για-τον-μικρό-ιησού-της-φλάνδρας-της-ποίησης-και-της-εικαστικής-μαγείας

Δεν είναι η πρώτη φορά που το θεατρικό έργο του Φλαμανδού Φελίξ Τίμμερμανς En waar de sterre bleef stille staan μεταφέρεται στον κινηματογράφο. Το 1953 ο Μπερτ Γιάνσενς είχε καταθέσει τη δική του εκδοχή, η οποία θα χαρακτηριζόταν ταινία για όλη την οικογένεια. Το ακριβώς αντίθετο δηλαδή από αυτό που είδαμε στον Απόλλωνα μερικές ώρες πριν. Νιώθω τυχερός που είδα τον Μικρό Ιησού της Φλάνδρας, την πτυχιακή εργασία του Γκούστ βαν Ντε Μπέργκε με συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κανών. Και γίνομαι έξαλλος με το κειμενάκι του προγράμματος που μιλάει για διεστραμμένο αλληγορικό παραμύθι, τον ίδιο τον Σατανά και άλλα ωραία ελκυστικά για τους ασυνείδητους σινεφίλ της μαρίδας. Απορώ που είδαν κάποιοι τους σατανάδες και τις διαστροφές σε ένα εικαστικό κινηματογραφικό ποίημα, γεμάτο από ουμανιστικές αξίες και συμβολισμούς. Το μοναδικό βλάσφημο και αιρετικό στοιχείο στην ταινία είναι η πρόθεση του σκηνοθέτη να βάλει ανθρώπους με σύνδρομο Down στις θέσεις των ηθοποιών του. Και όμως! Ακόμη και για μένα, δηλωμένο άθρησκο, η επίσκεψη των τριών μάγων στον νεογέννητο Ιησού με τον Ιωσήφ και την Παναγία, επίσης με σύνδρομο Down, έβγαλε τέτοια ποιητική μαγεία, πρωτόγνωρη για σύγχρονο κινηματογραφικό έργο. Ο μικρός Ιησούς της Φλάνδρας είναι μια ωδή στον Άνθρωπο, δεν έχει καμία σχέση εν ολίγοις με ταινίες τύπου Freaks. Είναι το άγγιγμα του Μπέργκμαν, του Ταρκόφσκι και του Παρατζάνοφ πάνω σ' έναν καινούργιο σκηνοθέτη που λες και δεν γεννήθηκε σε καμία σάπια Αμερική και σε καμία νευρωτική ευρωπαϊκή μητρόπολη. Όλα τα πλάνα του είναι πίνακες ζωγραφικής, στημένα με εξαιρετική ακρίβεια- η μοναδική έγχρωμη σκηνή μέσα σ' αυτό το 75λεπτο ασπρόμαυρο παραμύθι είναι το ερωτικό αραβικό τραγούδι που ερμηνεύει ο ερμαφρόδιτος τραγουδιστής στη ντισκοτέκ. Για να κινηματογραφήσεις ένα χειμωνιάτικο δάσος με πανέμορφα, γεωμετρικά σχεδόν, πλάνα πρέπει να είσαι ένας αυθεντικός ποιητής ή, αν μη τι άλλο, να έχεις μυηθεί σοβαρά στο βαρυσήμαντο έργο των προαναφερθέντων μεγάλων δημιουργών. Πιστεύω πως ο βαν Ντε Μπέργκε ανήκει και στις δύο περιπτώσεις! Η υπόθεση έχει τη δομή ενός παραμυθιού: σε περίοδο τριών Χριστουγέννων, τρείς ζητιάνοι με σύνδρομο Down χάνονται στο δάσος κρατώντας το αστέρι της Θείας Γέννησης από χαρτί. Δεν ξέρουμε χωροχρονικά πού τοποθετείται η ιστορία και πίσω από τον φακό χαμογελάει πονηρά ο συγγραφέας του Περιμένοντας τον Γκοντό. Βρίσκουν ένα κάρο στη μέση του πουθενά και συγκινούνται όταν διαπιστώνουν πως μία γυναίκα με τη βοήθεια του συντρόφου της, εξίσου φτωχοί όπως κι αυτοί, μόλις γέννησε ένα αγοράκι. Ο πρώτος ζητιάνος πιστεύει πως συνάντησε τον Ιησού και προκαλεί τη χλεύη των άλλων δύο, καθώς και του ιερέα του χωριού. Ο δεύτερος ζητιάνος πουλάει την ψυχή του στο διάβολο, ο οποίος έχει τη μορφή μοιραίας Λατινοαμερικάνας γυναίκας. Καταδικάζεται να χορεύει γύρω της κάθε βράδυ. Και ο τρίτος ζητιάνος, έχοντας διατηρήσει αγνά συναισθήματα για τους δύο φίλους του, σώζεται και καθαγιάζεται, παίρνοντας μέρος σε μία χριστιανική ιδιότυπη τελετή. Επιτέλους, λοιπόν, μία κινηματογραφική παραβολή με αντιήρωες (θέλει κότσια να ταυτιστείς με ανθρώπους-μογγολάκια χωρίς να νιώσεις οίκτο), αργούς ρυθμούς, διαλόγους ουσίας, πινελιές χιούμορ και μουσικές επιλογές που περιλαμβάνουν από κλασικές άριες και αφρικανικές θρησκευτικές τελετουργίες μέχρι πρωτότυπες συνθέσεις για ακορντεόν- στον τομέα αυτό ο βαν Ντε Μπέργκε μού θύμισε απόλυτα τον παγανιστή μουσικόφιλο Πιέρ Πάολο Παζολίνι. Εν κατακλείδι, μία ταινία χωρίς μαγκιές, γαμήσια, εξυπνακισμούς, βία και εντυπωσιασμούς. Το σινεμά οφείλει να είναι πρωτίστως ποίηση και κατόπιν διασκέδαση, αν υποτεθεί πως σωστή διασκέδαση σημαίνει ψυχαγωγία. Δείτε τον Μικρό Ιησού της Φλάνδρας, όπου κι αν τον πετύχετε. Η σκηνή με τους πολλούς Εσταυρωμένους πάνω στις βάρκες που πλέουν στη θάλασσα διεκδικεί μια θέση ανθολογίας στην ιστορία πλέον του κινηματογράφου!

* στο internet-cafe που την άραξα, δεν είναι δυνατή η ανάρτηση του trailer της ταινίας. Θα το κάνω αργά το βράδυ από το σπίτι μου. Θα ακολουθήσουν η προβολή της γαλλικής ταινίας Άγρια πλευρά του Σεμπαστιάν Λιφσίτς- παρουσία μάλιστα του σκηνοθέτη- και το σχετικό post.