Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2009

Ο ΝΙΚΟΣ ΣΠΑΝΙΑΣ, ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΓΑΛΑ ΤΗΣ ΑΥΓΗΣ ΤΟΥ & ΜΙΑ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ!


Τον ποιητή Νίκο Σπάνια δεν τον συνάντησα ποτέ μου. Τον γνώρισα όμως μέσα από την αλληλογραφία του με τον Ανδρέα Ταρνανά στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Επρόκειτο για μια σειρά γραμμάτων που αντάλλαξαν Ταρνανάς και Σπάνιας τη δεκαετία του ΄80, τότε που ο πρώτος, νέος διηγηματογράφος, σκηνοθέτης και θεωρητικός του κινηματογράφου, είχε στείλει ένα διήγημα του στον δεύτερο. Αυτό το διήγημα μιλούσε για έναν άνθρωπο μέσα στη γερμανική Κατοχή της Αθήνας, όπου ενώ όλοι πέθαιναν από ασιτία, αυτός πέθανε τελικά από την έλλειψη κοκαΐνης. Είχε πρωτοδημοσιευθεί στην τοπική εφημερίδα του Πενταλόφου Κοζάνης, τόπο καταγωγής του Ταρνανά. Όταν το έλαβε ο Σπάνιας, όχι μόνο το μετέφρασε στα αγγλικά, αλλά το δημοσίευσε στον Εθνικό Κήρυκα, την εφημερίδα της ελληνικής ομογένειας, ενώ το ανάγνωσε και από τη συχνότητα νεοϋρκέζικου ραδιοφωνικού σταθμού. Έκτοτε, οι δύο άνδρες ανάπτυξαν μία εξ αποστάσεως φιλία για αρκετά χρόνια, όχι τόσα μέχρι το θάνατο του ποιητή. Ίσως μετά, γύρω στο ΄93 – ΄94 δηλαδή, τότε που ο Ταρνανάς πέταξε ολόκληρο το αρχείο του και ξεπούλησε τη βιβλιοθήκη του στους παλαιοπώλες, να κατάστρεψε μαζί και την αλληλογραφία του με τον Σπάνια. Είχα προλάβει να διαβάσω αρκετά από τα γράμματα του. Σε κάποια απ' αυτά του παραπονιόταν που δεν είχε συσπειρωθεί με τους Έλληνες ομοφυλόφιλους, εφόσον ζούσε στις ΗΠΑ όταν το κίνημα τους οργανωνόταν (σίγουρα ένα ζήτημα που ουδόλως θα ενδιέφερε τον Ταρνανά), ενώ σε μερικά άλλα εξέφραζε πικρία για τον Μάνο Χατζιδάκι που όταν ζούσε στη Νέα Υόρκη από το 1966 έως το ΄72 δεν τον είχε επισκεφτεί ποτέ του. Μέσα σ’ όλα αυτά, τα προσωπικά του, ο Σπάνιας έδινε συμβουλές στον νεαρό Ταρνανά για κάποιες μεταφράσεις του στον Rimbaud και στον Poe, που απ’ ότι θυμάμαι τελικά είχαν εκδοθεί από τον Αιγόκερω του Σολδάτου, συμπαραγωγού του ντοκιμαντέρ που φτιάχνω αυτόν τον καιρό.

Τον Νίκο Σπάνια τον θυμήθηκα πρόσφατα που πέρασα από την Οδό Πανός και αγόρασα την ποιητική συλλογή του με τίτλο Το μαύρο γάλα της αυγής. Ήθελα από καιρό να κάνω ένα post για την περίπτωση του, που μπορεί σαφώς να μην είναι του διαμετρήματος ενός Νικόλα Κάλας, μα ασπάζομαι κι εγώ την άποψη του μακαρίτη Λεωνίδα Χρηστάκη να συγκινείται περισσότερο από τους αλήτες, τους ποιητές, τις πόρνες, τους πούστηδες, τους τρελούς και τα πρεζόνια, κατά δική του δήλωση! Και η αλήθεια είναι πως ο Νίκος Σπάνιας ήταν όλα αυτά μαζί: Αλήτης, αν υποτεθεί πως αλητεία είναι να έχεις χεσμένη πατώκορφα κάθε ηθική και κάθε θεό! Ποιητής και μάλιστα αφελής, καθώς μια ζωή περίμενε ότι η Σουηδική Ακαδημία θα του απονείμει Νόμπελ Λογοτεχνίας! Πόρνη, αρσενική, που όπως έγραψε και ο Χρηστάκης στους Δικούς μας Άγιους, θεωρούσε τα χρήματα μεσίτη ανάμεσα στην κωλοτρυπίδα του και στους νεαρούς ισπανόφωνους επιβήτορες του!

Πούστης παθιασμένος, αφού, πάλι συμφώνως με τον Χρηστάκη, πορτορικάνικα πέη σκαύανε ανάμεσα στα φρύδια του! Πρεζόνι, επίσης, παραδομένος από τη δεκαετία του ΄60 αρχικώς στα παραισθησιογόνα και κατόπιν στην ηρωίνη! Πέραν όλων αυτών, ο Σπάνιας υπήρξε ερωτευμένος με τον Tennessee Williams, όταν στα τέλη του ΄40 ο Κάρολος Κουν του είχε αναθέσει να τον μεταφράσει για το Θέατρο Τέχνης. Ο νευρωτικός Tennessee έγινε η αιτία που έφυγε για την Αμερική το 1952 και δεν ξαναγύρισε, υιοθετώντας μια απέχθεια που δεν θα εγκατέλειπε ποτέ του τόσο για τους Αμερικανούς και τον αμερικανικό τρόπο ζωής, όσο και για τους συμπατριώτες του, τους Έλληνες. Πρωτοπόρος ως αναρχικός, μίλησε για τον διαχωρισμό Ελευθερίας και Αναρχίας, πολύ πριν την έλευση των σαρωτικών 60s στην ήπειρο που διάλεξε να ζήσει.
Μέχρι το τέλος σχεδόν, υπήρξε θιασώτης της διεύρυνσης της Συνείδησης μέσω των ψυχοτροπικών ναρκωτικών, να τον συναντά τώρα ο Timothy Leary και να τα λένε παρέα! Νεανικός φίλος του Κώστα Ταχτσή, του Τάσου Λειβαδίτη, του Μιχάλη Κατσαρού! Αρνητής του Μάνου Χατζιδάκι και του πολύ…στρέιτ – κατ’ αυτόν – Τρίτου Προγράμματος που είχε φτιάξει! Ο Νίκος Σπάνιας, τέλος, ένιωθε οργή, λύπη και αγανάκτηση που οι νεολαίοι των ελληνικών γραμμάτων τον αγνοούσαν παντελώς. Και ίσως έτσι να εξηγείται η αλληλογραφία του με τον Ανδρέα Ταρνανά στις αρχές του 1980.
* δύο ποιήματα του Νίκου Σπάνια από τη συλλογή Το μαύρο γάλα της αυγής (Οδός Πανός, 1987)
ΚΑΘΕΤΗ ΠΤΩΣΗ
Ω, πως το στόμα αυτό σπαράζει σαν ψάρι
Πως το χέρι ήθελε να γίνει βέλος να τρυπήσει
Πως το πόδι ήθελε να κλειδωθεί σ' ένα άλλο πόδι
Κοιτάχτε το στόμα που έπηξε σαν κρούστα ψωμιού που ξεροψήθηκε
Το χέρι που τρέμει και κάνει παρέα με το πεινασμένο βλέμμα.
Βυθίζομαι σ' ένα πηγάδι.
Η πτώση μου είναι κάθετη
κάθετη κι εντούτοις ανεβαίνω διαρκώς στην επιφάνεια.
Βλέπω στο πρόσωπο μου το πρόσωπο ενός άλλου στον καθρέφτη.
12 ΠΟΛΙΤΙΚΟΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΤΟ 12ο)
Η Madame Manon Roland ανέκραξε:
Εκπληρώθηκε η προφητεία
Ο λαός θα ζητά ψωμί
Και θα του δίνουν πτώματα.
Οι χαφιέδες θα γίνουν άνθρωποι του καθήκοντος
και η λαιμητόμος ο βωμός της αρετής.
* και ένα ακόμη από το δεύτερο τεύχος του περιοδικού ΑΜΦΙ (πηγή: blog Tales from the Other Side of Town)
Υπάρχει τόση ποίηση χωρίς την ποίηση
που δεν υπάρχει λόγος να γράφω ποίηση...
αλλά αφού επιμένετε
άλλοτε είμαι ένα φουριόζικο καυλί
κι άλλοτε πάλι είμαι ένας αφανής φαλλός
τρυπωμένος όπως ουρά σκυλιού κάτω απ’ τα σκέλια του
είμαι παχύς άχρωμος και αποκρουστικός
είμαι ωραίος και σεξουαλικός
είμαι ασθματικός και εφιδρωμένος
είμαι ένα δυνατό καυλί
είμαι ένα στόμα δίχως δόντια
είμαι μια ανοιχτή πληγή
ματωμένη – είμαι ένας τροχός μια ρόδα που γεννά τριαντάφυλλα
η ποίησή μου δεν έχει κλειδιά κι εντούτοις...
είμαι ο αρμαθός της καθαρής εικόνας.
Τα τραγούδια της Μούσας μου βάλλουν
από οχήματα τεθωρακισμένα
η φύση του έρωτά μου είναι τέτοια που κάνει και να κινδυνεύουν πολλές φορές
σαν σώματα που κρέμονται έξω από τα τραίνα
ή σαν τους διαδηλωτές που τρώνε ξύλο απ’ την αστυνομία.
Μισώ όλα τα μονοπώλια
και πρώτα απ’ όλα το μονοπώλιο των λουλουδιών της άνοιξης.
(τί λέτε εσείς για τους ποιητές που γράφουν μόνο για λουλούδια;)
Μισώ όλα τα μυστικόσχημα.
(τί λέτε εσείς για τους ποιητές που γράφουν ερμητική ποίηση;)
Παρόλα αυτά γερνώ ώρα την ώρα και όλο πάσχω.
Φωτοφοβία είναι μια απ’ τις τελευταίες αρρώστιες μου
Ήμουν κάποτε ρομαντικός
κι ύστερα έγινα αγοραίος.
* οι photos του post είναι του Θοδωρή Χλιάπα και του gazoza- Βασίλη Κώτσικα. Η photo του Νίκου Σπάνια είναι από το blog της Κατερίνας σ-Μ. Γράμμα σε χαρτί

15 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ma ki auton pia ton ixeres?
Help...
Ti eisai si re paidaki mou...

BOSKO είπε...

Ανώνυμος...
καλημέρα και σε σένα!
πρόσεξε πως ξεκινάω το post και τα ξαναλέμε!

michael_025 είπε...

Χαίρε Bosco, πολύ ωραίο θέμα, είπα να σου γράψω κι εγώ δυο αράδες...

Ο Σπάνιας, είναι μια από τις σπάνιες περιπτώσεις poet maudit για τα ελληνικά γράμματα, τα οποία, για διάφορους λόγους, δεν έχουν να επιδείξουν σημαντικά δείγματα λογοτεχνίας αυτού του είδους. Νομίζω, ο κυριότερος λόγος είναι ότι η γκετοποίηση δεν ταιριάζει στην ελληνική ψυχοσύνθεση. Ποτέ δεν θα μπορούσε, ας πούμε, να εμφανιστεί στην Ελλάδα ένας Ginsberg, που να γράφει και να απαγγέλει δημοσία ποιήματα για τον πρωκτό του, ή ένας Warhol που να απασχολεί κοντά ένα τέταρτο την κάμερα με τα paraphernalia του προσφιλούς του κοιμωμένου («Κάψα»). Ο πρωκτός του καθενός αφορά μόνο τον ίδιο, γι’ αυτό μη μιλήσει κανείς για συντηρητική κοινωνία. Απλά, είναι μια άλλη κοινωνία. Ή μάλλον ήταν, πριν τον οδοστρωτήρα του ενοποιημένου ξεφτιlife-style της τηλεοπτικής παγκοσμιοποίησης. Αυτός ήταν και ο λόγος, που η αφεντιά μου και μερικοί άλλοι γιουχάραμε τον Merce Cunningham στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όταν παρουσίασε δουλειά του στο Φεστιβάλ Αθηνών. Στο πρόσωπό του αποδοκιμάζαμε την αμερικάνικη κουλτούρα ή την ίδια την Αμερική αν θέλεις και την πολιτική της.

Θα μου πεις τι σχέση έχει η πολιτική με την Τέχνη; Θα σου πω μόνο το εξής: το (ελληνόγλωσσο) ενημερωτικό περιοδικό για την Αμερικάνικη Τέχνη που διενέμετο δωρεάν στην Ελληνοαμερικανική Ένωση την ίδια εποχή (έχω ακόμα τεύχη), ήταν έκδοση της ...CIA (το έγραφε και στο εσώφυλλο). Έτσι λοιπόν, ήταν φανερό ότι η παρακμιακή θεματογραφία του κάθε λογής Cunningham δεν μας αφορούσε. Εμείς, μόλις είχαμε βγει από μια χούντα, και είχαμε (φευ!) άλλα οράματα, διαφορετικά από τα σκουπίδια των γκρίζων δρόμων της Νέας Υόρκης. Μετά, δυστυχώς, τα λουστήκαμε (και τα θαυμάσαμε) κι αυτά!

Ξαναγυρνώντας στη διαφορετικότητα της ελληνικής κοινωνίας, θυμίζω ότι αυτή η ίδια είναι που μελέτησε πολύ νωρίς τον Verlain και τον Rimbaud, υιοθέτησε τον Lorca, μαγεύτηκε απ’ τον Τσαρούχη, χειροκρότησε τον Κουν, έκανε best-seller τον Ταχτσή, γοητεύτηκε απ’ τον Bejart, δάκρυσε με τον Χατζιδάκι και διδάσκει τον Καβάφη και τον Ρίτσο στα σχολεία.

Πρέπει λοιπόν να μάθουμε να αντιλαμβανόμαστε το χυδαίο και το βλακώδες και να ξεχωρίζουμε την ηδονή της Τέχνης από την ηδονή των νευρικών απολήξεων. Ο Σπάνιας, η ποίηση του οποίου, παρά ταύτα, είναι ενίοτε εξαιρετική, μόνο στην Αμερική θα μπορούσε να ζήσει αξιοπρεπώς, γιατί, παρά το αντίθετο των λεγομένων του, το αμερικάνικο modus vivendi του ταίριαζε. Για τους λόγους που προανέφερα λοιπόν, είναι ολοφάνερο το γιατί ο Χατζιδάκις, ένας θαρραλέος και έντιμος ευπατρίδης της ζωής και της Τέχνης, δεν ήθελε πολλά-πολλά με τον διαταραγμένο Σπάνια.

jb

BOSKO είπε...

jb...
καταπληκτική η κατάθεση σου και θα μπορούσε να συμπληρώνει το post σαν ένα από τα πληρέστερα αφιερώματα στον poet maudit Νίκο Σπάνια, όπως του άρεσε και του ίδιου να αυτοαποκαλείται.
Αναρωτιέμαι, εσύ ειδικά, θα μπορούσες να τον μελοποιήσεις, όπως είχες κάνει και με τα "Αρχαία Βρέφη" του Χρονά; (εν μέρει, παρεμφερούς θεματικής με την ποίηση του Σπάνια, θα μου επιτρέψεις). Κι αν ναι, τι ήχο- ύφος θα διάλεγες;
Νομίζω πως και μερικοί άλλοι συνάδελφοι σου τον μελοποίησαν, όπως ο Μπακιρτζής με τους Χειμερινούς Κολυμβητές του.
Όπως και να' χει, ευχαριστώ γι' αυτή την πολύτιμη μαρτυρία σου!

michael_025 είπε...

Η δική μου οπτική της μελοποιημένης ποίησης, έχει να κάνει με τη σχέση και την αγάπη μου για το θέατρο. Θεωρώ λοιπόν ότι όταν ξεκινάς να βάλεις μουσική σ’ ένα ποίημα, είναι σαν να κάνεις το προσχέδιο της σκηνοθεσίας μιας παράστασης με θέμα το ποίημα αυτό.
Γι’ αυτό θέλω και τον τραγουδιστή (/τρια) jongleur: δε με νοιάζει νά 'ναι η φωνάρα (αν είναι, καλοδεχούμενο), τον θέλω συναρπαστικό κι ερωτεύσιμο. Να στάζει αίμα ( ...δάκρυα κι ιδρώτα!), να λάμπει και να σκοτεινιάζει. Νά 'χει «λαγού περπατησιά κι αητού γληγοροσύνη».

Εν αρχή λοιπόν ήν ο λόγος, η μουσική έρχεται μετά.
Κάθε καινούρια δουλειά, πρέπει να διαφέρει ριζικά από τις προηγούμενες και στον ήχο και στο ύφος. Ειδεμή, αν σ’ ενδιαφέρει μόνο η ενότητα ενός διηνεκούς και αδιατάρακτου προσωπικού στυλ, έχεις αποτύχει παταγωδώς (πριν αρχίσεις) διότι εσύ μεν επαναλαμβάνεσαι, την δε ποίηση στραγγαλίζεις. Εδώ είναι οι επιφυλάξεις που εξέφρασα ακροθιγώς σ’ ένα προηγούμενο σχόλιό μου και που διέκρινα ότι σε πείραξαν λίγο. Το πράγμα για μένα είναι απλό: έχεις δει ποτέ ένα θέατρο να παίζει δυο έργα με το ίδιο σκηνικό; Πως είναι λοιπόν δυνατόν να μελοποιείς Ελύτη, Σεφέρη και Καβάφη, ας πούμε, με το ίδιο ύφος;

Το παγκόσμιο μουσικό παρελθόν (και παρόν) μας έχει φορτώσει με τέτοιο πλούτο που είναι ανοησία ν’ απαρνιόμαστε τα πολύτιμα αυτά εργαλεία για το δήθεν καινούριο. Αν το καλοσκεφτείς, τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που συμβαίνουν στην Τέχνη σήμερα, είναι απότοκα μιας καλοζυγισμένης πολυσυλλεκτικότητας. Νά ‘σαι βέβαιος πως όποιος μιλάει για παρθενογένεση στην εποχή μας, είναι τουλάχιστον απληροφόρητος. Μπορούμε με ασφάλεια να διακρίνουμε ονομαστικά τις επιρροές του κάθε ρηξικέλευθου, το ζήτημα όμως δεν είναι εκεί, από που επηρεάστηκες, αλλά πόσο καλά έχεις ενσωματώσει τις επιρροές σου. Ο Χατζιδάκις, ομολόγησε κάποτε –και ήμουν παρών-, ότι η «Αθανασία» είναι ατόφιο ένα θέμα του φίλου του Alex North, στον οποίο μάλιστα είχε πει ότι αυτή την υπέροχη μελωδία θα του την «έκλεβε». Δες όμως τι έκανε μ’ αυτό: ένα εξαίσιο τραγούδι, όπου ο τσάμικος κρατάει στην αγκαλιά του μια valse hesitation. Έτσι είναι οι Μεγάλοι Δάσκαλοι της Μαστορικής. Εμείς είμαστε ασθμαίνοντες καλφάδες.

Επ' ευκαιρία, θα σου πω εδώ κι ένα διαλεχτό που θυμάμαι πάντα. Ρωτήσανε σε ντοκυμαντέρ τον Αναστασιάδη, τον τελευταίο Έλληνα καμπανοποιό στη Σύμη γιατί δεν έχει μαθητές –ή κάπως έτσι. Κι αυτός απάντησε το βαρυσήμαντο «Η Τέχνη δεν μαθαίνεται, κλέφτεται».

Κατά τα λοιπά, ο Χρονάς, νομίζω, καμιά σχέση δεν έχει με τον Σπάνια. Ο Γιώργος είναι ένας αξιοπρεπής άνθρωπος, ποιητής, εκδότης, ραδιοφωνικός παραγωγός και διευθυντής της «Βιβλιοθήκης» της Ελευθεροτυπίας. Που είναι ο poet maudit; Όσο για τη θεματογραφία, από τότε που ο άνθρωπος σηκώθηκε στα πισινά ποδάρια του δυο πράγματα τον απασχολούν: το υπογάστριο και το «εσωγάστριο». Τα υπόλοιπα είναι ...παράπλευρες απώλειες. Το θέμα λοιπόν δεν είναι το κρέας αλλά το μαγείρεμα, η συνταγή.
Κι ο Σαίξπηρ τα ίδια με τους άλλους έγραφε (στον Southampton), αλλά δες πως:
“ …And for a woman wert thou first created;
Till Nature, as she wrought thee fell a-doting,
And by addition me of thee defeated,
by adding one thing to my purpose nothing…” (Sonnet XX)

Όσο για την ποίηση του Σπάνια, δεν έχω τόσο καλή εποπτεία της ώστε να ξέρω αν μ’ ενδιαφέρει για δουλειά, γι’ αυτό και δεν μπορώ να σου πω και το πώς. ‘Όταν αυτό συμβεί θα επανέλθω.

jb

μαριάννα είπε...

Δεν ξέρω ποιός είναι ο jb. Ξέρω πως θα μπορούσα να τον έχω γεννήσει. Γιατί να γράφω όταν γράφει εκείνος; Μια χαρά με καλύπτει και με αντιπροσωπεύει. Στον απόλυτο βαθμό. Ως τώρα. Γιατί είμαι και μουρλή. ;)
Μποσκάκι, ενδιαφέρον ποστ, τρελά ενδιαφέροντα τα σχόλια! :)))

BOSKO είπε...

jb...
δεν εξομοίωσα τον Χρονά με τον Σπάνια (καμία σχέση ως προσωπικότητες, όπως επισημαίνεις κι εσύ), απλά εξακολουθώ να πιστεύω πως πολλά από τα ποιήματα του που τους έβαλες εσύ μουσική- και μάλιστα rock- θα μπορούσαν να' χουν γραφτεί από τον Σπάνια, αυτό για τη Μαίριλυν κλπ.
Καθόλου δε με είχε πειράξει εκείνο το σχόλιο σου ως περιεχόμενο, αφού έχεις κάθε δικαίωμα να πιστεύεις τα δικά σου ως δημιουργός για τη μελοποίηση του ποιητικού λόγου. Απλώς ήταν λίγο...χοντροκοπιά- θα μου επιτρέψεις- να διατυπώνεται δημόσια από συνθέτη για συνάδελφο του, συνθέτη επίσης. Με καταλαβαίνεις, δεν είναι έτσι;
"Κάθε καινούρια δουλειά, πρέπει να διαφέρει ριζικά από τις προηγούμενες και στον ήχο και στο ύφος"...
Ανεξαρτήτως της δουλειάς που καλείται να κάνει κάθε φορά ο εκάστοτε τραγουδοποιός- μελοποιός, πιστεύω πως αυτή ακριβώς η ριζική διαφορά της νέας με την παλιότερη, εν μέρει ευθύνεται για το σημερινό δισκογραφικό χάλι, όπου ο ένας τη μια κάνει rock, την άλλη λαϊκό, την άλλη pop κ.ο.κ. Άκου τους Beatles και τον Χατζιδάκι, να το θέσουμε πιο απλοϊκά, μια ζωή στο ίδιο ύφος δεν κινήθηκαν πάνω- κάτω; Ειδικά σε αισθητικό πλαίσιο!

BOSKO είπε...

μαριάννα...
αν θέλει ο jb θα σου πει ποιος είναι!
Πρώτον, είμαι σίγουρος ότι εσύ ειδικά έχεις στο σπίτι σου δική του δουλειά &
δεύτερον, όχι και να τον έχεις γεννήσει...Μη σου πω ότι σου ρίχνει κιόλας!

Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. είπε...

Όχι ικανά, αλλά συμπληρωματικά στο ποστ του Bosko. Επτά ποιήματα και μία ενδιαφέρουσα μαρτυρία του Μιχάλη Μοίρα που δημοσιεύθηκε στην Οδό Πανός: To μαύρο γάλα της αυγής


.

BOSKO είπε...

Κατερίνα σ-Μ. ...
τέλεια, Κατερίνα, σε υπερευχαριστώ γι' αυτό το link!

Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. είπε...

Τον Χρονά να ευχαριστείς που τόσα χρόνια, μέσα από την Οδό Πανός (οk, Διδότου τώρα) μάς έδωσε την ευκαιρία να μάθουμε για πολλούς που η κρατούσα κατάσταση πραγμάτων στον εκδοτικό (και "συναδελφικό") χώρο, είχε σε απομόνωση.

Κι επειδή πολύ αναφέρθηκε ο Γιώργος Χρονάς - θα φταρνίζεται ο άνθρωπος - ας του αφιερώσουμε ένα δικό του ποίημα. Την Ωδή στην Μαίρυλιν Μονρόε, από την συλλογή "Συντεχνία". Για να μην βγούμε από την ατμόσφαιρα της Νέας Υόρκης που έζησε ο Σπάνιας:

Ζωγραφίστε πάνω στο σώμα μου όλους τους κρατήρες
των ηφαιστείων της γης, την ευλογιά των λιμενεργατών της Νέας Υόρκης
Ζωγραφίστε πάνω στο σώμα μου τους ευνούχους του νέου
αυτοκράτορα, τη φωνή των γερανών του Ίβυκου
Ζωγραφίστε πάνω στο σώμα μου τη μάνα μου την Έθελ,
-Έθελ την έλεγαν;- τον τελευταίο εραστή μου που
σκοτώθηκε πάνω σε μοτοσυκλέτα στο Σικάγο
Ζωγραφίστε πάνω στο σώμα μου τη μέθεξη της τζαζ,
του ροκ εντ ρολ, του χασίς και των βαρβιτουρικών
Ζωγραφίστε πάνω στο σώμα μου τις ονειρώξεις
των ομοφυλοφίλων του Κίνσεϋ και των ιερόδουλων της Νέας Υόρκης
Χαράξτε πάνω στο σώμα μου εκείνη την κυρία
στην τηλεόραση να λέει: τα μανιτάρια του Θιβέτ προτιμώνται
για το γεύμα της Τετάρτης
Χαράξτε πάνω στο σώμα μου τη φωνή μου σε δίσκο 78 στροφών
να τραγουδά τον Εθνικό Ύμνο των Ηνωμένων Πολιτειών
Έπειτα κυκλοφορήστε νύχτα τη μορφή μου σε σεντς
σε χαρτιά τουαλέτας
σε σχολικά τετράδια
και σε φτηνά εσώρουχα.

Αυτά είπε εκείνο το πρωί η Μαίρυλιν Μονρόε
μπαίνοντας στα WC της Νέας Υόρκης
κρατώντας στα χέρια της τη μήτρα της
τις ψεύτικες βλεφαρίδες και το κεφάλι της.

ή, σε πρώτο πρόσωπο, όπως προτιμήθηκε σε άλλη εκδοχή:

εγώ, η Μαίριλυν κρατώ στα χέρια τη μήτρα μου,
κρατώ στα χέρια το κεφάλι μου,
τις ψεύτικες βλεφαρίδες μου,
Στα χέρια μου κρατώ τον κόσμο.


.

michael_025 είπε...

Μπόσκο, άκουσέ με: δεν ήταν χοντροκοπιά, γιατί δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο για το οποίο να κάνουμε κριτική. Μια πληροφορία ήταν, και σαν τέτοια τη σχολίασα συνεχίζοντας το αστείο του αμέσως προηγούμενου σχολίου μου. Άλλωστε εμπράκτως έχω αποδείξει ότι σέβομαι τους καλλιτέχνες που αξίζουν τον σεβασμό και η Πλάτωνος αποτελεί εξέχουσα προσωπικότητα αυτής της –δυστυχώς- ολιγομελούς κατηγορίας. Όταν με το καλό βγει κι ο δίσκος, θα επανέλθω -ή θα σιωπήσω. Ελπίζω να διαλύθηκε το συννεφάκι. Πάει αυτό.

Βεβαίως και «κάθε καινούρια δουλειά πρέπει να διαφέρει ριζικά από τις προηγούμενες και στον ήχο και στο ύφος», διότι σου θυμίζω ότι μιλάμε για μελοποίηση ποιητών κι όχι για «εμπορικό τραγούδι» -κατά τον ορισμό του Χατζιδάκι. Το γιατί, το περιέγραψα στην επιχειρηματολογία μου. Έχεις δίκιο για τα καγκουροειδή πηδήματα, αλλά εκεί δεν μιλάμε για ποίηση αλλά για την αγχωμένη ...εμ! ...προσπάθεια να πιάσουν την καλή κάνοντας ένα σουξέ (άρα πρέπει να παίξουν σε όλα τα ταμπλό).
Για τους Beatles ίσως έχεις δίκιο (γιατί έγραφαν μεμονωμένα τραγούδια) για τον Χατζιδάκι όμως... ίδια είναι η «Πορνογραφία» με τον «Ερωτικό» και η «Σκοτεινή Μητέρα»
με τους «Μύθους μιας Γυναίκας»; Αν εννοείς τις βασικές μελωδικές και αρμονικές δομές, αυτές δεν αλλάζουν, αλλά η ...σκηνοθεσία που λέγαμε;

Για την ερίτιμο κυρία Μαριάννα: με τιμούν ιδιαιτέρως τα καλά της λόγια καθώς και η σύμπτωση απόψεων. Η φοβερή αποκάλυψη (!) θα γίνει εν ευθέτω μέσω των ιστολογίων μας. Τα σέβη μου.

jb

flamencologio είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Και ενδιαφέροντα τα ποιήματα του Σπάνια, αλλά για ακούστε:"Θεέ μου! Τι γαλήνη μπορεί να κλείσει μια μικρή
Κάμαρα, μια γωνιά, έστω,
Ή το κελί μιας φυλακής.
Αντικρύζεις τη ζωή με μάτι χωρίς καταρράχτη.
Μετράς τις ώρες και σχεδόν τις βλέπεις
Σαν τα κίτρινα μάτια της μαργαρίτας.
Βγάζουν μια στυφή ανακουφιστική οσμή.
Βλέπεις τον εργάτη στον αλευρόμυλο να πατάει
Ένα κουμπί και να πετιούνται εκατομμύρια σπόροι
Σαν ξανθή βροχή και να κονιορτοποιούνται – το ψωμί σου.
Τα μασάς με την απλή ηδονή του ζώου
Χωρίς κακία για τους ανθρώπους.
Αργότερα θυμάσαι και τον υδραυλικό κατά την
Εκκένωσή σου…
Αυτός έκανε να τρέξει το νερό για να καθαριστείς.
Ζεις για να ζεις.
Μια ζωή σταματημένη κι όμως ακέραια.
Σαν το ρολόι που χτύπα και διαπερνά το χρόνο δίχως
Τους δείχτες του.
Θεέ μου! Τι γαλήνη μπορεί να κλείσει μια μικρή
Καμάρα, μια γωνιά, έστω,
Ή το κελί μιας φυλακής."

Καμμιά σχέση με τη λιτότητα και το ύφος του Χρονά, ουδείς παραλληλισμός εφικτός...Κατηραμένος ποιητής ο Σπανιας;Δεν είμαι σίγουρος. Μα για ακούστε λίγο:
"Τράβα, Αδιάντροπε. Ξετσίπωτο κορμί, μα μην ξεχνάς
Πως πάτησες τα δεκαέξη και σε ένα χρόνο το πολύ
Οι τρίχες θα σκεπάσουν τα αβρά σου μέλη
Οι τρίχες οι αντιαισθητικές και τότε τι θα κάνεις;
Θα μου ξαναγυρίσεις μετανοιωμένος πίσω;
Δε σφάξανε. Οι τρίχες θα σφραγίσουνε τη μοίρα σου
Και ό,τι τώρα εγώ ζητώ από σε
Κ’ εσύ το ζητάς από άλλους!"

Κατά την ταπεινή γνώμη του φλαμενκολόγιου, που ούτε ποιητής είναι ούτε κριτικός ποίησης, αυτός ο ποιητής είναι ελάσσων, πιο ελάσσων και από το Σουρή ακόμη!
Αλλά αυτά είναι γνώμες, και βέβαια οι γνώμες διϊστανται, αγαπητοί και αγαπητές...
Δεν μπορεί ο ποιητής να γράφει:


"Άλλοι χορεύουν σάμπα
Κι εγώ σκυφτός στην λάμπα
Γράφω για ένα πόθο
Για ένα κορίτσι νόθο
Και για τη θλίψη που θα πει
Μακρύτερη κι από το Μισσισσιπή.",

...και μετά να καθόμαστε να συζητάμε για συγκρίσεις με τη γενιά Μπητ, θαρρείς και θα υπήρχε ποτέ γενιά μπητ στην Ελλάδα, ή έστω και στην ξενιτεμένη στις ΗΠΑ Ελλάδα!

Διαισθάνομαι ότι ο αγαπητός μου
J B θα συμφωνήσει. Ούτε γκέι ούτε ποίηση τα στιχάκια του Σπανια. Απλώς στιχάκια....

pandiony είπε...

θεία πνοή κάποιοι στίχοι του Σπανιά τελευταία κυρία μου!
αλλά για να μπει κανείς στο συναίσθημα χρειάζεται κι ο ίδιος να βγάζει αίσθημα, αίσθημα που να συνταιριάζει..

είν' οι φλόγες σαν κορδέλες
που γλιστράνε σαν γαλέρες

BOSKO είπε...

pandiony...
καλησπέρα & καλό μήνα.
αν απευθύνεστε με το "τελευταία κυρία μου" στο ιστολόγιο flamencologio, σας ενημερώνω πως ο διαχειριστής του είναι αρσενικού γένους. Η Κατερίνα σ-Μ., απ' την άλλη, είναι γνωστή στη μπλογκόσφαιρα για τις λογοτεχνικές-ποιητικές καταβολές της (όπως και ο flamencologioς επίσης), οπότε μάλλον διαθέτουν το ανάλογο συναίσθημα ώστε να συνταιριάξουν με τους ποιητές γενικώς. Απλά ο Σπάνιας έτυχε να μην είναι από τους αγαπημένους τους ποιητές.