ΑΝΑΦΑΙΡΕΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ- ΣΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΖΥΛ ΝΤΑΣΣΕΝ

Σήμερα στις τρεις το μεσημέρι κηδεύεται από το Α΄Νεκροταφείο Αθηνών ο Ζυλ Ντασσέν. Η νεκρώσιμος τελετή θα γίνει από παράρτημα της Εβραϊκής Συναγωγής στη Νίκαια, στα μέρη μου δηλαδή, απ' ότι πληροφορήθηκα. Άραγε θα' χουν το θράσος να εμφανιστούν πουθενά τα σκατοφασιστάκια της Χρυσής Αυγής που μόλυναν με αντισημιτικά συνθήματα το σπίτι του στην Αθηναίων Εφήβων;

Ποιον βρήκαν να λερώσουν τα συχαμερά καθίκια, αυτόν που αγάπησε τη χώρα, τα ιδεώδη της οποίας υποτίθεται ό,τι υπερασπίζονται, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον Ελληναρά ή έστω Νεοέλληνα...Και ο Νεοέλληνας, ξέρετε, συχνά είναι χειρότερος του υποτιμητικά επονομαζόμενου Ελληναρά...

Λάτρεψα το είδος του φιλμ νουάρ από το Ριφιφί του. Ποτέ δεν ξεπέρασε τον καλλιτέχνη εαυτό του απ' αυτή την εκπληκτική ατμοσφαιρική ταινία και μετά. Όλες του οι άλλες ήταν στην ουσία πορτραίτα της Μελίνας του, διαφορετικές ιστορίες προσαρμοσμένες σε διαφορετικές πόζες της. Έχουν τη γλύκα τους, από το ασπρόμαυρο τουριστικό Ποτέ την Κυριακή μέχρι το χρωματιστό ποπ και χαριτωμένο TOPKAPI, όλα συνήθως με τη μουσική του Χατζιδάκι.

Κάποτε του έγραψε μουσική και ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Τότε που η Μελίνα με τον Παπαμιχαήλ τραγουδούσαν ντουέτο το Όχι δεν πρέπει σε στίχους του Χρονά. Και βέβαια ο Μίκης! Θα είναι άραγε στην κηδεία σήμερα ο Μίκης; Θα τα καταφέρει να έρθει; Πρέπει! Ο Ντασσέν ήταν άλλωστε εκείνος που απέσπασε για τη Φαίδρα του ίσως την ομορφότερη και αισθαντικότερη μουσική που έγραψε ο επαναστάτης- συνθέτης για κινηματογράφο.

Δεν είχα την τιμή να τον γνωρίσω από κοντά. Μια φορά μόνο πριν από έξι χρόνια χρειάστηκε απαραιτήτως να του τηλεφωνήσω. Τότε που φτιαχνόταν το ντοκιμαντέρ για τη Φλέρυ Νταντωνάκη και μάζευα στοιχεία για εκείνη τη μία και μοναδική βραδιά- απ' ότι έμαθα- στην Αμερική, που η Φλέρυ είχε αντικαταστήσει τη Μελίνα στο θεατρικό Ilya Darling.

Ο Κούνδουρος μου είχε δώσει τον αριθμό του κι εγώ έτρεμα πριν του μιλήσω. Μου τον έδωσαν αμέσως, ένας νέος σκηνοθέτης είμαι βρήκα πω που θέλει κάτι να τον ρωτήσει...Με κάλμαραν η ευγενέστατη απόκριση του και τα σπαστά αργά ελληνικά του. Μου είπε ό,τι λυπάται που δε μπορεί να μου δώσει περισσότερα στοιχεία για την προσπάθεια που κάνω, πέραν του ό,τι η Φλέρυ είχε αντικαταστήσει εκτάκτως τη Μελίνα και ως εκ τούτου δεν υπήρχε καμία αφίσα του Ilya Darling με το όνομα της αναγεγραμμένο. Και ό,τι για αρκετά χρόνια μετά συναντούσε τη Φλέρυ μέσω του Μάνου κυρίως. Στο τέλος, μου ζήτησε να του στείλω μια κόπια της ταινίας όταν θα ολοκληρωνόταν. Δεν το έκανα ποτέ ο άμυαλος!

Κι όχι μόνο αυτό, αλλά ξέχασα να τον βάλω και στις ευχαριστίες στους τίτλους τέλους. Όχι γιατί σου έδωσε πληροφορίες όπως με μάλωσε τότε ο Κούνδουρος, αλλά γιατί σου έκανε την τιμή να συνομιλήσει για λίγο μαζί σου έστω από τηλεφώνου...Κάτι τέτοιες στιγμές έντονου συναισθηματισμού έρχονται ξαφνικά τώρα, στη συνειδητοποίηση της απώλειας και σου ξεριζώνουν την καρδιά...Δε θα τον ξεχάσω ποτέ τον Ντασσέν κυρίως γιατί κατάλαβε σε εκείνο το τηλεφώνημα πως μια ενδεχομένως ασήμαντη λεπτομέρεια από τον πολυσχιδή καλλιτεχνικό βίο του για μένα ήταν θησαυρός ανεκτίμητος.

Δώσαμε ραντεβού πριν λίγες ώρες με τον Κούνδουρο για τις 2.30 το μεσημέρι έξω απ' το Α΄Νεκροταφείο. Δεν ξέρω αν θα πάω και δε νομίζω τελικά να πάω. Θα προτιμήσω μιαν άλλη μέρα, ήσυχη, σε μια μοναχική βόλτα μου στις τελευταίες κατοικίες τόσων και τόσων πια Ελλήνων θεών και ημίθεων...Ειδάλλως, θα ταραχτώ πραγματικά αν δω τα κοράκια με τις κάμερες, τα ξεφτιλισμένα όντα που εκπροσωπούν μια κοινή γνώμη, η οποία θέλει τριήμερα και τετραήμερα εθνικά πένθη για ακροδεξιούς συντηρητικούς αρχι-παπάδες και ρεπορτάζ της ξεπέτας για διανοούμενους αληθινούς εθνικούς ήρωες. Ήταν 97 ετών αρκέστηκε να πει χθες ο κ. Χατζηνικολάου. Ναι, αλλά ήταν ο Ντασσέν! τον έβαλε στη θέση του ο Κούνδουρος (δεν την είδα τη στιχομυθία, απ' το blog του alps ενημερώθηκα). Μπορεί όντως, κ. Χατζηνικολάου, ο Ζυλ Ντασσέν να έζησε έναν αιώνα και να ήρθε η ώρα του, που λέει κι ο λαός μας, όμως κατάφερε να ζήσει χωρίς να' χει διασυρθεί το όνομα και η καλλιτεχνική του υπόσταση από δω κι από κει και κυρίως έχοντας αγαπηθεί τόσο πολύ όσο κανένας άλλος άνθρωπος της νεότερης ιστορίας. Γι' αυτό και μόνο αξίζει να τον θυμόμαστε πάντα όλοι εμείς που μένουμε πίσω.

Αθήνα, 2 Απριλίου 2008

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΖΥΛ ΝΤΑΣΣΕΝ

Σήμερα, οι Έλληνες Σκηνοθέτες με αληθινή συντριβή καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε την απώλεια του Ζυλ Ντασσέν.
Του ανθρώπου που ήταν για μας το ζωντανό παράδειγμα ήθους και ευγένειας. Γιατί ο Ζυλ Ντασσέν μας δίδαξε σεμνά και αθόρυβα ότι ο άνθρωπος της τέχνης για να είναι χρήσιμος και να δημιουργεί πρέπει να γίνει ο ίδιος έργο τέχνης, να ζει σαν καλλιτέχνης, αρχή που τήρησε και διατήρησε σαν φωτεινό παράδειγμα μέχρι το τέλος χωρίς να φοβάται κανένα τίμημα.
Η ζωή του όλη, μας υπενθύμιζε διαρκώς ότι τον κόσμο δεν αρκεί να τον ερμηνεύεις αλλά πρέπει και να τον αλλάζεις.
Του ανθρώπου που μας έμαθε ότι γίνεσαι ευτυχισμένος όταν προσφέρεις ανιδιοτελώς τις γνώσεις και τον χρόνο σου. Οι Έλληνες σκηνοθέτες θα τον ευγνωμονούν για πάντα για την γενναιοδωρία του και την ανεξάντλητη βοήθεια του.
Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ την τιμή και την συγκίνηση που μας έδωσε όταν πρόσφατα στο Κινηματογραφικό Συνέδριο και ενώ η υγεία του ήταν επιβαρυμένη, δεν αρνήθηκε να δηλώσει παρόν δίπλα μας.
Του ανθρώπου που μας δίδαξε τον μεγάλο έρωτα στα μάτια της Μελίνας.
Έκλεισε τον κύκλο του στο μέγεθος του ημίθεου, γιατί ο Ζυλ Ντασσέν έδωσε και πήρε αληθινή αγάπη.
Του ανθρώπου που στο ερώτημα ποιος είσαι, απαντούσε : ΈΛΛΗΝΑΣ!
Και αυτή ήταν για μας η μεγαλύτερη προσφορά του Ζυλ Ντασσέν : πριν γνωρίσει και αγαπήσει την Ελλάδα, ΤΗΝ ΟΝΕΙΡΕΥΤΗΚΕ.
Θα φυλάξουμε για πάντα στη καρδιά μας σαν σπόρο το τελευταίο του δάκρυ που μας χάρισε όταν πριν λίγο καιρό από το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης αντίκρισε τον Παρθενώνα.
Έφυγε πλήρης ημερών, δημιουργίας και δράσης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, στη σημερινή του συνεδρίαση τιμώντας τη μνήμη του Ζυλ Ντασσέν, επί σειρά ετών επίτιμου μέλους του σωματείου μας, αποφάσισε ομόφωνα να καθιερώσει βραβείο «ΖΥΛ ΝΤΑΣΣΕΝ» για τους νέους δημιουργούς του ελληνικού Κινηματογράφου.

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ