ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ SAPFETTE NOTEREAU!

Η Σαπφώ Νοταρά δεν ζει πια στο 22 της πλατείας Κουμουνδούρου, εκεί που έμενε κάποτε για ένα φεγγάρι και η Φλέρυ Νταντωνάκη, ερχόμενη από τη Νέα Υόρκη. Τη Σαπφώ τη βρήκε νεκρή η αστυνομία σε κατάσταση αποσύνθεσης, σπάζοντας την πόρτα του διαμερίσματος της δυο μέρες μετά το θάνατο της. Και αν δεν υπήρχε εκείνος ο πατσατζής που της έδινε ένα πιάτο φαΐ, να ανησυχήσει με την απουσία της, ποιος ξέρει πότε θα την έβρισκαν. Το ημερολόγιο έδειχνε 11 Ιουνίου του 1985, ήταν 78 ετών με βεβαρημένη ήδη υγεία. Κι ας είχε εμφανιστεί λίγα χρόνια πριν στη θεατρική αποτυχημένη Πορνογραφία του Μάνου Χατζιδάκι, που ανέβηκε στις 17 Οκτωβρίου του 1982 και κατέβηκε στις 8 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, λόγω ελλείψεως θεατών!

Λέγονται απίστευτα πράγματα για την ευφυΐα και το χιούμορ της! Όταν της τηλεφώνησε ο Χατζιδάκις να της προτείνει να παίξει στην Πορνογραφία, θεώρησε πλακατζίδικο να συστηθεί ως εξής: Είμαι ο Χάγος κι ήγθα να σε πάγω! Πούστη Χάρο πρώτη φορά ακούω, απάντησε η Σαπφώ και του' κλεισε εκείνο το πρώτο τηλέφωνο! Ο Ηλίας Λιούγκος είχε την τύχη να ηχογραφήσουν ντουέτο το τραγούδι Στην οδό του Μπλαμαντό σε στίχους του Ζαν- Πολ Σαρτρ, μεταφρασμένους από τον Αλέξη Σολομό. Κάτι που δε γνωρίζει πολύς κόσμος είναι ότι η Σαπφώ αδυνατούσε να συνοδεύσει τον Λιούγκο, γι' αυτό και τελικά απήγγειλε το κείμενο, ενώ ταυτόχρονα στα φωνητικά βρίσκονταν ο Μίνως Αργυράκης, ο σκηνογράφος της παράστασης!

Λέγεται ακόμη πως δε χαριζόταν σε κανέναν, από τη μεγάλη Έλλη Λαμπέτη ίσαμε τους αγενείς σερβιτόρους. Στην πρώτη, που έτυχε να παίξουν μαζί στο θέατρο και πολύ την τυραννούσε, παρ' ότι ο καρκίνος της βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο, είχε πει να το βουλώσει, διότι είναι με το' να πόδι στον τάφο! Σε ένα σερβιτόρο, πάλι, που τη σερβίριζε και γελούσε, είχε πει το εξής: Τι γελάς βρε! Εδώ δεν είμαι ο ρόλος. Εδώ είμαι η κυρία Νοταρά! Είναι σα να σε συναντήσω εγώ στην Πανεπιστημίου, να σε γνωρίσω και να σου πω "φέρε μου γρήγορα ένα νερό"!

Ο επιστήθιος φίλος της, ποιητής Ματθαίος Μουντές, που λάτρεψε την ανάγνωση της στον Έρωτα στα χιόνια του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, θυμάται τα φορέματα της όλο μαύρες βούλες απ' τα καψίματα των τσιγάρων. Και τον χρόνο που περνούσε από πάνω της, όχι τόσο ως καταστροφέας της σωματικής της ευθυτένειας, όσο ως ρημαχτής της εσωστρεφικής της ζωής. Έχω, του εκμυστηρευόταν, στην κουζίνα από δω το ψυγείο, από κει ένα τραπέζι και στη μέση μια καρέκλα. Κάθομαι να καπνίσω ένα τσιγάρο και ξημερώνομαι ως το πρωί εκεί...

Φημολογείται πως όταν οι αστυνομικοί ερεύνησαν το μικρό διαμέρισμα της, εξετάζοντας την περίπτωση δολοφονίας, τα μόνα πράγματα που βρήκαν ήταν χαρτόκουτα στοιβαγμένα, πολλά χαρτόκουτα που δεν περιείχαν τίποτα απολύτως. Η ενασχόληση της με τον βελονισμό ως εναλλακτική μορφή θεραπείες από τις αρρώστιες που την έκαναν να υποφέρει, ακόμη και η έφεση της στην καφεμαντεία και την χαρτομαντεία, οδήγησαν πολλούς στο να τη χαρακτηρίσουν μετά θάνατον απόκοσμη γυναίκα, απομονωμένη μάγισσα, μεταφυσικό ον! Μου ακούγονται έως και χαριτωμένα όλα αυτά, μια προσπάθεια των άλλων, των βολεμένων, των κανονικών, των φυσικώς και πνευματικώς υγιών, εκείνων που βρήκαν τον άνθρωπο τους κι έχουν έναν ώμο ν' ακουμπάνε την πίκρα τους- που θα' λεγε και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος- να ξορκίσουν τα φαντάσματα της ανέραστης ερημιάς τους και της εντάφιας οδύνης τους.

Η Σαπφώ Νοταρά δεν ήταν απλά η Μαριγώ που χασμουριόταν προκαλώντας το θυμό της προληπτικής παθιασμένης κυράς της στη Χαρτοπαίχτρα. Ούτε η σουρεαλιστική καρικατούρα που φώναζε Καράτε! και ξυλοφόρτωνε άντρες στη σειρά. Δεν ήταν ακόμη εκείνη η στριφνή γυναίκα στο Συνοικία το Όνειρο, που όλη την ώρα έβριζε τον σύζυγο της- Μάνο Κατράκη ως ρεμπετασκέ, μα την ύστατη στιγμή η τρυφερότητα της προς το πρόσωπο του, έφερνε δάκρυα στα μάτια των θεατών. Περισσότερο ήταν ένα κινούμενο μπουρλότο που άνοιγε πόρτες, εισβάλλοντας και κουβαλώντας τον τρόμο μιας πηχτής και αδυσώπητης ερημιάς.

Όπως έγραψε ο Μουντές τον Δεκέμβριο του 1985, λίγους μήνες μετά την αναχώρηση της, η Νοταρά καλλιέργησε με πείσμα την ερημιά της σαν ένα φυτό εσωτερικού χώρου. Με ημίφως, άνυδρα και με μία σπαρακτική καρτερία.

* το post αφιερώνεται στη Σαβίνα Γιαννάτου, που εξακολουθεί να θεωρεί την άνωθεν σκηνή ως την πιο αστεία του ελληνικού κινηματογράφου!


** κι εδώ η Σαπφώ Νοταρά διαβάζει Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από ραδιοφωνική μετάδοση του Τρίτου Προγράμματος (ευχαριστώ το blog Seirios για το ντοκουμέντο)