Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2012

για-το-attractive-illusion-του-πέτρου-σεβαστίκογλου


Αντιγράφω από το έντυπο πρόγραμμα του φεστιβάλ την περιγραφή της ταινίας Attractive Illusion του Πέτρου Σεβαστίκογλου: Ένα φιλμ γυρισμένο στην Αθήνα, με πρωταγωνιστές Νιγηριανούς μετανάστες. Πραγματικές ιστορίες και αυτοσχεδιασμοί χτίζουν μια ιστορία για τη φτώχεια, τον ρατσισμό και την εξαθλίωση που ορίζουν τη ζωή τους, σε μια πόλη που απέχει κατά πολύ από τον παράδεισο που ονειρεύονταν. Κι έρχομαι και λέω εγώ τώρα: Το πιο αναγνωρίσιμο σημείο της Αθήνας μεσ' στην ταινία ήταν μία sequence στην Αρεοπαγίτου. Κατά τ' άλλα θα μπορούσε νά'ναι γυρισμένο σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. Περί των πραγματικών ιστοριών και των αυτοσχεδιασμών, όπως μας εξήγησε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης στην πρεμιέρα, δεν έχω κάποια ένσταση. Είναι γνωστό πως η Νιγηρία δε θεωρείται και η πιο τουριστική χώρα του κόσμου και πως μπορεί να σε σκοτώσουν για ψύλλου πήδημα. Αλλά γιατί όμως επιλέχθηκαν ιστορίες γκέτο και υποκόσμου από τη ζωή, υποτίθεται, των Νιγηριανών στην Ελλάδα; Κουλτούρα άλλη δεν έχουν ως λαός; Μόνο από πουτάνες, νταβατζήδες και πιστολέρο απαρτίζονται; Οι ιστορίες των Νιγηριανών του Σεβαστίκογλου σαφώς έχουν να κάνουν με τη φτώχεια και την εξαθλίωση τους και επομένως εμένα που δηλώνω αριστερός, υποστηρικτής των μειονοτήτων και οτιδήποτε άλλο θες, σίγουρα με συγκίνησαν. Θα διαφωνήσω και πάλι όμως περί ρατσισμού. Διότι στο Attractive Illusion μόνο σε δύο σκηνές φαίνεται ο ρατσισμός έναντι των Νιγηριανών: στο κυνηγητό τους από τους μπάτσους για τα πειρατικά CD (το ίδιο πάλι θα συνέβαινε και στο Παρίσι με Νιγηριανούς που πουλάνε τα ίδια προϊόντα έξω απ' το Λούβρο) και εκεί όπου ο Έλληνας ως αφεντικό δίνει στη Νιγηριανή υπάλληλο του δέκα, αντί των συμφωνημένων είκοσι ευρώ, λέγοντας της κιόλας να μην ξαναπατήσει στο μαγαζί του την επόμενη (το ίδιο συνέβη και σε μένα πού'μαι Έλληνας, όταν το αφεντικό στον Όμιλο Γιαννίκου μας είπε Κύριοι, η δισκοκριτική από 30 ευρώ κατεβαίνει στα 15 κι αν δε σας αρέσει, δρόμο)! Θέλω να πω ότι αυτό που δε φάνηκε καθόλου στην ταινία ήταν η σχέση μεταξύ των Νιγηριανών και της νεοελληνικής κοινωνίας. Προσωπικά, γνωρίζω-ας πούμε-πολλές, όχι μία, φεμινιστικές οργανώσεις που έχουν κάνει σημαντική δουλειά για τα κορίτσια της 3ης Σεπτεμβρίου, αυτά που όποτε περνάς με τ' αμάξι κρέμονται απ' το παράθυρο και σου φωνάζουν 5 ευρώ μια πίπα. Γι' αυτό μίλησα αρχικά για υπόκοσμο, καθώς υπάρχουν και Νιγηριανοί ''νοικοκύρηδες'' που πηγαίνουν στα Σχολεία Μεταναστών και μαθαίνουν ελληνικά. Πως θα μας κάνει λοιπόν η ταινία να ''ανοίξουμε τις πόρτες μας'' στους Νιγηριανούς, όταν οι χαρακτήρες είναι βουτηγμένοι σε κάθε είδους ανομία; Πολύ ήθελα να ρωτήσω τον Σεβαστίκογλου μεσ' στην αίθουσα, δίνοντας έναυσμα για διάλογο, αλλά ο Ανδρεαδάκης μας θύμησε ότι απ' έξω περίμεναν οι θεατές της επόμενης ταινίας. Και για να κλείνω με τις παρατηρήσεις μου, δε θα τα σκεφτόμουν όλα αυτά αν ήξερα πως θα έβλεπα ένα νιγηριανό φιλμ, γυρισμένο από Έλληνα, απευθυνόμενο στους Νιγηριανούς, στους Έλληνες, στους Πορτογάλους ή στους Κογκολέζους με τη δομή ενός αστυνομικού δράματος. Καμία σχέση με ταινία αντιρατσιστικού περιεχομένου ή για τη ζωή των Νιγηριανών στη χώρα μας κλπ., όπως δηλαδή λανθασμένα - κατά τη γνώμη μου πάντα - πλασάρεται. Η οποία ταινία, φτιαγμένη με πενιχρά μέσα, διαθέτει εξαιρετική σκηνοθεσία, καλοστημένο πλανάρισμα ντοκιμαντερίστικης υφής, εξίσου καλό μοντάζ και art direction, ερμηνείες που δεν καταλαβαίνεις ότι προέρχονται από ερασιτέχνες κι ένα υπέροχο soundtrack από τους Θεσσαλονικείς Prefabricated Quartet. Στις προθέσεις της με μπέρδεψε, βάσει του κειμένου στο πρόγραμμα, απ' το οποίο - το ομολογώ - είχα ''ψηθεί'' εδώ και καιρό κι είχα ειλικρινά κι εγώ την καλύτερη των προθέσεων! Εύχομαι να βγει στις αίθουσες σύντομα κι όταν τη δουν κι άλλοι πολλοί, να κάνουμε εδώ μέσα μία μεγάλη συζήτηση. Το γεγονός πάντως πως μετά την προβολή πήγα ταβέρνα και συζητούσαμε με την παρέα επί δύο ώρες αυτό που είδαμε, φανερώνει πως είναι ένα καλό, εγώ θα το χαρακτήριζα ''ethnic'', φιλμ.  

6 σχόλια:

Βασίλης Τσαρνάς είπε...

Εχεις δίκιο ως προς το ότι η ταινία δεν έχει καμια σχέση με το ρατσισμό, αυτό συζητάγαμε κι εμεις... Κι εγω καλοπροαιρετα την είδα αλλά μου έφυγε η καλή πρόθεση. Θεωρώ ότι είτε είναι τόσο άσχετος με το θέμα που θεωρεί την ελάχιστη αρνητική ελληνική παρουσία σαν ανάλογη του πραγματικού ρατσισμού είτε επηρεαστηκε από μια ενδεχόμενη συντηρητική-αμυντική στάση της νιγηριανής κοινότητας "να μη μιλάμε γι'αυτα". Δε θα με ενοχλούσε να γυρίζετε κάτι τέτοιο σε μια χωρα οπου θα ειχαν γυριστει απειρες ταινίες για το ρατσισμο η την πορνεια. Αλλά για τα ελληνικα δεδομένα το "μηνυμα" διαβαζεται από εμένα ως "το πρόβλημα των νιγηριανών είναι οι συμπατριωτες τους" αντιστοιχο δηλαδη της γνωστης ατάκας των δελτιων "ξεκαθαρισμα λογαριασμων" που πολλές φορες καλυπτει και τα ιδια τα ρατσιστικα εγκληματα. Οπότε θεωρησα καλυτερο να μην είμαι στη συζητηση για να μην μπω στον πειρασμο να τον βρίσω... Αυτα... Καλό βραδυ:)

BOSKO είπε...

Βασίλης Τσαρνάς...
κατ' αρχάς, αντιρατσισμός σήμερα είναι να είσαι Έλληνας σκηνοθέτης και να κάνεις ταινία με Αφρικανούς μετανάστες. Να το λέμε κι αυτό, διότι ξεχάστηκα μεσ' στον ειρμό των σκέψεων μου και τώρα μου ήρθε. Υπό αυτή την έννοια, αξίζουν συγχαρητήρια στον Σεβαστίκογλου και ούτε κατά διάνοια να τον βρίσει κανείς τον άνθρωπο.
Ομολογώ πως με εξέπληξε το σχόλιο σου, λες πράγματα που δεν είχα σκεφτεί και το είδες λίγο πιο ''καχύποπτα'' ή απλά πιο ''αγνά'' ως απλός σινεφίλ και όχι άνθρωπος του σιναφιού. Δε θέλω να πιστεύω πως η πρόθεση ήταν η αναπαραγωγή στον κιν/φο των τηλεοπτικών ρεπορταζιακών κλισέ. Γνώμη μου είναι πως ο Σεβαστίκογλου έφτιαξε μια ταινία για τους Νιγηριανούς γενικώς και όχι για την καθημερινότητα τους στη χώρα μας. Φυσικά κι εδώ υπάρχει νιγηριανή πορνεία, μαφία και όλο αυτό, αλλά δε βγήκε καθόλου το ότι προέκυψε από τον ρατσισμό απέναντι τους.

Βασίλης Τσαρνάς είπε...

Δεν αμφισβητώ τις προθέσεις του είναι η αλήθεια. Απλά πιστευω κι αυτο με το δρομο με την κόλαση. Όταν ζεις σε ενα περιβάλλον που ο ρατσισμος θεωρειτε φυσικος είναι επομενο να τον φερεις και ασυνειδητα. Και περιλαμβανω και τον εαυτο μου σ'αυτη τη γενικευση σε ενα βαθμο. Και όντως πιστευω πως μπορει η ταινια να βγηκε ετσι και με ευθυνη νιγηριανων. Για να χρησιμοποιησω ενα διαφορετικο παραδειγμα αν κανεις ενα ντοκυμαντερ για τη gay κοινοτητα καθολου δεν αποκλειεται τα πιο ομοφοβικα στοιχεια του να προερχονται από gay κοσμο. Θελω να πω επομενως πως ο ρατσισμος ειναι παντα εσωτερικευμενος και οχι ενα στιγμα που θα φορτωνα ειδικα στον οποιο "καλοπροαιρετο ελληνα" σαν τον συγκεκριμενο σκηνοθετη. Και επειδη δεν θα'θελα να φανω σαν να καταδικαζω απο μια θεση καθαροτητας την ταινια ως συνολικα ρατσιστικη (αφου θεωρω οτι τετοια μπορει να γινεται μονο μεσα στα συγκεκριμενα ελληνικα και σημερινα συμφραζομενα) εφυγα και δε συμμετειχα`στη συζητηση.

BOSKO είπε...

Βασίλης Τσαρνάς...
καταλαβαίνω απόλυτα όσα λες κι είναι και πολύ σοβαρά ως θέματα.
όσο για τη gay κοινότητα, μην το ψάχνεις.
στο fb απ' όπου την ''κοπάνησα'' συνειδητά, είχα πετύχει αναρτήσεις από τρανσέξουαλ που έβγαζε απίστευτο μίσος για τους μετανάστες.
ωστόσο, θα επιμείνω στο γνωστό ότι ο ρατσισμός είναι γάγγραινα και πρέπει να ξεριζώνεται.

Βασίλης Τσαρνάς είπε...

Κι εγω καταλαβαινω τις ενστασεις σου, οντως ειχε και θετικα στοιχεια σαν ταινια απλά η σημερινη πραγματικότητα είναι πολυ τραβηγμενη για να μπορει μια αποσπασματικη ματια σε πραγματα τοσο σοβαρα, πολωμενα και στιγματισμενα να ειναι η να φανει ως αθωα. Ίσως ο δικός σου τροπος σκεψης ομως να είναι πιο ψυχραιμος. Καλη σου νύχτα και συνεχίζουμε την κουβεντα καποια στιγμη απο κοντα!

BOSKO είπε...

Βασίλης Τσαρνάς...
ναι ρε, άμα δεν πάω στην πρωινή προβολή πριν την Αμπράμοβιτς θα σου στείλω να πιούμε κάνα γκαϊφέ :)