ΛΕΝΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ:ΑΙΜΑΤΙΝΕΣ ΣΚΙΕΣ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ (ΣΑΝ ΤΙΤΛΟΣ ΤΑΙΝΙΑΣ ΤΟΥ ΡΑΪΝΕΡ ΒΕΡΝΕΡ ΦΑΣΜΠΙΝΤΕΡ)...

Τη συνάντησα κι εγώ πριν από τρία χρόνια στο σπίτι της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Με τον πιανίστα Θόδωρο Κοτεπάνο, τον ντράμερ Βαγγέλη Βέκιο και την τότε ερμηνεύτρια της, Τατιάνα Ζωγράφου. Καθίσαμε στο υπνοδωμάτιο της και κουβεντιάσαμε για καμιά ώρα. Εκείνη στο κέντρο, στη μέση σαν να απόδρασε από αναγεννησιακό πίνακα. Ξανθιά, όμορφη, φρεσκολουσμένη. Έδειχνε να χαίρεται με τα δισκάκια του Χριστιανάκη και των Sigmatropic που της πρόσφερε ο Βαγγέλης. Μας έβαλε να ακούσουμε ένα ολοκαίνουργιο κομμάτι της παιγμένο στο συνθεσάιζερ. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά το συμβατικό intro ενός ταγκό είχε μετατραπεί σε ηχητικό παραλήρημα, η μπαλκονόπορτα άνοιξε διάπλατα και άρχισαν να καταφτάνουν απ' τον απογευματινό αττικό ουρανό, εισβάλλοντας στην κάμαρα, οι Neu με τους Jethro Tull και οι Pink Floyd με την Patti Smith, όλοι με ένα μουσικό όργανο στα χέρια! Κάθισαν κι αυτοί μαζί μας. Ο Ian Anderson με τα μακριά μαλλιά και τα γένια του άφησε στο κομοδίνο της το φλάουτο του, έσκυψε και τη φίλησε στα χείλη. Δε μπόρεσε με τίποτα να αντισταθεί στη γοητεία, τόσο της ίδιας, όσο και του ταλέντου της. Εκείνη του είπε όλο χαρά: από τη Βιέννη του 1968 είχα να σε συναντήσω! Το κομμάτι τελείωσε, οι ευπρόσδεκτοι σπάνιοι εισβολείς έφυγαν όπως ήρθαν κι εγώ ήμουν έτοιμος να γονατίσω για να την προσκυνήσω! Τη χαιρετήσαμε, δώσαμε ένα επόμενο ραντεβού που δεν έγινε ποτέ και βγήκα στο δρόμο με τη διάθεση να κρατήσω όσο μπορούσα πιο ζωντανή την εικόνα της μέσα μου.Χαιρέτησα τους φίλους μουσικούς και μέχρι να φτάσω στην Ομόνοια είχα σιγοτραγουδήσει ολόκληρα σχεδόν τα Λεπιδόπτερα της. Η μία, μοναδική και αξέχαστη φορά που συνάντησα τη Λένα Πλάτωνος εκείνο το απόγευμα του 2004, παραμονές Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα...



ΛΕΝΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΣΑΒΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ
Καρυωτάκης- 13 τραγούδια
Lyra (επανέκδοση)
Η μονότονη εισαγωγή στο πιάνο...η φωνή που μπαίνει:Τα παιδάκια που παίζουν στ' ανοιξιάτικο δείλι...οι ήχοι του συνθεσάιζερ που στροβιλίζονται όπως η ακονισμένη λάμα χτυπάει μάτταια πάνω σ' έναν ατσάλινο τοίχο...ένα σύγκρυο σε κυριεύει κάθε φορά που βάζεις στο πικ- απ ή στο cd- player, τα 13 τραγούδια της Λένας Πλάτωνος που της τα παρήγγειλε απ' τον άλλο κόσμο ο αυτόχειρας Κώστας Καρυωτάκης σα μια δέσμη από τριαντάφυλλα που ραίνει το φέρετρο του αιώνια μαζί με το φτυαρισμένο χώμα της Πρέβεζας. Ποτέ άλλοτε, κανένας συνθέτης- ακόμη και ο Μίκης Θεοδωράκης- δεν κατάφερε να αποδώσει τόσο εκ των έσω το πεισιθανάτιο κλίμα της καρυωτακικής νιχιλιστικής ποίησης. Ίσως γιατί πολύ απλά όλοι οι λόγιοι μουσικοσυνθέτες τον αντιμετώπισαν σαν έναν λόγιο ποιητή, ίσος προς ίσο δηλαδή και όχι σαν έναν υπερευαίσθητο άνθρωπο των γραμμάτων που οδηγήθηκε ουσιαστικά σε μια πράξη αυτοθυσίας. Κάποιοι στη δεκαετία του ΄60 έντυσαν τον ακριβό λόγο του μέχρι και με ρυθμούς ζεϊμπέκικου. Εκείνος, ο φτωχός ποιητής, τα έβλεπε, τα άκουγε και χαιρόταν για την απόφαση που είχε πάρει να εγκαταλείψει τα εγκόσμια. Η Πλάτωνος, όμως! Η Πλάτωνος είχε καρμική σχέση μαζί του, τα λέγανε οι δυο τους τα βράδια, της έπαιρνε το χέρι και το τοποθετούσε πάνω σ' ένα πεντάγραμμο φτιάχνοντας ο ίδιος τις νότες της μουσικής του. Τα γράμματα σου τα' χω αγάπη πρώτη μαζί με Το φεγγαράκι απόψε σαν μια νοσταλγική εξομολόγηση Σε παλαιό συμφοιτητή πίνοντας και μεθώντας, χαμένοι όλοι, αλλοπαρμένοι από τον ψυχεδελικό τυφώνα που έπληξε την εφησυχασμένη εγχώρια μουσική, με τον τίτλο Η πεδιάς και το νεκροταφείον. Και σαν επιμύθιο, το Μόνο που μέσα σε λιγότερο από δύο λεπτά έκλεισε όλη τη συνθετική ευφυία της Λένας Πλάτωνος και το ερμηνευτικό μεγαλείο της Σαβίνας Γιαννάτου. Το ό,τι αμφότερες κατάφεραν να συνεχίσουν να παράγουν τέχνη ύστερα από τούτο το έργο αποδεικνύει αν μη τι άλλο και την πραγματική αξία τους. Διότι τα 13 τραγούδια του Καρυωτάκη, όπως η αμυγδαλιά ανθίζει μέσα στο κρύο και δίνει και καρπούς, έτσι ακριβώς έφεραν την άνοιξη στο, ακόμη ταλαιπωρημένο απ' τους μεταπολιτευτικούς θούριους, ελληνικό τραγούδι. Ένα αξεπέραστο διαχρονικό αριστούργημα που αναμφίβολα θα ανακαλύπτεται αδιάκοπα από τις επόμενες γενιές μουσικόφιλων, αλλά και φιλότεχνων γενικότερα.



ΛΕΝΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΣΑΒΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ
Το ΄62 του Μάνου Χατζιδάκι
Lyra (επανέκδοση)
Το 1980 ο Μάνος Χατζιδάκις παρουσιάζει στο δημοτικό θέατρο του Πειραιά την Εποχή της Μελισσάνθης του, δίνοντας βήμα παράλληλα σε νέους πρωτοεμφανιζόμενους δημιουργούς. Μεταξύ αυτών, η 28χρονη Λένα Πλάτωνος με τα 13 τραγούδια του Καρυωτάκη, τα οποία ο Χατζιδάκις χαρακτηρίζει αριστουργήματα! Ακολουθεί η Λιλιπούπολη, το Σαμποτάζ, η δισκογράφηση του Καρυωτάκη και στα τέλη του 1983 Το ΄62 του Μάνου Χατζιδάκι: έντεκα τραγούδια του συνθέτη, που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κυρίως (Πάει έφυγε το τρένο, Ο ταχυδρόμος πέθανε, Κάπου υπάρχει η αγάπη μου, Το μαντολίνο, Το πέλαγο είναι βαθύ κλπ.) και που είχαν γνωρίσει μεγάλη λαϊκή επιδοκιμασία στον καιρό τους – κάτι που μάλλον δεν πολυάρεσε στο δημιουργό τους, γι’ αυτό και επανεξέτασε τα περισσότερα από αυτά στη Ρωμαϊκή και τη Λαϊκή Αγορά του, με νέες ενορχηστρώσεις και ερμηνείες. Η συγκεκριμένη δουλειά όμως αποτέλεσε την πρώτη πειραματική εκδοχή υλικού του Χατζιδάκι, στηριζόμενη αφενός στα συνθεσάιζερ της Πλάτωνος και αφετέρου στη φορμαλιστική ερμηνεία της Σαβίνας Γιαννάτου. Η τελευταία, παρ’ ότι κινιόταν καλλιτεχνικά στους χατζιδακικούς κύκλους την περίοδο εκείνη, ήταν η μοναδική φορά που θα ηχογραφούσε τραγούδια του με τη φωνή της, εν τη παρουσία του. Ο δίσκος άνοιγε με το Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι και η χρήση του μπουζουκιού του Βασίλη Ηλιάδη δύσκολα θα προϊδέαζε για όλο αυτό το ηχητικό πείραγμα που θα ακολουθούσε, ειδικά στον Κυρ – Αντώνη (ντουέτο Γιαννάτου – Πλάτωνος), στο Τραγούδι της Ευρυδίκης, στο Πέλαγο είναι βαθύ και στο Που το πάνε το παιδί, που έκλεινε το έργο με μια σκοτεινή, καφκική αίσθηση μέσα από ένα σύνολο γνωστών και κοσμαγάπητων τραγουδιών. Ενδιάμεσα, υπήρχαν ακόμη η spoken word ερμηνεία της ίδιας της Πλάτωνος στο Χάρτινο το φεγγαράκι και ένας οργανικός Επίλογος με φωνητικά από τις δύο γυναίκες. Σήμερα, 25 χρόνια μετά, Το ΄62 του Μάνου Χατζιδάκι ακούγεται σα ντοκουμέντο για ένα νέο – τότε – ηχητικό ρεύμα, αυτό της electronica, που εξέφρασε κατά κόρον στην Ελλάδα η πολυτάλαντη Λένα Πλάτωνος. Με τις ρυθμικές βάσεις της και χωρίς να στοχεύει στην αποδόμηση της μελωδικής γραμμής του συνθέτη (δεν είναι τυχαίο ότι παρ’ όλη τη χρήση των «απλωμένων» σύνθι, όλα τα κομμάτια διαρκούν όσο και οι πρώτες εκτελέσεις τους), ο δίσκος αυτός στέκεται ως υπόκλιση σεβασμού του Καινούργιου προς το Παλαιότερο, του Μαθητή προς τον Δάσκαλο με μιαν ευρωπαϊκή προοδευτική λογική, πραγματικά σπάνια και εξαιρετικά τολμηρή για διασκευές σε ελληνικά λαϊκά τραγούδια. Έχω την εντύπωση ότι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο θα καταχωρηθεί ιστορικά τουλάχιστον και το πρόσφατο Transformations του Κ. Βήτα, εκφράζοντας δηλαδή την άποψη ότι στη μουσική, όπως και στην τέχνη γενικότερα, τα πάντα επιτρέπονται και τα πάντα γίνονται χωρίς κανενός είδους φραγμό.




ΛΕΝΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ
ΜΑΣΚΕΣ ΗΛΙΟΥ
Lyra (επανέκδοση)
Επιτέλους, στα δισκοπωλεία ένας σπάνιος και δυσεύρετος σε ψηφιακή μορφή δίσκος της Λένας Πλάτωνος, της ελληνίδας Laurie Anderson, όπως εύστοχα της αποδίδεται η παρομοίωση εδώ και πάνω από είκοσι χρόνια! Με τις Μάσκες Ηλίου,(ένα από τα ομορφότερα, pop αισθητικής,ελληνικά εξώφυλλα) η συνθέτρια έμοιασε να βυθίζεται στο ολότελα προσωπικό σύμπαν της, έχοντας κόψει το μουσικό ομφάλιο λώρο της με τον Μάνο Χατζιδάκι και αψηφώντας κάθε προηγούμενο της στους κόλπους του συμβατικού τραγουδιού – αν ποτέ ο Καρυωτάκης ή το Σαμποτάζ θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν συμβατικά τραγούδια! Στο μεταξύ, ο Χατζιδάκις την παρακολουθούσε, τη σεβόταν και την τιμούσε απεριόριστα, μιλώντας για τη γυναίκα – διάδοχο του! Έναρξη με τον ηθοποιό Νίκο Αϊβαλή στο Παιδί της παραμονής, συνέχεια με την Κυψέλη και τη συμμετοχή του Θάνου Σταθόπουλου, ένα Στοπ με τα απίστευτα φωνητικά εφέ του Γιάννη Παλαμίδα και μια έξοδος Hoping by Shopping με την ερμηνεία του Κλέωνα Αντωνίου, φερέλπιδα τότε νέου δημιουργού στους χατζιδακικούς Αγώνες Κέρκυρας και σημερινού σούπερ κιθαρίστα των Mode Plagal. Ενδιάμεσα, η ίδια η Πλάτωνος να στηλιτεύει με στίχους – κείμενα σαν απλωμένα σουρεαλιστικά σεντόνια και την άναρχη ηλεκτρονική και συνάμα techo – rock τεχνοτροπία της, τη ρήξη του παλιού που πεθαίνει με το νέο που έρχεται, τον μικροαστικό καταναλωτικό τρόπο ζωής (βρισκόμαστε στα 1984) και το χάσμα των ανθρώπινων σχέσεων. Δεν ξέρω πόσα χρόνια ακόμη πρέπει να περάσουν, ώστε η Πλάτωνος να αναγνωριστεί και σαν μια εξέχουσα προσωπικότητα της νεοελληνικής ποίησης πέραν του αδιαμφισβήτητου μουσικού ταλέντου της. Όσοι γνωρίζετε το εν λόγω έργο της συνθέτριας, σπεύσατε να προμηθευτείτε την παρούσα επανέκδοση, ακόμη κι αν το έχετε σε βινύλιο. Οι υπόλοιποι, θαυμάστε μια ξεχωριστή στιγμή για τη δισκογραφία της εποχής, ένα φωτεινό κλικ, όταν ο καλλιτέχνης έμπαινε στο στούντιο και έκανε ό, τι του έλεγε η ψυχούλα του, μακριά από συνταγές του είδους και γράφοντας την, συνήθως από εμετική έως ανύπαρκτη, αισθητική της μάζας στα παλιά του τα παπούτσια!