Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2009

R.I.P. ΣΠΕΡΑΝΤΖΑ ΒΡΑΝΑ (1926- 2009)


Αν ο Αρτέμης Μάτσας υπήρξε ο πιο χαρακτηριστικός προδότης του ελληνικού κιν/φου και ο Νίκος Φέρμας ο μάγκας του, η Σπεράντζα Βρανά εκπροσώπησε με μεγάλη επιτυχία το...αρχαιότερο επάγγελμα. Αθάνατη η ερμηνεία της ως τροτέζα που πλαγιάζει με τον ψευτοτυφλό Μίμη Φωτόπουλο στην Κάλπικη λίρα του Γιώργου Τζαβέλα ή ως πρώτη διδάξασα του τραγουδιού Αυτό το μάμπο το μπραζιλέιρο του Γιώργου Μουζάκη στην ξεκαρδιστική Ωραία των Αθηνών του Τσιφόρου. Πληθωρική, χυμώδης και σέξι μ' αυτή τη μοναδική βραχνή εκφορά του λόγου της, η Σπεράντζα Βρανά εξέφρασε τον ερχομό της σεξουαλικής επανάστασης στη μεταπολεμική Ελλάδα πριν κι από τα αθώα 60s. Δεν ήθελα να τη βλέπω στις τηλεοράσεις τα τελευταία χρόνια, όσο κι αν φαινομενικά δεν είχε χάσει ίχνος από τη ζωντάνια, το χιούμορ, το κέφι, ακόμη και την έντονη σεξουαλικότητα της. Με έθλιβε η εικόνα μιας πάνχοντρης καθηλωμένης γυναίκας με τα ΜΜΕ να προσπαθούν να της αποσπάσουν αναμνήσεις από τον αδιαμφισβήτητα έντονο βίο της. Για μένα η Σπεράντζα Βρανά ήταν κι αυτή κομμάτι μιας Ελλάδας που ανακάλυπτε τη θέση της μέσα στην Ευρώπη και τον κόσμο γενικότερα του ΄50, μονίμως νέα, όμορφη και φυσικά ασπρόμαυρη. Έφυγε σήμερα τα ξημερώματα από ανακοπή καρδιάς. Ήταν γεννημένη το 1926, κατά άλλους το ΄32. Ο Rena Fan θα μας διαφωτίσει περισσότερο στο πλήρες αφιέρωμα που είμαι σίγουρος ότι θα της κάνει στο ιστολόγιο του. Την αποχαιρετώ τούτη τη στιγμή ακούγοντας Την ώρα που περνούσε το οργανάκι του Αττίκ, που αγόρασα προχθές σε βινύλιο!

24 σχόλια:

μαριάννα είπε...

Το άκουσα κι εγώ στο ράδιο το πρωί και πολύ λυπήθηκα. Πάει και η τελευταία της κλασικής επιθεώρησης, όπως είπαν συνάδελφοί της.
Καλό της ταξίδι!

BOSKO είπε...

μαριάννα...
πιθανώς και να "ξεκουράστηκε" η γυναίκα. Τελευταία ήταν καθηλωμένη σε αναπηρικό καροτσάκι μετά από τροχαίο ατύχημα. Για φαντάσου πόσο δύσκολο θα ήταν να αυτοεξυπηρετείται.
Καλό της ταξίδι!

mahler76 είπε...

καλό της ταξίδι.

michael_025 είπε...

Αληθινή Κυρία!
Γεια σου Σπεράντζα, "καλά ξηγήθηκες"!


jb


ΥΓ Πάντως Μαριάννα, την πόρτα, νομίζω, θα την κλείσει η Καλουτά. Αν και αυτή είναι της ...προκλασικής επιθεώρησης!

Ανώνυμος είπε...

Γειά χαρά σας.Εύχομαι να είστε καλά.Ήθελα να σας ενημερώσω πως τελικά μετά από αρκετό ψάξιμο στα ίντερνετ,εβρήκα ταινίες του Σταύρου Τορνέ.Υπάρχουν εδώ http://www.youtube.com/watch?v=P94tJ_JX3lo&feature=related
και εδώ http://www.youtube.com/watch?v=P94tJ_JX3lo&feature=related
Όμως έχω κάτι άλλο,ίσως σημαντικότερο να σας ζητήσω,που να αναφέρεται στα δύο πρώτα ονόματα του υπότιτλου του blog σας!Διαβάζοντας μια παλαιότερη ανάρτηση για το Θεοδωράκη,έμαθα πως έχετε μια ηχογράφηση του Χατζιδάκι στο πιάνο και της Νταντωνάκη να τραγουδά τον Επιτάφιο.Θα μπορούσατε να μου το στείλετε;!
Ανδρέας

BOSKO είπε...

Ανδρέας...
δεν τα λέμε αυτά καλύτερα μ' ένα e-mail; νομίζω, το έχετε.
αν όχι, ξαναγράψτε εδώ και βλέπουμε τι κάνουμε!

Ανώνυμος είπε...

Καλησπέρα!
Πάντως εμένα δεν με ξενιζε κι έτσι πάνχοντρη, όταν την άκουγα να μιλάει γι αυτά που έχει ζήσει και για ό,τι κατάφερε δεν μου προκαλούσε καθόλου οίκτο το αντίθετο μάλιστα. Η γυναίκα ήταν χιλιόμετρα μπροστά από την εποχή της.

Καλό ταξίδι κυρία Σπεράντζα!!!

Δέσποινα

μαριάννα είπε...

jb

Η Καλουτά είναι η βασίλισσα της Επιθεώρησης, της οπερέτας και των κωμειδυλλίων και την έχω για αθάνατη, να σου πω την αλήθεια. :) Την κατατάσσω στα αειθαλή και την έχω εκτός συναγωνισμού.
Την Σπεράντζα, την έχω μέσα μου, ως μόρτισσα, στην μεταπολεμική επιθεώρηση, αυτήν που θεωρώ κλασική(ίσως κάνω λάθος)...
Πάντως γιατί κάθε φορά που χάνουμε έναν τέτοιο άνθρωπο, νιώθουμε να χάνεται ένα ακόμη κομμάτι απ' τη ζωή μας, μιας άλλης ποιότητας; Το νιώθετε κι εσείς; Γιατί οι σύγχρονοι, που αντικειμενικά κάποιοι είναι καλοί, δεν μου βγάζουν αυτήν την κλάση, την υψηλή, που έβγαζαν οι παλιοί κωμικοί; Φταίνε οι συγγραφείς; Η εποχή; Εμείς ως κοινό; Βρε μπας και γερνάω και δεν το πήρα είδηση; :)

Καλησπέρα!

Rena Fan είπε...

Το 1926 είναι η σωστή χρονολογία, αν και μπορεί να ήταν και το 1927. Στα βιβλία της δεν αναφέρεται συγκεκριμένη χρονολογία, αλλά διαβάζουμε ότι πήγε στην Α΄ Γυμνασίου το 1939...

Θα συμφωνήσω ότι η τελευταία της κλασικής επιθεώρησης είναι η Καλουτά, να 'ναι καλά η γυναίκα...

Ετοιμάζω την ανάρτησή μου, δεν ξέρω τι να πρωτογράψω.... Για την ώρα λέω εδώ ότι η Σπεράντζα στο δημοτικό ήταν συμμαθήτρια του Μάνου Χατζιδάκι!!

BOSKO είπε...

μαριάννα...
μεγάλη κουβέντα ανοίγεις.
κι εγώ την έχω αυτή την αίσθηση με τους σημερινούς ηθοποιούς, ειδικά τους κωμικούς, αλλά ήταν και θέμα εποχής πιστεύω.
όπως και των μέσων, απ' τα οποία κινούνταν καλλιτεχνικά αυτοί οι άνθρωποι.
άλλα ήθη, άλλες ανάγκες, άλλος κόσμος με λίγα λόγια.
δε γερνάς καθόλου, εγώ που' μαι 35 σε καταλαβαίνω.

BOSKO είπε...

Rena Fan...
μα τι' σαι συ, ρε παιδί μου, πόσα ξέρεις!
το έγραφε η ίδια στο βιβλίο της, να υποθέσω;
έχεις άραγε καμιά σχετική φωτογραφία- ντοκουμέντο;

άντε, καλό post εύχομαι!

μαριάννα είπε...

Το τελευταίο ποστ του Rena Fan, που ήταν για την Μελάγια και ήταν εξαιρετικό όπως πάντα, μιλούσε πολύ και για την Σπεράντζα. Φαντάζομαι τί έχουμε να μάθουμε τώρα... :)
Αναντικατάστατα τα ιστολόγια εν τέλει! ;)

Rena Fan είπε...

Αντιγράφω από το "Τολμώ":

"Α! Πρώτος μαθητής στην τάξη ήταν ο Χατζιδάκις, ένα παιδί, που δεν πρόφερε καλά το ρο, παχουλούτσικο και πολύ μονόχνωτο, δεν έκανε παρέα με κανέναν, όλο μόνος του καθόταν κι επειδή ήμουν κι εγώ κάπως έτσι, τον είχα προσέξει. Ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις"

Δυστυχώς δεν υπάρχει φωτογραφία. Να αναφέρω όμως ότι στη σχολική της ζωή (που έληξε πρόωρα και άδοξα μεσα στην Κατοχή) συναντήθηκε και με την Άννα Συνοδινού!!

BOSKO είπε...

μαριάννα...
καλά, ο Αποστόλης δεν πιάνεται στα του ελαφρού τραγουδιού!
κι εγώ περιμένω πως και πως την ανάρτηση του!

BOSKO είπε...

Rena Fan...
σ' ευχαριστώ πολύ, ήταν κάτι που δε γνώριζα!

Rena Fan είπε...

Να 'σαι καλά, bosko! Α, με την ευκαιρία, σε ποια εκτέλεση αγόρασες το "Οργανάκι";

BOSKO είπε...

Rena Fan...
έπρεπε να περιμένεις, διότι πριν λίγο το βόλεψα το βινύλιο.
λοιπόν, από πλανόδιο πωλητή στο Μοναστηράκι πήρα το "ΑΤΤΙΚ- Ξαναζώντας στη μάντρα του", έκδοση του ποιος ξέρει πότε, από τη Margophone. Τραγουδούν Νινή Ζαχά, Ελίζα Μαρέλη, Έλσα Λάμπο και ο Σπ. Κορώνης. Το "Οργανάκι" το τραγουδάει η Ζαχά. Υπέροχο!
μαζί αγόρασα και Al Stewart, Jesse Colin Young, Tino Rossi και Moby Grape. Στο ενάμισι ευρώ ο καθένας δίσκος και σε πολύ καλή κατάσταση!
βρίσκεις θησαυρούς πια σε βινύλιο!

michael_025 είπε...

Μαριάννα, Μπόσκο, έχετε δίκιο. Η Μαριάννα γιατί επισημαίνει τη διαφορά των παλιών με τους καινούριους, ο Μπόσκο γιατί εντοπίζει το πρόβλημα: τα μέσα. Έ, ας πούμε λοιπόν τα πράγματα με τ’ όνομά τους: είναι η φθορά που προκαλεί η αδηφάγα τηλεόραση και το γελοίο star system των ...άσ’ το!

Όταν έχεις δει κάποιον να παίζει σ’ ένα καθημερινό ανόητο σήριαλ (διότι πρέπει να βγάλει το παντός μεγέθους μεροκάματο) πώς θα τον δεις να παίζει κι Ευριπίδη; (λέμε τώρα). Η φθορά που υφίσταται ως αντίτιμο της αναγνωρισιμότητας (και εξ αιτίας αυτής) είναι μη αναστρέψιμη. Γιατί για να τα βγάλει πέρα, αναγκάζεται να κάνει μανιέρα, άρα να ευτελίσει, να ξοδέψει τα εκφραστικά του μέσα με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς. Γιατί νομίζετε ότι ο Κουν απαγόρευε στους ηθοποιούς του να κάνουν σινεμά; (μη υπάρχουσας τηλεόρασης). Είχαμε δει ποτέ, όσο ζούσε ο Δάσκαλος, τον Λαζάνη, την Πιτακή, τον Χατζημάρκο σε ταινία; ουδέποτε!

Είναι πολύ λίγοι οι νεότεροι ηθοποιοί που αντιστάθηκαν, με βαρύ κόστος, δεν διστάζω να κατονομάσω τον Άρη τον Ρέτσο, που τον έζησα από κοντά στα σπουδαστικά μας χρόνια και γνωρίζω πολύ καλά την αξία του. Αλλά που είναι τώρα;

Το θέατρο της προτηλεοπτικής εποχής ήταν πιο κοντά στις αρχέγονες ρίζες του. Η παράσταση ήταν τελετή, γιορτή, συνάθροιση, ήταν γεγονός στη ζωή του θεατή, συζητιόταν καιρό πριν και καιρό μετά. Ειδικότερα δε η Επιθεώρηση ήταν θέαμα λαϊκό, ανάσα για τον κοσμάκη, κι οι ηθοποιοί της βιρτουόζοι της πρόζας, αστέρια της παρωδίας και της μούτας, αριστοτέχνες της πάσας, του τραγουδιού, του αυτοσχεδιασμού, ψημένοι οι περισσότεροι στα μπουλούκια και στα νούτικα. Αληθινοί βασιλιάδες του υπαινικτικού λόγου (αρχαιότατη ελληνική συνήθεια αυτή), που τα τραγούδια κι οι ατάκες τους κουδουνίζανε μετά στο γιαπί, στο λεωφορείο, στο συνεργείο, στο γήπεδο, στην ταβέρνα, στο δρόμο και κάνανε τη ζωή λιγότερο σκληρή κι άδικη.

Από τους τελευταίους κι η Σπεράντζα, τραγούδαγε, χόρευε, τά ‘ριχνε, έφερνε το γέλιο χωρίς το γελοίο, άναβε τον πόθο χωρίς να υπόσχεται, ενσάρκωνε τη γυναίκα που κάθε μασίφ αρσενικό γουστάριζε να τόνε σέρνει από τη μύτη, και κάθε ντουμπλέ θηλυκό λαχταρούσε να της μοιάσει. Είχε την αυτοπεποίθηση του θηριοδαμαστή και την κατανόηση του εξομολόγου, τη μαγκιά χωρίς τη χυδαιότητα, τη βαθειά γλύκα πού ‘χει το νεράντζι, την επικίνδυνη λάμψη πού ‘χει το αψέντι.


Σαν να τη βλέπω τώρα, μόλις φτάσει θα πιει τον καφέ με το ραχάτι της, θα βάλει το κοστούμι, θα διορθώσει το μακιγιάζ, κι ύστερα θα βγει στο πάλκο να τους πει:

- Ίσα ρε αντράκια μη σας κάνω σκόνη....!



jb

zelig on drugs είπε...

έγραψες jb!
εξαιρετικά εύστοχο το σχόλιό σου

Θράσος είπε...

Πραγματικός μάγκας. Βosko, έφυγε αθόρυβα. Μεγάλη επιτυχία!!!Σπίτι γυρίζω αργά λόγω δουλειάς αλλά ελπίζω να μην την περιλάβαν τα κουτσομπολίστικα.
Ήταν από εκείνες τις γυναίκες που -είτε είναι του γούστου σου είτε όχι,προσωπικά το δεύτερο-μένουν ανεξίτηλα στη μνήμη σου.
Κάθε φορά που την έβλεπα θυμόμουν τη σκηνή που ο Αυλωνίτης χόρευε με Βασιλειάδου στο 'Γαμπροί της Ευτυχίας' και εκείνη χόρευε και τραγουδούσε.

ΔΙΗΝΕΚΗΣ είπε...

H μούσα των απανταχού ελευθερογαμικών πέρασε στην ιστορία. Η ειδοποιός διαφορά της εκτροπής είναι ίσως η πειό ατράνταχτη απόδειξη ζωής, έξω απο τα ομοιομορφικά εξουσιαστικά τερατουργήματα που ροκανίζουνε τη ζωή μας. Χαίρε πεισικαύλια Ελπίδα της πηδηγμένης πραγματικότητός μας.

Seirios είπε...

Bosko

από εδώ πληροφορούμαι το φευγιό αυτής της τόσο ξεχωριστής καλλιτέχνιδος! πραγματικά μια γυναίκα που έδωσε αγάπη στους άνδρες κι εισέπραξε από αυτούς, την ώρα που στάθηκε στο θέατρο με αξιοπρέπεια και τιμιότητα!

Ο Ρενα Φαν πάντα διαβασμένος...κι αξιόπιστος!

ΥΓ. ενδιαφέρομαι κι εγώ για τις ηχογραφήσεις της Φλέρυς στον Επιτάφιο...τυχαία τις άκουσα στις αρχές του καλοκαιριού σε μιαν εκπομπή του Δεύτερου οδηγώντας!Τρελάθηκα...δεν ήξερα ότι τις έχεις! Μη με λησμονήσεις σε παρακαλώ! ευχαριστώ!

Unknown είπε...

ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟΥΣ ΕΞΕΛΙΞΑΝ ΚΑΙ ΠΛΟΥΤΙΝΑΝ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ.ΒΛΕΠΕΙΣ ΟΤΙ Ο ΚΑΘΕ ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΕΧΕΙ ΜΙΑ ΠΛΗΘΩΡΙΚΟΤΗΤΑ,ΕΝΑ ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΟ ΤΑΛΕΝΤΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ.ΚΑΙ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΙ ΠΟΛΛΟΙ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΠΑΕΙ ΚΑΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΣ.

μαριάννα είπε...

jb

Εξαιρετικά τα είπες, όπως πάντα.

Και είναι μια καλή εξήγηση αυτή που δίνεις σαφώς, όμως νομίζω πως σωστή χρήση της τηλεόρασης ή του κινηματογράφου, καθόλου δεν μειώνει την αξία του καλού ηθοποιού.

Για παράδειγμα, ο Χορν ή η Λαμπέτη ή ο Νίκος ο Καλογερόπουλος, ο Βασίλης ο Διαμαντόπουλος και ένα πλήθος παλιών καλών ηθοποιών κι αν έπαιξαν στο σινεμά ή στην τηλεόραση, έμειναν αξέχαστοι. Αλλά έπαιξαν σε λογοτεχνικές σειρές ή σε ταινίες, αντικειμενικά ποιοτικές, συχνά όμως όχι αντάξιες του ταλέντου τους. Και όμως η ποιότητα και η κλάση ήταν διάχυτες. Συμβαίνει αυτό σήμερα;

Εκείνο δε, που με παραξενεύει, είναι η «φτήνεια» των σημερινών επιθεωρήσεων. Φτήνεια όχι ως προς την παραγωγή, αλλά ως προς την ποιότητα.

Έχω να πάω σε Επιθεώρηση από τη δεκαετία του '70. Σεφερλιάσαμε και Πανιάσαμε πια. Δεν πάει παραπέρα η ξεφτίλα και ο ξεπεσμός. Δεν ξέρω αν τόσο πάτο, έχει πιάσει άλλη χώρα.

Και οι θεατρικές κωμωδίες, που κάποτε ήταν απόλαυση, πάνε κι αυτές. Ή τουλάχιστον πάνε για μένα, οι σύγχρονες. Μόνο κλασικές κωμωδίες επιλέγω πια. Οι σύγχρονες καταντήσανε μεταφορά τηλεοπτικής ατάκας, ξερολίασης και χυδαίας σάτιρας.

Και δεν δίνω άφεση σε κανέναν. Ούτε πιστεύω πως το κοινό διαμορφώνει τη ζήτηση, τουναντίον. Το θέατρο ειδικά, θα έπρεπε να είναι το μεγάλο σχολειό ζωής.

Μερικοί θίασοι φυσικά κάνουν φιλότιμες προσπάθειες και είναι αξιολογότατοι, αλλά η παλιά καλή ποιότητα, αυτή που έβγαινε και από την αγνότητα των χαρακτήρων, την μπέσα, την αυθεντικότητα, νομίζω πάει, χάθηκε.

Γι αυτό και με συγκινεί που βλέπω τόσο νέο κόσμο στα ιστολόγια να τιμά και να κατευοδώνει με τόση αγάπη τους παλιούς...