Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2025

100 χρόνια εργογραφίας Μάνου Χατζιδάκι - Greece (1972)/ Ο σκληρός Απρίλης του ΄45 (1974)

 

Τον Οκτώβριο του 1972 κυκλοφόρησε ένας δίσκος με διασκευασμένα ρεμπέτικα από τον Μάνο Χατζιδάκι. Λογικά θα ηχογραφήθηκε αφότου επέστρεψε ο συνθέτης από την Αμερική εκείνη τη χρονιά. Μέχρι το 1974 που ο ίδιος δίσκος θα κυκλοφορούσε εκ νέου με άλλο τίτλο και...περιτύλιγμα (θα τα δούμε παρακάτω), δεν είχαμε καμία πληροφορία για τους μουσικούς σολίστες που συμμετείχαν υπό τη διεύθυνση του Χατζιδάκι. Μέχρι, λοιπόν, να ξανάβγαινε στην κυκλοφορία, το έργο αυτό θα έπεφτε στην αφάνεια και το πολύ - πολύ να το ανακαλύπταμε μέσα στις εκατοντάδες τουριστικές συλλογές με μουσικές του Χατζιδάκι. Ήταν, βλέπεις, μία ανάθεση που είχε γίνει στον συνθέτη από τον ΕΟΤ και, για να λέμε και τα πράγματα με το όνομα τους, από τον χουντικό ΕΟΤ ακριβώς για έναν ελληνικό τουριστικό δίσκο με διασκευασμένα γνωστά παλιά ρεμπέτικα και λαϊκά τραγούδια. Κι επειδή φυσικά ο δίσκος θα απευθυνόταν στους τουρίστες, μέσα αναγραφόταν: «This LP record, the inspiration of Manos Hadhidakis, is a presentation of best known old popular greek songs». Το άλμπουμ «Greece», που δεν δικεδικούσε καμία περίοπτη θέση στην εργογραφία του Χατζιδάκι, περιείχε δώδεκα διασκευασμένα και ενορχηστρωμένα από τον ίδιο τραγούδια των Β. Τσιτσάνη, Β. Παπάζογλου, Α. Καλδάρα, Γ. Μητσάκη, Γ. Μπιθικώτση, Π. Τσαουσάκη, Μπαγιαντέρα και Μ. Βαμβακάρη. Ανάμεσα τους, όμως, ξεχώριζε και μία πρωτότυπη μελαγχολική λαϊκή σύνθεση του Χατζιδάκι με τίτλο «Ο καθρέφτης». Είναι αλήθεια πως τον καιρό εκείνο ο Μάνος Χατζιδάκις επανεξέταζε τη σχέση του με το υλικό των προγενέστερων του λαϊκών δημιουργών, κάτι που θα τον οδηγούσε το 1974 στην ηχογράφηση των «Πέριξ» του με τη Βούλα Σαββίδη. Ποιος ο λόγος, όμως, να βγάλει ξανά το τουριστικό άλμπουμ «Greece» την ίδια χρονιά με τα «Πέριξ», είναι λίγο ακατανόητο. Ή όχι και τόσο...Είναι σχεδόν σίγουρο πως το αποτέλεσμα εκείνου του δίσκου θα άρεσε πολύ του συνθέτη, που θα θέλησε να το εντάξει στην επίσημη εργογραφία του και να του δώσει μία καινούργια ευκαιρία.

Από τον Οκτώβριο του 1972 και το εξώφυλλο με το κυκλαδίτικο παράθυρο, φτάνουμε στον Ιανουάριο του 1974, δηλαδή ενάμισι χρόνο μετά, με ένα υπέροχο σχέδιο του Γιάννη Μόραλη στο εξώφυλλο αυτή τη φορά. Αν και με μερικές αλλαγές, το ηχογράφημα ήταν ακριβώς το ίδιο με το «Greece», μόνο που τώρα έφερε τον τίτλο «Ο σκληρός Απρίλης του ΄45»: Στην πρώτη πλευρά, πρώτο κομμάτι, βγήκε το «Κάτω στα λεμονάδικα» του Β. Παπάζογλου και μπήκε το «Θα γυρίσει κι ο τροχός» του Γ. Μητσάκη. Ο νέος τίτλος δόθηκε στο έργο από τον ίδιο τον Χατζιδάκι, σαν να ήθελε να το «απολυμάνει» από τη...χουντίλα του 1972 και να του δώσει ένα ιστορικό background, εν προκειμένω τα χρόνια του Εμφυλίου στην Ελλάδα. 

Και γι' αυτό ακριβώς το κείμενο του συγγραφέα Κώστα Ταχτσή, φίλου του Χατζιδάκι, που μπήκε ολόκληρο στο οπισθόφυλλο, ξεκινούσε με την αναδρομή στα χρόνια του Εμφυλίου, 1945 - 48. Εννοείται πως το κείμενο του Ταχτσή είναι συγκλονιστικό, διαβάζεται σαν ένα σύντομο χρονικό της εποχής και γι' αυτό κάνει σήμερα τον «Σκληρό Απρίλη του ΄45» ένα συλλεκτικό κομμάτι μέσα από τη δισκογραφία του Μάνου Χατζιδάκι. Για την ιστορία, μπουζούκι στα «Greece/ Ο σκληρός Απρίλης του ΄45» έπαιζε ο νεαρός τότε Θανάσης Πολυκανδριώτης. Και μάλιστα δύο μπουζούκια που σε αρκετά σημεία ηχογραφήθηκαν σαν ένας διάλογος μεταξύ των δύο οργάνων, παιγμένα από τον ίδιο μουσικό. Τέλος, από συνέντευξη του Θ. Πολυκανδριώτη στον γράφοντα (Νοέμβριος 2019), αντλούμε την πληροφορία πως σε όλα τα κομμάτια έπαιζαν επίσης ο ίδιος ο Χατζιδάκις πιάνο, κοντραμπάσο ο Ανδρέας Ροδουσάκης, άρπα η Αλίκη Κρίθαρη και κρουστά ο Γ. Λαβράνος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: