το-soundtrack-από-τη-συνοικία-το-όνειρο-στη-σημερινή-καθημερινή-της-κυριακής

Η ταινία Συνοικία το Όνειρο ήταν η δεύτερη σκηνοθετική απόπειρα του ηθοποιού Αλέκου Αλεξανδράκη (1928 - 2005). Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1961, όπου απέσπασε τα βραβεία καλύτερης φωτογραφίας (Δήμος Σακελλαρίου), κριτικών (για τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη) και κοινού (για τη σκηνοθεσία και την ερμηνεία του Α. Αλεξανδράκη). Αν και δε φτάνει την πρωτοπορία προηγούμενων ελληνικών νεορεαλιστικών ταινιών (Κοινωνική σαπίλα του Τατασόπουλου, Πικρό ψωμί του Γρηγορίου, στο πλαίσιο πάντα της εποχής τους), θεωρείται ωστόσο μία από τις σημαντικότερες μεταφορές του νεορεαλισμού στην εγχώρια κινηματογραφία. Κατά υποκειμενική εκτίμηση, το Συνοικία το Όνειρο ήταν περισσότερο μία ωδή στα παιδιά του λαού των συνοικιών, μία καταγραφή της ταξικής μιζέριας και του αγώνα για επιβίωση και ταυτόχρονα ένα ράπισμα στο πανίσχυρο αστυνομικό παρακράτος της εποχής. Εν ολίγοις, ένα φιλμ που χάλαγε τη σούπα των κρατικών τουριστικών-ηθογραφικών διαθέσεων, την ίδια εποχή που οι φυλακές ήταν γεμάτες με αριστερούς. Γι' αυτό και αποτέλεσε συνασπισμό των πιο προοδευτικών καλλιτεχνικών δυνάμεων του τόπου: του ηθοποιού Μάνου Κατράκη, του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη και του Κώστα Κοτζιά που έγραψαν το σενάριο και, βέβαια, του συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Η ιστορία είναι γνωστή, επεισόδια στιγμάτισαν την πρώτη προβολή σε κινηματογράφο της Πατησίων, ενώ πολύ σωστά το έπιασε το νόημα ο εισαγγελέας της εποχής και μίλησε για μια Ελλάδα κουρελήδων και τρελών, δηλαδή για απροκάλυπτη κομμουνιστική προπαγάνδα. Υπάρχει όμως ακόμη μία παράμετρος που αφορά το τραγούδι Βρέχει στη φτωχογειτονιά. Ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης μού είχε πει σε συνέντευξη του (το 2008 σε ένα από τα επεισόδια της σειράς ντοκιμαντέρ Η ιστορία του λαϊκού τραγουδιού), με μια πρωτοφανή στα όρια του συγκινητικού ειλικρίνεια, πως η σύνθεση τραγουδιών που μιλούσαν περί φτωχογειτονιών, ντουνιάδων και αναστεναγμών είχαν δρομολογηθεί από την τότε παντοδύναμη εταιρεία σχεδόν επιτακτικά, αφού οι άνθρωποι αυτών ακριβώς των φτωχογειτονιών αποτελούσαν την καλύτερη αγοραστική πιάτσα. Μ' αυτή τη λογική, λοιπόν, τόσο ο ίδιος ο Μίκης, όσο και ο Λειβαδίτης, έγραψαν από κοινού τα περισσότερα τραγούδια της πρώτης Πολιτείας - μεταξύ αυτών, και το Βρέχει στη φτωχογειτονιά, που μαζί με τις μελωδίες του Καημού και του Μαργαρίτα-Μαργαρώ, έγιναν τα λάιτ μοτίβ θέματα της ταινίας του Αλεξανδράκη. Όπως και νά 'χει, πρόκειται για αθάνατα λαϊκά τραγούδια, πραγματικά θεμέλια του ελληνικού έντεχνου. Στο soundtrack που κυκλοφόρησε μόλις πριν μερικά χρόνια ως μίνι άλμπουμ, διάρκειας 25 λεπτών, συμπεριλήφθησαν οχτώ οργανικά θέματα και δύο τραγούδια. Το ένα, το Βρέχει στη φτωχογειτονιά, είναι όπως το ξέραμε από την Πολιτεία και όπως το τραγουδούσε μεσ' στην ταινία ο Μπιθικώτσης και το χόρευε ο Αλεξανδράκης. Το άλλο, είναι σε στίχους του Κώστα Βίρβου, λέγεται Μάνα και στη δεύτερη φωνή, πίσω απ' τον Μπιθικώτση, βρισκόταν ο Χρηστάκης. Πάμε τώρα και στην ταινία: η πλέον συγκινητική σκηνή δεν είναι για μένα αυτή του τέλους με τη χαροκαμμένη ετοιμόγεννη σύζυγο και τον χορό των μαυροντυμένων γυναικών γύρω της, αλλά εκείνη με τον Αλεξανδράκη και τον Κατράκη που αντί να δολοφονήσουν τη γριά, την οποία σκοπεύουν να ληστέψουν, της προσφέρουν το φάρμακο για την καρδιά της και ειδοποιούν και γιατρό. Αν υποτεθεί πως κομμουνισμός=ουμανισμός πάνω απ' όλα, η συγκεκριμένη σκηνή αποπνέει τέτοιον ανθρωπισμό που κάθε φορά που βλέπεται με το ζόρι συγκρατούνται τα δάκρυα. Μία σκηνή, επίσης, που ευφυώς έκλεψε ατόφια μάλλον η Εύη Καραμπάτσου στη βραβευμένη μικρού μήκους ταινία της, Η κυρία των σκύλων (2000).

κκκ

* το soundtrack του Μίκη Θεοδωράκη από την ταινία Συνοικία το Όνειρο του Αλέκου Αλεξανδράκη κυκλοφορεί με τη σημερινή κυριακάτικη Καθημερινή.