Δευτέρα 25 Ιουλίου 2011

μνήμη-μιχάλη-κακογιάννη

Τον πρωτογνώρισα τον Νοέμβριο του 1995 στο Μόναχο κατά τη διάρκεια του διεθνούς φεστιβάλ σπουδαστικών ταινιών μικρού μήκους της γερμανικής πόλης. Ήταν ο επίτιμος guest του φεστιβάλ και μαζί του κι εμείς κάπως τιμώμενοι ως Έλληνες σπουδαστές κιν/φου. Μία συμφοιτήτρια πήγε και του είπε πόσο της είχε αρέσει ο Ζορμπάς του, του ΄55. Του ΄65, δεσποινίς, τη διόρθωσε αυστηρά ο δημιουργός! Εκείνες τις μέρες, στο masterclass που παρέδωσε, παρουσία κυρίως ξένων επίδοξων κιν/φιστών, τον θυμάμαι να μιλάει μεταξύ πολλών άλλων ωραίων και για τον Lucchino Visconti. Χρόνια μετά, όταν μελέτησα ολόκληρη τη φιλμογραφία και των δύο τους, κατάλαβα ότι είχε δίκιο να θεωρεί τον εαυτό του συγγενή με τον Ιταλό συνάδελφο του. Ταίριαζαν πολύ στην αριστοκρατία, τη φινέτσα, την τόλμη των θεμάτων τους, ακόμη και στον ερωτισμό των ηθοποιών τους: Ο Visconti είχε την Claudia Cardinale και τον Helmut Berger, τη Romi Snaider και τον Alain Delon. Ο Κακογιάννης είχε την Έλλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χορν, τη Μελίνα Μερκούρη και τον Alan Bates. Τον ξαναβρήκα αργότερα μέσα από τις αφηγήσεις του Νίκου Κούνδουρου. Εμένα μόνο με τον Κακογιάννη και τον Τζαβέλλα θέλω να με βάζουν δίπλα-δίπλα, με κανέναν άλλο, συνήθιζε να μου λέει ο σκηνοθέτης του Δράκου. Φάγαμε και κανά δυο βράδυα μαζί στο εστιατόριο Greek House, βγαίνοντας από το Ηρώδειο, παρουσία πάντα του Κούνδουρου και της Κωχ. Του είχα έναν τρομερό σεβασμό, σε τέτοιο βαθμό, που εγώ, τέρας κοινωνικότητας, έβγαζα τον σκασμό και προτιμούσα να τον ακούω να μιλάει. Τι μπορούσα να έλεγα άλλωστε;
Τον γνώρισα λίγο καλύτερα το 2003, όταν εργαζόμουν ως βοηθός σκηνοθέτης στην τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ Η ιστορία των χρόνων μου. Γυρίζαμε το επεισόδιο για τη χρονιά 1955, ταυτισμένη με τη Μελίνα και τη θρυλική Στέλλα του. Περάσαμε μια ολόκληρη μέρα σχεδόν στην οικία του απέναντι από τον Βράχο της Ακρόπολης. Που αλλού θα μπορούσε να κατοικεί ο Κακογιάννης; Εκεί κατάλαβα πως αυτός ο άνθρωπος δεν πρέπει να χαρίστηκε σε κανέναν στη διάρκεια της πλήρους ζωής του. Έμαθα για τον καυγά του με τη Μαρία Κάλας που πήγε κάποτε να τον καπελώσει καλλιτεχνικά. Για τη λυκοφιλία του με τον Χατζιδάκι, που πίστευε ότι έκλεψε το Αγάπη πού 'γινες δίκοπο μαχαίρι από τον Τρελό τσιγγάνο του Τσιτσάνη, ασχέτως αν ο ίδιος είχε γράψει τους στίχους, οι οποίοι τραγουδιούνται μέχρι σήμερα απ' όλους τους Έλληνες. Κι ακόμη, για την τόλμη του να επιβάλλει τη Μελίνα με το αντικιν/φικό μεγάλο στόμα ως πρωταγωνίστρια, για την εκτίμηση του στον Γιάννη Τσαρούχη και στον Γίγαντα Μίκη Θεοδωράκη, καθώς και για την πρόθεση του να ταράξουν τα νερά - αυτός και ο Καμπανέλλης - της συντηρητικής αθηναϊκής κοινωνίας του 1950 μέσα από την ιστορία μιας γυναίκας ελευθέρων ηθών. Με αφορμή το θάνατο του κάποια συγκεκριμένα λόγια του ανακυκλώνονται την ώρα αυτή στο διαδίκτυο και τον Τύπο. Δεν πρωτοτυπώ και τα μεταφέρω αυτούσια: Έζησα καλή ζωή, ασχέτως αν ποτέ δεν έκανα οικογένεια. Αγάπησα πλάσματα που με μεγαλύτερη παραφορά αγάπησαν εμένα, έσπαγα συχνά τις ερωτικές συμβάσεις, που η τρέχουσα ηθική επέβαλλε. Αγάπησα πολύ περισσότερο, ωστόσο, τη δουλειά μου...Σύμφωνα με επιθυμία του Μιχάλη Κακογιάννη, η σορός του δεν θα ταφεί στο Α΄Νεκροταφείο, όπως θα ήταν αναμενόμενο, αλλά στον περίβολο του Ιδρύματος που φέρει το όνομα του και που αποτέλεσε το όραμα μιας έντονης και ταυτόχρονα κατασταλαγμένης ζωής.

9 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ένας μεγάλος σκηνοθέτης και ένας άνθρωπος που ποτέ δεν παρασύρθηκε από τη δόξα και το χρήμα.
θαυμάζω τη δουλειά του, ειδικά τις συνεργασίες του με την έλλη λαμπέτη, που είναι η αγαπημένη μου ηθοποιός.

καλό ταξίδι να έχει...

BOSKO είπε...

Αγανακτισμένη Έφηβη...
Είσαι Αγανακτισμένη Έφηβη, ώστε έτσι, λοιπόν ε; και γιατί δεν είσαι στο Σύνταγμα και ασχολείσαι με το internet; Έλα, πλάκα σου κάνω και σε καλωσορίζω στο blog τούτο:-))
συμφωνώ με όσα λες στο σχόλιο σου και ειδικά με την πρώτη παράγραφο. Σημαντικός δημιουργός κι ένας εξίσου σημαντικός άνθρωπος ήταν ο Κακογιάννης!

pl@νόδIοS παρατηρητής είπε...

ο Μιχάλης Κακογιάννης έφυγε σε μια εποχή φτήνιας και μετριότητας .... ωστόσο το έργο του θα μείνει παρακαταθήκη στις ψυχές μας .... Καλό ταξίδι κύριε Μιχάλη ......

BOSKO είπε...

Διαμαντής...
καλωσόρισες κι εσύ, Διαμαντή.
αυτή η εποχή φτήνιας και μετριότητας είναι που καθιστά απαραίτητες τέτοιες προσωπικότητες, ακόμη κι αν είναι "ανενεργές" λόγω ηλικίας. Σα να μας προστατεύουν μοιάζουν αυτοί οι άνθρωποι και γι' αυτό αφήνει μεγάλη θλίψη ο χαμός τους.

antonis_x είπε...

Θυμάμαι όταν η δημόσια τηλεόραση είχε προγραμματίσει να παίξει την Τριλογία (Ηλέκτρα/ Τρωάδες/ Ιφιγένεια), προ 15ετίας νομίζω, δίναμε ραντεβού με τον κολλητό μου, πότε στο σπίτι του, πότε στο δικό μου, για προβολή και παράλληλη κρασοκατάνυξη.
Από αυτή την τριλογία εκτίμησα ακόμα περισσότερο τον Κακογιάννη.
Σπουδαία η κληρονομιά του.

BOSKO είπε...

antonis_X...
για δες, δε θυμάμαι καθόλου την προβολή της τριλογίας του Κακογιάννη από τη δημόσια τηλεόραση. Τις συγκεκριμένες ταινίες τις αγόρασα πακέτο πριν μερικά χρόνια που βγήκαν σε dvd.

Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. είπε...

Bosko,
αν είχες πάρει και την Eroica (έχει κυκλοφορήσει σε dvd), θα θυμάσαι και τα δύο τραγούδια της ταινίας σε στίχους του σκηνοθέτη της, Μιχάλη Κακογιάννη, και μουσική του Αργύρη Κουνάδη:

Το βαλς της Μόνικας, και Tην είδα ξανά.
[να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι καινούργιοι]

Τραγούδια στο πνεύμα και τον ήχο της εποχής, του βιβλίου του Κοσμά Πολίτη, και της ταινίας του Μιχάλη Κακογιάννη (1960).

Η φωνή είναι του Γιάννη Βογιατζή' τα τραγούδια αφιερωμένα στη μαμά σου, με πολλές ευχές για ήρεμο καλοκαίρι.

υ.γ.
Μη μάθω ότι δεν τα έβαλες να τα ακούσει, γιατί α!

BOSKO είπε...

Κατερίνα σ-Μ. ...
τα ξέρω τα κομμάτια αυτά και πριν προμηθευτώ το dvd με την ταινία του Κακογιάννη, από έναν προσωπικό δίσκο του Γιάννη Βογιατζή που τα περιείχε. Άσε που μου αρέσει πολύ και η μουσική του Αργύρη Κουνάδη γενικώς!
θα της τα βάλω να τ' ακούσει οπωσδήποτε κάποια στιγμή, αν και για την ώρα μου ζήτησε Στέλλα Γκρέκα!
σ' ευχαριστούμε, πάντως, για τα τραγούδια!

despinach. είπε...

"Έζησα καλή ζωή, ασχέτως αν ποτέ δεν έκανα οικογένεια. Αγάπησα πλάσματα που με μεγαλύτερη παραφορά αγάπησαν εμένα, έσπαγα συχνά τις ερωτικές συμβάσεις, που η τρέχουσα ηθική επέβαλλε. Αγάπησα πολύ περισσότερο, ωστόσο, τη δουλειά μου."

Σπουδαία κουβέντα είχε πει!!!