Διάττοντα αστέρα δεν θα το πω, καθώς ως γνωστόν ο αστέρας αυτός εξαφανίζεται στην πορεία. Εμένα ήταν επιλογή μου. Δηλαδή, όταν είμαι σε πολύ νεαρή ηλικία και μ' αυτή τη φωνή που τη διατηρώ μέχρι σήμερα, κάνω «Τραγούδια και μπαλάντες» με τον Γιάννη Σπανό, άρα ξεκινάω με κάτι πολύ καλό, και μετά από λίγα χρόνια κάνω «Σταυρό του Νότου», πείτε μου εσείς, τι κάνεις μετά δισκογραφικά;
Το καταλαβαίνω...
Είχα άριστη σχέση με τον Πατσιφά της ΛΥΡΑ, αλλά αυτά που μου πρότεινε στη συνέχεια δεν ήταν ισάξια των προηγούμενων.
Κάτι παρεμφερές συνέβη και με τον αείμνηστο Δημήτρη Ψαριανό. Όταν έχεις πει τον «Μεγάλο Ερωτικό», τι άλλο να τραγουδήσεις μετά;
Ακριβώς. Ο Ψαριανός ήταν και άλλη προσωπικότητα. Εγώ είμαι Μπουμπουλίνα, δεν το βάζω κάτω. Η δεκαετία 1980 - 1990 ήταν πολύ δύσκολη, άρχισε να αλλάζει όλο το σκηνικό στο ελληνικό τραγούδι. Από τότε που εγώ το αντάμωσα το 1972, επαγγελματικά και δισκογραφικά, το πράγμα πήρε την κατηφόρα. Δεν υπήρχαν οι χώροι που ένας σοβαρός κόσμος πήγαινε και σε άκουγε. Εγώ γαλουχήθηκα μέσα σε μία άλλη κουλτούρα. Και που να πήγαινα; Στα διάφορα μαγαζάκια που άνοιγαν ή στις πίστες; Δεν ήθελα!
Ισχύει. Πολλοί συνάδελφοί σας συμμετείχαν σε λαϊκά προγράμματα τις επόμενες δεκαετίες.
Ναι, «ξεπλένοντας» όλο το ελληνικό τραγούδι! Δηλαδή, αυτοί οι ελάχιστοι τραγουδιστές υπήρχαν στην ελληνική σκηνή; Όχι! Που είναι οι υπόλοιποι; Που είναι η Ροζαλία που τραγουδούσε με τον Δήμο Μούτση; Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε ονόματα, αλλά μ' αυτή δούλεψα και την εκτιμούσα, μου ταίριαζε σαν χροιά. Έπρεπε νά'σαι μέσα στο κυκλωματάκι.
Εσείς παρόλα αυτά είχατε όλες τις προδιαγραφές για να μπείτε στο κυκλωματάκι. Είχατε με το μέρος σας τον Αλέκο Πατσιφά, δουλέψατε νωρίς με μεγάλους συνθέτες.
Ακόμη και με τον Μικρούτσικο, όλα είχαν ένα όριο, σαν ένα κύκλο που ανοίγει και κλείνει. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι να είμαι πίσω από κάτι κουρτίνες και να τραγουδάω. Τελείωσα το σχολείο τραγουδώντας. Ήμουν η βασική τραγουδίστρια σε τρίφωνη χορωδία στο 16ο Γυμνάσιο, στο οποίο σολίστ ήταν η Μαρία Φαραντούρη και όταν έφυγε, την αντικατέστησα εγώ.
Ποιο έτος αυτό;
Εγώ είμαι γεννημένη το 1951, άρα μιλάμε για τις αρχές προς μέσα του 1960. Έτσι ήμουν ευνοημένη στα πάντα, στα μαθήματα, στις εκδρομές καθ' όλη τη σχολική περίοδο.
Ήσασταν μέλος του ΣΦΕΜ (Σύλλογος Φίλων Ελληνικής Μουσικής);
Όχι, ήμουν όμως μαθήτρια του Αλέξανδρου Αινιάν και μάλιστα στα ιδρυτικά μέλη της χορωδίας του μαζί με τον Βασίλη Αναστασίου που «έφυγε». Είχα στήριξη από τον Αινιάν, καταλαβαίνετε.
Από τους γονείς στο σπίτι;
Ο μπαμπάς αστυνομικός και η μαμά νοικοκυρά. Ένα βαθιά ερωτευμένο ζευγάρι κι εγώ έκανα ό,τι ήθελα! Εκείνα τα χρόνια που ήτανε μαύρα, όπως ξέρετε, ο μπαμπάς έλειπε όλη μέρα. Όταν πήγα στα 19 - 20 και ανακάλυψε τις δραστηριότητες μου, έπαθε ένα σοκ, αλλά - εντάξει - και τι νά'κανε; Είχαμε τους καυγάδες μας, αλλά κι εμείς τότε κάναμε την επανάσταση μας. Είχα μπλέξει με φοιτητοπαρέες, δίνοντας εξετάσεις για το Οικονομικό της Νομικής.
Και ταυτόχρονα τραγουδούσατε;
Ξεκίνησα με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τους Καίτη Χωματά - Λάκη Παππά - Γιώργο Ζωγράφο στην τότε «Αυλαία». Του Βασίλη του άρεσε πολύ η φωνή μου, μέχρι σήμερα το λέει, κι αυτός μου έθεσε το δίλημμα: Θεοδωράκης ή Σπανός; Κι εγώ επέλεξα Σπανό. Επομένως, αυτός, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, με βοήθησε πολύ δισκογραφικά. Δεν πρέπει να τα ξεχνάμε αυτά.
Η ροκ μουσική δεν σας είχε κατακτήσει περισσότερο;
Ακούγαμε τα πάντα, εννοείται. Ο μπαμπάς μου είχε πάρει ένα πικάπ «Τεπάζ» και ακούγαμε δίσκους όλοι μέρα, τα 45άρια. Ο μπαμπάς μου, σημειωτέον, ήταν σκοπευτής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960. Έτσι ταξίδευε και αγόραζε δίσκους που μας τους έφερνε. Βεβαίως με είχε κατακτήσει η ροκ, αλλά η φωνή μου είναι τέτοια, που ναι μεν έχει δυναμική, αλλά δεν θα την έλεγες ροκ. Ήταν πιο «μπαλάντα», πιο «Τζόαν Μπαέζ»...
Εννοούσα και την ελληνική ροκ σκηνή της εποχής.
Πολύ μετά κάναμε ένα δίσκο με τον Γιώργο Στεφανάκη, που ήταν στους Πελόμα Μποκιού. Πάντως, όλους ανεξαιρέτως της ροκ σκηνής, πήγαινα και τους άκουγα. Άντρας μου έμελλε να γίνει ο Γιώργος Μαγκλάρας που έπαιζε βιολί με τους πάντες, από τον Σαββόπουλο και τον Πουλικάκο μέχρι τη Μαρίζα Κωχ και τον Παύλο Σιδηρόπουλο. Δεν υπάρχει ελληνικός δίσκος που να μην έπαιξε στη συνέχεια. Θυμάμαι τώρα το βιολί στο «Όλα σε θυμίζουν» με την Αλεξίου, που ήταν δικό του, όπως και στη «Συγκέντρωση της ΕΦΕΕ» του Σαββόπουλου. Τώρα που τα σκέφτομαι, σας βρήκα μία ροκ δραστηριότητα μου: Μετά την «Αυλαία» και τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, συνεργάστηκα με τον Κώστα Χατζή και λίγο πιο μετά με το συγκρότημα των Poll. Έκανα φωνητικά στο «Πες της μαϊμούς να μη με πειράζει με το δάχτυλο της».
Πού αυτό, στο κλαμπ «Ελατήριο»;
Όχι, όχι, μιλάω για ένα άλλο μαγαζί στην Πλάκα που είχε το όνομα ολόκληρο του τραγουδιού που σας είπα. Εγώ στην Πλάκα τραγουδούσα Χατζή και μ' άκουσε ο Μούτσης που ήταν σε διπλανό μαγαζί. «Ποια ειν' αυτή;» έλεγε που τότε έτυχε να διακόψει τη συνεργασία του με την Πετρή Σαλπέα και πήρε εμένα στη θέση της. Κι από κει με ζήτησαν οι Poll σε μαγαζί καλοκαιρινό. Έκαναν αυτοί το πρόγραμμα τους κι έβγαινα εγώ με τραγούδια Χατζή ενδιάμεσα. Κάτι θ' άκουσαν, κάποιος θα τους τό'πε, ποιος ξέρει...
.jpeg)
Δεν το θυμάμαι, αλλά όπως σας είπα πριν ο Παπακωνσταντίνου με έβαλε στη δισκογραφία. Γνωριστήκαμε με τον Γιάννη Σπανό, κάναμε μια πρόβα στο σπίτι του και είπα κατευθείαν τα «Τραγούδια και μπαλάντες». Προφανώς θα του είπε ο Πατσιφάς «υπάρχει κι αυτή η φωνή», τα πράγματα δηλαδή γινόντουσαν πιο εύκολα τότε.
Πως σας είχε φανεί ο άνθρωπος Γιάννης Σπανός;
Δεν «υπήρχε», δεν «υπήρχε»! Κι εγώ όμως δεν ήμουν της προσκόλλησης, ποτέ δεν του είπα «γράψε μου και κάνε κλπ.», περίμενα ότι όλα θα γίνονται από μόνα τους. Μου λέγανε και ύμνους τότε για τη φωνή μου, όλοι! Τραγουδήσαμε με τον Κώστα Καράλη και τα δικά μου τραγούδια στο δίσκο ήταν σε στίχους του Πάνου Φαλάρα και του Δημήτρη Ιατρόπουλου. Καταπληκτική εμπειρία!
Είχε ακουστεί ο δίσκος αυτός στον καιρό του; Σας θυμίζω ότι είχε προηγηθεί η, ιστορικής σημασίας, «Τρίτη Ανθολογία» του Σπανού με Κώστα Καράλη και Αρλέτα.
Βέβαια είχε ακουστεί. Εγώ τότε συνδικαλιζόμουν και θυμάμαι τη Μαρινέλλα να έρχεται και να μου λέει: «Πω, πω, εκείνο το ''Κι όπως φεύγαν τα καράβια'', τι όμορφο τραγούδι»! Είχα ακουστεί δηλαδή και σ' αυτούς τους μεγάλους τραγουδιστές, να ξέρετε όμως πως πάντα, όταν κυκλοφορεί κάτι καλό, ορισμένοι έντιμοι άνθρωποι θα σου πουν τα καλύτερα. Μετά αρχίζουν να σε κάνουν αόρατο, όταν ειδικά η φωνή σου είναι εύρωστη και νιώθουν κάπως ότι κινδυνεύουν.
Ο Πατσιφάς με λάτρευε, αλλά μου πρότεινε να πάω μέχρι και στην Eurovision, που δεν ήταν του γούστου μου. Ήμουν και κουκλάρα, μην το ξεχνάμε (γέλια). Αδύνατη, ωραίο σώμα, μακριά ίσια μαλλιά, σαν Ινδιάνα. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος είχε πει: «Αυτή είναι το ωραιότερο κεφάλι του ελληνικού τραγουδιού». Στο μεταξύ, ήμουν και πολύ σοβαρή, δεν είχα πολλά - πολλά με κανέναν. Και πρέπει να σας πω ότι δεν αισθάνθηκα ποτέ να απειλείται η σωματική μου ακεραιότητα, ούτε καν λεκτικώς. Με πήγαινε βράδυ σπίτι μου ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Κώστας Χατζής και πολλοί άλλοι. Δεν με πείραξε ποτέ κανένας τους. Είχα καλές σχέσεις με όλους και ποτέ δεν είχα κανένα πρόβλημα.
Για τον «Σταυρό του Νότου» πότε σας κάλεσαν να τραγουδήσετε;
Η φοιτητοπαρέα που σας έλεγα περιείχε και τον νεαρό αριστεριστή Θάνο Μικρούτσικο. Ο πρώην άνδρας μου μίλησε στον Θάνο και μπήκα στο στούντιο και είπα το ομότιτλο τραγούδι. Τόσο απλά!
Χωρίς ο Θάνος να είχε μια άλλη φωνή κατά νου;
Του'χε μιλήσει και ο Κούτρας, όπως μου'χε πει ο ίδιος. Με τον Θάνο δεν το είχαμε συζητήσει ποτέ. Του έλεγε πως εκείνο το τραγούδι έπρεπε να το έδινε σε μια γυναικεία φωνή. Σίγουρα έπαιξε ρόλο και ο Πατσιφάς, συμφωνώντας και μόνο.
Η Αιμιλία Σαρρή θυμάται την ηχογράφηση του «Σταυρού του Νότου» (βίντεο: Στο σπίτι μου, Πέμπτη 14 Νοεμβρίου 2024)Είχατε συνειδητοποιήσει πως συμμετείχατε σ' ένα έργο οριακό για την ελληνική δισκογραφία;
Βεβαίως, είχα τρελαθεί, αυτό ήθελα να κάνω! Να τραγουδάω μελοποιημένη ποίηση και να δουλεύω με τον Θάνο, που πρότεινε εναλλακτικούς τρόπους παρουσίασης του τραγουδιού. Έχω ακόμη τις ηχογραφήσεις της «Έκφρασης '81», μιας σειράς εκδηλώσεων του τότε Υπουργείου Πολιτισμού, που σ' ένα θέατρο στην Κυψέλη ο Θάνος είχε εμένα βασική τραγουδίστρια. Παίζαμε με τον Φακανά και τον Τουλιάτο σε πιο τζαζ - ροκ ύφος τα κομμάτια του.
Γιατί, όμως, η δισκογραφική συνεργασία σας με τον Μικρούτσικο περιορίστησε σ' ένα μόνο τραγούδι;
Θα σας πω κάτι: Την «Πιρόγα» (σ.σ. το «Ερωτικό» σε στίχους Άλκη Αλκαίου), την είχε γράψει για μένα. Όταν κάναμε συναυλίες το '81, είχε πει της Χαρούλας Αλεξίου το εξής: «Το τραγούδι αυτό είναι της Αιμιλίας», το'χαμε κάνει και πρόβα μάλιστα.
Ωστόσο η «Πιρόγα» βγήκε με τον Μανώλη Μητσιά και πιο μετά το είπε η Αλεξίου σε β' εκτέλεση.
Ισχύει...Φαίνεται πως οι συνθέτες επηρεάζονταν απ' τις εταιρείες. Δεν μπορούσες να κάνεις ότι ήθελες. Και ο Θάνος ήθελε να βιοποριστεί και να κάνει πιο μεγάλα πράγματα. Το καταλαβαίνω. Και πάντα θα τον αγαπώ τον Θάνο. Α, για να μην το ξεχάσω, με την Αλεξίου τραγουδήσαμε μαζί στο «Ανέβηκα τη σκάλα» (σ.σ. εννοεί το «Μάτια μου - μάτια μου» το 1976), της έκανα δηλαδή δεύτερες φωνές. Ξέρετε πως μοιάζουν οι φωνές μας; Ακούστε πως τραγουδώ σήμερα τη «Γυναίκα», επίσης από τον «Σταυρό του Νότου», για να το καταλάβετε. Θέλω να πω ότι η Αλεξίου με γνώριζε πολύ καλά. Και, σημειωτέον, όταν είχα πει τον «Σταυρό του Νότου», κάποιοι - δε λέμε ονόματα - με πιάνανε και μου λέγανε «Σ' το δώσανε ή μόνη σου το επέλεξες; Τι επιλογή ήταν αυτή που έκανες;»...
Η αλήθεια είναι πως τραγουδήσατε ένα θρυλικό τραγούδι σ' έναν εξίσου θρυλικό δίσκο.
Και που δεν ηχογραφήθηκε ποτέ σε β' εκτέλεση από κανέναν. Κάποια στιγμή ο Σταμάτης Κραουνάκης μου είπε: «Είναι ανεξίτηλο αυτό που'χεις κάνει». Επειδή όμως είμαι μεγάλη πλέον, θα πω ότι έχω ενσυναίσθηση της φωνής μου. Πριν ήμουν μες στην ανασφάλεια, δεν ήμουν σίγουρη για το αποτέλεσμα.
.jpeg) |
| Τέλη δεκαετίας του 1970: Η Αιμιλία Σαρρή με τον Θάνο Μικρούτσικο (αρχείο Αιμιλίας Σαρρή) |
Και Γιώργο Μαρίνο! Ο «Σταυρός του Νότου» πήρε λίγο χρόνο μέχρι να σημειώσει επιτυχία, δεν «έγινε» αμέσως. Και το ότι εγώ τραγουδάω σήμερα και μ' ανακάλυψαν εκ νέου, στον «Σταυρό του Νότου» το οφείλω. Είπαν ότι «υπάρχει ακόμη αυτή η τραγουδίστρια και πρέπει να τη βγάλουμε ξανά». Με τον Μαρίνο, λοιπόν, πρέπει να συνεργάστηκα την περίοδο 1980 - 81, στο κλείσιμο της δεκαετίας του '70. Με είχε βάλει κι έλεγα «Κάτω στης Μαργαρίτας τ' αλωνάκι». Άλλος θαυμαστής μου! Είχε φτάσει στο σημείο να μου γράψει αφιέρωση πάνω στο βινύλιο με τις «Ροζ προκηρύξεις»: «Στην καλύτερη Ελληνίδα τραγουδίστρια»!
Μήπως μπλέξαμε τις χρονολογίες; Οι «Ροζ προκηρύξεις» είναι άλμπουμ του 1976, άρα μην είχατε συνεργαστεί με τον Μαρίνο πριν τον «Σταυρό του Νότου»;
(γέλια) Δεν τα πάω καλά με τις χρονολογίες, όντως, αλλά νομίζω πως ήρθε αργότερα η συνεργασία με τον Μαρίνο. Γενικά, πάντως, δεν σήκωνα μύγα στο σπαθί μου τότε. Αν έβλεπα κάποιον να αδικείται, δεν μπορούσα να μην το πω, να μην πάρω θέση.
Υπήρξατε πολιτικοποιημένη ως νέα;
Όχι απλά πολιτικοποιημένη. Ήμουν οργανωμένη. Στο ΚΚΕ με έβαλε ο πρώην άνδρας μου, ο Κώστας Παπαδογεωργόπουλος. Οδοντίατρος ήταν μες στο φοιτητικό κίνημα πριν πέσει η χούντα. Τα φτιάξαμε σε πολύ νεαρή ηλικία και μείναμε μαζί σχεδόν 17 χρόνια. Αυτός ήταν κολλητός φίλος με τον Θάνο Μικρούτσικο, με τον ζωγράφο Δημήτρη Κακουλίδη, με τον Γιάννη Κυργιόπουλο, που έγινε καθηγητής στο πανεπιστήμιο - δηλαδή όλη η παρέα αυτή απαρτιζόταν από διανοούμενους, καλλιτέχνες και επιστήμονες. Εμένα με λέγανε Βούδα, γιατί δεν μίλαγα, μόνο άκουγα. Ήταν όλοι υπερβολικά διαβασμένοι σε σχέση με μένα και στη συνέχεια έγιναν τα φόντα μου, οι μέντορες μου. Μιλάω με αγάπη για τις μνήμες μου.
Άρα και στον πρώην σύζυγο οφείλετε την είσοδο σας στις τέχνες. .jpeg)
Βιογραφικό της τραγουδίστριας σε πρόγραμμα συναυλιών (αρχείο Αιμιλίας Σαρρή)
Εννοείται! Βρισκόμουν μέσα σ' ένα ωραίο περιβάλλον, κάτι που δυστυχώς δεν βλέπω σήμερα. Ή μάλλον δεν το ξέρω. Ο Κώστας έχει λίγα χρόνια που πέθανε και ήταν ένα μυαλό που δεν το συναντάς εύκολα. Κρατήσαμε πολύ καλές σχέσεις, με τη γυναίκα του είμαστε καλές φίλες. Βρε, τους αγαπάω εγώ τους ανθρώπους! Κι ο ίδιος αγάπησε στη συνέχεια τον Μαγκλάρα, την κόρη μας κλπ. Μου κόστισε ο θάνατος του, ήταν απώλεια. Και πως να μην είναι απώλεια όταν χάνεις ένα απ' τα καλύτερα μυαλά που'χεις γνωρίσει; Ε, λοιπόν, δεν υπήρχε το ίδιο μορφωτικό επίπεδο σ' όλο το μουσικό στερέωμα της εποχής. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό για την πορεία τη δική μου και όλων των άλλων, που σκέφτονταν μ' ένα συγκεκριμένο τρόπο.
Αναρωτιέμαι αν είχατε γνωρίσει ποτέ τη Φλέρυ Νταντωνάκη.
Ναι, τη γνώρισα. Είχαμε φάει σ' ένα ξενοδοχείο στη λεωφόρο Αλεξάνδρας μαζί με τη Μαίρη Δημητριάδη, που ήταν κοινή μας φίλη. Ήταν έγκυος η Φλέρυ και μας έλεγε πως σκόπευε να γεννήσει μέσα σε πισίνα, την έψαχνε από τότε με εναλλακτικές μεθόδους τοκετού. Ήταν καταπληκτική και, όπως ξέραμε, τα'χε με τον Κυριάκο, έναν μουσικό του δρόμου. Ερχόταν σπίτι μου αυτός στο Κολωνάκι και του έβαζα κι έτρωγε ένα πιάτο φαΐ, τον φρόντιζα, όπως ήμουν με όλους φροντιστική. Η Φλέρυ ήταν ένα άτομο με ιδιαίτερες απαιτήσεις. Την άκουσα λίγα χρόνια μετά στον «Πύργο των Αθηνών» και δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Ήταν καταβεβλημένη, είχε παχύνει πολύ και τραγουδούσε τα «Ματόκλαδα σου λάμπουν». Σταμάταγε, γύρναγε το κεφάλι απ' την άλλη σαν να το σκεφτόταν αν θα συνεχίσει, αλλά κι αυτό ήταν όμορφο. Ο κόσμος έκανε ησυχία για να την ακούσει να συνεχίζει. Να πω εδώ ότι με τις παρέες της Μαρίας Δημητριάδη, της Μαίρης, συνδέθηκα πολύ, αφού τραγουδούσαμε και μαζί στου Θάνου. Άλλη αυτή που δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί της! Με τη Μαρίζα Κωχ, επίσης φίλη της Μαίρης, γνωριστήκαμε εκτός Αθήνας. Εκείνη στην Καρδαμύλη κι εγώ σ' ένα ωραίο σπίτι που κατάφερα να φτιάξω στη Μεσσήνη. Είχε έρθει να δει τον Μαγκλάρα, που τον λατρεύει. Αναφέρω τη Μαρίζα, γιατί κι εκείνη έκανε εξαιρετικές μελοποιήσεις στον Καββαδία. Ειδικά το «Φάτα Μοργκάνα» ήταν μια τέλεια μελοποίηση και που εγώ το λέω σήμερα λίγο διαφορετικά.
Άλλες συνεργασίες αξιομνημόνευτες;
Δουλεύω με Μαρίνο, δουλεύω με Χάρρυ Κλυνν, που ξέχασα να τον αναφέρω, επομένως εγώ γενικώς, αν εξαιρέσεις τη δισκογραφία που δεν έκανα, πέρασα πολύ καλά στο τραγούδι (γέλια). Τραγούδησα σε θέατρα της Αμερικής, του Καναδά και της Αυστραλίας. Έζησα την πιο καλλιτεχνική αξιοπρεπή ζωή. Με τον Χάρρυ Κλυνν στο «Στορκ» τραγουδούσα το «Γράμμα» του Θωμά Μπακαλάκου, που είχε πει η Αλεξίου. Είχα κάνει και μια συνεργασία με τον Μπακαλάκο, όπου είχα ντυθεί εργάτρια και τραγουδούσα μέσα σ' ένα εργοστάσιο, τα είχαμε κάνει κάπως δραματοποιημένα τα τραγούδια. Έπαιξα και πολλά χρόνια αργότερα σ' ένα θεατρικό του Μουμουλίδη πάνω στον «Σταυρό του Νότου» του Θάνου. Ο Χάρρυ Κλυνν άρχισε τότε να το βλέπει λίγο αλλιώς, είχε πάρει στο πρόγραμμα του την Καίτη Γαρμπή, αν θυμάμαι καλά. Με είχε πάει κάπου στη Θεσσαλονίκη ο Χάρρυ Κλυνν και την είχαμε ακούσει. Το ίδιο μου είχε κάνει και με τον Στέλιο Καζαντζίδη. Θυμάμαι κάτι απίστευτα γέλια που είχαμε κάνει μαζί με την Ελπίδα, όταν μας είχε πάρει μαζί του ο Χάρρυ Κλυνν στην Αυστραλία. Κάπου εκεί, σε σχέση με ότι λέγαμε στην αρχή, άρχιζε η πτώση του ελληνικού τραγουδιού κι εγώ δεν είχα χώρο.
Με τον Μίκη Θεοδωράκη πως και δεν συνεργαστήκατε;.jpeg)
Αρχές δεκαετίας 1980, σε συναυλία. Από αριστερά, Γιάννης Κούτρας - Μαίρη Δημητριάδη - Σάκης Μπουλάς - Αιμιλία Σαρρή (αρχείο Αιμιλίας Σαρρή)
Με τον Θεοδωράκη δεν έτυχε, γιατί τα πιο γόνιμα χρόνια τα φάγαμε με τον Μικρούτσικο. Ο μουσικός του, ο μπουζουξής Κώστας Παπαδόπουλος, μου έλεγε συνεχώς να πάω να τον βρω στο εξωτερικό. Ποτέ δεν πήγα, ήμουν και πολύ μικρή.
Η Δημητριάδη, όμως, που ήσασταν συνομήλικες, πήγε.
Ναι, πήγε εκείνη. Κι εγώ αν είχα πάει, πιθανώς να'χα «καθαρίσει». Όλοι κάτι κάνανε με τον Μίκη, όπως και η Σοφία Μιχαηλίδη. Με τον Μάνο Χατζιδάκι, όμως, παρόλο που δεν τον γνώρισα ποτέ, έμαθα από έναν μετέπειτα τραγουδιστή του, τον Κωνσταντίνο Χατζημιχάλη, πως ήθελε να με γνωρίσει μετά την ακρόαση του «Σταυρού του Νότου».
Με τον Γιώργο Μαγκλάρα, τον Έλληνα Ζαν-Λυκ Ποντύ, πότε σμίγουν οι ζωές σας;
Όταν με φώναξε ο Στέλιος Φωτιάδης για συναυλίες σ' ένα σχήμα με τη Γλυκερία, τον Δημήτρη Ψαριανό και τον Ιπποκράτη Εξαρχόπουλο από τους Νοστράδαμος, τον «Charlie». Εκεί τον γνώρισα τον Μαγκλάρα, αν και τον ήξερα απ' την ελληνική δισκογραφία και τον είχα δει σε ροκ κλαμπ της εποχής. Ήμουν χωρισμένη ήδη με τον Παπαδογεωργόπουλο, τα φτιάξαμε και γρήγορα, το 1991, κάναμε την κόρη μας ενώ ταυτόχρονα έκανα δίσκο με τον Στεφανάκη. Παντρευτήκαμε με τον Μαγκλάρα και φέραμε στον κόσμο μια κόρη, ώριμη από μικρή. Επειδή εγώ την έκανα και μεγάλη, την αντιμετώπιζα σαν ίση. Της αφοσιώθηκα, παραμένει η μεγάλη αδυναμία μας! Νομίζω πως αν μεγαλούργησα σε κάτι, αυτό ήταν στη θέση της μάνας. Είναι ντροπή να το λέω;
Καθόλου, ίσα - ίσα...
Έγινε ένα παιδί που σέβεται πρώτα τον εαυτό της και μετά τον περίγυρο. Αποφάσισα «παιδί» κι αυτός ήταν ο βασικός λόγος που άφησα τη δισκογραφία. Είχα κάνει και την επιχείρηση μου στο μεταξύ.
 |
| Φωτογραφία: Αγγελική Παπαϊωάννου |
Μα ναι, είναι πολύ ωραίο! Η ιδέα της επιχείρησης ήταν της Γεωργίας Κώνστα, που ήταν πρώην ηθοποιός. Την είχα γνωρίσει στο σχήμα του Χάρρυ Κλυνν και είχαμε πάει μαζί στην Κρήτη σε κάποια πράγματα που έκανα τον ίδιο καιρό με τον Τόνι Άντονι. Με την Κώνστα είπαμε να στήσουμε μαζί μία επιχείρηση, διότι - πρέπει να σας πω - και με την Ελένη Δήμου, που είμαστε οι καλύτερες φίλες, πάντα λέγαμε να κάνουμε μαζί κάτι επιχειρηματικό. Το «είχα» δηλαδή πολύ και με το τεχνοκρατικό κομμάτι. Δούλεψα πάρα πολύ γι' αυτή τη δουλειά σαν να ήμουν ο πιο σκληρός εργάτης κι έτσι έγινε σήμερα ένα οκταόροφο κτίριο με απίστευτα ρούχα μέσα. Το τι κουβαλητό έριξα, το πώς έμαθα να ράβω...
Δεν σκεφτήκατε όμως πως έτσι απομακρύνεστε κι άλλο από το τραγούδι;
Κοιτάξτε, μπορεί να μην το έλεγα ούτε στην κόρη μου, αλλά το τραγούδι δεν έφευγε ποτέ απ' το μυαλό μου. Τραγουδούσα μέσα στο αυτοκίνητο και πείτε μου τώρα ένα τραγούδι που να μην το ξέρω. Άκουγα και μπορώ να πω τα πάντα!
Ο Μαγκλάρας ήταν ενθαρρυντικός στο να κάνετε επιχείρηση;
Την είχα κάνει την επιχείρηση προτού τα φτιάξουμε με τον Γιώργο. Γύρω στο 1986 - 87 την έβαλα μπρος. Είχα πει το εξής μέσα μου: «Αν πάω τριάντα χρονών και δεν γίνω πρώτο όνομα στο τραγούδι, θα βρω να κάνω κάτι άλλο». Ήμουν στη γύρα. Ο Γιώργος με βοήθησε πάρα πολύ, γιατί έβγαζε και πολλά λεφτά με τις συνεργασίες που έκανε - λεφτά που δεν τα'χαμε δει ούτε στο όνειρο μας. Με έβαλε γενικό δερβέναγα σε όλα και μην ξεχνάτε πως στο ΚΚΕ κάποια στιγμή είχα κάνει και γραμματέας οργάνωσης, ήμουν δηλαδή πολύ της τάξης. Τέλος πάντων, το βεστιάριο από ένα ημιυπόγειο, έγινε οκταόροφο κτίριο, όπως σας είπα, και σήμερα πάει καλά ακόμη.
Θα γνωρίσατε, να υποθέσω, όλο το ελληνικό θέατρο και το σινεμά.
Σαφώς, αλλά εγώ έκανα και για ένα μεγάλο διάστημα τη μοδίστρα. Είχαμε την Ελένη Βελισσάρη, μια απ' τις καλύτερες μοδίστρες, οπότε ασχολήθηκα μετά με τα οργανωτικά της επιχείρησης.
Και πότε ξαναμπήκατε στο τραγούδι;
Φωτογραφία: Αγγελική Παπαϊωάννου
Όταν μεγάλωσε η Αρετή, η κόρη μου, άρχισε σιγά - σιγά να μου ξανάρχεται η επιθυμία. Με βοήθησε ένας πιτσιρικάς με πανεπιστημιακή καριέρα που έπαιζε και ηλεκτρική κιθάρα. Για τον Ερρίκο Βασιλικό λέω. Ήταν κολλητός του βαφτισιμιού μου και μια μέρα ήρθε από το μαγαζί και μου λέει: «Δεν κάνουμε μαζί το ''Μυστικό τοπίο'' του Σαββόπουλου;» Πήγα απ' το στουντιάκι που έχει στο σπίτι του και βγάλαμε μαζί το «Μυστικό τοπίο», τα «Ματόκλαδα σου λάμπουν» και την «Κωνσταντινιά» που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Τώρα γίνανε αυτά, τα τελευταία έξι - εφτά χρόνια.
Με τον Θάνο Μικρούτσικο είχατε επαφές όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν απ' τη συνεργασία σας;
Θα τηλεφωνιόμασταν σε γιορτές κλπ. Κρατήσαμε κάποιες επαφές και παρακολουθούσα την πορεία του, ενώ από μένα έπαιρνε κοστούμια για τις παραστάσεις του.
Παρακολουθώντας τα πάντα, όπως μου είπατε, δεν λέγατε μέσα σας «Τι ωραίο τραγούδι αυτό να το είχα πει εγώ;».jpeg)
Σάκης Μπουλάς - Αιμιλία Σαρρή (αρχείο Αιμιλίας Σαρρή)
Όχι, ειλικρινά. Ιστορικά με υπερκάλυψαν αυτά που είχα ήδη τραγουδήσει. Ήξερα πολύ καλά πόσο δύσκολη ήταν η συνέχεια μετά απ' αυτά και το είδα να συμβαίνει. Επειδή όμως τώρα ακούω καινούργιες φωνές, καινούργιους ποιητές, στιχουργούς και συνθέτες, τη θεωρώ πιο εύκολη μια τέτοια κατάσταση. Δεν κοστίζει πια ακριβά μια παραγωγή, μπορεί να τη φτιάξει μόνος του ο καθένας.
Ναι, αλλά το ζήτημα είναι πως θα φτάσει στον κόσμο μια νέα ανεξάρτητη παραγωγή.
Ομολογώ πως αυτό ακόμη δεν με έχει απασχολήσει, αλλά θεωρώ πως όλα μπορείς να τα καλύψεις. Εδώ και λίγα χρόνια εγώ ξεκίνησα να ξανατραγουδάω ταπεινά και σήμερα εμφανίζομαι στο Μέγαρο Μουσικής, άρα όλα γίνονται μ' ένα τρόπο.
Αν είχατε χάσει τη φωνή σας, πιθανώς να μη γινόταν. Αντιθέτως, όμως, επειδή ακριβώς δεν «κάψατε» τη φωνή σας στη νύχτα, γι' αυτό ξαναβγαίνετε με ψηλά το κεφάλι.
Εδώ ερχόμαστε σ' ένα άλλο σοβαρό θέμα. Πρέπει να το πούμε μπας και μας διαβάσουν νέα παιδιά και το καταλάβουν: Η φωνή δεν είναι κάτι δεδομένο. Είναι μυς, σαν το σώμα σου. Πρέπει να την ασκείς τη φωνή. Δεν υπάρχει περίπτωση να'σαι σε μια άλφα ηλικία και να διατηρήσεις τη φωνή αν δεν δουλεύεις σκληρά.
Εσείς κάνετε ακόμη μαθήματα;
Βέβαια! Η Κάτια Πάσχου, η σοπράνο, είναι δασκάλα μου. Είχα σταματήσει τα μαθήματα, αλλά τα ξανάρχισα από τότε που αποφάσισα να ξανατραγουδήσω. Μαθήματα έκανα τότε με τη σοπράνο Μαρία Κελένη, που είχε ο Θάνος, όπως και με τον βαρύτονο Φραγκίσκο Βουτσίνο. Οι κλασικοί κατέχουν τις δυνατότητες της αναπνοής που δεν διδάσκονται. Τραγουδάς με την αναπνοή και όχι με τις φωνητικές χορδές κι αυτό, αν δεν το μάθεις, καταστρέφεις τη φωνή σου. Νά'μαι καλά, ένας λόγος που θα διατηρηθεί η φωνή μου κι άλλο, είναι γιατί ακολουθώ συνεχή άσκηση και εξάσκηση. Να μην τη «γρεσάρω», γιατί θα την τραυματίσω, και να μην την κάνω ν' ακούγεται πιο «παχιά» απ' ότι είναι. Υπάρχουν πολλές τεχνικές.
Σας βλέπω συνειδητοποιημένη και, βασικά, χαρούμενη που ξανατραγουδάτε..jpeg)
Το πρόγραμμα των συναυλιών του Θάνου Μικρούτσικου με τίτλο «Έκφραση '81» (αρχείο Αιμιλίας Σαρρή)
Πολύ! Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησα πάλι δειλά - δειλά. Κάναμε με τον Ερρίκο Βασιλικό εμφανίσεις σε μικρούς χώρους και μετά με κάλεσαν στο «Μπαράκι της Διδότου». Εκεί είχα μαζί μου τον εξαίρετο Νεοκλή Νεοφυτίδη στο πιάνο, ύστερα από πρόσκληση του στιχουργού Δημήτρη Λέντζου. Ήταν πολύ βοηθητικός ο Λέντζος και του το αναγνωρίζω. Εκεί τραγούδησα αυτά που θέλω και η φωνή μου ξανακούστηκε αναλλοίωτη από τα μικρόφωνα. Θέλω να τον αναφέρω πάντα τον Δημήτρη Λέντζο, όπως και τη Μαρίνα Λαχανά, που επιμελείται τώρα τη συναυλία μου στο Μέγαρο. Και φτάνουμε στον πιανίστα Μάρκο Κώτσια, που λειτουργούμε πλέον σαν τρίφωνο. Οι δύο φωνές μας, η δική μου, το πιάνο του, αλλά και μία τρίτη, το τσέλο του Παργινού. Μ' αυτό το σχήμα εμφανίζομαι και θα τραγουδήσω αρκετά τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου, πάνω από δέκα κομμάτια, αλλά και πολλά άλλα, που δίνουν το στίγμα του καλού ελληνικού τραγουδιού. Η συναυλία θα είναι χωρισμένη σε τρεις ενότητες, σαν μια παράσταση χωρίς διάλειμμα. Εντάξει, πλησιάζει και η επέτειος του Πολυτεχνείου, οπότε θα πω και «Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα».
Μάλιστα, Γιάννης Μαρκόπουλος. Να ένας ακόμη συνθέτης που δεν συνεργαστήκατε μαζί του.
Ο Μαρκόπουλος ήθελε να βαφτίσει την κόρη μου, αλλά απλώς δεν έτυχε να συνεργαστούμε. Μπορεί να είχα εγώ αυτή τη φωνή, ήμουν όμως και πολύ σοβαρή, καθόλου «λυμένη». Μάλλον παραήμουν σοβαρή για τον Μαρκόπουλο.
Ανταγωνισμό βιώσατε; Αναφέρομαι περισσότερο στη δεκαετία του '70.
Βίωσα, ναι, αλλά δεν θέλω να το συζητήσω. Δεν αξίζει τον κόπο πλέον. Αυτό γινόταν και τώρα θα γίνεται, αλλά έχω αποφασίσει να μην συνεργαστώ με κάποιους. Έγινα κι εγώ λίγο «Μαρία Δημητριάδη» επ' αυτού. Τώρα έκανα κάτι ξαφνικά μόνη μου με μουσικούς δικούς μου, το δικό μου team, σαν να μην είμαι μουσικός. Ελπίζω να έρθει στη συναυλία η Παπαγιάννη, η σύζυγος του Θάνου, που είναι φοβερή προσωπικότητα. Είχα την τύχη να ζήσω κι εγώ μες στην οικογένεια του Θάνου. Με την Ιγγλέση, την ηθοποιό και πρώτη του σύζυγο, ήμασταν πολύ φίλες. Κοιμόμουν στο σπίτι τους.
Πως βλέπετε τη νεότερη γενιά τραγουδοποιών; Μάλαμας, Θ. Παπακωνσταντίνου, Περίδης...
Λέω ένα τραγούδι του Θανάση Παπακωνσταντίνου, το «Αερικό», αλλά όχι σαν τη Μελίνα Κανά. Λέμε να το βγάλουμε με μαντολίνο. Ευτυχώς που υπάρχουν κι αυτοί, κρατάνε Θερμοπύλες. Δεν είναι τυχαίο που οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες τραγούδησαν για τα Τέμπη. Δεν είναι τυχαία τα πράγματα.
Και γιατί δεν συμπράττει μαζί σας και ο Γιώργος Μαγκλάρας;
Α-πα-πα, αυτός δεν θέλει να ακούει για νύχτα. Το να έβγαζες λεφτά, τραυματίζοντας την τέχνη σου μέσα σε τυχαία σχήματα, ήταν κάτι που ουδέποτε του άρεσε. Το όργανο του, το βιολί, ένα άταστο όργανο, είναι η δική του φωνή που ήθελε φροντίδα. Αυτός παίζει άταστα και βγάζει την ψυχή του, όπως τραγουδάω κι εγώ. Και να ξέρετε, με εκείνες τις ορχήστρες, δεν την άκουγα ούτε εγώ τη φωνή μου. Τα πρώτα ονόματα την άκουγαν βέβαια, αλλά εμείς όχι. Έπαιζαν όλοι τόσο δυνατά, δεν ήταν τιθασσευμένες ορχήστρες. Εσκεμμένα δεν γινόταν τίποτα, ήταν τέτοια η νοοτροπία τους. Για παράδειγμα, επειδή με ρωτήσατε για ανταγωνισμό πριν, θεωρώ την Γλυκερία έναν άγγελο! Όχι μόνο εξαιρετική τραγουδίστρια, όχι μόνο δεν πήρε ποτέ τη θέση που της αρμόζει, αλλά τι άλλο να πω...Σπουδαία!
Σχέδια για δισκογραφία έχετε;.jpeg)
Η Αιμιλία Σαρρή στα μέσα της δεκαετίας του 1970 (αρχείο Αιμιλίας Σαρρή)
Όχι. Αν έρθει κάτι καλό στα χέρια μου, είμαι δεκτική και έτοιμη.
Τα social media είναι η νέα μορφή επικοινωνίας;
Ασυζητητί. Εμένα μ' έχουν βοηθήσει πάρα πολύ, παρόλο που είμαι άσχετη με το TikTok και όλα αυτά. Έχω εντυπωσιαστεί με τα μηνύματα των ανθρώπων. Τις προάλλες κάτω από μία ανάρτηση μου μέτρησα 140 διθυραμβικά σχόλια για νέα ηχογράφηση μου από λάιβ.
Κυρία Σαρρή, είστε ευχαριστημένη απ' τη ζωή σας;
Είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένη, γιατί πιστεύω πολύ στη ζωή. Δεν μπορώ την τοξικότητα, γι' αυτό και τώρα θέλω να περνάω καλά με τους μουσικούς μου.
Σας ευχαριστώ πολύ γι' αυτή τη συνέντευξη, ειδικά σαν ξέρω πως έχετε πολλά - πολλά χρόνια να μιλήσετε δημόσια.
Εγώ σας ευχαριστώ πολύ. Ανατρέξατε σ' όλη μου τη ζωή και σας είμαι ευγνώμων.
 |
| Με την Αιμιλία Σαρρή στη διάρκεια της συνέντευξης που μου έδωσε (Πέμπτη 14.11.2024) |
 |
| Φωτογραφία: Αγγελική Παπαϊωάννου |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου