στη μέση του Σαββάτου, τα γοητευτικά παραμύθια και οι μαρτυρίες διακόπτονται για να μπουν τα ποιήματα του ζωικού βασιλείου: ένα καγκουρό, ένας ελέφαντας από την Αμοργό του Γκάτσου, ένας λύκος που τον έλεγαν Τσέχωφ και ένα άλογο που τραγουδάει. Το ξημέρωμα της Κυριακής μας βρίσκει με τέσσερις συνεντεύξεις της συγγραφέος Μαρίας Μήτσορα, της ερμηνεύτριας Καίτης Ντάλη, των δίδυμων γιων του Άκη Πάνου και του τραγουδοποιού Θωμά Κοροβίνη.

κκκ

* ευκαιρία μ' αυτό το post να ευχηθώ χρόνια πολλά στον Γιώργο Χρονά για την ονομαστική γιορτή του, όπως και σ' όλους τους Γιώργηδες και τις Γεωργίες.